ANIMACJA KOPCZYŃSKA - ROZDZIAŁ 1
Francja ojczyzną animacji
Rewolucje:
Polityczna, XVIII w. - Wielka Rewolucja Francuska( 1789)
Naukowo-techniczna i przemysłowa XVIII-XIX w.
Kulturalna XX-wieku - prowadzi ona do USPOŁECZNIENIA KULTRY
P. BESNARD - „KULTURA SPOŁECZNA” - kultura szersza, specyficzna dla każdego społeczeństwa
KULTURA jest katalizatorem procesów społecznych
CZYM SIĘ ZAJMUJE ANIMACJA?
Upowszechnianiem „kultury wyższej”
Aktywnością w czasie wolnym
Pobudzaniem i ożywianiem „nowej kultury ludowej”
Jest metodą integracji i partycypacji
Ulepszenie komunikacji społecznej
Pobudzaniem rozwoju osób
Uczestnictwo w życiu społecznym
Aktywizacja środowiska społecznego
Umożliwianie ekspresji
HISTORYCZNY, PRZESTRZENNY I EGZYSTENCJALNY WYMIAR ŻYCIA SPOŁECZNEGO
Życie społeczne osadzone jest w czasie (historia) i przestrzeni (geografia)
W okresie przyśpieszania historii swoje miejsce znajduje animacja jako metoda osiągnięcia:
- swobody
- wolności twórczej
- ewolucji szybszej niż ewolucja społeczne
- odpowiedzialności za aktualne problemy społeczne
W każdej epoce występują wartości:
- STARE, np. sprawiedliwość, miłość
- WARTOŚCI KTÓRE EWOLUUJĄ, np. wolność, dialog
- NOWE, np. odpowiedzialnośc, twórczość, ekspresja
UPRZEMYSŁOWIENIE, URBANIZACJA, DEMOKRATYZACJA
UPRZEMYSŁOWIENIE
Warunkuje urbanizacje i demokratyzacje
I okres uprzemysłowienia (1800-1880)
- postęp techniczny i ekonomiczny (maszyna parowa, kolej żelazna)
- przemysł: produkcja węgla, stali, tekstyliów
- narodziny klasy robotniczej
- cieżkie warunki pracy
- antagonizmy robotników wykwalifikowanych i niewykwalifikowanej siły roboczej
- narodziny ruchu związkowego
- walka przeciwko nędzy
II okres (1880-1945)
- przyśpieszenie postępu technicznego
- rozwój automatyzacji
- rozwój źródeł energii (benzyna elektryczność) i w konsekwencji środków transportu (samochód, samolot)
- nowe gałęzie przemysłu - chemia, elektronika
- technicy i robotnicy-specjaliści - bez przygotowania technicznego
- TAYLORYZM -system organizacji pracy maksymalnie potęgujący intensywność czynności, pomijający psychofizyczne możliwości robotników - rzutuje na całość życia społecznego
III okres (1945-1980)
- narastający postęp techniczny: automatyzacja elektroniczna, energia nuklearna, podbój kosmosu, informatyka
- większy udział robotików-specjalistów w pracy produkcyjnej
- zwiększenie świadomości grup znajdujących się na marginesie społecznym (młodzież, kobiety, imigranci, robotnicy-specjaliści
URBANIZACJA
Powstawanie wielkich miast, aglomeracji wskutek zapotrzebowania na siłę roboczą w erze industrializacji
W miastach panuje swoisty sposób życia i stosunków międzyludzkich
Rozpoczyna się era SPOŁECZEŃSTWA KONSUMPCYJNEGO
Osmoza miasto-wieś
DEMOKRATYZACJA
Wprowadzenie obowiązku szkolnego (XIXw) przez wzrost zapotrzebowania na wykwalifikowanych specjalistów
Zwiększenie możliwośći kulturalnych i aspiracji edukacyjnych
Ewolucja społeczna spowodowana edukacją
Konsekwencja wyższego wykształcenia pracowników jest:
- zmiana hierarchicznego systemu zarządzania i metod pracy na rzecz inicjatywy indywidualnej i pracy grupowej
Powstanie we Francji prawa dotyczącego związków zawodowych (1884) i prawa do zrzeszania się (1901)
ROZPAD TRADYCYJNYCH STRUKTUR I FORM ŻYCIA SPOŁECZNEGO - „PĘKNIĘTE SPOŁECZEŃSTWO”
P. BESNARD - „pęknięte, rozbite społeczeństwo” - dotyczy to społeczeństw współczesnych
Cechy pękniętego społeczeństwa:
- rozpad tradycyjnych form społecznych
- kontrola społeczna
- centralizacja
- wzrost poziomu życia zarezerwowany dla zamożnych
- Kryzysy ekonomiczne, społeczne
- bezrobocie ubóstwo
- nierówności społeczne
Różny odbiór społeczeństwa współczesnego; społeczeństwo współczesne odbierane jako:
- społeczeństwo „programowane” przez kontrolę informacji
- społeczeństwo „konsumpcyjne”, funkcjonujący wg relacji „produkcja-konsumpcja”
- społeczeństwo „czasu wolnego” - zmiana proporcji czasu między pracą a czasem wolnym
Społeczeństwo przemysłowe niesie za sobą zmiany w mentalności i moralności jednostek
Zjawisko masowości:
- utrata tożsamości
- nieprzystosowanie
- patologie społeczne
- dewiacja
SAMOTNY TŁUM; w „samotnym tłumie”:
- zanik lub sformalizowanie komunikacji społecznej
- komunikacja społeczna związana z podziałem pracy
- dezintegracja funkcji życiowych (praca mieszkanie rozrywka kultura)
- zanik osobowości jednostki i jej autonomii
- monopol instytucji na regulowanie życia społecznego, jego STANDARYZACJI (mass-media)
- dewiacja - nadmierny konformizm względem normy społecznej
Wynikiem standaryzacji jest dążenie młodego pokolenia do zróżnicowania:
- odrzucenie autorytetów
- odrzucenie starych wartości (ojciec, władza, autorytet)
- AUTONOMIA, SAMORZĄDNOŚĆ, AUTOKULTURA
- powrót do podstaw -do środowiska naturalnego, kultury ludowej, ekologii, stowarzyszeń
„wyż młodych”, starzenie się społeczeństwa
CYWILIZACJA CZASU WOLNEGO - powstaje w wyniku wydłużenia czasu wolnego kosztem skrócenia czasu pracy
- zwiększenie liczby bezrobotnych
- zwiększenie liczby osób przechodzących na wcześniejszą emeryturę
Te dwie grupy dysponują „czasem uwolnionym”, gdzie swoje miejsce znajdują animatorzy
Animacja ma pogodzić indywidualizm z harmonią społeczną
ROZPAD TRADYCYJNEJ KULTURY - „PĘKNIĘTA KULTURA”
Przemiany naruszające strukturę społeczną, powodują podział kultury na zróżnicowane fragmenty (podział wg P. BESNARDA):
- KULTURA ELITARNA - „wysoka”, kryteria: postawa estetyczna, wykształcenie, odbiorcy: inteligencja i burżuazja
- MASOWA - „konsumpcyjna”, społeczeństwo skomercjalizowane, mass-media; animatorzy obarczeni są jej dystrybucją
- SZKOLNA - ujęta w program, dostępna całemu społeczeństwu, powoduje nierówności (TOTALITARYZM KULTUROWY - występuje w szkole; szkoła monopolistką w dziedzinie kultury; ujednolicenie kultury)
- ZAWODOWA - w miejscu pracy, jest ułatwieniem adaptacji jednostki do wykonywanej pracy (np. staże, praktyki)
- LUDOWA - negowana, degradowana, odrębna; spontaniczna, szeroko rozumiana twórczość
- KONTRKULTURA - `kultura dzika”, underground; bez określonych ram, ucieczka od mód i obowiązujących wzorców; różnorodność, sprzeczności, anarchia; brak intencji pedagogicznej
KULTURA SYNKRETYCZNA/ MOZAIKOWA - złożona z elementów niezharmonizowanych, sprzecznych, konfliktowych
KULTURA INDYWIDUALNA (patrz kultura mozaikowa) - cząstkowa, pozbawiona struktury, brak powiązań między elementami; wynik „bombardowania kulturalnego”
Jednostki i grupy są tylko konsumentami kultury produkowanej dla nich, ale poza nimi - wynikiem tej bierności jest depersonalizacja i umasowienie.
ANIMACJA SPOŁECZNO-KULTURALNA w procesie umasowienia pojawia się w centrum obiegu kultury jako jedno z narzędzi; może być również instrumentem krytyki tej kultury i slużyć emancypacji kultury ludowej, kontrkultury jeśli będą działać w społeczeństwie i razem z nim.
Animatorzy mogą być na przemian: cenzorami, osobami upowszechniającymi kulturę, jej konsumentami, czasem - twórcami.
JEDNOSTKA I OSOBA, GRUPA, WSPÓLNOTA
MIEJSCE I ROLA GRUPY W ŻYCIU SPOŁECZNYM
Dominacja indywidualizmu w kulturze europejskiej zapoczątkowała Rewolucja Francuska. Nacisk jednak kładziono przede wszystkim na samodzielne osiągnięcia jednostki w rywalizacji z innymi (forma selekcji), co nie jest tożsame z uznaniem praw każdej jednostki jako osoby i nie może doprowadzić do powstanie autentycznej wspólnoty.
Życie społeczne nie istnieje bez grup; wszyscy należymy do różnorodnych grup, od rodziny do zrzeszeń o charakterze zawodowym, religijnym, politycznym, etc.
W społeczeństwie występuje tendencja do tworzenia nowych podziałów; oprócz tradycyjnego (biedni-bogaci), występują nowe: mężczyźni-kobiety, dorośli-dzieci, nauczyciele-uczniowie, miejscowi-obcy, wierzący-niewierzący, szefowie-podwładni.
Poszerza się świadomość indywidualna i zbiorowa w wyniku przedłużenia okresu solaryzacji, rozwoju mass-mediów, kształcenia ustawicznego; wpływa to na coraz większą potrzebę jednostki do brania udziału w życiu społecznym, rozwiązywaniu własnych problemów, podejmowaniu decyzji, brania na siebie odpowiedzialności za stan rzeczy.
ZNACZENIE GRUPY DLA ŻYCIA JEDNOSTKI I CZESTNIKÓW JAKO ZESPOŁU
Grupa może przyczynić się do utraty przez jednostkę osobowości lub przyczynić się do jej rozwoju; warunkiem jest stworzenie w grupie atmosfery akceptacji, tolerancji, jawności.
Grupa jest:
- terenem nauki życia społecznego
- miejscem nauki solidarności i współodpowiedzialności
- w grupie uczymy się wolności zbiorowej
- w grupie dokonuje się poszerzenie pola świadomości indywidualnej i zbiorowej
- w grupie uczymy się wspólnego działania
- w grupie uczymy się demokracji
ANIMACJA JAKO JEDNA Z METOD PRACY W GRUPIE
Wykluczenie manipulowania ludźmi, wywierania nacisku, stosowania przymusu psychicznego.
Każdy ma prawo do wypowiedzi, uczestnictwa w podejmowaniu decyzji, etc.
WARTOŚCI - SENS I KIERUNEK DZIAŁANIA OSOBY I WSPÓLNOTY
Wartości wpływają na życie jednostki i grupy inspirując sądy, oceny i postępowanie.
Wartości mają funkcje społeczną
Wartości sprzyjają integracji osobowości
Mają udział w ewolucji społeczeństw
To my powinniśmy świadomie tworzyć świat wartości naszej grupy, przezwyciężając schematy, korzystać z tradycji kulturowej - takiej postawie sprzyja animacja.
WARTOŚCI PODSTAWOWE, na których opiera się życie społeczne, przyczyniające się do społecznej konsolidacji, tworzenia grup i wspólnot; szczególnie znaczące dla animacji:
- miłość
- sprawiedliwość
- współodpowiedzialność, solidarność
- wolność (kapryśna/negowania-protest przeciw przymusom; wyboru; twórcza)
Wyżej wymienione wartości wyznaczają dążenia animacji do wspomagania rozwoju „nowego typu Osoby”, i „wspólnot”
NOWY TYP OSOBY
Mnogość kontaktów społecznych i nacisków, którym podlega jednostka we współczesnym świecie, grozi niebezpieczeństwem pogodzenia się z anonimowością.
Aby panować nad swym losem potrzebna jest dojrzałość; dążenie do dojrzałości wymaga przezwyciężenia determinizmu.
Animacja między innymi, stara się dotrzeć do osób biernych i pomóc im w osiągnięci postawy aktywnej, zdolności rozumienia świata w procesie rozwoju.
Każda osoba jest istotą społeczną, powinna służyć społeczeństwu i spotykać się z wzajemnością z jego strony. Każdy członek społeczeństwa musi być samodzielny i zarazem solidarny z innymi.
Każdy styka się z trzema zjawiskami życia społecznego: pracą, miłością, podejmowaniem decyzji. Sposób reagowania na te zjawiska, decyduje o tym czy nasze zachowania społeczne uzna się zakierowane poczuciem solidarności czy rywalizacji i konkurujncji.
WSPÓLNOTA
Warunkiem powstania wspólnoty jest indywidualna i zborowa wola osiągnięcia całkowitej jedności i więzi w wytrwałym dążeniu do wspólnie wyznaczonego celu.
Wspólnota składa się z:
- osób różniących się od siebie
- wymaga równości członków
- osadzona jest w rozwijającym się i zmieniającym świecie
- wspólnotę tworzą osoby wolne
- wymaga ona wzajemnej, bezwarunkowej akceptacji
- tworzą ją osoby dążące do równowagi
- wymaga dzielenia się
Animacja przede wszystkim kieruje się zasadami etycznymi, które kładą nacisk na poszanowanie autonomii, wolności i wartości osoby należącej do grupy, która może, po spełnieniu nieodzownych warunków, przekształcić się we wspólnotę.