Wykład 15.12.2008

Transport jest to działalność mająca na celu pokonywanie przestrzeni.

Funkcje transportu:

• Produkcyjna - zaspokaja potrzeby występujące w produkcji,

• Konsumpcyjna - zaspokaja potrzeby przewozowe,

• Integracyjna - pozwala integrować i państwo i społeczeństwo.

Transport to działalność polegająca na odpłatnym świadczeniu usług, w których efektem jest przemieszczanie osób i ładunków oraz tworzenie usług pomocniczych.

Potrzeby: Biologiczne, Społecznościowe, Naukowe, Kulturalne.

Skąd się biorą potrzeby: Z naturalnej ruchliwości, Z uwarunkowań społecznych, Z procesów globalizacyjnych, integracyjnych i społeczeństwa, Z ilości i zakresu informacji przepływających w społeczeństwie gospodarczym, Powszechne zapotrzebowanie na różne formy zagospodarowania czasu wolnego.

Potrzeba transportowa to zgłoszona przez gospodarkę narodową i społeczeństwo potencjalna wyodrębniona oferta przemieszczania osób i ładunków w danym okresie na określoną odległość.

Skąd się biorą potrzeby transportowe:

• Z różnic geograficznych,

• Ze specjalizacji produkcji,

• Z celów politycznych i militarnych,

• Rozmieszczenie ludności,

• Imprezy kulturalne i stosunki społeczne.

Potrzeby:

• Obligatoryjne (systematyczne),

• Nie systematyczne o charakterze incydentalnym,

• Fakultatywne np. wyjazd na wycieczkę.

Wykład 05.01.2009

Cechy potrzeb transportowych:

1. ilość - cechy jakościowe:

• odpowiednia zdolność przepustowa

2. zupełność:

• szybkość,

• dogodność czasowa,

• podatność przewozowa,

Jakość - funkcja charakterystycznych cech wyrażonych wartościowo. Cechy te dotyczą sfery technicznej, eksploracyjnej i ekonomicznej, związanej z drogą, środkiem transportowym, czasem i przedmiotem przemieszczenia.

Jakość oczekiwana - poziom jakości usługi transportowej wymaganej przez klienta.

Wartość zaplanowana - poziom usługi transportowej, którą usługodawca chce zapewnić klientom.

Jakość uzyskana - poziom jakości uzyskanej w trakcie usługi transportowej. Jakość ta jest określona na podstawie badań z uwzględnieniem punktu widzenia usługobiorcy i elementów obiektywizujących ocenę.

Jakość postrzegana - poziom jakości świadczonych usług w subiektywnej ocenie klientów.

Postulaty przewozowe dla przewozu ładunków:

• prędkość,

• bezpieczeństwo,

• masowość,

• taniość,

• dostępność,

• bezpośredniość dostaw,

• regularność,

• punktualność,

• kompleksowość usługi.

Postulaty przewozowe dla przewozu pasażerów:

• komfort,

• bezpieczeństwo,

• system informacji,

• czas,

• zupełność.

Najważniejsze cechy jakości:

1. Związane z przestrzenią:

• Dostępność sieci transportowej,

• Bezpośredniość przewozu,

• Brak ograniczeń w korzystaniu z drogi przewozu (odpowiednia przepustowość i możliwość wydłużenia).

2. Związane z czasem:

• Prędkość,

• Dostępność środka transportu w czasie,

• Niezawodność pracy środka transportu,

• Częstotliwość ruchu,

• Rytmiczność i regularność,

• Punktualność.

3. Cechy ekonomiczne:

• Koszt wyprodukowania usługi przez użytkownika transportu (koszt transportu własnego),

• Koszt wyprodukowania usługi przez zarobkowego producenta usług,

• Cena zakupu usługi,

• Koszt ogólnogospodarczy zapewnienia gotowości transportu do zaspokojenia max. liczby potrzeb.

Rynek usług transportowych - sfera obrotu usług transportowych, w których potencjalni nabywcy i sprzedający wywierają wzajemny wpływ na siebie, kształtując podaż i popyt oraz ceny równowagi.

Charakterystyczną cechą usług transportowych jest:

• jedność produkcji i konsumpcji w czasie, miejscu i rozmiarach,

• brak rzeczowego charakteru produkcji transportowej (nie produkujemy przedmiotu tylko usługę),

• niemożność produkcji usług transportowych na zapas.

Skutki dla przewoźników:

• organizacyjne - więcej taboru w szczycie,

• usługodawca oferuje zdolność przewozową a nie konkretną usługę,

• koszt rezerwy czynników produkcji.

Skutki dla usługobiorców:

• nie wybieramy usługi tylko usługodawcę,

• nie możemy rezygnować z usługi w trakcie jej wykonywania,

• nie możemy jej wymieniać na lepszą,

• powstanie kosztów na skutek źle wykonanej usługi transportowej,

• płacimy przed jej wykonaniem.

Popyt na usługi transportowe:

• potrzeba poparta zdolnością płatniczą nabywcy,

• potrzeby transportowe stanowią tylko i wyłącznie popyt potencjalny, który może przekształcić się w rynkowy popyt efektywny prowadzący do zakupu usługi.

Podaż:

• ujawnione przez producentów usług transportowych zamiary sprzedaży określonych usług po określonej cenie.

Wykład 12.01.2009

Wpływ państwa na transport:

1. Przejmowanie przez państwo bezpośredniego zarządzania transportem:

• Państwo bierze na siebie obowiązki organizatora przewozów (teraz państwo pozbywa się tych obowiązków).

Państwo wpływa pośrednio przez podatki:

• Wpływ jakościowy - udzielanie licencji. Licencje jakościowe obwarowane są określonymi przepisami (wpływ najbardziej liberalny).

3. Państwo uczestniczy w pokrywaniu kosztów przewozów pasażerskich - dotacje publiczne:

• Mogą być na szczeblu powiatowym, wojewódzkim lub państwowym.

4. Budowa i utrzymanie infrastruktury (3 modele):

• Tylko państwowa,

• Tylko prywatna (nie ma w cywilizowanych krajach),

• Częściowo prywatna, częściowo państwowa.

W europie infrastruktura w większym stopniu jest państwowa niż prywatna.

Partnerstwo publiczno-prywatne - wzajemne działanie państwa i przedsiębiorstw prywatnych.

Polityka transportowa (państwa, UE, woj. Śląskiego, gminy, powiatu)

Cel polityki transportowej - modelowe kształtowanie systemu transportowego państwa, polegające na optymalizowaniu jego wzrostu i rozwoju rzeczowego.

Wzrost - można opisać wskaźnikiem ilościowym, który da się policzyć.

Rozwój - wskaźnik jakościowy, określony wieloma wskaźnikami o różnych miarach.

Wpływanie na właściwy przebieg procesów i zjawisk transportowych. Wpływ pośredni przez ochronę rynku usług transportowych:

• Ochrona klienta,

• Niedopuszczenie do monopolizacji.

Oddziaływanie na rozwój przedsiębiorstw transportowych zróżnicowanych własnościowo i strukturalnie zapewniających optymalne funkcjonowanie rynku.

Oddziaływanie na rozwój właściwych standardów transportowych w sensie norm technicznych i warunków bezpieczeństwa.

Środki realizacji wyżej wymienionych celów:

• Ekonomiczne - opłaty, podatki,

• Poza ekonomiczne :

• Administracyjne - koncesje, pozwolenia,

• Prawne - normy techniczne, ochrona własności,

• Informacyjne - prognozy, plany długoterminowe.

Podział narzędzi:

• Narzędzia bodźcowe - nakłaniające do określonych zachowań (ekonomiczne, informacyjne),

• Imperatywne - władcze i nakazujące.

Polska polityka transportowa:

• 1995r. Polityka transportowa - program działania w kierunku przekształcenia transportu w system dostosowany do warunków gospodarki rynkowej i dobrych warunków współpracy w Europie,

• 2001r. Polityka transportowa na lata 2001-2015 dla zrównoważonego rozwoju kraju,

• 2005r. Polityka transportowa państwa na lata 2006-2026.

Co musi zawierać:

• diagnoza systemu istniejącego (zdefiniować trendy i opisać problemy),

Trendy:

• ciągły przyrost liczby samochodów,

• stabilizacja przewozów mimo wzrostu PKB.

Cele i prognozy:

• poprawa dostępności przewozowej,

• wspieranie konkurencyjności gospodarki Polski,

• poprawa efektywności funkcjonowania systemu transportowego,

• integracja systemów transportowych w układzie gałęziowym i terytorialnym,

• poprawa bezpieczeństwa,

• ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko i warunki życia.

1

---