1. Co to jest własność intelektualna? Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) definiuje pojęcie własności intelektualnej jako zbiór praw odnoszących się w szczególności do: dzieł literackich, artystycznych i naukowych; odkryć naukowych; wynalazków; wzorów przemysłowych; znaków towarowych i usługowych, nazw handlowych i oznaczeń handlowych; Własność przemysłowa to rodzaj praw wyłącznych wynikających z narodowego, międzynarodowego lub regionalnego ustawodawstwa. Prawa te należy rozumieć nie tylko w kontekście przemysłu, ale także handlu i rolnictwa.
2. Jak dzieli się własność intelektualna? 1. prawo autorskie i prawa pokrewne z prawami autorskimi do utworów (ang. copyright), 2. prawa do baz danych (a więc zbiorów danych istniejących), 3. prawo własności przemysłowej dotyczące: wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych. ochroną objęte są również nowe odmiany roślin
3. Organizacje zajmujące się OWI w Polsce 1.Prawa autorskie: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Komisja Prawa Autorskiego. 2.Organizacje zbiorowego zarządzania autorskimi prawami majątkowymi: ZAIKS (Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych); ZASP (Związek Artystów Scen Polskich); inne. 3.Własność przemysłowa: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej; Krajowa Izba Gospodarcza
4. Źródło prawa, prawo autorskie własności przemysłowej. Międzynarodowe konwencje dotyczące prawa autorskiego: 1) Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886r. zaktualizowana Aktem paryskim z dnia 24 lipca 1971r. 2) Powszechna konwencja o prawie autorskim z dnia 24 lipca 1971 r. 3) Międzynarodowa konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych z dnia 26 października 1961r., 4) Traktat WIPO z dnia 20 grudnia 1996r. o artystycznych wykonaniach i fonogramach 5) Traktat WIPO z dnia 20 grudnia 1996r. o prawie autorskim. Polskie ustawodawstwo dotyczące prawa autorskiego: Ustawa - O prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. Międzynarodowe konwencje dotyczące prawa własności przemysłowej: 1) Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883r., zaktualizowana Aktem sztokholmskim z dnia 14 lipca 1967 r. 2) Porozumienie nicejskie dot. międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r. 3) Porozumienie wiedeńskie ustanawiające międzynarodową klasyfikację elementów graficznych znaków z dnia 16 czerwca 1973r. 4) Porozumienie strasburskie dot. międzynarodowej klasyfikacji patentowej z dnia 24 marca 1971 r. 5) Porozumienie madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków z dnia 14 kwietnia 1891r. 6) Układ o współpracy patentowej z dnia 19 czerwca 1970 r. 7) Konwencja o wystawach międzynarodowych z dnia 2 listopada 1928 r. Polskie prawodawstwo dotyczące prawa własności przemysłowej: Ustawa - Prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r. Międzynarodowe akty dotyczące zarówno praw autorskich jaki i prawa własności przemysłowej: 1) Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) z dnia 14 lipca 1967 r. 2) Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS)
5. Jakie cechy musi mieć dzieło? 1) Jest rezultatem pracy człowieka (twórcy); 2) Został przekazany innym niż twórca osobom niekoniecznie na nośniku 3) Musi mieć charakter twórczy (kreacyjny, nowość) i indywidualny (piętno osobiste). Art. 1 Ust. 1 ustawy brzmi: „Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).”
6. Słowniki i bazy danych. Czy podlegają ochronie? Jeśli mówimy o ochronie baz danych jako utworu w rozumieniu prawa autorskiego, to taka baza danych (jako całość) powinna odpowiadać definicji utworu i jest wtedy chroniona
7. Co nie jest chronione? idee i pomysły, chyba że są wyrażone oryginalną formą; urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole; akty normatywne lub ich urzędowe projekty; opublikowane opisy patentowe lub ochronne; proste informacje prasowe
8. Moment powstania i moment zakończenia praw autorskich osobistych i majątkowych. Osobiste: Powstanie praw - z chwilą stworzenia dzieła - opublikowania, uzewnętrznienia komuś innemu niż twórca - do - bezterminowo. Majątkowe: przez cały czas życia twórcy i 70 lat po śmierci autora
9. Z czego składają się prawa autorskie? Prawa autorskie osobiste są bezterminowe i obejmują: autorstwo; oznaczenie utworu nazwiskiem, pseudonimem lub anonimowo; nienaruszalność treści i formy utworu oraz rzetelne wykorzystanie; decyzja o pierwszym udostępnieniem; nadzór nad sposobem wykorzystania.
10. Jakie prawa ma autor? Autor utworu ma wyłączne prawo do ochrony jego więzi z utworem, na przykład do oznaczania utworu własnym nazwiskiem (prawa autorskie osobiste) oraz do korzystania z niego i rozporządzania nim, a także do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z utworu (prawa autorskie majątkowe). Autor ma prawo zrzec się niektórych praw do utworu lub przekazać je innym osobom lub instytucjom.
11. Prawo autorskie ogół praw przysługujących autorowi utworu albo normy prawne upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści.
12. Prawo do integralności utworu? Stwierdza ono, że twórcy przysługuje nieograniczone w czasie i nie podlegające zrzeczeniu się lub zbyciu prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania.
13. Prawo cytatu Reguluje je art. 29 ustawy: Ust. 1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Ust. 2 Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach. Ust. 2 (1) Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w antologiach. Ust. 3 W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 2(1), twórczy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
14. Co to jest pole eksploatacji? Jest to określenie sposobu w jaki może być wykorzystywany utwór.
15. Prawo przedruku. Prawo przedruku obejmuje rozpowszechnianie w celach informacyjnych oryginalnych lub przetłumaczonych: sprawozdań o aktualnych wydarzeniach i ich wyciągów; aktualnych wypowiedzi i fotografii reporterskich; przeglądów publikacji i rozpowszechnionych utworów; mów wygłoszonych na publicznych zebraniach i rozprawach; krótkich streszczeń rozpowszechnionych utworów. Z prawa przedruku może korzystać prasa, radio lub telewizja. Witryny internetowe, które publikują informacje w regularnych odstępach czasu - periodycznie, powszechnie zalicza się do prasy.
16. Dozwolony użytek osobisty. Czy obejmuje: programy komputerowe: Nie; książki: tak
17. Katalog praw własności przemysłowej i formy ich ochrony wynalazki (patent); wzory użytkowe (prawa ochronne); wzory przemysłowe (prawo z rejestracji); znak towarowy (prawa ochronne)
18. Rzecznik patentowy. To osoba świadcząca pomoc w uzyskiwaniu ochrony. Posiada wiedzę na pograniczu prawa i dziedziny techniki, którą reprezentuje. Mile widziane 2 kierunki studiów (ale prawne drugorzędne). Zrzeszają się w Polskiej Izbie Rzeczników Patentowych. Europejski Rzecznik Patentowy (European Pattent Attorney) to odpowiednik urzędnika działającego na rynku europejskim przy Europejskim Urzędzie Patentowym w Monachium. Droga do rzecznika: 1.studia najlepiej 2 kierunki albo techniczne w zainteresowaniu. 2.aplikacja rzeczniowska. 3.egzamin na rzecznika. 4.otwarcie kancelarii.
19. Projekty wynalazcze wynalazki (patent), wzory użytkowe (prawa ochronne), wzory przemysłowe (prawo z rejestracji), topografie układów scalonych (jw), projekty racjonalizatorskie (regulamin przedsiębiorstwa) know -how
20. 3 cechy wynalazków. Wynalazek to nowe rozwiązanie techniczne na które nie uzyskano dotychczas patentu. Jest więc: (1) nowy (nie był wcześniej opatentowany) posiada odpowiednio duży (2) poziom wynalazczy (nie wynika w sposób oczywisty z istniejącego stanu techniki, jest nowością i jest użyteczny, znawca dziedziny będzie zaskoczony) i nadaje się do (3) przemysłowego zastosowania a więc może powstać z niego produkt.
21. Co to jest znak towarowy? To każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Można wyróżnić: znaki słowne (wyraz slogan liczba), graficzne (rysunek logo), trójwymiarowe (kompozycja przestrzenna), dźwiękowe (melodia, sygnał), kombinowane. Ma funkcje: informacji o pochodzeniu towaru, gwarancji jakości, reklamowe (skłania do zakupu). Może być komplementarny do wzoru przemysłowego.
22. Co to jest oznaczenie geograficzne? Oznaczeniem geograficznym jest oznaczenie słowne, odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (terenu), które identyfikuje towar jako stamtąd pochodzący, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.
23. Czas ochrony Aspekt czasowy (maksymalne czasy ochrony pod warunkiem opłat): wynalazek - 20 lat; wzór użytkowy - 10 lat; wzór przemysłowy - 25 lat (w okresach 5 letnich); topografia układu scalonego - 10 lat; znak towarowy - bezterminowo w okresach 10 letnich; oznaczanie geograficzne - bezterminowo.
24. Linkowanie Linkowanie do plików nielegalnych: brak uregulowań w PL - traktuje się, że jest to odsyłanie do rozpowszechnianych utworów. W innych krajach są nielegalne (Holandia, USA, Chiny hehe, Arabskie). Linkowanie stron nielegalnych (prace rządowe w PL) ponoć zabronione będą tylko te linki, które naruszają prawo, np. odsyłając do pirackiej muzyki, stron z pornografią dziecięcą, nawołujących do nienawiści rasowej i umieszczać na stronach. Jeśli chodzi o administratora strony to usługodawca powinien wszystko regulować, póki co brak sankcji prawnych. Linkowanie do danych niepublicznych: art. 269b par.1 KK: "Kto (...) udostępnia innym (...) dane umożliwiające dostęp do informacji przechowywanych w systemie komputerowym lub sieci teleinformatycznej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3” Głębokie linkowanie może być nielegalne. Polega na odwoływaniu się bezpośrednio do konkretnych artykułów danego serwisu, bo strona chce żebyśmy oglądali reklamy z głównej. Roboty mogą być zakazane i często są zastrzegane.
muzyki, stron z pornografią dziecięcą, nawołujących do nienawiści rasowej i umieszczać na stronach. Jeśli chodzi o administratora strony to usługodawca powinien wszystko regulować, póki co brak sankcji prawnych. Linkowanie do danych niepublicznych: art. 269b par.1 KK: "Kto (...) udostępnia innym (...) dane umożliwiające dostęp do informacji przechowywanych w systemie komputerowym lub sieci teleinformatycznej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3” Głębokie linkowanie może być nielegalne. Polega na odwoływaniu się bezpośrednio do konkretnych artykułów danego serwisu, bo strona chce żebyśmy oglądali reklamy z głównej. Roboty mogą być zakazane i często są zastrzegane.
1. Co to jest własność intelektualna? Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) definiuje pojęcie własności intelektualnej jako zbiór praw odnoszących się w szczególności do: dzieł literackich, artystycznych i naukowych; odkryć naukowych; wynalazków; wzorów przemysłowych; znaków towarowych i usługowych, nazw handlowych i oznaczeń handlowych; Własność przemysłowa to rodzaj praw wyłącznych wynikających z narodowego, międzynarodowego lub regionalnego ustawodawstwa. Prawa te należy rozumieć nie tylko w kontekście przemysłu, ale także handlu i rolnictwa.
2. Jak dzieli się własność intelektualna? 1. prawo autorskie i prawa pokrewne z prawami autorskimi do utworów (ang. copyright), 2. prawa do baz danych (a więc zbiorów danych istniejących), 3. prawo własności przemysłowej dotyczące: wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych. ochroną objęte są również nowe odmiany roślin
3. Organizacje zajmujące się OWI w Polsce 1.Prawa autorskie: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Komisja Prawa Autorskiego. 2.Organizacje zbiorowego zarządzania autorskimi prawami majątkowymi: ZAIKS (Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych); ZASP (Związek Artystów Scen Polskich); inne. 3.Własność przemysłowa: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej; Krajowa Izba Gospodarcza
4. Źródło prawa, prawo autorskie własności przemysłowej. Międzynarodowe konwencje dotyczące prawa autorskiego: 1) Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886r. zaktualizowana Aktem paryskim z dnia 24 lipca 1971r. 2) Powszechna konwencja o prawie autorskim z dnia 24 lipca 1971 r. 3) Międzynarodowa konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych z dnia 26 października 1961r., 4) Traktat WIPO z dnia 20 grudnia 1996r. o artystycznych wykonaniach i fonogramach 5) Traktat WIPO z dnia 20 grudnia 1996r. o prawie autorskim. Polskie ustawodawstwo dotyczące prawa autorskiego: Ustawa - O prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. Międzynarodowe konwencje dotyczące prawa własności przemysłowej: 1) Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883r., zaktualizowana Aktem sztokholmskim z dnia 14 lipca 1967 r. 2) Porozumienie nicejskie dot. międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r. 3) Porozumienie wiedeńskie ustanawiające międzynarodową klasyfikację elementów graficznych znaków z dnia 16 czerwca 1973r. 4) Porozumienie strasburskie dot. międzynarodowej klasyfikacji patentowej z dnia 24 marca 1971 r. 5) Porozumienie madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków z dnia 14 kwietnia 1891r. 6) Układ o współpracy patentowej z dnia 19 czerwca 1970 r. 7) Konwencja o wystawach międzynarodowych z dnia 2 listopada 1928 r. Polskie prawodawstwo dotyczące prawa własności przemysłowej: Ustawa - Prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r. Międzynarodowe akty dotyczące zarówno praw autorskich jaki i prawa własności przemysłowej: 1) Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) z dnia 14 lipca 1967 r. 2) Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS)
5. Jakie cechy musi mieć dzieło? 1) Jest rezultatem pracy człowieka (twórcy); 2) Został przekazany innym niż twórca osobom niekoniecznie na nośniku 3) Musi mieć charakter twórczy (kreacyjny, nowość) i indywidualny (piętno osobiste). Art. 1 Ust. 1 ustawy brzmi: „Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).”
6. Słowniki i bazy danych. Czy podlegają ochronie? Jeśli mówimy o ochronie baz danych jako utworu w rozumieniu prawa autorskiego, to taka baza danych (jako całość) powinna odpowiadać definicji utworu i jest wtedy chroniona
7. Co nie jest chronione? idee i pomysły, chyba że są wyrażone oryginalną formą; urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole; akty normatywne lub ich urzędowe projekty; opublikowane opisy patentowe lub ochronne; proste informacje prasowe
8. Moment powstania i moment zakończenia praw autorskich osobistych i majątkowych. Osobiste: Powstanie praw - z chwilą stworzenia dzieła - opublikowania, uzewnętrznienia komuś innemu niż twórca - do - bezterminowo. Majątkowe: przez cały czas życia twórcy i 70 lat po śmierci autora
9. Z czego składają się prawa autorskie? Prawa autorskie osobiste są bezterminowe i obejmują: autorstwo; oznaczenie utworu nazwiskiem, pseudonimem lub anonimowo; nienaruszalność treści i formy utworu oraz rzetelne wykorzystanie; decyzja o pierwszym udostępnieniem; nadzór nad sposobem wykorzystania.
10. Jakie prawa ma autor? Autor utworu ma wyłączne prawo do ochrony jego więzi z utworem, na przykład do oznaczania utworu własnym nazwiskiem (prawa autorskie osobiste) oraz do korzystania z niego i rozporządzania nim, a także do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z utworu (prawa autorskie majątkowe). Autor ma prawo zrzec się niektórych praw do utworu lub przekazać je innym osobom lub instytucjom.
11. Prawo autorskie ogół praw przysługujących autorowi utworu albo normy prawne upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści.
12. Prawo do integralności utworu? Stwierdza ono, że twórcy przysługuje nieograniczone w czasie i nie podlegające zrzeczeniu się lub zbyciu prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania.
13. Prawo cytatu Reguluje je art. 29 ustawy: Ust. 1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Ust. 2 Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach. Ust. 2 (1) Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w antologiach. Ust. 3 W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 2(1), twórczy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
14. Co to jest pole eksploatacji? Jest to określenie sposobu w jaki może być wykorzystywany utwór.
15. Prawo przedruku. Prawo przedruku obejmuje rozpowszechnianie w celach informacyjnych oryginalnych lub przetłumaczonych: sprawozdań o aktualnych wydarzeniach i ich wyciągów; aktualnych wypowiedzi i fotografii reporterskich; przeglądów publikacji i rozpowszechnionych utworów; mów wygłoszonych na publicznych zebraniach i rozprawach; krótkich streszczeń rozpowszechnionych utworów. Z prawa przedruku może korzystać prasa, radio lub telewizja. Witryny internetowe, które publikują informacje w regularnych odstępach czasu - periodycznie, powszechnie zalicza się do prasy.
16. Dozwolony użytek osobisty. Czy obejmuje: programy komputerowe: Nie; książki: tak
17. Katalog praw własności przemysłowej i formy ich ochrony wynalazki (patent); wzory użytkowe (prawa ochronne); wzory przemysłowe (prawo z rejestracji); znak towarowy (prawa ochronne)
18. Rzecznik patentowy. To osoba świadcząca pomoc w uzyskiwaniu ochrony. Posiada wiedzę na pograniczu prawa i dziedziny techniki, którą reprezentuje. Mile widziane 2 kierunki studiów (ale prawne drugorzędne). Zrzeszają się w Polskiej Izbie Rzeczników Patentowych. Europejski Rzecznik Patentowy (European Pattent Attorney) to odpowiednik urzędnika działającego na rynku europejskim przy Europejskim Urzędzie Patentowym w Monachium. Droga do rzecznika: 1.studia najlepiej 2 kierunki albo techniczne w zainteresowaniu. 2.aplikacja rzeczniowska. 3.egzamin na rzecznika. 4.otwarcie kancelarii.
19. Projekty wynalazcze wynalazki (patent), wzory użytkowe (prawa ochronne), wzory przemysłowe (prawo z rejestracji), topografie układów scalonych (jw), projekty racjonalizatorskie (regulamin przedsiębiorstwa) know -how
20. 3 cechy wynalazków. Wynalazek to nowe rozwiązanie techniczne na które nie uzyskano dotychczas patentu. Jest więc: (1) nowy (nie był wcześniej opatentowany) posiada odpowiednio duży (2) poziom wynalazczy (nie wynika w sposób oczywisty z istniejącego stanu techniki, jest nowością i jest użyteczny, znawca dziedziny będzie zaskoczony) i nadaje się do (3) przemysłowego zastosowania a więc może powstać z niego produkt.
21. Co to jest znak towarowy? To każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Można wyróżnić: znaki słowne (wyraz slogan liczba), graficzne (rysunek logo), trójwymiarowe (kompozycja przestrzenna), dźwiękowe (melodia, sygnał), kombinowane. Ma funkcje: informacji o pochodzeniu towaru, gwarancji jakości, reklamowe (skłania do zakupu). Może być komplementarny do wzoru przemysłowego.
22. Co to jest oznaczenie geograficzne? Oznaczeniem geograficznym jest oznaczenie słowne, odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (terenu), które identyfikuje towar jako stamtąd pochodzący, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.
23. Czas ochrony Aspekt czasowy (maksymalne czasy ochrony pod warunkiem opłat): wynalazek - 20 lat; wzór użytkowy - 10 lat; wzór przemysłowy - 25 lat (w okresach 5 letnich); topografia układu scalonego - 10 lat; znak towarowy - bezterminowo w okresach 10 letnich; oznaczanie geograficzne - bezterminowo.
24. Linkowanie Linkowanie do plików nielegalnych: brak uregulowań w PL - traktuje się, że jest to odsyłanie do rozpowszechnianych utworów. W innych krajach są nielegalne (Holandia, USA, Chiny hehe, Arabskie). Linkowanie stron nielegalnych (prace rządowe w PL) ponoć zabronione będą tylko te linki, które naruszają prawo, np. odsyłając do pirackiej