1. Badanie dachówek, ceramiki, opis.

Jakość wyrobów ceramicznych określa się na podstawie zgodności wyników badań z wymaganiami norm przedmiotowych. Badania laboratoryjne wykonywane w czasie produkcji służą do oceny jakości wyrobów i stanowią wskazówki w zakresie prawidłowości technologii produkcji.

Ze względu na przeznaczenie dachówek, ich produkcja powinna być bardzo staranna. Ich jakość można doraźnie ocenić po czystości dźwięku dawanego przy opukiwaniu w stanie powietrzno - suchym młotkiem stalowym - dźwięk głuchy i stłumiony świadczy o wadach wyrobu. Dokładniej poznaje się jakość wyrobu przy oględzinach przełomu, który powinien być jednorodny, drobnoziarnisty, bez dziur i uwarstwień. Niedopuszczalne są wady i uszkodzenia w postaci odbić lub zgnieceń zaczepu, jego obcięcia pod kątem większym niż 90° oraz zgnieceń złotków dla dachówek gatunku pierwszego. Zanieczyszczenia węglanowe po przeprowadzeniu badania dachówek nie mogą powodować uszkodzeń w postaci odprysków większych od podanych w ° normie jako dopuszczalne. Siła łamiąca przy badaniu odporności dachówek na złamanie nie może być mniejsza niż:

• dla karpiówki Pmin = 0,30kN

• dla holenderki, zakładkowej, marsylki, pola. mniszki i mnicha Pmin = 0,40kN

Dachówki nie mogą przesiąkać. Podczas badania w ciągu 3 godzin od rozpoczęcia badania nie może pojawić się na spodniej stronie wyrobu kropla wody, może natomiast wystąpić wilgotna plama. Powinna być odporna na działanie mrozu; po badaniu odporności na działanie mrozu nie powinny wykazywać uszkodzeń ani odprysków. Dopuszczalne odchyłki wymiarowe dachówek, dopuszczalne wady uszkodzeń oraz maksymalną masę podano w normie przedmiotowej.

1. Cementy, rodzaje, zastosowanie, charakterystyka.

Cement jest minerałem wiążącym hydraulicznie, który otrzymuje się przez zmielenie klinkieru cementowego wraz z odpowiednimi dodatkami. Cementy mają postać drobno zmielonego proszku o różnych odcieniach barwy szarej, należy do najbardziej rozpowszechnionych spoiw w budownictwie.

a) Cement portlandzki jest materiałem wiążącym hydraulicznie. który otrzymuje się przez drobne zmielenie klinkieru cementowego wraz z odpowiednimi dodatkami. Cement 250 stosuje się do wszelkiego rodzaju zapraw murarskich i tynkarskich oraz zwykłych betonów i konstrukcji betonowych przy wymaganej wytrzymałości 110 - 200 kG/cm2 uwagi na właściwości techniczne cement portlandzki 25 jest najczęściej stosowany w budownictwie indywidualnym. Cement 350 używany jest do zapraw i betonów wyższych rzędów. Prefabrykatów betonowych i betonów sprzężonych. Cement 450 i 550 stosuje się do betonów zbrojonych. betonów sprzężonych i prefabrykatów

..

betonowych, które wymagają wysokich wytrzymałości osiągalnych w krótkim terminie.

b) Cement murarski otrzymuje się przez drobne zmielenie klinkieru cementowego z dodatkami obojętnymi, np.. mączka kamienna ceglana. Stosujemy go do zapraw murarskich i tynkarskich oraz do produkcji gruzobetonowych i żużlobetonowych. Można stosować do betonów klasy poniżej B75. Nie nadaje się do betonów zbrojonych.

c) Cement portlandzki szybkotwardniejący jest cementem odznaczajacym się bardzo szybkim przebiegiem procesu twardnienia. Znany jest również pod nazwa cementu szybkosprawnego. Stosuje się go do betonów i konstrukcji, które wymagają osiągnięcia w krótkim czasie wysokich wytrzymałości. Używany jest również do robót wykonywanych w okresie zimowym.

d) Cement glinowy jest szybko twardniejącym spoiwem otrzymywanym przez stopienie składnika bogatego w tlenek glinu (boksytu) łącznie z wapieniami i domieszkami pomocniczymi. Główną zaletą jest szybki przyrost wytrzymałości; betony lub zaprawy z cementu glinowego uzyskują po 24 godzinach 80 - 90% wytrzymałości normowej: Cement glinowy stosuje się do zapraw murarskich i do betonu; gdy zależy na bardzo szybkim wykonaniu robót np.: na jezdniach lub obiektach kolejowych, do budowli. które mają być wykonane w niskiej temperaturze lub są narażone na działanie wód agresywnych.

e) Cement hutniczy jest materiałem wiążącym, który otrzymuje-się przez drobne zmielenie klinkieru cementowego i granulowanego żużla wielkopiecowego wielkopiecowego z dodatkiem siarczanu wapniowego. Wyglądem nie różni się od cementu portlandzkiego. Cement hutniczy jest szczególnie odpowiedni do betonów narażonych na działanie wód o małej agresywności. np.. wody morskiej, wody pochodzącej z bagien. Betony, do których użyto cementu hutniczego wymagają w okresie twardnienia starannej pielęgnacji. Co najmniej przez 14 dni należy obficie i często polewać je wodą aby nie dopuścić do wyschnięcia nawet na powierzchni. Zaniedbanie tego warunku może doprowadzić do obniżenia wytrzymałości.

f) Cement portlandzki biały jest cementem. który otrzymuje się ze specjalnie dobranych surowców, wyróżniających się biała barwa. Używany jest do robót dekoracyjnych, do zapraw tynkarskich stosowanych tam. gdzie zależy na uzyskaniu białej barwy oraz do spoinowania wykładzin z białych płytek.

2. Cech chemiczne materiałów budowlanych

Rozszerzalność cieplna - pod wpływem zmian temperatury zmieniają właściwości materiału, m.in. jego wymiary liniowe i objętość.

Współczynnik rozszerzalności liniowej a materiału: jest to średni przyrost długości przypadający na jednostkę pierwotnej długości i na jeden stopień różnicy temperatury.

Współczynnik rozszerzalności objętościowej beta materiałów: jest to średni przyrost objętości przypadający na jednostkę pierwotnej objętości i na jeden stopień różnicy temperatury.

Przewodność cieplna: jest cecha charakteryzująca zdolność danego materiału do przewodzenia ciepła od jednej powierzchni do drugiej. Współczynnik przewodności cieplnej A jest charakterystyczny dla danego materiału. Jest to ilość ciepła która przechodzi przez powierzchnię 1 m2 na długość 1 m długość ciągu jednej godziny przy różnicy temperatur obu powierzchni ściany równej 1°C.

Odporność na zamarzanie jest to zdolność materiału nasyconego woda do przeciwstawiania się zniszczeniu jego struktury przy wielokrotnych cyklach zamrażania i odmrażania bez widocznych skutków rozsadzania go przez zamarznięta wodę i znaczniejszego obniżania wytrzymałości

Skurcz jest to zjawisko występujące albo przy wysychaniu wilgotnego materiału (drewna), albo przy twardnieniu betonu, gipsu, zaprawy. Skurcz występuje przy oziębianiu materiałów organicznych i nieorganicznych.

Korozja nazywamy proces stopniowego niszczenia materiału, zachodzący w nim pod wpływem czynników atmosferycznych, biologicznych, działania chemicznego lub elektrochemicznego otaczającego je środowiska powodujący zmian strukturalne i chemiczne. im powolniejszy jest proces zmian zachodzących w materiale tym większa jest odporność na korozję.

4)Farby rozpuszczalne w wodzie, zastosowanie i opis.

Farby wodne są to farby typowo budowlane, stosowane prawie wyłącznie do malowania podłoży mineralnych, jak tynk, betony, gips. Tworzą one powłoki matowe, porowate, o niewysokiej wytrzymałości, sztywne i kruche. Większość z nich reaguje z podłożem, w związku z czym wykazują się one dobrą przyczepnością do podłoża. Powłoki z farb na spoiwach mineralnych nie starzeją się. ale ulegają erozyjnym działaniom wiatrów i deszczów, dlatego też ich twardość w warunkach zewnętrznych nie jest duża. Zaletą tych farb jest ich niska cena. Do barwienia tych farb stosuje się tanie pigmenty naturalne odporne na alkalia lub tzw.. pigmenty lokowe (do malowania wewnętrznego).

a) Farby wapienne stanowią zawiesiny odpornych na alkalia pigmentów mineralnych w cieście wapiennym. Farby te są bardzo popularne dzięki niskiej cenie oraz łatwości przyrządzania na placu budowy. Ich odporność na działanie wpływów atmosferycznych jest niska i nie przekracza 2 = 3 lat. Asortyment barw jest bardzo ubogi i obejmuje wyłącznie kolory pastelowe, ze względu na słabą siłę wiązania pigmentów przez wapno oraz jego działanie wybielające. Malowanie powinno wykonywać się przy dużej wilgotności powietrza. Podczas pogody suchej i upalnej niemożliwe jest związanie farby. Celowe jest dodawanie do tych farb chlorków wapnia lub magnezu jako środków utrzymujących wilgoć, co zmniejsza ryzyko ścierania się farby. W celu zwiększenia wytrzymałości, a przede wszystkim hydrofobowości powłok. dodaje się do farby pokost, stearynian glinu. ałun glinowo-potasowy lub roztwór szarego mydła.

b) Farby cementowe są to farby wodne, których spoiwem jest biały cement. W celu uzyskania powłok lepszej jakości stosuje się do farb cementowych, prócz pigmentów, jeszcze inne dodatki, które dłużej utrzymują wilgoć w 5wieżo wykonanej powłoce, jak higroskopijny chlorek wapniowy CaCl2 bądź też związki hydrofobowe jak stearynian wapniowy. Polepszają one właściwości powłok, podwyższając ich wytrzymałość i wodoodporność. Farbami cementowymi można malować oprócz tynków, bezpośrednio: cegłę, beton. prefabrykaty żużlowe i żwirobetonowe oraz płyty azbestowo-cementowe.

c) Farby krzemianowe to farby, w których spoiwem jest roztwór wodny szkła wodnego potasowego. Farby te wskutek przejścia rozpuszczalnego w wodzie szkła wodnego potasowego w nierozpuszczalne krzemiany wapniowe,

cynkowe, borowe, tworzy trwałe, szczelne, przepuszczalne dla pary wodnej powłoki malarskie o dość znacznej wytrzymałości mechanicznej. Dużym utrudnieniem przy pracy z tym minerałem jest krótki okres jego żywotności. Składniki suche mieszane;' z roztworem szkła wodnego bardzo szybko twardnieją,, co utrudnia malowanie dużych powierzchni. Stosuje się je do malowania elewacji budynków oraz pomieszczeń wewnętrznych budynków narażonych na stałe zawilgocenie. Przeznaczone są także do malowania hal fabrycznych o mokrej technologii produkcji, a także do malowania drewna, gdyż mają częściowo właściwości ognioodpornością. Farby krzemianowe można nakładać na świeże tynki cementowe, wapienno-cementowe pod warunkiem, że SA one już dostatecznie dojrzałe, to znaczy wykazują dostateczna wytrzymałość mechaniczna.

d) Farby klejowe SA to farby wodne, w których spoiwem SA kleje roślinne; zwierzęce lub syntetyczne. Malowanie klejowe pozwala uzyskiwać powłoki o pięknej matowej fakturze i bogatej kolorystyce, lecz nie dające się zmywać woda. Stosuje się je wyłącznie do malowania wewnętrznego wykonanego na świeżych i starych tynkach cementowych, cementowo-wapiennych, wapiennych i gipsowych.

e) Farby kazeinowe to farby, do których stosuje się jako spoiwo roztwór kazeinowy. Stosuje się je do malowania podłoży mocnych i niepalących: tynk, beton, cegła; drewno i materiały drewnopochodne.

5.Farby nierozpuszczalne w wodzie , zastosowanie ,opis.

a) Farby olejne-stanowią jednorodne zawiesiny pigmentów i wypełniaczy w spoiwie z preparowanych olejów schnących na bazie oleju lnianego itp. Jako rozcieńczalnik zawierają one benzynę lakową lub terpentynę .Farby olejne stosowane w budownictwie mogą mieć różny skład .a zwłaszcza różną zawartość spoiwa olejnego , w związku z czym wykonywane nimi po`1~łoki mogą mieć różne właściwości.

-farby do robót wewnętrznych - mają mniej spoiwa (20-50%) .Dają one powłoki o średnim połysku i dostatecznej wytrzymałości mechanicznej w warunkach pokojowych , ale ich odporność na wpływy atmosferyczne , jak również na działanie zmiennych temperatur ,może być nie wystarczająca .

-farby do robót zewnętrznych - przyrządza się przeważnie na olejach preparowanych (30-35% farby) .Stosuje się w nich bardziej wartościowe . światło trwałe pigmenty ,bez obciążników .Powłoki z nich wykazują dobrą odporność na wpływy atmosferyczne , są bardzie elastyczne i wodoodporne od powłok

nanoszonych farbami do wymalowania wewnętrznych, charakteryzuje je również lepszy połysk.

-farby olejne podkładowe (gruntowe) - służą do tzw.. Pierwszego wymalowania powierzchni. Na podłoże nieporowate. np.. metale. nakłada się je bezpośrednio (zawierają pigmenty pasywujące powierzchnie metali -minie ołowiana . Na podłoża porowate, jak drewniane , drewnopochodne .tynki nakłada się je po uprzednim ich zaimpregnowaniu pokostem. Gruntowanie ma na celu utworzenie szczelnej przegrody osłaniającej podłoże przed działaniem warunków zewnętrznych i zabezpieczenia go przed wsiąkaniem spoiw z farb nawierzchniowych .

-farby nawierzchniowe - zawierają z zasady więcej spoiwa i są przyrządzane na olejach preparowanych (polipokostach). Maje one lepszą rozlewność , rozlewność

czynników otoczenia . Powłoki z farb emulsyjnych SA szybko schnące ,zmywalne, elastyczne, odporne na zarysowanie, i nieścieralne, o dość dobrej odporności na działanie wody, różnych substancji chemicznych oraz czynników atmosferycznych. Wyroby emulsyjne są nieodporne na mróz ,nie można również elewacyjnych robót wykonywać w temp. poniżej 10'C (powłoki SA porowate, źle przyczepne) .Do malowania silnie alkalicznych podłoży betonowych oraz tynków cementowych i wapienno cementowych nadają się tylko farby dyspersyjne na spoiwach z alkalioodpornych żywic i kauczuków syntetycznych.

6.GIPS,ZASTOSOWANIE ,REAKCJA.

Stosowanie gipsu w budownictwie daje wiele korzyści technicznych i gospodarczych, gdyż na wypalenie 1 tony gipsu potrzeba zaledwie około 50-60 kg węgla (dla wysokowartościowego 120kg) , podczas gdy na 1 tonę cementu zużywa się około 200-275 kg węgla. Pod względem technicznym gips jest siarczanem wapniowym i występuje w naturze w dwóch postaciach: gipsu dwuwodnego( kamień gipsowy) CaSO ~2H20, gips bezwodny (anhydryt) CaSO .

Reakcje:

2(CaS0~2H O)-~CaSO 1

H0+3H0

CaSO~!

Odwadnianie a wiązanie

Wyroby gipsowe należy stosować w miejscach zabezpieczonych przed działaniem wody i w pomieszczeniach gdzie wilgotność względna powietrza nie przekracza 60%, a wiec nie można ich stosować w łazienkach. pralniach itp.. Wyroby z gipsu uodpornionego na działanie wody można stosować do ścian zewnętrznych .i w pomieszczeniach wilgotnych ;lecz nie narażonych na stałe działanie wody .

Gips półwodny stosuje się -do tynków wewnętrznych

-do wykonywania szczegółów architektonicznych. sztukaterii, posagów

-do wyrobów budowlanych ,jak suche tynki w arkuszach ,płyty ,pustaki; bloki -do wyrobu sztucznych marmurów (stiuków)

-do wznoszenia ścian monolitycznych metodą odlewania w deskowaniach przesuwnych lub przekładowych

-do zapraw murarskich w murach nie narażonych na działanie wody

do zapraw rys w tynkach : rysy lepiej naprawia się gipsem niż cementem ponieważ gips przy wiązaniu rozszerza się ,a cement kurczy.

Gipsu nie należy stosować do murów fundamentowych i innych części budynków narażonych na działanie wody.

7.KOROZJA DREWNA.

Korozja biologiczna drewna to niszczenie jego struktury na skutek działanie czynników biologicznych jak grzyby, owoce. bakterie. Prowadzi to do powstania zgnilizny .która objawia się zniszczeniem włóknika oraz drzewnika. Jedna z najczęstszych przyczyn występowania korozji jest działanie niszczące grzybów.

8.MATERIAŁY DO IZOLACJI TERMICZNEJ ,CHARAKTERYSTYKA.

4"

Materiały termoizolacyjne maja za zadanie chronić pomieszczenie ,konstrukcje ,całe obiekty budowlane oraz specjalne urzadzenia przed stratami ciepła badź chronić .urządzenia chłodnicze przed stratami zimna. Charakterystyczna cecha materiałów termoizolacyjnych jest ich mały współczynnik przewodności cieplej. Materiały o budowie włóknistej lub warstwowej charakteryzują się niższymi współczynnikami

przy przenikaniu strumieniu cieplnego skierowanego prostopadle do kierunku włókien lub warstwy lub skierowanego wzdłuż skierowanego wzdłuż włókien lub warstw. Z uwagi na znaczne pogarszanie się właściwości izolacyjnych materiałów wskutek zawilgocenia materiały przeznaczone do izolacji cieplej powinny być przy transporcie i przechowywaniu chronione przed wilgocią. Niezależnie do wymienionych wyżej wymagań materiały termoizolacyjne powinny być w zasadzie niepalne ,mieć niezmienna strukturę oraz odporność na gnicie i działa nie gryzoni .Materiałów termoizolacyjnych ,zawierających domieszki wpływające szkodliwie na smak i zapach przechowywanych produktów nie wolno stosować w urządzeniach służących takiemu celowi. Materiały i wyroby termoizolacyjne można podzielić następująco:

-ze względu na pochodzenie surowca-na organiczne i nieorganiczne

-ze względu na przeznaczenie do izolacji cieplnych konstrukcji budowlanych ,do izolacji urządzeń chłodniczych ,do izolacji gorących powierzchni kotłów ,rurociągów itp..

-ze względu na wygląd zewnętrzny na materiały ziarniste ;włókniste płyty .maty i inne kształtki.

Materiały organiczne: -płyty pilśniowe porowate

-płyty wiórkowo-cementowe i wiórkowo -magnezjowe izolacyjne -płyty paździerzowe

-płyty wiórowe poprzeczne prasowane i wytłaczane -płyty i maty trzcinowe

-płyty i maty ze słomy -wyroby korkowe

-miał i płyty torfowe

Materiały nieorganiczne:

-wełna mineralna (maty, płyty, wojtok mineralny, sznury, otuliny) -przędza i wata szklana

-szkło piankowe

-materiały izolacyjne z tworzywa sztucznego

-materiały i wyroby z ziemi okrzemkowej (cegła termolitowa)

9. Materiały do izolacji przeciwwilgociowej, charakterystyka. Z najważniejszych materiałów konstrukcyjnych nienasiąkliwych, nie przepuszczających wody, które SA używane do izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych oraz do krycia dachów, należy wymienić następujące grupy:

a) Materiały bitumiczne płynne i plastyczne b) Materiały bitumiczne w rolach

c) Materiały izolacyjne z tworzyw sztucznych.

Do płynnych i plastycznych materiałów bitumicznych zaliczą się asfalty naturalne i ponaftowe, smary i paki, roztwory gruntujące. emulsje, masy izolacyjne, lepiki asfaltowe i smołowe. kity, masy zalewowe i zaprawy bitumiczne.

Materiały bitumiczne w rolach produkuje się z wkładka lub jako bezwkładkowe. Materiały bitumiczne z wkładka noszą nazwę papy. Papy izolacyjne nie mają powłoki ani posypki.

Wszystkie gatunki pap SA stosowane jako spodnia lub nawierzchnia warstwa pokrycia dachowego, jako materiał do poziomej i pionowej izolacji przeciwwilgociowej budynków i innych obiektów budowlanych, do izolacji typu średniego i ciężkiego oraz jako materiały do wypełniania szczelin dylatacyjnych skurczowych.

Należy zwrócić specjalna uwagę dotycząca wielowarstwowych pokryć dachowych. Niedopuszczalne jest łączenie pap asfaltowych i smołowych.

Materiały wyjściowe do produkcji papy: -tektura

-tkaniny -welony z tworzyw sztucznych -folie żywic syntetycznych -piasek i posypka mineralna -wypełniacze mineralne -asfalty

-smoły i paki

Produkcja papy w nowoczesnych zakładach odbywa się na agregatach produkcyjnych o działaniu ciągłym - automatach przy czym schemat produkcyjny jest prawie taki sam dla papy smołowej : papy asfaltowej

Proces technologiczny produkcji, papy systemem ciągłym składa się z dwóch etapów. -przygotowanie masy impregnacyjnej i powłoki w oddziale warzelniczym wytwórni. -nasycenie tektury lub nośnika innego typu masa w oddziale impregnacyjnym wytwórni i dalsza obróbka.

Z biegiem czasu materiały izolacyjne ulegają procesowi starzenia się , kruszeją. tracą swą elastyczność i przyczepność, co powoduje pęknięcie powłok izolacyjnych. Najbardziej podatne na starzenie się SA papy smołowe. Aby zapobiec starzeniu się, stosuje się papy z powłokami. Stosuje się także jasne posypki pokrywające zewnętrzną stronę papy : odbijają one promienie słoneczne i chronią papę przed nadmiernym nagrzewaniem i wpływami chemicznymi. W celu przedłużenia trwałości pap dachowych zaleca się przeprowadzanie okresowych konserwacji pap (powlekanie masą ), które należy dokonywać mniej więcej co 2 lata.

Papy smołowe otrzymujemy przez nasycenie tektury mas smołowa i ewentualnie pokrycie warstwa powłokową i posypką. Papy asfaltowe otrzymujemy przez nasycenie tektury asfaltem, ewentualnie powleczenie obu stron masą asfaltową oraz posypanie posypką mineralną.

10. Metale

Metalami nazywamy substancje, które w skondensowanych stronach sklepienia charakteryzują się bardzo dobra przewodnością cieplna i elektryczna,, dużą plastycznością specyficznym połyskiem oraz nieprzezroczystością. a ponadto stanie stałym występują w formie krystalicznej. Do metali zalicza się około 80 pierwiastków chemicznych oraz stopy tj.. substancje składające się z dwu lub więcej pierwiastków i zachowujące główne właściwości stanu metalicznego.

W procesie otrzymywania metalu z rudy można w zasadzie wydzielić trzy jego stadia. -wstępna przeróbkę, polegającą na przygotowaniu rudy i związane zazwyczaj jej wzbogaceniem,

właściwy proces metalurgiczny, doprowadzający przez redukcję rudy do otrzymania metalu surowego

-rafinację w wyniku, której uzyskuje się metal użytkowy, nadający się do przeróbki plastycznej, odlewanie lub wytwarzanie stopów , większość procesów rafinacji polega na utlenieniu niepożądanych pierwiastków na tlenki, które bądź są lotne bądź żużel Dla celów praktycznych metale dzieli się na:

-metale i stopy żelazne, w których głównym składnikiem jest żelazo

-metale i stopy niezależne, których podstawowy składnik to aluminium lub miedz lub' cyna .

Metale i ich stopy maja bardzo szerokie zastosowanie w technice, począwszy od materiałów konstrukcyjnych do budowy ustrojów nośnych maszyn i narzędzi, a skończywszy na materiałach pomocniczych i dekoracyjnych. W budownictwie pierwsze miejsce w zużyciu metali zajmuje stal, a następnie żelazo. Udział w tym względzie metali niezależnych jest niewielki i szacuje się go na około 5% ogólnego zużycia metali i ich stopów w budownictwie.

Z uwagi na światowy deficyt metali i ich stopów przy równoczesnym wzroście zapotrzebowania na nie w przemyśle, dąży się obecnie do maksymalnej ich oszczędności przez racjonalne użycie. Warunek ten spełnia zastosowanie metali i stopów tylko tam gdzie one SA niezbędne, czyli użycie w konstrukcjach podlegających obciążeniom dynamicznym lub zmęczeniowym, a zatem w konstrukcjach przemysłu masowego, samochodowego, lotniczego i zbrojeniowego lub w konstrukcjach stalowych budowlanych. Fizyczne właściwości stali. maja istotne znaczenie dla konstrukcji budowlanych; tj.. ciężar właściwy, ciężar objętościowy, rozszerzalność cieplna i dźwiękowa oraz stałe materiałowe nie zależą prawie od składu chemicznego stali, jej obróbki i wytrzymałości.

11.Materiały do izolacji akustycznej, charakterystyka.

Materiały i ustroje stosowane w budownictwie do celów ochrony akustycznej pomieszczeń przed hałasem z zewnątrz i wewnątrz, pozwalających na uzyskanie w nich właściwych warunków akustycznych, można podzielić na 3 podstawowe grupy. I. Materiały do budowy przegród i ustrojów izolacyjnych (podstawowe i

pomocnicze) II. Materiały i ustroje przeciwdrganiowe służące do izolacji od dźwięków materiałowych (uderzeniowych ) drgań i wstrząsów

III. Materiały dźwiękochłonne podstawowe i pomocnicze oraz ustroje dźwiękochłonne

Do grupy materiałów podstawowych zalicza się. te które same mogą spełniać zadania przewidziane dla danej grupy. Do materiałów pomocniczych zalicza się te. które spełniają wymagania danej grupy tylko w zespole z innymi materiałami lub wyrobami.

Właściwości akustyczne materiału lub wyrobu. przydatnego do stosowania w ustrojach izolacyjnych lub dźwiękochłonnych. uzależnione SA przede wszystkim od następujących jego cech fizycznych:

-gęstość objętościowa -porowatość -zdolność tłumienia wewnętrznego dźwięku -odporności akustycznej

-odporności przepływowej warstwy materiału -sztywności dynamicznej warstwy materiału -modułu sprężystości

-sprężystości ustroju

-/ 1

Przy stosowaniu różnych materiałów budowlanych dla celów akustycznych należy znać ich właściwości akustyczne, które mogą być izolacyjne lub dźwiękochłonne. Przez pojęcie materiału izolacyjnego do celów ochronny przed hałasem rozumie się materiał, który zastosowany w przegrodzie odpowiedniej grubości chroni pomieszczenie przed przenikaniem dźwięków bądź tylko przez odbicie ich z powrotem, bądź przez odbicie i dodatkowe tłumienie wewnątrz warstwy przegrody. Materiały i wyroby dźwiękochłonne można podzielić na dwie grupy

- materiały i wyroby dźwiękochłonne - ustroje dźwiękochłonne

Materiały grupy pierwszej umieszcza się wprost na przegrodach lub w konstrukcjach podłóg. Ustroje dźwiękowe pozwalają na świadome kształtowanie charakterystyki współczynnika pochłaniania dźwięków w zależności w zależności od konstrukcji ustroju.

Materiały i wyroby porowate, które stosowane SA w grupie pierwszej i częściowo w drugiej, dzielą się na trzy podgrupy

- materiały i wyroby tekstylne

- wełny, maty i płyty z materiałów włóknistych - materiały, płyty i wyroby porowate

materiały o dużej gęstości objętościowej dobrze nadają się na przegrody izolacyjne, jak również na ustroje dźwiękochłonne w postaci płyt perforowanych i szczelinowych. Materiały porowate, szczególnie o porach otwartych, z kolei dobrze nadają się jako materiały dźwiękochłonne. Wartość tłumienia wewnętrznego w materiale porowatym decyduje o jego właściwościach dźwiękochłonnych oraz o tłumieniu dźwięków materiałowych. Największa zdolnością tłumienia wewnętrznego charakteryzuje się materiały porowate włókniste, jak płyty i maty z wełny mineralnej i szklanej. W tłumieniu dźwięków uderzeniowych w podłogach podstawową role odgrywa dynamiczna sztywność warstwy sprężystego S, która wyraża się wzorem S=Ed/h kG/cm3 [Mpa/cm] Ed - dynamiczny moduł sprężystości, h - grubość warstwy materiału sprężystego. W materiałach stosowanych w budownictwie ogólna sztywność dynamiczna S powinna wynosić:

- w materiałach z włókien organicznych S=8 kG/cm3 0,8 Mpa/cm - w płytach z tworzyw sztucznych 3-5 0,3-0,5

- w płytach i matach z wełny mineralnej i szklanej 2 0.2

12. Wyroby do krycia dachów ceramiczne

'16. Wyroby ceramiczne mające w nazwie cegła ,

Typy cegieł

- cegła pełna walcowana z gliny

- cegła drążona wypalana z gliny (dziurawka) - cegłą kominówka

- cegła wypalana z gliny klinkierowa, budowlana - cegła kratówka wypalana z gliny

- cegła kanalizacyjna, szybowa, licowa. kształtka

- cegła termolitowa (osłona termiczna urządzeń technicznych, precyzyjnych) - cegła ceramiczna moskularna?

- cegła sitówka

17. Kształtowniki

dwuteowniki SA kształtownikami przeznaczonymi głównie na elementy zginane, w związku z czym większa część ich masy zgromadzona jest w stoplicach. Używa się.

także dwuteowniki na. elementy złożone oraz słupy, ale w tym ostatnim przypadku raczej grupowo.

Ceowniki mogą być stosowane w przypadku przekrojów złożonych na pręty krat i stężeń, jako pręty rozciągane i ściskane bądź też jako belki zginane czy słupy.

Kątowniki SA przydatne jako pręty kratownic oraz elementy składowe przekrojów

złożonych. Kątowniki równoramienne dają się czasem lepiej wykorzystać w ściskowych prętach wielogałęziowych.

Teowniki znajdują zastosowanie jako pręty kratownic, stężenia środników i drugorzędne elementy konstrukcyjne (słupki, szczebliny świetlikowe).

18. Okres ścinania drzew.

Drewno cięcia letniego lub zimowego, przechowywane po ścięciu w odpowiednich warunkach, ma jednakowe właściwości techniczne. Jednak warunki cięcia letniego SA na ogol niekorzystna gdyż drewno drzew ścinanych w tym okresie, leżąc zazwyczaj po ścięciu w lesie i podlegając wpływom atmosferycznym, jest narażone na pękanie oraz na atakowanie przez grzyby i owady. Drewno szczególnie iglaste cięte w okresie od początku kwietnia do końca sierpnia należy natychmiast okorować, gdyż zabieg ten przeciwdziała opanowaniu drewna przez grzyby i owady.

19. Materiały łatwo palne, trudnopalne

Ogniotrwałe materiały, materiały ceramiczne odznaczające się ognioodpornosciaścią zwykle nie niższa niż 1500'C, niektóre materiały ogniotrwałe odznaczają się również wysoka ogniotrwałością pod obciążeniem, odpornością na na działanie wielu czynników chemicznych, małym współczynnikiem rozszerzalności termicznej, odpornością na gwałtowne zmiany temperatur oraz małym przewodnictwem cieplnym. Do wyrobu używane SA przeważnie naturalne surowce mineralne i skały zawierające duże ilości związków chemicznych o wysokiej temperaturze topnienia (trójtlenek glinu, tlenek magnezu, tlenek wapnia). Biorąc pod uwagę skład oraz używane do ich wyrobu surowce rozróżnia się następujące grupy.

- granitowe - dolomitowe - krzemianowe

fosforytowe - karboniklowe - magnezytowe - szamotowe

materiały ogniotrwałe stosowane SA do budowy wszystkiego typu pieców oraz innych urządzeń, w których panuje wysoka temperatura.

20. Podział ogólny skał

Jeżeli minerały lub ich mieszanina występują w wielkich ilościach, tak że tworzy złoża, pokłady, to nazywamy je skałami. Skały złożone z jednego minerału jak wapień nazywamy skałami prostymi lub monomineralnymi. Skały w skład których wchodzi parę minerałów, nazywamy złożonymi lub polimeralnymi. Skały dzielimy według ich wieku oraz według sposobu powstawanie i budowy, a ponadto dla celów użytkowych według właściwości technicznych. Pod względem sposobu powstawania (pochodzenia geologicznego) skały dzielimy na trzy zasadnicze grupy.

- skały magmowe, które powstają przez zastyganie ciekłej magmy. (granit , porfir, bazalt)

- skały osadowe, które powstają z wietrzenia skał starszych lub z nagromadzonych szczątków organizmów zwierzęcych i roślin.

- Skały metamorficzne (przeobrażone), które powstały na wskutek przeobrażenia starszych skał pod wpływem dużego ciśnienia i wysokiej temperatury lub przez działanie chemiczne.

21. Zaczyn, mleczko, mieszanka betonowa, beton, zaprawa Nie mogłam tego znaleźć o betonie i zaprawie jest dalej.

22. podstawowe zależności projektowania betonu.

Projektowanie zwykłych betonów konstrukcyjnych polega na powiązaniu wymaganych cech betonu i mieszanki betonowej z jakością i proporcjami takich składników jak: cement, kruszywo, woda, dodatki. W odniesieniu do cech betonu stwardniałego warunkowania jest zasadniczo tylko wytrzymałość naciskanie, a do cech mieszanki betonowej - ciekłość i urobliwość.

Etapy w projektowaniu:

- wybór marki i rodzaj cementu (w zależności od przeznaczenia betonu) - wybór rodzaju i uziarnienia kruszywa

- rodzaj kruszywa

- skład petrograficzny (rodzaj skały) - stopień rozsortowania

- uziarnienie

Projektowanie składu betonu metodą doświadczalną: - dane wyjściowe

- klasa betonu

- przeznaczenie betonu

- charakterystyka elementów konstrukcyjnych i rozmieszczenie - sposób zagęszczania

- wymagania szczególne związane z warunkami eksploatacji konstrukcji - ocena sprzętu (betoniarka, dozowniki; wibratory)

- ustalenia wstępne

- wytrzymałość na ściskanie betonu konsystencja mieszanki

- urabialność mieszanki (ustalenie zawartości zaprawy, wymagania dotyczące uziarnienia piasku)

- maksymalna wielkość ziaren Dmax

- warunki ograniczające parametry wielkości składu betonu Wybór materiałów składanych i ustalanie wielkości c/w

- wybór marki i rodzaj cementu - ustalenie wielkości c/w

- wybór rodzaju i uziarnienia kruszyw - ustalenie składu mieszanki kruszywa

- doświadczalne ustalenie proporcji pomiędzy ilością zaczynu i kruszywa Roboczy skład betonu powinien uwzględniać

- robocza pojemnością betoniarki - sposób dozowania składników

- aktualne zawilgocenie kruszywa - przeznaczenie betonu

- konsystencja mieszanki

- datę opracowanie recepty roboczej

23. Nasiąkliwość, gęstość pozorna

nasiąkliwość jest to zdolność pochłaniania wody przez materiał przy cisnieniu atmosferycznym i jest jednym z decydujących czynników świadczącym o przydatności materiałów do celów budowlanych, zależy od szczelności materiału,

., 1

rodzaju porów oraz wielkości. Rozróżnia się nasiąkliwość wagowa objętościowa i względna.

Sorpcja jest zjawiskiem kompleksowym charakteryzującym się zdolnością pochłaniania przez materiał pewnego .czynnika, np.. pary wodnej znajdującej się w powietrzu. Rozróżniamy dwa rodzaje sorpcji: adsorpcję i absorpcje, zjawiska trudne często do rozdzielenia. Materiały organiczne cechuje większa sorpcja niż materiały nieorganiczne

Gęstość pozorna jest to stosunek masy materiału do jego objętości razem z porami (_p = m/Vm g/cm3 masa jednostki objętości miału wysuszonego do stałej wagi wraz z jego porami znajdującymi się w nim.

24. Pojęcia związane z budową skały

Struktury skał:

Rozróżniamy następujące rodzaje struktury

a) krystaliczna-w której SA wyraźnie widoczne wszystkie składniki skały w postaci kryształów. Dalszy podział obejmuje strukturę grubo -, średnio -, drobno -, i mikrokrystaliczną

b) porfirowa- gdy większe kryształy zatopione są w szklistej lub mikrokrystalicznej masie ciała skalnego.

c) szklistą - gdy raptowne zastyganie magmy uniemożliwiło wykształcenie się kryształów.

d) klastyczna, czyli ziarnistą - występującą w skałach osadowych, przy czym rozróżniamy strukturę gruboziarnista (psefitowa). średnioziarnistą albo piaskowa (psamitowa) i drobnoziarnista (pelitowa). Ponadto rozróżnia się strukturę zależnie od budowy ziaren tworzących skałę i ich kształt.

Tekstury skał

Rozróżniamy następujące tekstury skał: bezładna, gdy skała zbudowana jest z ziaren Różnej wielkości i kształtu, warstwowa, gdy skała dzieli się na cienkie warstwy różniące się od siebie barwą i wielkością ziaren, lupkowata, gdy skała daje się łatwo łupać wzdłuż występujących warstw, falowa gdy powierzchnie warstw są wygięte na kształt fal, a poza tym oczkowa, waleczkową oraz zbita(zwartą, porowata, ,

.. gabczasta, pecherzykowata, jamista, komórkowa i migdalowcowa

25. Problem korozji materiałów budowlanych

Kamień jest najbardziej trwałym materiałem budowlanym, jednak i on ulega zniszczeniu wskutek wpływów zewnętrznych.

Korozja fizyczna - polega na niszczeniu materiału wskutek procesów fizycznych bez udzialu reakcji chemicznych. Najbardziej typowym przykładem korozji fizycznej jest rozsadzające działanie zamarzającej wody. Im większa nasiąkliwość wykazuje kamień, tym mniejsza. jest jego odporność na zamarzanie. Kamienie o strukturze warstwowej pękają zwykle w płaszczyźnie uwarstwienia. Bardzo szkodliwe jest działanie mrozu na kamienie zawierające grudki gliny i obce domieszki. Drugim przykładem korozji fizycznej jest często występujące rozluźnienie struktury kamienia wskutek zmian temperatury. Współczynniki rozszerzalności termicznej kamieni są wprawdzie nieznaczne i wynoszą 1 * 10-`dol * 10-6 , ale pomiędzy poszczególnymi minerałami wchodzącymi w skład skały różnice w rozszerzalności mogą być dość znaczne. Skały jednorodne i drobnoziarniste SA odporne na zmiany temperatury,

natomiast w skałach złożonych z kilku minerałów i spoiwach o różnych współczynnikach rozszerzalności, a zwłaszcza zawierających większe kryształy rozszerzające się niejednakowo w kierunku osi krystalograficznych, np.. kalcyt, mika (ub skaleń, zmiany temperatury powodują utratę spoistości. Objawia się to w postaci rys i odprysków. Rozluźnienie struktury poważnie zmniejsza odporność na zamarzanie i wtedy obie przyczyny powodują szybkie niszczenie kamienia

Korozja chemiczna - jest ściśle związana z zatruciem środowiska i zasięg jej stale się zwiększa. Korozja chemiczna zachodzi niemal wyłącznie przy udziale wody, dlatego też zabezpieczenie przed wilgocią jest podstawa ochrony.

Z ważniejszych czynników powodujących korozję chemiczna należy wymienić: dwutlenek węgla C02 , który rozpuszczony w wodzie rozpuszcza wapienie, marmury, dolomity, piaskowce o lepiszczu wapiennym. Woda deszczowa (gruntowa) zawierająca dwutlenek węgla reaguje z węglanem wapnia

CaC03 + H20 +C02 = Ca(HC03)2

tworzą łatwo rozpuszczalny kwaśny węglan wapniowy. Powoduje to rozmywanie kamieni lub ich składników, co można łatwo zaobserwować na starych budowlach kamiennych

dwutlenek siarki S02. Siarka przy spalaniu przechodzi w dwutlenek siarki, a ten z woda łączy się w kwas siarkowy H2SOs , który utlenia się częściowo do kwasu siarkowego H2SO4. Oba te kwasy powodują bardzo silna korozję niemal wszystkich materiałów budowlanych, a kamienie zawierające węglan wapniowy reagując z nim

CaC03 +H2S04 = CaS04 +H2O +C02

Korozja fizykochemiczna - polega na tym, że wskutek reakcji chemicznej powstają substancje zwiększające swą objętość przy krystalizacji, co powoduje rozsadzanie porowatego kamienia.

Korozja biologiczna - wywołana przez organizmy żywe ogranicza się głównie do działania roślin i bakterii. Roślinność pojawiająca się na kamieniu oddziałuje ujemnie na jego wygląd i trwałość, co objawia się głównie na wapieniach. Nawet na gładkich kamieniach osiadają mchy i porosty, których korzenie wydzielają kwasy i dwutlenek węgla niszczące kamień.

26. Materiał niepalny, palny, łatwopalny.

Materiał, który nie zapala się i nie wydziela gazów palnych lub par oraz nie powoduje podniesienia temperatury w urządzeniach pomiarowych, przewidzianych norma

nazywamy materiałem niepalnym

Materiał, który pod działaniem ognia zewnętrznego lub nagrzewania zapala się lub _4

wydziela ciepło nazywa się materiałem palnym

Grupę materiałów łatwopalnych stanowią materiały, które mogą być zapalone już przez krótkotrwałe oddziaływanie podwyższonej temperatury i spalają się w czasie określonym w normie, lub też zapoczątkowany w wyniku tego oddziaływania proces palenia rozwija się bez dalszego doprowadzania ciepła z zewnątrz.

Do materiałów trudno zapalnych ;G zaliczamy te; które mogą być zapalone tylko przez długotrwałe oddziaływanie temperatury źródła ciepła, przy czym rozpoczęty w wyniku tego proces palenia się zanika po usunięciu źródła ciepła.

Odporność ogniowa materiałów, jest to zdolność opierania się wpływom wysokiej temperatury w czasie pożaru, uwarunkowana odpornością tworzywa na zmianę struktury. chemicznej i fizycznej, zmianę wytrzymałości mechanicznej, zmiany kształtu s przewodzenia ciepła.

27. Wytrzymałość, sprężystość, pełzanie..

Wytrzymałość mechaniczna - jest ta opór stawiany przez materiał zniszczeniu jego struktury pod działaniem obciążenia (sił zewnętrznych). W szczególności mogą być rozpatrywane tzw.. Wytrzymałość doraźna lub wytrzymałość długotrwała (obciążenie działa na materiał dłuższy czas). Rozróżnia się wytrzymałość na ściskanie, zginanie, ścinanie i inne.

Sprężystość - jest to zdolność ciała do przyjmowania pierwotnej postaci tych samych wymiarów po usunięciu obciążenia, pomimo że pod obciążeniem zmieniło swój kształt. Sprężyste właściwości danego materiału charakteryzuje się tzw.. Współczynnikiem sprężystości.

Pełzanie - jest to zjawisko wywierające znaczny wpływ na wytrzymałość materiału, charakteryzujące się nieprzerwanym wzrostem odkształceń plastycznych przy niezmiennym obciążeniu. Wielkość pełzania zależy od struktury, wieku materiału, temperatury i od czasu działania obciążenia.

Relaksacja - jest to zjawisko związane ze zjawiskiem pełzania, charakteryzuje się spadkiem wartości wewnętrznych naprężeń przy stałym (niezmiennym) odkształceniu.

Twardość - jest cecha charakteryzującą odporność badanego materiału na odkształcenie trwałe przy wciskaniu w niego ciała badanego materiału na odkształcenie trwałe przy wciskaniu w niego ciała bardziej twardego. Im twardość jest większa, tym materiał jest trudniejszy w obróbce, tym odporniejszy na zarysowanie się, na zużycie od ścierania, chodzenia. Twardość drewna oznacza się metoda Janki lub Brineila. Twardość materiałów skalnych określa się za pomoca umownej skali Mohsa.

Ścieralność - odporność na ścieranie bada się na tarczy Bóhmiego lub za pomocą obracających się bębnów, w których umieszczone są próbki materiałów, materiałów wyraża się, np.. dla kamieni badanych na tej tarczy strata wysokości badanej próbki poddanej ścieraniu. Badania ścieralności na tarczach przeprowadza się na próbkach sześciennych. Stratę wysokości s określa się jako ubytek masy mu próbki podzielonej przez jej przekrój F (cm2) i gęstość objętościową Yo

m s=

o

28. Pochodzenie skał osadowych.

Skały te powstaja z produktów wietrzenia skał starszych lub z nagromadzonych szczątków organizmów zwierzęcych lub roślinnych. Występują najczęściej w postaci warstw ograniczonych przez dwie zwykłe równoległe powierzchnie skały, te tworzą się najczęściej w zbiornikach wodnych.

W zależności od sposobu powstawania wśród skał osadowych wyróżniamy:

a) skały osadowe pochodzenia mechanicznego - powstałe z odruchów skalnych przez wtórne scementowanie, tzw.. osady zwięzłe,

b) skały osadowe pochodzenia organicznego - powstałe przez osadzanie się na dnie naturalnych zbiorników wodnych lub na powierzchni ziemi pozostałości po zwierzętach lub roślinach,

c) skały osadowe pochodzenia chemicznego - powstałe jako osady nieorganiczne z roztworów przesyconych.

Przedstawicielami skał osadowych są: piaskowce, okruchowe, zlepieńce, piaski, żwiry, iły, wapień, diatomity; dolomity, trawertyn, gips, anhydryty, alabaster.

Skały osadowe wykorzystuje się w budownictwie architektonicznym i inżynierskim; do produkcji ceramiki szlachetnej wyrobów ogniotrwałych, do produkcji cementu, wyrobów galanteryjnych.

29. Podstawowe własności techniczne skał.

Kamień w konstrukcjach najczęściej podlega ściskaniu, a znacznie rzadziej zginaniu, rozciąganiu i ścinaniu, toteż najważniejsza jest próba na ściskanie. Rozrzut wyników może być bardzo duży nawet dla skał pochodzących z tego samego kamieniołom Wytrzymałość na ściskanie waha się od 80 kg/cm2 dla wapieni do 3C00 kg/cm2 dla bazaltu i kwarcytu.

Wytrzymałość na rozciąganie wynosi przeciętnie 1/26; na ścinanie 1/13. a na zginanie 116 wytrzymałości na ściskanie.

Wytrzymałość na ściskanie waha się od 80 kg/cm2 dla wapieni do 3000 kG/cm2 dla bazaltu i kwarcytu.

Twardość skał jedno-mineralnych; a więc odporność na rysowanie i ścieranie oznacza się według skali Mohsa. W skałach wielo-mineralnych, np.. w granicie, poszczególne składniki mogą mieć różną twardość.

30. Podstawowe właściwości tworzyw sztucznych.

Ciężar objętościowy tworzyw sztucznych waha się od 920 kg/m' dla miękkiego polietylenu do 1800 kg/m3 dla laminatów poliestrowo-szklanych, podczas gdy dla betonu zwykłego wynosi ona 2000 kg/m3, dla stali budowlanej 7850 kg/m3.

Tworzywa komórkowe (pianki) z tworzyw sztucznych odznaczają się bardzo niskim ciężarem objętościowym - od 15 do 400 kg/m3' (znacznie lżejsze od korka).

Twardość tworzyw sztucznych zależy w znacznym stopniu nie tylko od rodzaju

tworzywa, ale także od temperatury. a w niektórych przypadkach od wilgotności tego

tworzywa. W normalnych warunkach cieplno-wilgotnościowych twardość ta mieści się w szerokich granicach,- od 5 do 45 kg/mm2.

Właściwości mechaniczne tworzyw sztucznych zależa nie tylko od rodzaju

tworzywa. Lecz również od zastosowanej metody formowania wyrobu. od kształtu

wyrobu, od temperatury i wilgotności otoczenia, długotrwałego obciążenia itp..

Mieszczą się one również w bardzo szerokich granicach i przykładowo wynoszą:

l

31. Przebieg procesu technologicznego wytwarzania tworzyw sztucznych.

Uzyskanie gotowego wyrobu z tworzyw sztucznych już w czasie prowadzenia procesu polimeryzacji należy do wyjątków (np.. płyty i bloki szkła ograniczonego z ' . polimetakrylanu metylu). W większości przypadków polimer po zmieszaniu go z

dodatkami zostaje poddany całemu szeregowi procesów, których końcowym efektem jest gotowy detal.

Przetwórstwo tworzyw sztucznych obejmuje trzy główne etapy obróbki zarówno dla kompozycji termoplastycznych, jak i dla kompozycji opartych na zywicach termoutwardzalnych: obróbkę wstępną. formująca i wykończeniową.

Obróbka wstępna polega na przygotowaniu odpowiedniej kompozycji polimeru z wypełniaczem, stabilizatorem, barwnikiem, zmiękczaczem oraz środkiem smarnym, ułatwiającym dalsze przetwórstwo i ewentualnie ze środkiem upłynniającym polimer (rozpuszczalnik, rozcieńczalnik). Tak Oprzygotowane tworzywo może mieć konsystencje ciekłą o różnej lepkości i występować w postaci roztworu, emulsji lub zawiesiny badź konsystencję stała i występować w postaci proszku, granulek lub pastylek. Zadaniem obróbki wstępnej jest nadanie polimerowi postać dogodnej dla dalszego przetwórstwa tworzywa sztucznego.

Obróbka formująca. której celem jest wykonanie półwyrobu lub wyrobu gotowego z wyrobu wstępnego. Podczas tej czynności wyrób wstępny występuje w stanie płynnym, upłynnionym lub plastycznym zastaje odkształcony plastycznie do zadanego kształtu, po czym przeprowadzony w stan stały.

Sposoby obróbki formującej. Nanoszenie warstwy tworzywa płynnego lub upłynnionego na podłoże; które zestalając się tworzy ciągłą powłokę stałego tworzywa sztucznego, spełniającego rolę ochronną lub dekoracyjną.

- Wylewanie ciągłe - za pomocą dyszy wylewanie substancji powłokotwórczej na nieruchome ciągłe podłoże.

- Powlekanie formujące dokonuje się przez ucieranie upłynnionego tworzywa we wstęgowy nośnik lub folię z tworzywa sztucznego. na którym .ulega ona zespoleniu.

- Formowanie bezciśnieniowe (odlewanie) polega na wylaniu płynnego lub upłynnionego tworzywa do formy odlewniczej lub innej pustej przestrzeni.

- Wytłaczanie (wyciskanie) polega na tym, że tworzywo przeciskane jest przez ogrzany do odpowiedniej temperatury cylinder wytłaczarki i dyszę formującą.

- Prasowanie - wypełnienie otwartej formy.

Obróbka wykończeniowa - operacja mająca na celu uzyskanie ostatecznej formy wyrobu z tworzywa sztucznego. Do typowych operacji wykończających należą: łączenie, barwienie, powlekanie i drukowanie. charakter obróbki wykończającej mają częściowo również operacje kształtowania. cięcia i obróbki wiórowej. Specyficznym przykładem obróbki powierzchniowej jest powlekanie detalu wykonanego z tworzywa sztucznego cieniutką warstwą metalu. Pokrywanie wyrobu wykonanych z tworzyw sztucznych powłokami lakierniczymi stosuje się w przypadku konieczności zwiększania odprysków ich powierzchni chemicznej bądź mechanicznej.

m __

32. Przekrój poprzeczny drzewa.

kora korek z korowina łyko

miazga twórcza biel

twardziel

rdzeń

33. Podział geologiczny skał.

Skały dzielimy ma: a) magmowe

c głębinowe (granit sjemit. dioryt. gabro) c wylewne (porfit. bazalt. diabaz. melafir) b) osadowe

c osady klasyczne (piaskowce, okruchowce. zlepieńce. Piaski żwiry, iły i gliny)

0 organiczne (wapień, diatomit, dolomit)

o chemiczne (trawertyn, gips. anhydryt: Alabaster)

c) metamorficzne (gnejsy. serpentynity. kwarcyty, marmury. łupki)

34. Rodzaje spoiw, charakterystyka.

Spoiwa budowlane SA to siała chemicznie aktywne które po sproszkowaniu i wymieszaniu z woda wiążą i twardnieja.

Zależnie od rodzaju surowca spoiwa dzielimy na:

a) spoiwa wapienne - wyrabiane z surowców. których głównym składnikiem jest wapień lub margiel składający się z wapienia i gliny.

b) spoiwa gipsowe wyrabiane z surowców. których głównym składnikiem jest uwodniony siarczan wapniowy (trawień gipsowy) CaSo.; ' 2H20 lub anhydryt, czyli gips bezwodny CaSO4. ponadto istnieje spoiwa mieszane. np.. gipsowo-żużlowe

i inne.

Pod względem zachowania się w środowisku wodnym spoiwa dzielimy na.

a) spoiwa powietrzne, które po zarobieniu wodą wiążą na powietrzu. Nie mogą one wiązać ani twardnieć pod woda a nawet po związaniu nie SA odporne na działanie wody;

b) spoiwa hydrauliczne - mogą wiązać zarówno na powietrzu, jak i pod woda,, a po związaniu są odporne na działanie wody. Niektóre ze spoiw hydraulicznych, np.. wapno hydrauliczne, mogą twardnieć pod wodą dopiero po kilku dniach przebywania na powietrzu , cementu zaś mogą od razu wiązać pod wodą.

35. Rodzaje zapraw, zastosowanie.

Zaprawy wapienne stosowane są do murowania fundamentów w gruntach suchych budynków jednokondygnacyjnych mieszkalnych lub gospodarczych oraz budynków prowizorycznych. Do murowania ścian wypełniajacych oraz nadziemnych ścian konstrukcyjnych w budynkach jednokondygnacyjnych mieszkalnych lub gospodarczych i ścian budynków prowizorycznych. Do wykonania obrzutki pod tynki zwarte wewnętrzne na murach i stropach ceramicznych. Do wykonywania warstwy wierzchniej (gładzi) tynków zwykłych wewnętrznych lub zewnętrznych.

Zaprawy gipsowe i qipsowo-wapienne są stosowane do tynkowania powierzchni wewnętrznych ścian i stropów oraz do murowania ścian z cegieł ceramicznych i z elementów gipsowych, do mocowania wykładzin ceramicznych i przewodów instalacji elektrycznych. Zaprawy gipsowe można stosować tam; gdzie cześć budynku wykonano z gipsu i nie jest narażona na działanie opadów atmosferycznycń.

Zaprawy cementowe - stosowane są do wznoszenia murów silnie obciażonych i cienkich ścian działowych oraz konstrukcji narażonych na ciągłe działanie wody. Do wykonania podłoży pod posadzki oraz do wykonywania obróbki tynkarskiej.

Zaprawy cementowo-wapienne stosuje się do murów podziemi. tynków zewnętrznych, układania płytek ściennych i podłogowych.

Zaprawy cementowe specjalne:

a) zaprawy z cementów portlandzkich z domieszką chlorku wapniowego służą do wykonywania tynków

Zaprawy do torkretowania zapewniaj duża wodoszczelność: stosowane są do warstwy izolacyjnej na masywach betonowych. do napraw z wzmacnianiem konstrukcji żelbetowych oraz do wypraw w zbiornikach, przegrodach wodnych itp... zwłaszcza w miejscach narażonych na działanie wód lub opadów agresywnych.

Zaprawy ciepłochronne:

Zaprawy ogniotrwale służą do wykonywania spoin w murach z cegieł ogniotrwałych. Zaprawy cementowo-gliniane - stosuje się do wykonywania zapraw wodoszczelnych, do tynkowania cokołów, ścian od zewnątrz. wykonywania podokienników i wypraw wewnętrznych w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności. do murowania fundamentów i ścian. W budownictwie wiejskim stosuje się je do wykonywania wypraw wodoszczelnych zbiorników na wódę, zbiorników do zakiszania pasz i zbiorników na obornik.

-f , :,

36. Rodzaje szkła, zastosowanie.

a) Szkło płynne dzienne ciągnione maszynowo: stosowane jest zazwyczaj do szklenia różnego rodzaju otworów okiennych.

b) Szkło płaskie walcowane.

• Szkło płaskie walcowane szare i wzorzyste: stosowane jest wszędzie tam, gdzie chodzi o utrzymanie światła rozproszonego, doświetlenia wnętrz z zapewnieniem intymności;

• Szkło płaskie zbrojone - gładkie i wzorzysty.

c) Szkło płaskie pochłaniające promieniowanie podczerwone - produkowane jest w Polsce pod nazwą Antisol Szkło Antisol stosuje się zwłaszcza do szklenia dużych okien, które wystawione są na silne działanie promieni słońca, najczęściej od strony południowej i zachodniej. Zastosowanie szkła Antisol umożliwia zaprojektowanie dużych płaszczyzn przeszklonych w elewacjach budynków bez nadmiernego nagrzewania w okresie letnich upałów.

d) Szyby zespolone - używane są do szklenia wszelkich otworów, które wymagają bardzo dobrej izolacyjności cieplnej i akustycznej.

e) Szło hartowane - stosuje się do wykonywania drzwi, ścianek działowych, szklenia okien, wszędzie tam, gdzie duża liczba ludzi przebywa w bliskim kontakcie ze szkłem i konieczne jest zachowanie bezpieczeństwa.

r)Szkło barwne, nieprzejrzyste - jest używane w budownictwie do wykładzin oraz dekoracji.

ą) Szkło refleksyjne zastosowane w budownictwie odgrywa rolę zabezpieczenia wnętrz przed nadmierną insolacją. Odbijają one 50% promieniowania grzejnego, zapobiegajac przegrzewaniu wnętrz. a w okresie zimowym zapobiegają wypromieniowaniu ciepła z pomieszczenia.

h) Kształtki szklane i szkło prasowane.

i) Szkło piankowe i inne wyroby izolacyjne ze szkła zaliczane SA do materiałów izolacyjnych.

37. Rodzaje farb.

Klasyfikacja wyrobów malarskich, a więc farb, emalii, lakierów, ze względu na ich szeroki asortyment właściwości, a więc cech użytkowych jest bardzo trudny. Najbardziej słuszny wydaje się podział tych materiałów na dwa kryteria. a mianowicie:

ze względu na zastosowanie w nich spoiwa, które w dużym stopniu charakteryzują ich w;aściwości, a więc i zakres stosowania

Według zastosowania w budownictwie, a więc mając na uwadze charakterystyczne cechy użytkowe, wyroby malarskie można podzielić na:

- wyroby malarskie ogólnego zastosowania, obejmujące:

c farby ścienne zmywalne i niezmywalne (farby wodne oraz emulsje i dyspersyjne)

o farby, emalie, lakiery do malowania lamperii, elementów konstrukcji odnawianych i z materiałów drewnopochodnych oraz elementów konstrukcji metalowych, w grupie tej wyróżnia się wyroby podkładowe i nawierzchniowe oraz wewnetrzne i zewnętrzne.

- farby specjalne, do których zalicza się farby antykorozyjne, przeciwrdzewne i chemoodporne, bakteriobójcze, odporne na wysoka temperaturę, podłogowe, dekoracyjne, politury.

Suche farby klejowe po wymieszaniu z wody nadają się od razu do użytku. Produkowane SA farby o różnych barwach. Nadają się do malowanie suchych

pomieszczeń. Wyroby olejne i olejno-żywiczne można podzielić na: farby olejne. Olejno­

żywiczne lakiery, emalie olejne i olejno-żywiczne oraz materiały pomocnicze, np.. kity. Farby są stosowane do malowania zewnętrznych i wewnętrznych powierzchni, emalie stosuje się tam, gdzie wymagane są wyższe walory estetyczne i użytkowe. Lakier jest stosowany do nakładania powłoce połysku.

Wyroby ftalowe stosuje się na wszystkie podloża zamiast farb olejnych. Charakteryzują się krótkim czasem schnięcia.

Wyroby asfaltowe są to lakiery dajace czarną powłokę odporną na działanie wilgoci; roztworów zasadowych i kwaśnych. W budownictwie stosuje sieje do ochrony przed korozja elementów stalowych i żeliwnych pracujacych w gruncie i pod woda.

Wyroby emulsyjne są stosowane do malowania elewacji i wnętrz. Dobrze trzymają się podłoża i daja powloki matowe; trwałe. trudno ścieralne i zmywalne. Wyroby chlorokalczukowe dzieli sie na dwie grupy:

wyroby ogólnego stosowania: wyroby chemoodporne.

Powłoki tych wyrobów mają dużą przyczepność do podłoża. są elastyczne. Odporne na uszkodzenia mechaniczne. na dzialanie wody oraz czynników atmosferycznych. Wyroby chemoodporne odznaczają się odpornością na rozcieńczone kwasy, zasady i roztwory soli, na środowisko wilgotne i chemicznie agresywne (gazy. pary).

Wyroby lakiernicze chemoutwardzalne są stosowane do malowania drewna. Są one dwuskładnikowe. Przed użyciem obydwa składniki należy dokładnie wymieszać w proporcjach podanych przez producenta. Powłoki z tych wyrobóvw są twarde. elastyczne, odporne na wodę, tłuszcze. alkoholi i wpływy atmosferyczne. Odznaczają się wysokim połyskiem.

Wyroby epoksydowe SA używane do wykonywania powłok antykorozyjnych. Odznaczają się dobra przyczepnością do podłoża, dużą twardości, elastycznością na działanie substancji chemicznych i wysokim połyskiem.

Wyroby poliwinylowe dzieli się na trzy grupy:

- ogólnego zastosowania do malowania powierzchni metalowych w środowisku miejskim, przemysłowym i nadmorskim,

- chemoodporne do malowania konstrukcji metalowych i betonowych eksploatowanych w środowisku agresywnym, przy zmiennych warunkach atmosferycznych,

- ogniochronne, pęczniejące do malowania antykorozyjnego konstrukcji metalowych.

Wyroby silikonowe dzieli się na farby nawierzchniowe na tynki, farbę nawierzchniowa termoodporną (do 400 *C)

38. Różnica między lepiszczem a spoiwem.

Spoiwa budowlane są to ciała chemicznie aktywne, które po sproszkowaniu i zmieszaniu z woda wiążą i twardnieją. Aktywność chemiczna nazywamy zdolność reagowania. czyli tworzenie związków z innymi ciałami, jak np.. w przypadku spoiw z wodą lub z dwutlenkiem węgla.

Glina lub asfalt są stosowane do łaczenia elementów budowlanych. jednak ze

względu n brak aktywności chemicznej nie należą do właściwych spoiw. lecz do lepiszczy. Twardnienie gliny polega na odparowaniu zawartej w niej wody. asfalt zaś krzepnie po uprzednim rozgrzaniu. Sa to więc procesy fizyczne łatwo odwracalne, gdyż wyschnięta blina pod wpływem wody. a asfalt przez ogrzanie znów wracają do konsystencji plastycznej.

Procesy chemiczne zachodzace prze twardnieniu właściwych spoiw

budowlanych są w normalnych warunkach nieodwracalne. Obecnie stosowane spoiwa budowlane są przeważnie pochodzenia mineralnego. Wyjątek stanowią tworzywa sztuczne, które coraz częściej są używane jako dodatek do spoiw lub jako samodzielne spoiwa.

39. RODZAJE DRZEW I ICH ZASTOSOWANIE.

- sosna - drewno lekkie, miękkie, łatwe w obróbce; stolarka budowlana (okna . drzwi); konstrukcje dachowe, legary ,belki. deski, sklejka;

- świerk - lekkie; miękkie, łupliwe drewno. trudne w obróbce. zastosowanie podobne jak sosna. należy uniknać stosowania w miejscach narażonych na zawilgocenie, używa się do okien i drzwi;

- jodła - lekkie, miękkie, średnio wytrzymałe; trudne w obróbce, konstrukcje ciesielskie, inne elementy budynku - podobnie jak drewno sosnowe. z wyjątkiem miejsc narażonych na zawilgocenie;

- modrzew-najlepszy i najtrwalszy materiał budowlany, stosuje się do robót stolarskich;

- dąb - drewno twarde, ciężkie, stolarka budowlana, deszczułki posadzkowe, okleiny, posadzki płytowe;

- jesion - ciężkie, twarde, trudno łupliwe, łatwo się obrabia, boazerie, materiały posadzkowe, wykończenie wnętrz;

- buk - ciężkie i bardzo twarde drewno, bardzo wysoka wytrzymałość, poręcze , balustrady, schody, posadzki, do produkcji narzędzi;

- grab - najtwardszy gatunek drewna Krajowego, trudne w obróbce, deszczułki posadzkowe, drewno narzędziowe;

- klon - twarde, wytrzymałe drewno, do wyrobu mebli (na okleiny);

- akacja - bardzo twarde, ciężkie, wytrzymałe, ograniczone zastosowanie z powodu niewielkiej grubości pnia;

- lipa - lekkie, miękkie, bardzo łatwe w obróbce, sklejki płyty stolarskie;

- brzoza - miękkie, mało twarde, ma dużą wytrzymałość, do wyrobu mebli (okleiny), płyty pilśniowe, wiórowe, sklejki, narzędzia;

- topola - należy do najbardziej miękkich drzew, bardzo miękkie mało twarde, bardzo niska wytrzymałość, do produkcji płyt pilśniowych i wiórowych:

- jawor - umiarkowanie ciężkie, miękkie, wytrzymałe. okleiny (boazerie)

- olcha - lekkie, miękkie, łatwo się obrabia i łupie, do produkcji sklejek i płyt wiórowych;

- wiaz - wytrzymałe; średnio twarde. na boazerie, posadzki. okleiny;

- osika - bardzo miękkie i lekkie. obłogi. wełna drzewna, płyty pilśniowe i wiórowe:

- wierzba - niska wytrzymałość, nietrwałe, płyty wiórowe i pilśniowe.

40. SKAŁY MAGMOWE, POCHODZENIE

Skały te powstały przez zastygnięcie ognisto-ciekłej magmy. Dzielimy je na głębinowe. tj.. zastygające w głębi skorupy ziemskiej, i wylewne. czyli zastygające na powierzchni ziemi. Zależnie od sposobu zastygania magmy powstają znacznie różniące się miedzy sobą skały, chodź ich skład chemiczny jest na ogół zbliżony.

1. Skały głębinowe - maja strukturę wyraźnie krystaliczna, gdyż powolne obniżanie temperatury stygnięcia sprzyja wykształcaniu się kryształów; 2. Skały wylewne - stygną szybko, dlatego mają też strukturę drobno lub mikrokrystaliczna,, a często, jeśli ostyganie przebiega bardzo szybko, szklistą.

Głównym składnikiem skał magmowych jest dwutlenek węgla SiO2 występujący w postaci krystalicznej jako kwarc, a w bezpostaciowej jako krzemionka. Zależnie od zawartości krzemionki skały magmowe dzieli się na

a) kwaśne (ponad 65% Si02) b) pośrednie (52-65% Si02) c) zasadowe (42-52% SiO2)

d) ultrazasadowe (poniżej 40°/o SiO2)

Poza tym skały magmowe zawierają niemal wszystkie pierwiastki naturalne występujące zwykle w postaci tlenków. Do najczęściej spotykanych należą: Al2O3 Fe203, FeO, CaO, MgO, Na2O, K20, TiO2.

Przedstawicielami skał magmowych są: granit. sjenit, dioryt, gabro, porfir, andezyt, bazalt, diabaz, melafir, tuf wulkaniczny.

Skały magmowe stosuje się do wyrobu kostki dla budownictwa drogowego, krawężniki, przerabiane są, na licówkę filarów mostowych, na tłuczeń. Skały te stosowane SA w budownictwie na okładziny cokołów, ścian, schodów, posadzek.

41. SPOIWA HYDRAULICZNE, ZASTOSOWANIE.

Spoiwa hydrauliczne to spoiwa, które mogą wiązać zarówno powietrzu, jak i pod wodą, a po związaniu SA odporne na działanie wody. Niektóre ze spoiw hydraulicznych, np.. wapno hydrauliczne, moga twardnieć pod woda dopiero po paru dniach przebywaniu na powietrzu, cementy zaś mogą od razu wiązać się pod woda.

_ wapno hydrauliczne - surowcem do wypalania są wapienie margliste zawierające od 6 do 20% domieszek gliniastych, jak również wapienie. Wypalanie może się odbywać w piecach stosowanych do wapna zwykłego. Temperatura wypalania wynosi od 900 do 1100°C. Gęstość objętościowa wapna sproszkowanego wynosi od 0,7 do 1 t/m3, zależnie od miałkości i sposobu nasypywania. Wapno stosuje się do zapraw murarskich, tynków zewnętrznych, silnie hydrauliczne stosuje się do murów fundamentowych i piwnic oraz do tynków w miejscach wilgotnych oraz do farb wapiennych; cement portlandzki - podstawowymi surowcami do wyrobu cementu portlandzkiego SA wapień i glina lub margle. czyli skały będące mieszanką tych dwóch składników. Jest to miałki proszek o barwie od jasno do ciemnoszarej. Gęstość cementu wynosi od 3.05 do 3,15, a gęstość objętościowa luźno nasypanego cementu od 1.1. do 1; 3 t/m3. Wytrzymalość na rozciaganie próbek z normalnej zaprawy cementowej jest 10 do 14 razy mniejsza do wytrzymałości na ściskanie. Główne zastosowanie: konstrukcje i elementy monolityczne lub prefabrykowane. konstrukcje i elementy sprężone. wyroby prefabrykowane drobnomiarowe;

_ cement hutniczy - jest zmieloną mieszaniną klinkieru cementowego i żużlem wielkopiecowym granulowanym i aktywnymi popiołami lotnymi. Zawartość w cemencie granulowanego żużla wielkopiecowego i popiołów lotnych powinna wynosić od 30 do 80 %, w tym popiołów lotnych nie więcej niż 15%.

Wymagania w zakresie warunków wiązania. stałości objętości i wytrzymałości są takie same jak dla cementu zwykłego portlandzkiego odpowiedniej marki. Stopień zmielenia ma być taki, aby powierzchnia właściwa cementu wynosiła co najmniej 2500 cm2/g. Cechy chemiczne i fizyczne są podobne do cech zwykłego cementu portlandzkiego odpowiedniej marki. Ma podobne zastosowanie jak cement portlandzki, ale nadaje się lepiej do betonów narażonych na działanie wody morskiej. wód agresywnych oraz wysokiej temperatury. Stosuje się go również do betonów naparzanych, gdyż daje szybszy i większy wzrost wytrzymałości niż cement portlandzki.

42.SPOSOBY ZABEZPIECZANIA DREWNA PRZED WILGOCIĄ i SZKODNIKAMI.

Najlepszą bronią przeciw owadom jest odpowiednia gospodarka w lesie, w tartakach i w składach, stwarzająca niekorzystne warunki do rozwoju owadów, a mianowicie

wywożenie drewna z lasu we właściwym czasie, korowanie pni, odpowiednie przechowywanie oraz zachowanie czystości i usuwanie zarażonych i podejrzanych materiałów, zarówmo lasu jak i ze składu. Silnie porażone przez owady drewno należy natychmiast spalić. Należyta impregnacja przeciwwilgociowa w większości przypadkach zabezpiecza drewno przed Zniszczeniem przez owada. Zwalczanie szkodników, które już znajdują się w drewnie, jest dość trudne bowiem to niszczenie zarówno samych owadów jak i ich larw, poczwarek i jajek. Stosuje się trzy metody zwalczania szkodników:

1) mechaniczna - polega na usuwaniu zaatakowanych zewnętrznych części drewna przez ociosanie

2) fizyczna - polega na zwalczaniu szkodników za pomoca nagrzewania powietrza o temperaturze ok. 60°C (przez kilka godzin)

3) chemiczna - polega na użyciu chemicznych preparatów trujących przez stosowanie powlekania, nawiercanie i nasycanie lub gazowanie.

Izolację przeciwwilgociowa drewna należy wykonywać przede wszystkim stosując w narażonych na działanie wilgoci miejscach materiały izolacyjne lub pokrycia.

43.SKAŁY METAFORYCZNE, ZASTOSOWANIE.

Skały te powstały wskutek przeobrażenia starszych skał pod wpływem dużego ciśnienia i wysokiej temperatury lub przez działanie chemiczne. Do skał metarorycznych należą między innymi marmury, które powstały z wapieni: gnejsy powstałe z granitów, sjenitów lub diorytów. kwarcyty powstałe z piasków lub piaskowców, serpertynity zbudowane głównie serpentyku z domieszką tlenków żelaza. magnezytu, łupki. fility i amfibolity.

Skały matafoyczne wykorzystywane SA do produkcji nagrobków, schodów. parapetów. elementów dekoracyjnych; płyt. mat ogniotrwałych. oraz jako kruszyna do betonów.

44.SPOIWA POWIETRZNE, ZASTOSOWANIE

Spoiwa powietrzne to spoiwa. które po zarobieniu wodą wiąża się na powietrzu. Nie mogą one wiązać ani twardnieć pod woda. a nawet po związaniu nie są odporne na działanie wody.

Spoiwem powietrznym są:

- wapno pokarbidowe jest wodorotlenkiem wapnia Ca(OH)2 który uzyskuje się jako produkt uboczny w wytwórniach acetylenu. Powinno mieć barwę jasnoszarą. konsystencję gęstego ciasta. Wapno to nie powinno zawierać grudek, zanieczyszczeń mechanicznych, nie może wydzielać zapachu amoniaku lub rozkładającego się karbidu. Nadaje się do zapraw murarskich na równi z wapnem zwykłym, natomiast do zapraw Tynkarskich jest mniej przydane, gdyż ma zwykle ciemniejszy kolor i mniejszą przyczepność do piasku i cegły niż wapno zwykłe;

- gips budowlany pod względem chemicznym gips jest siarczanem wapniowym i występuje w naturze w dwóch postaciach: jako gips dwuwodny CaS04*2H20 i gips bezwodny CaSO4 Wyroby gipsowe należy stosować w miejscach;

zabezpieczonych przed działaniem wody i w pomieszczeniach, gdzie wilgoć względna powietrza nie przekracza stałe 60%. a więc nie można stosować ich w laźniach, pralniach. Stosuje się go do tynków' wewnetrznych, do wykonywania szczegółów architektonicznych, sztukaterii, posagów, itp...

- esrichgips otrzymuje się go przez wypalenie kamienia gipsowego w temperaturze powyżej 500°C, a następnie zmielenie na drobny proszek. Charakteryzuje się długim czasem wiązania i wysoka wytrzymałością mechaniczna. Wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach 180 kg/cmz (18 MPa). Gęstość pozorna w stanie luźno nasypanym od 900 do 1200 kg/m3, a w stanie utrzęsionym od 1300 do 1600 kg/m3. Stosuje się do wykonywania posadzek bez spoinowych do robót tynkarskich, do wyrobu plytek podłogowych. Aktualnie produkuje się go z przeznaczeniem do produkcji gipsu tynkarskiego.

- wapno niegaszone; otrzymuje się przez wypalenie w wysokiej temperaturze kamienia wapiennego wydobytego z kamieniołomów. Ma postać brył o różnych wielkościach, koloru jasnoszarego, białego lub kremowego. Po polaczeniu z woda to zamienia się w ciasto wapienne i w tej postaci używane

jest do zapraw murarskich i tynkarskich. Jest powszechnie stosowane w budownictwie. Do celów budowlanych produkuje się w dwóch gatunkach I i II. Z jednego kg wapna niegaszonego otrzymuje się od 2.0 do 2,4 I ciasta wapiennego. Gęstość pozorna wapna w zależności od odmiany, jakości wypału i wielkości brył wynosi od 800 do 1200 kg/m3. Wapno niegaszone znane jest również pod nazwa wapna zwykłego lub palonego.

45. Składniki materiałów malarskich.

Materiał malarski jest to wyrób przeznaczony do wytwarzania powłok malarskich na dowolnym podłożu. Rozróżniamy dwa podstawowe typy materiałów malarskich Materiały malarskie tzw.. kryjące, mające zdolności przesłaniania naturalnej barwy tego podłoża i nadawania mu swej barwy, oraz materiały malarskie - tworzace powłoki malarskie praktycznie bezbarwne i przezroczyste.

Składniki materiałów malarskich:

- pigmenty, zwane również farbami suchymi lub barwidłami. są to drobnoziarniste substancje banrwiące, praktycznie nierozpuszczalne w wodzie i w spoiwach. nadające powłokom malarskim określoną barwę i zdolność krycia

- wypełniacze do materiałów malarskich - są to drobnoziarniste substancje mineralne o barwie białej lub szarawej, praktycznie nierozpuszczalne w wodzie i w spoiwach; stosowane do materiałów malarskich w celu nadania im oraz powłokom malarskim specjalnych właściwości (ognioodporności) lub w celu polepszenia ich wlaściwości ochronnych, a nie nadające im w przeciwieństwie do pigmentów, zdolności krycia i barwienia.

- spoiwo materiałów malarskich -jest to ciekła część pigmentowanych (kryjących) materiałów malarskich, której podstawowym składnikiem jest substancja błonotwórcza

- rozpuszczalniki i rozcieńczalniki - lotne składniki spoiw używane w celu doprowadzenia materiału malarskiego do żądanej lepkości.

46. Spoiwa malarskie, opis.

Podstawowym składnikiem spoiw malarskich, czyli ciekłej części każdego ma;eriału malarskiego są tzw.. substancje błonotwórcze wiążące cząstki pigmentów i wypełniaczy między sobą, a podczas schnięcia powłoki łączące się trwale z podłożem.

Rodzaj substancji błonotwórczej zastosowany w materiale malarskim decyduje o wlaściwościach fizycznych, mechanicznych chemicznych powłok malarskich, o ich

trwałości podczas eksploatacji, a w dużej mierze również o ich wyglądzie zewnętrznym. Z tego względu klasyfikację materiałów malarskich, których asortyment jest bardzo duży i różnorodny, oparto na nazwach zastosowanych w nich substancji błonotwórczych.

W sposób najbardziej ogólny spoiwa malarskie można podzielić na: spoiwa mineralne i organiczne.

Spoiwa mineralne -jak mleko wapienne, zaczyn cementowy, szkło wodne, wykorzystuje się w tzw.. farbach wodnych do malowania podłoży mineralnych, rzadziej zaś jako prowizoryczną ochronę drewna. Zaletą ich jest taniość i dobra przyczepność do podłoży mineralnych wynikająca z chemicznego wiązania :,sie ich ze składnikami tych podłoży, a więc zapewniająca powstanie między nimi a powłoką tzw.. adhezji chemicznej. Ponadto spoiwo to nie ma wlaściwości starzenia się. Wada jest niska zdolność wiązania pigmentów i wypełniaczy oraz brak właściwości elastoplastycznych. Maja także niewielką odporność na ścieranie i działanie erozyjne wiatrów i deszczów.

Materiały malarskie na spoiwach mineralnych wykazują krótka żywotność, gdyż w ciągu kilkunastu godzin wiążą i przestają nadawać się do użytku.

Spoiwa organiczne - maja znacznie większą zdolność wiązania pigmentów i wypełniaczy oraz w większości przypadków wyraźne właściwości eksploatacyjne w przeciwieństwie do spoiw mineralnych. Wspólną cechą spoiw organicznych jest ich skłonność do starzenia się, przede wszystkim w wyniku utleniania się substancji błonotwórczych. Powłoki organiczne starzejąc się tracą stopniowo elastyczność. stają się sztywne i kruche.

Wyróżniamy także spoiwa emulsyjne, czyli organiczne substancje błonotwórcze nierozpuszczalne w wodzie, jak oleje schnące. żywice lub bitumy albo ich kompozycje stosuje się jako spoiwa do farb budowlanych nie pod postacią ich roztworów w rozpuszczalnikach organicznych. lecz w postaci ich emulsji wodnych.

47. Składniki tworzyw sztucznych.

Przez pojęcie tworzywa sztucznego rozumiemy użytkową postać wielkocząsteczkowych związków chemicznych zwanych polimerami. Polimery w swej formie użytkowej rzadko występuja w postaci „czystej", w zależności od przeznaczenia zawierają różnego rodzaju dodatki. W ogromnej większości przypadków polimery stosowane SA w postaci wieloskładnikowych kompozycji, w skład których wchodzą plastyfikatory, stabilizatory; barwniki, środki smarne ułatwiające przetwórstwo, środki obniżające palność oraz wypełniacze i nośniki. Plastyfikatory zwane również zwiększaczami , polepszają elastyczność, giętkość polimerów, polimerów tym samym i tworzywa sztucznego. zapewniając te właściwości w obniżonej temperaturze. Ułatwiają także przetwórstwo nie zmieniając charakteru chemicznego polimeru. Sa to trudno lub całkowicie nielotne ciecze lub rzadziej łatwo topliwe ciała stałe.

Stabilizatory - SA to tzw.. antyutleniacze i stabilizatory promieniowania UV. Zwiększają one odporność tworzyw sztucznych na procesy starzenia pod wpływem tlenu z powietrza i promieniowania UV zawartego w promieniowaniu słonecznym. Barwniki i pigmenty maja za zadanie nadanie tworzywom sztucznym żądanego koloru.

Środki smarne maja na celu ułatwienie procesu przetwórstwa tworzywa.

- wytrzymałość na zginanie - od 70 kg/m2 dla wysokociśnieniowego polietylenu do kilku tysięcy kg/m2 dla laminatów poliestrowo- lub epoksydowo- szklanych.

- Wydłużenie przy zerwaniu - od kilku procent d!a tworzyw usieciowanych do 1000°/o dla niektórych elastomerów (poliizobutylen)

Wytrzymałość na zerwanie - od. 90 kg/cm2 (polietylen' wysokociśnieniowy) do 8000 kg/cm2 (laminaty epoksydowo- i poliestrowo-szklane).

- Wytrzymałość na ściskanie - od kilkudziesięciu kg/cm2 do 4900 kg/cm2 dla laminatów epoksydowo-szklanych.

- Moduł elastyczności E -a od 1200 kg/cm2 dla poliestylenu wysokociśnieniowego liniowego do ok. 400 000 kg/cm2 dla laminatów poliestrowo-szklanych.

- Udarność, będąca miara odporności na uderzenia dla materiałów twardych i sztywnych - do 2 kg/cmZ dla tworzyw PCW i polistyrenu do 200 kg/cm2 laminatów poliestrowo-szklanych i do 300 kg/cm2 dla poliwęglanów.

Tworzywa elastyczne prze uderzeniach nie pękają,, lecz ulegają czasowej deformacji.

Wytrzymałość mechaniczna tworzyw sztucznych w przeliczeniu na jednostkę ciężaru

materiału jest dość duża, przy czym niektóre tworzywa, np.. laminaty epoksydowo- i poliestrowo-szklane przewyższają pod tym względem stal stopową.

Właściwości cieplne tworzyw sztucznych są znacznie bardziej zróżnicowane

niż w przypadku materiałów tradycyjnych.

Przewodność cieplna tworzyw stycznych w porównaniu do tej cechy dla innych tworzyw konstrukcyjnych jest bardzo mała i mieści się w granicach 0,13 do 0,6 Kcal/mh°C. Tworzywa sztuczne o strukturze komórkowej wykazują współczynnik przewodności cieplnej w granicach od 0.02 do 0.05 Kcal/mh°C. stanowi więc bardzo efektywny materiał ciepłochronny.

Rozszerzalność cieplna tworzyw stycznych jest natomiast znacznie większa od tej cechy wykazywanej przez tradycyjne materiały budowlane oraz drewno. Wielkość współczynnika rozszerzalności cieplnej tworzyw sztucznych w temperaturze 20 - 50 `C waha się od 10-5 do 10-5, co należy brac pod uwagę przy montażu rozmaitych urządzeń z tych materiałów lub wykonywania z nich powłok, zwłaszcza pracujących w szerszym zakresie temperatur.

Odporność cieplna tworzyw sztucznych jest ogólnie biorąc znacznie mniejsza od tradycyjnych materiałów budowlanych. Dla tworzyw termoplastycznych waha się ona w granicach 60-90°C. Tworzywa usieciowane termoutwardzalne wykazują odporność termiczna w granicach 120 - 150 °C. Wadę tę częściowo usuwa się przez wprowadzenie wypełniaczy.

Palność- ognioodporność tworzyw stycznych jest bardzo różna i zależy zarówno od rodzaju materiału; jak i od zastosowanego wypełniacza. Obecność w łańcuchu

polimeru chlorowca lub krzemu nadaje tym materiałom cechy niepalności. Do tworzyw sztucznych trudno palnych (somogasnących) należy polichlorek winylu (PCW), poliuretany, silikony oraz tworzywa fenolowe z wysoka zawartością włókna szklanego lub innych wypełniaczy mineralnych. Zwiększenie odporności ogniowej uzyskuje się przez wprowadzenie do tworzyw sztucznych antypyrenów, Takich jak estry kwasu ftalowego, parafina chlorowa. tlenki antymomi itp.

Odporność chemiczna tworzyw sztucznych na dzialanie rozmaitych substancji chemicznych jest ogólnie biorąc znacznie większa od tradycyjnych materiałów budowlanych, jak beton, stal lub drewno. Znaczna ich część jest odporna na działanie kwasów, a niektóre z nich na działanie roztworów alkalicznych, roztworów soli mineralnej, rozpuszczalników organicznych, olejów mineralnych, tłuszczów i paliw płynnych. Odznaczają się również mała nasiakliwościa i szczelnością na działanie agresywnych gazów i stanowią w niektórych przypadkach niezastąpione środki ochrony tradycyjnych materiałów i konstrukcji budowlanych przed agresją chemiczną: stosowane SA w postaci wykładzin chemoodpornych. kitów do mocowania i uszczelniania wykładzin i okładzin z mineralnych materiałów chemoodpornych oraz powłok ochronnych. W postaci cienkich folii stosowane są do izolacji wodo- i paroochronnych.

Wlaściwości elektryczne - tworzywa sztuczne wykazują wysokie Waściwości dielektryczne; zarówno w warunkach działania padu zmiennego jak i stałego. Dzięki wybitnym właściwością elektroizolacyjnym przy równocześnie dobrych wlaściwościach mechanicznych i chemoodpornych znajdują szerokie zastosowanie w elektrotechnice, radiotechnice oraz w instalacjach elektrycznych budowlanych.

Niewątpliwą wadą tworzyw sztucznych w niektórych dziedzinach zastosowania jest ich zdolność do ładowania się elektryczności statyczna.

Wady tworzyw sztucznych:

- ograniczona odporność cieplna;

wlaściwości pełzania (czyli płynięcia na zimno)

- znacznie mniejsza odporność na działanie zmiennych warunków atmosferycznych (promieniowanie słoneczne. tenu i ozonu) co powoduje starzenie materia?ów i zmiana ich właściwości.

- problem z ich utylizacja.

Wypełniacze spełniają wielorakie zadania. Obniżają cenę tworzyw dzięki zmniejszeniu zawartości w nich najdroższego składnika - polimeru, a także 'modyfikują w pożądanym kierunku ich właściwości, np.. zmniejszają skurcz w procesie przetwórstwa, podwyższają odporność techniczną i odporność na starzenie, a także na ogół znacznie zwiększają ich wytrzymałość mechaniczna. Udział wypełniaczy wynosi od 0 do 80%.

Nośniki - są to wstęgi lub arkusze tkaninowe, papierowe lub z wlókna szklanego zwiększające wytrzymałość mechaniczna tworzywa w wyniku nakładania polimeru lub częściej nasycania nośnika polimerem.

50. Własności techniczne drewna , opis:

Na wlaściwości techniczne drewna składają się jego właściwości fizyczne i

mechaniczne.

Właściwości fizyczne: drewna obejmują barwę. połysk. rysunek, wilgotność, masę, ciepło spalania, przewodność , rozszerzalność cieplną. izolacyjność akustyczną. odporność elektryczna, zapalność.

Właściwości mechaniczne obejmują: wytrzymałość. twardość, odporność na ścieranie i uderzenie oraz giętkość.

a) barwa - drewno drzew krajowych ma barwę od jasnożółtej aż do brązowej w

rozmaitych odcieniach

b) op łysk - w pewnej mierze jest zwiazany z twardością drewna oraz gładkością powierzchni po przekroju

c) rysunek drewna - uwydatniający się na poszczególnych przekrojach. jest wiązany z gatunkiem drewna i jego budową

d) zapach - prawie wszystkie gatunki drewna. mają zapach znajdujacych się w drewnie żywic, olejków eterycznych. garbników i.t.d

e) wilqotność drewna - określa się stosunkiem masy wody zawartej w drewnie do masy drewna

.) przewodność cieplna drewna-jest złym przewodnikiem ciepła. Przewodność cieplna drewna jest zależna od jego gęstości, wilgotności i kierunku włókien,

g) przewodność elektryczna drewna - drewno suche jest złym przewodnikiem elektryczności . Zawilgocone oraz nasycone drewna. solami powodują zwiększenie przewodności elektrycznej. Przewodność elektryczna wzdluz włókien jest prawie dwukrotnie większa od przewodności poprzek włókien,

h) (skurcz) i pęcznienie - pod wpływem nasycenia drewno kurczy się. pod wpływem nasiekania pęcznieje;

i) ciepło spalania jest całkowitą ilością, jaka wydziela się przy zupełnym spalaniu 1 kg drewna. W zależności od gatunku drewna i jego jakości ciepło spalania drewna całkowicie suchego w większości przypadków wynosi 18 850 - 20 100 kJ/kg [ 8

j) wytrzymałość doraźna na ściskanie - największa wytrzymałość na ściskanie wykazuje drewno przy sile działajacej wzdluż wlokien, najmniejsza zaś przy sile działającej w poprzek włókien;

k) wytrzymałość doraźna na zginanie -jest ok 2 x większa od wytrzymałości na ściskanie;

I) wytrzymałość doraźna na ścinanie - wzdłuż wlókien jest znacznie większa niż prostopadle do wlókien.

51. Wyroby ze stali;

Przeważająca ilość wyrobów ze stalowych budownictwie stanowią wyroby walcowane:

- blachy grube;

- blachy uniwersalne; - blachy cienkie;

- kształtowniki;ki; - pręty;

- rury; - śruby;

Mniejsza ilość stanowia wyroby ciagnione pręty;

- druty ;

oraz wyroby walcowane na zimno - taśmy;

- blachy cienki

- kształtowniki gięte z blachy na zimno;

Najmniejsza pozycję stanowią wyroby drobne gwoździe;

kołki - śruby wstrzeliwane:

53. Wady drewna charakterystyka

Wady drewna są to różnego rodzaju nieprawidłowości jego budowy albo uszkodzenia chorobowe bądź mechaniczne. które w mniejszym lub większym stopniu wpływają na właściwości techniczne i zastosowanie drewna . Typowe wady drewna można podzielić na:

a) wady kształtu - np.. zbieżystość pnia. zgrubienia odziomkowe. rakowatość. krzywizna. spłaszczenie;

b) wady w budowie anatomicznej - np.. sęki, otwory po sękach. sęki zaschnięte, zawoje , nierównomierna szerokość slojow rocznych, falisty układ włókien, zawiły układ włókien, skręt włókien. rdzeń, mimośrodowość . wielo­rdzenność, twardzica, pęcherze żywiczne

c) zabarwieni- zabarwienie wywołane przez czynniki organiczne lub nieorganiczne - zaszarzenie, sinica. fałszywa twardziel:

d) porażenia przez grzyby- np.. pleśń. brunatnica, zaparzenie, zgnilizna; e) pęknięcia - np... pęknięcia okrężne, mrozowe; czołowe;

f) zranienia - np.. uszkodzenia mechaniczne, zabitka. .............; ą) uszkodzenia przez owady - np.. chodniki owadzie;

54. Wyroby z drewna charakterystyka

1. FORNIRY - SA to cienkie płaty drewna grubości do 5 mm. Cienkie forniry grubości od (G,6 - 1,0) mm stosowane SA do naklejania na drewno, w celu nadania mu bardziej szlachetnego wygladu

zewnętrznego, nosza nazwę OKLEIN , a forniry grubości 1,0 do 1,5 mm stosowane na warstwę zewnętrzną sklejki , płyt stolarskich itp.. ­nazywamy OBŁOGI. Do produkcji fornirów nadaje się drewno ; brzozowe, bukowe, dębowe. jesionowe, lipowe, olchowe, sosnowe, świerkowe;

2. SKLEJKA OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA wg PN-83/D- 97005-11 sklejka jest to płyta sklejona z nieparzystej liczby fornirów, których włókna w przylegających do siebie warstwach przebiegają pod katem prostym;

3. LIGNOFOL - jest wysoką wytrzymałościową odmiana sklejki. Produkcja lignofolu jest podobna do produkcji sklejki, przy czym stosowane forniry są znacznie cieńsze, a ciśnienie prasowania jest rzędu 20 i więcej MPa. Stosuje się ja do specjalnych wyrobów. przede wszystkim w przemyśle wlókienniczym i maszynowym

4. PŁYTY STOLARSKIE OGÓLNEGO PRZEZNACZENIA składają się z warstwy środkowej, złożonej z listew tarcicy lub pasm forniru ustawionych prostopadle do warstwy zewnętrznej. Płyty dzielą się na typy, rodzaje i klasy . Konstrukcja płyty stolarskiej powinna składać się z nieparzystej liczby elementów.

5. PŁYTY PILŚNIOWE-produkuje się z odpadów tartacznych, przeważnie drewna iglastego rozwłóknionego z dodatkiem lub bez dodatku środków chemicznych. Płyty twarde i bardzo twarde używane są głównie jako materiały konstrukcyjne , okładziny do ścian i lekkich płyt dachowych oraz na potrzeby meblarskie. płyty porowate stosowane są głównie do izolacji cieplnej i akustycznej. Moduł sprężystości przy zginaniu prostopadle do płaszczyzny wynosi : dla płyt pilśniowych twardych E9 = 3500 Mpa, a dla płyt bardzo twardych Eg = 4000 Mpa;

6. WEŁN,4 DRZEWNA - powstaje; przez struganie drewna na specjalnych maszynach do wyrobu weny. Stosuje się drewno sosnowe, świerkowe. jodłowe, topolowe i osikowe. Długość wiórka wynosi od 200 do 500 mm, szerokość od 4 do 6 mm. grubość 0.35 do 0,55 mm. Wilgotność optymalna wełny drzewnej wynosi 15 %, największa dopuszczalna 22%. Stosowana jest do celów opakowaniowych, a także do produkcji płyt wiórkowo - cementowych;

7. TROCINY - SA to produkty odpadowe pochodzące z obróbki stosuje się je jako materiał izolacyjny w ścianach drewnianych. do wyrobu cegły porowatej ( trocinówki ), do betonów trocinowych, do dolnych warstw posadzki stało drzewnej . jako materiał opałowy.

58. Zadanie wody w zaprawie

Wpływa na urabialność mieszanki betonowej oraz jej szczelność . Spełnia rolę chemiczna i mechaniczna.

- Rola chemiczna polega na reakcji ze spoiwem, co umożliwia wiązanie i twardnienie zaprawy. . . . .

- Rola mechaniczna polega na zmniejszaniu tarcia między ziarnami spoiwa i kruszywa i przyczynia się do uplastycznienia zaprawy i zwiększenia jej ....stabilności;.

Woda nie powinna być:

- zanieczyszczona siarczanami, ropą. naftą. tłuszczem; - zawierać cukier;

- zawierać NaCl ( kwas solny );

Wraz ze zwiększeniem ilości wody spada wytrzymałość zaprawy.

61. Własności mechaniczne drewna

Przez pojęcie własności mechaniczne drewna rozumiemy jego wytrzymałość na działanie zewnętrznych sił mechanicznych. Wytrzymałość drewna zależna jest od jego rodzaju, w granicach zaś jednego rodzaju - od gęstości, wilgotności. budowy anatomicznej i wad. Wytrzymałość jest tym większa; im większa jest gęstość drewna, a mniejsza jego wilgotność. Drewno jako materiał anizotropowy wykazuje dość znaczne wahania wytrzymałości. zależne od kierunku działania siły w stosunku do kierunku przebiegu włókien. Drewno jak i wiele innych materiałów. wykazuje pod wpływem długotrwałego obciążenia powiększenie odkształceń. Wytrzymałość trwała drewna ( długotrwała stanowi 0.5 do 0,67 wytrzymałości doraźnej ( krótkotrwałej ).

1. wytrzymałość doraźna na ściskanie - drewno wykazuje największą przy sile działającej wzdłuż włókien. najmniejszą zaś przy sile działającej q poprzek włókien:

2. wytrzymałość doraźna na rozciaganie -jest wzdłuż włókien dużo razy większa niż na ściskanie;

3. wytrzymałość doraźna na zginanie -jest ok. dwa razy większa od wytrzymałości na ściskanie;

4. wytrzymalość doraźna na ścinanie - wzdłuż włókien jest znacznie większa niż prostopadle do włókien;

5. twardość Tj lub Tb drewna - wzrasta w miarę jego masy wlasciwej. a maleje ze wzrostem objętości;

6. ścieralność - drewna , twarde SA na ogół odporniejsze na ścieranie od miękkich, jednak miara twardości nie jest wlaściwa do oceny drewna podlegającego ścieraniu:

7. qietkosć - jest wieksza w drewnie lżejszym i wzrasta pod wpływem zwiększonej wilgotności i wyższej temperatury. Największa giętkość pod działaniem wilgoci i wysokiej temp. ma drewno bukowe.

6

---