Protokół do wykonania zadań na ćwiczeniach -OWADY i WIJE

Zadanie 1. - budowa morfologiczna owadów dorosłych i larwy Spodoptera littoralis

Przenieś owada (muchę plujkę lub świerszcza śródziemnomorskiego lub ćmę Spodoptera littoralis) na szkiełko mikroskopowe. Używając igieł preparacyjnych delikatnie rozprostuj odnóża i czułki. Następnie za pomocą cyfrowego aparatu fotograficznego wykonaj zdjęcia owada: położonego na stronie brzusznej. Wykorzystując pęsety, nożyczki i igły preparacyjne podziel ciało owadów na tagmy (głowę, tułów i odwłok); oddziel skrzydła oraz odnóża. Rozmieść je na szkiełku mikroskopowym i zrób zdjęcie. Podobnie sfotografuj larwę motyla Spodoptera littoralis. Z uzyskanych zdjęć stwórz własną planszę poglądową na wzór tej, którą otrzymałeś od prowadzących (stworzoną dla kowala bezskrzydłego). Nie wyrzucaj głowy świerszcza, będzie przydatna w zadaniu nr 2.

Zadanie 2. - budowa aparatu gębowego świerszcza śródziemnomorskiego

Preparuj owada (świerszcza śródziemnomorskiego) w szalce, na dnie której wylana jest guma silikonowa. Posługując się nożyczkami i pęsetą odetnij głowę i trzecią parę odnóży (odnóża skoczne), a następnie zanurz je w płynie fizjologicznym, wlanym do oddzielnej szalki. Pod binokularem wypreparuj z głowy elementy aparatu gębowego, rozłóż je na szkiełku mikroskopowym. Następnie wykonaj zdjęcie korzystając z kamery podłączonej do binokularu pokazowego. Z uzyskanych zdjęć stwórz własną planszę poglądową na wzór tej, którą otrzymałeś od prowadzących (do wykonania analiz może być użyteczny schemat znajdujący się na odwrocie planszy).

Zadanie 3. - budowa anatomiczna larwy Spodoptera littoralis

Sfotografowaną uprzednio larwę S. littoralis połóż brzuszną stroną ciała do dołu w szalce z gumą silikonową i przypnij do podłoża wbijając szpilkę w ostatni z segmentów odwłoka. Następnie za pomocą nożyczek bardzo ostrożnie rozcinaj powłoki ciała od tyłu ku przodowi równocześnie rozpinając je za pomocą szpilek. SEKCJĘ WYKONUJ POD BINOKULAREM I PAMIĘTAJ ŻE OWAD MUSI BYĆ CAŁKOWICIE ZANURZONY W PŁYNIE FIZJOLOGICZNYM. Uzyskany w ten sposób preparat sfotografuj. Kolejnym etapem sekcji jest odcięcie jelita. Cięcie wykonaj mniej więcej w połowie długości jelita tylnego. Przecinając tchawki odsuń jelito na bok - przypnij je szpilką. Igłą preparacyjną odsuń na bok cewki Malpighiego oraz gruczoły ślinowe. Uzyskany w ten sposób preparat sfotografuj. Przenieś preparat w szalce pod binokular z kamerą i zrób zdjęcie zwojów brzusznego łańcuszka nerwowego. Z uzyskanych zdjęć stwórz własną planszę poglądową na wzór tej, którą otrzymałeś od prowadzących.

Zadanie 4. - charakterystyka wybranych grup owadów - wykorzystanie zasobów Internetu.

Uzupełnij załączona tabelę wyszukując konieczne informacje w Internecie. Dodatkowo obejrzyj preparaty stałe znajdujące się na sali ćwiczeń - możesz je wykorzystać w uzupełnianiu tabeli.

Zadanie 5. - charakterystyka wybranych rzędów

TABELA 1.

Rząd	Rozwój/przeobrażenie	Typ larwy/poczwarki	Typ aparatu gębowego	Rodzaj pobieranego pokarmu
chrząszcze	złożony/zupełne	różne np. kampoidalna, pędrak/wolna	gryzący	różny, głównie stały np. szczątki roślinne i zwierzęce
błonkówki	złożony/zupełne	różne np. gąsienica, czerw/wolna	gryząco-liżący, liżąco-ssący	nektar kwiatowy
muchówki	złożony/zupełne	czerw/wolna, bobówka	liżący, ssący, ssąco-kujący, gryząco-liżący, tnąco-liżący, gryzący	wszystkożerne
siatkoskrzydłe	złożony/zupełne	kampoidalna/wolna z ruchomymi żuwaczkami	gryzący, kłująco-ssący	drapieżne
motyle	złożony/zupełne	gąsienica/ zamknięta	ssący	nektar kwiatowy
chruściki	złożony/zupełne	kampoidalna/ wolna z ruchomymi żuwaczkami	liżący z uwstecznionymi żuwaczkami	soki roślinne
pchły	złożony/zupełne	czerw/wolna	kłująco-ssący	krew ssaków
skorki	złożony /niezupełne	nimfa/brak	gryzący	przeważnie wszystkożerne
pluskwiaki równoskrzydłe	złożony /niezupełne	nimfa/brak	kłująco-ssący, czasem kłujka uwsteczniona lub nie występuje	sok roślinny
pluskwiaki różnoskrzydłe	złożony /niezupełne	nimfa/brak	kłująco-ssący	pokarm roślinny, zwierzęcy lub mieszany
prostoskrzydłe	złożony /niezupełne	nimfa/brak	gryzący
karaczany	złożony/niezupełne	nimfa/brak	gryzący	wszystkożerne
modliszki	złożony/niezupełne	nimfa/brak	gryzący	drapieżne, małe owady
wszy	złożony /niezupełne	nimfa/brak	kłująco-ssący	tkanki stałe lub krew stałocieplnych kręgowców
wszoły	złożony /niezupełne	nimfa/brak	gryzący	tkanki stałe lub krew stałocieplnych kręgowców
termity	złożony/niezupełne	nimfa/brak	gryzący	drewno, grzyby
straszyki	złożony/niezupełne	nimfa/brak	gryzący	roślinożerne
ważki	złożony/niezupełne	nimfa/brak	gryzący	małe owady np. komary,muchy

Zadanie 6. Charakterystyka wijów - wykorzystanie zasobów Internetu.

Korzystając z zasobów Internetu scharakteryzuj w kilku punktach dwie grupy wijów: Chilopoda i Diplopoda. Zwróć uwagę na budowę aparatu gębowego, segmentację ciała, rozmieszczenie odnóży, tryb życia.

TABELA 2.

Chilopoda	Diplopoda

---