Biologiczne Podstawy Zachowania - 12a -

„Zachowania prospołeczne”

Zachowanie prospołeczne:

• każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści innej osobie,

• czynności zorganizowane tak, by podtrzymać, chronić lub rozwijać interes innych obiektów społecznych (osób, grup, społeczności, instytucji).

Zachowanie altruistyczne:

• zachowanie przynoszące istotną korzyść biorcy, wymagające znacznego poświęcenia dawcy i zamiaru przysporzenia korzyści tylko biorcy,

• każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści drugiej osobie z pominięciem własnego interesu; często wiąże się z poniesieniem kosztów.

Altruizm z perspektywy ewolucyjnej:

• zachowanie podnoszące dostosowanie innego osobnika kosztem własnego ,

• działanie zwiększające całkowitą liczbę potomstwa w życiu innego osobnika, kosztem własnej przeżywalności i reprodukcji.

Zachowania altruistyczne zwierząt:

• pomoc w zdobyciu pokarmu lub partnera seksualnego,

• dzielenie się zasobami,

• obrona ofensywna,

• okrzyki ostrzegawcze,

• adopcja,

• opieka nad cudzym potomstwem.

Problem ewolucji altruizmu:

• W jaki sposób mogą rozpowszechnić się geny altruizmu, skoro przynoszą stratę ich posiadaczom (altruiści z definicji osiągają mniejszy sukces reprodukcyjny)?

Rozwiązanie problemu:

• Geny altruizmu mogą rozpowszechnić się wtedy, gdy altruiści będą udzielali pomocy odpowiednio częściej innym altruistom, niż nie altruistom (wówczas egoiści zostaną pozbawieni pomocy).

Problem rozpoznania altruisty:

• Efekt zielonej brody - gdyby każdy altruista miał charakterystyczną cechę morfologiczną to odróżnienie altruisty od egoisty nie stanowiłoby problemu,

• Allele rozpoznawcze - geny determinujące zachowanie altruistyczne, cechę rozpoznawczą i wrażliwość na występowanie tej cechy u innych,

• Istnienie takich alleli uważane jest za bardzo mało prawdopodobne,

• Mechanizm właściwego adresowania pomocy opisuje teoria altruizmu krewniaczego i teoria altruizmu zwrotnego.

Teoria altruizmu krewniaczego W. Hamiltona:

• Ograniczając udzielanie pomocy do krewnych altruista zwiększa szansę, że pomaga innemu altruiście,

• Krewny altruisty posiada gen altruizmu z prawdopodobieństwem odpowiadającym współczynnikowi pokrewieństwa.

Współczynnik pokrewieństwa „r” :

• „r” to prawdopodobieństwo, że dwa osobniki posiadają ten sam gen w wyniku odziedziczenia go po wspólnym przodku,

• Przykładowe wartości współczynnika:

• rodzice-potomstwo r=0.5,

• pełne rodzeństwo r=0.5,

Obliczanie r:

• r = (1/2)do potęgi g + n,

• g - odległość pokoleniowa,

• n - liczba najbliższych wspólnych przodków.

Dobór bezpośredni i pośredni:

• Osobnik może propagować swoje geny:

• bezpośrednio - osobiście uczestnicząc w reprodukcji,

• pośrednio - poprzez reprodukcję krewnych.

Reguła Hamiltona:

• Geny altruizmu będą się rozpowszechniać, gdy

• koszt altruisty < zysk beneficjenta x r.

Mechanizmy rozpoznawania krewnych:

• rozpoznawanie przestrzenne,

• znajomość,

• dopasowanie fenotypu (fenotypowe dobieranie się).

Hipotezy:

• Zachowania altruistyczne powinny występować u gatunków filopatrycznych lub żyjących w grupach rodzinnych,

• Poziom altruizmu powinien być pozytywnie skorelowany ze stopniem pokrewieństwa.

Teoria altruizmu zwrotnego R. Triversa:

• Altruizm może wyewoluować, gdy:

• koszt udzielenia pomocy przez altruistę jest niższy od korzyści odniesionych przez beneficjenta,

• prawdopodobieństwo ponownego spotkania dwóch osobników jest wysokie,

• altruista jest pamiętliwy - zdolność do zapamiętywania innych połączona z oczekiwaniem i chęcią rewanżu,

• podsumowując: altruizm zwrotny może rozwinąć się w procesie ewolucji, gdy koszt zaniechania pomocy, mierzony w jednostkach dostosowania, przewyższa koszt jej udzielenia.

Dylemat więźnia:

• Hipoteza - Zachowania altruistyczne powinny występować u gatunków żyjących w grupach o stałym składzie osobniczym.

	współpraca - altruizm	zdrada - egoizm
współpraca - altruizm	3	0
zdrada - egoizm	5	1

---