Wykład 2

Zmiany zachodzące w procesie starzenia można modyfikować ćwiczeniami fizycznymi.

Pozytywny wpływ aktywności fizycznej:

• Utrzymanie zakresu ruchów;

• Utrzymanie koordynacji ruchowej;

• Poprawa równowagi;

• Utrzymanie siły mięśniowej.

Mięśnie odpowiedzialne za postawę ciała:

• Mięsień piersiowy wielki.

• Mięsień prostownik grzbietu.

• Mięsień czterogłowy uda.

• Mięsień trójgłowy łydki.

• Mięsnie proste brzucha.

Ćwiczenia w wodzie zaleca się przy:

• Zwyrodnieniach stawów kolanowych, biodrowych;

• Skoliozach;

• Wadach postawy;

• Zespołach bólowych kręgosłupa.

Dla osób starszych zaleca się marsze do 5 km/ dzień (1 godzina), taniec towarzyski, pływanie. Nie zaleca się biegów - niszczenie chrząstek stawowych. Zaleca się rowery stacjonarne, ale nie rowery górskie.

Następstwa ćwiczeń nieprawidłowych:

• Urazy.

• Zmiany przeciążeniowe i zwyrodnieniowe.

Zestaw ćwiczeń:

• Zwiększające zakres ruchu w stawach;

• Rozciągające mięśnie; piersiowe, kulszowo - goleniowe, trójgłowy łydki;

• Równoważne - stanie na jednej nodze (koordynacja wzrokowa, ruchowa, korowo - ruchowa);

• Oporowe - do ¾ wartości siły maksymalnej mięśnia.

• Rozluźniające, w odciążeniu np. w wodzie.

Pojedyncze ćwiczenie powtarzamy 10 - 30 sekund, pomiędzy seriami poszczególnych ćwiczeń wykonujemy ćwiczenia oddechowe.

TOTALNA ENDOPROTEZO PLASTYKA STAWU BIODROWEGO (TESB)

Ustalenie ćwiczeń:

• Rodzaj zabiegu;

• Przebieg leczenia pooperacyjnego i ewentualne powikłania;

• Choroby przebyte i współistniejące;

• Stopień nasilenia bólu i stopień sprawności.

Ćwiczenia po TESB:

1. Leżące;

2. Stojące;

3. Oporowe (z taśmą TheraBand).

I doba po operacji

• Ćwiczenia oddechowe,

• Ćwiczenia izometryczne (mięśnie czworogłowe uda),

• Ułożenie kończyn dolnych w odwiedzeniu ok. 15^o,

• Odpowiednio wysokie krzesła (90⁰).

Celem ćwiczeń jest utrzymanie krążenia, ruchomości w stawach, odbudowa siły mięśniowej, profilaktyka przeciwzakrzepowa (także farmakologiczna - heparyna).

II - III doba po operacji

• Pionizacja pacjenta - szybka pionizacja (2-3 doba) po operacji wstawienia endoprotezy zapobiega zanikom mięśni.

• Podczas chodzenia obciążenie obu kończyn powinno być symetryczne.

• Obciążenia powoduje pionowy ucisk na złamaną kość i daje potencjał wzrostowy kości na długość (przyspieszenie gojenia, ważne przy endoprotezach, ale też i złamaniach kości).

IV doba po operacji

• Rozpoczyna się chodzenie po schodach, zwiększa to siłę i wytrzymałość mięśni. Wchodzenie i Schodzenie - chód dostawny (po 1 stopniu).

Wchodzenie - stopa nieoperowana (kończyna zdrowa) kula stopa kończyny operowanej. Schodzenie - najpierw kończyna chora.

Chory przebywa na oddziale ortopedycznym około 14 dni.

• Kulę łokciową (laskę) trzymamy po stronie przeciwnej od strony chorej.

• Rower stacjonarny - w fazie początkowej pedałowanie do tyłu, potem do przodu, stopniowe zwiększanie obciążenia i długości treningu.

• W przypadku nierówności kończyn należy je wyrównać (miednica musi być prawidłowo ułożona).

• Postępowanie jest analogiczne w przypadku protez cementowych i bezcementowych, jednak osoby starsze z protezami cementowymi wykonują mniej powtórzeń danych ćwiczeń.

COXARTHROSIS

ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWU BIODROWEGO.

1. Pierwotne - idiopatyczne - samoistne - nie zawsze da się ustalić przyczynę, związek ze zużywaniem się chrząstek stawowych, odwapnienie w głowie kości i panewce, tworzenie się wyrośli kostnych.

2. Wtórne - następstwo wrodzonego zwichnięcia biodra (obecnie coraz rzadsze).

Objawy dysplazji biodra u dzieci:

• Ograniczone lub brak odwiedzenia w biodrach (może być jednostronne), częściej dotyczy dziewczynek:

• Uwarunkowane hormonalnie,

• Patologia ułożenia w łonie matki,

• Uwarunkowane genetycznie.

• Poznajemy po asymetrii fałdów udowych i pośladkowych; poszukiwanie przy odwiedzeniu biodra.

• W USG opóźnienie formowania się głowy kości udowej, spłaszczenie i ostre ustawienie panewki (prawidłowa jest półokrągła).

Leczenie wprowadza się już w 1 tygodniu życia dziecka. Polega ona na: szerokim odwodzeniu (pomoc pieluszek). Stosuje się wyciągi, czasem leczenie operacyjne.

Inne przyczyny Coxarthrosis:

• Złamania szyjki kości udowej;

• Zwichnięcie stawu;

• Inne.

• Ból w udzie często promieniuje do kolana.

• Ograniczone zgięcie w biodrze, ruch odwodzenia i rotacja.

• Skrócenie - głowa wnika do panewki - utykanie i skrócenie fazy podparcia.

• Zwężenie szczeliny stawu.

• Sklerotyzacja - zagęszczenie struktury kostnej przy panewce

• Torbiele ubytkowe

• Rozrost głowy kości udowej może znacznie ograniczyć poruszanie.

Profilaktyka

1. Ćwiczenia w płaszczyźnie strzałkowej, czołowej i poprzecznej; szczególnie w wodzie (odciążenie)

2. Zabiegi fizykalne - ukrwienie i rozluźnienie mięśni (borowina, parafina, Soluks).

3. Diadynamic, jonoforeza, TENS, prądy interferencyjne, magnetoterapia - działanie przeciwbólowe.

4. Przy bólu - chodzenie o kulach, leczenie sanatoryjne - klimat morski.

5. Preparaty Ca, witamina D3, tran, wyrównanie krążenia, aktywność fizyczna, unikanie dźwigania ciężarów.

Wskazania do operacji:

• Ból, nawet w nocy;

• Ograniczone zakresu ruchów;

• Duże skrócenie kończyny;

• Osłabienie kondycji ogólnej;

Schorzeniom tym nie można zapobiec, są to schorzenia cywilizacyjne.

4

---