l .0graniczenie wartości korekcji uzębienia.

2. Graniczna liczba zębów o kołach o zębach prostych obrobiorych zębatką met. Fellowsa

3.Zależności min. współczynnika korekcji

4.Omówić zakres cykloidalny

5.Zalety i wady korekcji dodatniej;

6.Podstawowe kryteria doboru wielkości korekcji zazębienia

7. Liczba przyporu-

8.Przyczyny powstawnia poślizgu w przekładni pasowej.

9.Omówić korekcje P-O.

10.Korekcja P

11.Graniczna liczba zębów w kotach o zębach prostych obrobionych zębatką w metodzie Fellowsa.

12. Metody obwiedniowe obróbki kół walcowych o zębach prostych i skośnych.

13. Podstqwowe krytera doboru wielkości korekcji zazębienia.

14.Podać nazwy podziałek liniowych

15.Przyczyny i skutki Pittingu w przekładni zębatej.

16..Poślizg efektywny.

l 7.Od czego zalezy i jak przyjmujcmy stosunek b/d:

18.Zalety przekładni o zębach skośnych

I9.Wpływ korekcji zazębienia na wartość kąta przyporu na kole tocznym.

20.Luz obwodowy i wierzchołkowy.

21,Zalety korekcji dodatniej

22. Podstawowe zalety i wady zazębień cykloidalnych.

23. Omówić przebieg wartości poślizgu wzdłuż linii zęba.

24.Przekładnie zębate- zalty i wady.

25.Główna zasada zazębienia.

26.Podstawowe prawa zazębienia.

27.Przekładnia ślimakową.

28.Przekładnie łańcuchowe. Zalety w porównaniu do przekładni zębatych

29.Zastępcza liczba zębów

30. Uszkodzenia kół

31. Kryteria działania zazębienia

l .0graniczenie wartości korekcji uzębienia.

Ograniczenie korekcji uzębienia ze względu na geometrię - ujemna korekcja ze względu na podcięcie stopy zęba. - dodatnia korekcja ze względu na zmniejszenie grubości na wierzchołku Dolną granicą przesunięcia jest (takie, które zapewnia uzysk zębów bez podcięcia. Górną granicą przesunięcia zarysu jest takie przesunięcie, które zapewnia aby grubość zęba i wierzchołka' nie była mniejsza od dopuszczalnej, gdyż zaostrzenie jest b niekorzystne ze wzgl. na łatwe wykruszenie.

2. Graniczna liczba zębów o kołach o zębach prostych obrobiorych zębatką met. Fellowsa

Graniczna liczba zcbow jest to taka liczba zębów, przy której nie występuje podcięcie zęba u podstawy. Ząb podcięty ma niekorzystny ze względów wytrzymałościowych kształt (mała grubość u podstawy). W wyniku podcięcia ulega skróceniu zarys ewolwentowy zęba, co tez niekorzystnie wpływa powodując zmniejszenie obszaru współdziałania zębów na linii przyporu (skrócenie długości odcinka przyporu).

3.Zależności min. współczynnika korekcji

Jeśli Z<Zgr mamy wówczas że Xmin > 0 tj współczynnik przesunięcia zarysu zęba jest (+) co oznacza ze narzędzie -zębatkę należy odsunąć od nacinanego koła Zgr>Z to Xmin>0 a X>Xmin

4.Omówić zakres cykloidalny - powstaje gdy koło odtaczające o promieniu p toczy się po linii prostej (l tocznej) po kole zasadniczym (bazowym) o promieniu ro = oo . Pkt C zakreśla wtedy linie zwaną cykloidą zwyczajną.

5.Zalety i wady korekcji dodatniej;

zalety - zwiększenie grubości stopy zęba.- zmniejszanie naprężeń gnących w podstawie zęba. -możliwość dopuszczania większych obciążeń. -korzystna krzywizna zębów (coraz mniejsza).

wady -zwiększenie poślizgu. -wzrasta wartość tocznego kąta przyporu wywołującego wzrost siły międzyzębnej X= x m­­­ -współczynnik przesunięcia zarysu lub współczynnika korekcji.

6.Podstawowe kryteria doboru wielkości korekcji zazębienia

Korekcję przeprowadzamy w celu uzyskania najlepszej wytrzymałości, jeśli suma współ korekcji (0-0,6) wówczas występuje wyrównanie własności zazębienia (dobra wytrzymałość i odpowiednia liczba przyporu) (x1—x2)<0 to wytrzymałość jest mała a liczba przyporu rośnie (x1+x2)=(0,6-1 2) 10 występuje duża wytrzymałość a mała liczba przyporu. Dążymy do tego: poprzez korekcję -otrzymujemy pary zębów o zbliżonej wytrzymałości.

7. Liczba przyporu-

jest to stosunek dl luku przyporu do podziałki na kole tocznym E=e/p. wartość liczby przyporu E>l E>1,1 ze względu na to aby była ciągłość pracy (bez uderzeniowy charakter pracy)

Linia, odcinek czołowy wskaźnik przvporu Linia przypom- rr.iejsce geometryczne wszystkich pkt sr.ku (przyporu) zębów podczas zazębicma Odcinek przyporu -fragment linii przyporu ograniczony kołami wierzchołkowym Odcinek przyporu -fragment linii pczyporu na której zęby rzeczywiście w-s^>łpracują'c,- stosunek dl przyporu do po<—'»lki na kole tocznym re/p^-r/T, •»:• kąt zazębienia, t,-podzialka kąicwł

8.Przyczyny powstawnia poślizgu w przekładni pasowej.

Poślizg jest cechą kinematyczną przekładni pasowych z pasem płaskim i klinowym. Średnim poślizgiem sprężystym pasu nazywamy stosunek różnicy prędkości obu cięgien do prędkości cięgna roboczej.Ps=(v1-v2)/v1

9.Omówić korekcje P-O.

Istotą korekcji zazębienia P-0 jest to że- odległość osi jest równa zerowej odległości

0r=01 02 = Rw1+Rw2 -zęby kół współpracującychy ulegają korekcji z tym ze w kole mniejszym stosuje się korekcję (+) ( odsuw narzędzia od koła) o X1= - x1 m. -w kole większym współpracującym isimcjt korekcja (-) (wsuwamy narzędzie w głąb koła o odległość X2= -x1m, Warunek konieczny X1=-X2, a więc x1=-x2 z1+z2 >=2zgr. Korekcję P-0 możemy przeprowadzić tylko gdy suma zębów obu kół jest równa lub większa od podwójnej granicznej liczby zębów. W praktyce narzędzie-zębatka wycofuje się z mniejszego koła o wielkość X1, i wchodzi w głąb koła większego o X2 i dlatego - głowa zęba koła mniejszego zwiększa się , a większego zmniejsza się o wielkość |x1m|=|x2m|. -grubość zęba koła mniejszego na okręgu podziału zwiększa się o taką samą wartość o jaką zmniejsza się grubość zęba koła większego, sumując wysokość obydwu zębów i przekształcając y=(No1+No2)/2m

10.Korekcja P.

Mamy zmiane odległ osi x1+x2=/=0 ,stosujemy ja aby uzyskać określone wł kinematyczne i dynamiczna oraz uzyskania określonej odl. Kół.

Z1+z2<2zgr

11.Graniczna liczba zębów w kotach o zębach prostych obrobionych zębatką w metodzie Fellowsa.

Graniczna liczba zębów przy której nie wystąpi podcięcie zęba u podstawy Ząb podcięły ma niekorzystny ze względów wytrzymałościowych kształt (mała grubość u podstawy) W wyniku podcięcia ulega skróceniu zarys ewolwentowy zęba co też niekorzystnie wpływa powodując zmniejszenie obszaru współdziałania zębów na linii przyporu (występuje skrócenie dł odcinka przyporu) dla zębatki Zgr=(2ha*)/sinsin z»-(5/6)z, dla Fellowsa z^(z.f-(4l**/sin ^:aKha•*z,f)>-z^ Znfl zębów narzędzia

12. Metody obwiedniowe obróbki kół walcowych o zębach prostych i skośnych.

Metoda obwiedniowe może być przeprowadzona

l Narzędziem o kształcie koła zębatki (met. Felowsa) narzędzie obraca się równocześnie z nacinanym kołem (niejako zazębia się) Zalety liczba graniczna zęba może byc mniejsza niż przy metodzie zębatkowe), można wykonać koła o uzębieniu wew Wyróżnikiem dla narzędzia jest tylko moduł koła zębat

2 Narzędzie o kształcie zębatki - metoda Maaga - zębatka tylko skrawa, a koło obraca się i oś koła przesuwa się. Metoda Sundcrlanda - koło się obraca, a zębatka skrawa i przesuwa się

3.frezowanie obwiedniowych Narzędziem jest frez ślimakowy, który obraca się i wcina w materia) Zalety nie ma uderzeń jak w metodach M i S Przekrój wzdłużosiowy ślimak ma kształt zębatki.

13. Podstqwowe krytera doboru wielkości korekcji zazębienia.

Korekcja zazębienia jest to korekcja obu kół współpracujących. Suma współczynników korekcji jest do zaakceptowania jeżeli: l)E>1.1 -Stopień pokrycia >1.2 aby była ciągłości pracy.

2)musi być zachowany minimalny luz wierzchołkowy c >= 0.25 (0,15)m

3)grubość zęba u wierzchołka musi być większa od min Sa>Samin> 0,4 (czasem 0.25)m.

4)brak podcięcia stopy zęba zmniejsza wytrzymałość zęba. 5)nie mogą wystąpić zakłócenia u podstawy zęba, czyli we

wspołpracy mogą wchodzić tylko ewolwentowe części boków zęba.

14.Podać nazwy podziałek liniowych

Podziałki liniowe to: podziałka normalna. Podz. czołowa, • podziałka osiowa.

15.Przyczyny i skutki Pittingu w przekładni zębatej.

Jest to łuszczenie się materiału boku zęba pod wpływem zmęczenia materiału wywołanego nadmiernymi naciskami .W pęknięciu szczeliny dostaje się olej powodując odrywanie się łusek materiału.

16..Poślizg efektywny.

powstaje podczas przenoszenia obciążenia przez przekładnie. Pe=(N2n-N2)/N2n N2n. - nominalna prędkość obwodowa koła napędowego podczas pracy przekładni nie obciążonej N2- rzeczywista prędkość obwodowa koła biernego Przyczyny powstawania poślizgu efektywnego - różnica naprężeń w części czynnej i biernej cięgna. - przekroczenie obciążenia granicznego wynikającego z zachowania sprężenia ciernego z małym kołem

l 7.Od czego zalezy i jak przyjmujcmy stosunek b/d: Stosunek b/d zależy od rodzaju materiału z jakiego wykonujemy koła zębate i tak - kóła miękkie b/di = (0.5

- 1). - koła twarde b/d, - (0.3 -0.5) Stosunek ten może być zależny od klasy wykonania kół koła miękkie - klasa 5 —»1. 4 + l. 3 , klasa 6 --» l. 3 + 1.2. klasa 7 - l .2 + l. l. Klasa 8 l. l * l.0 klasa 9---> l + O 9. klasa 10 -» 0.9 + O.8. koła twarde -klasa 5 -» O. 4 + 0.5. klasa 6 - zapewnia wymienialność kół. Stosunek len b/d, może być zależny od indywidualnego doboru koł i ich docierania Może zależeć od wartości ugięć wału oraz sił przenoszonych

18.Zalety przekładni o zębach skośnych

Zalety: -wskaźnik zazębienia przybiera wartości znacznie większe niż w przypadku zębów prostych. • lepsza płynność zazębienia. - mniejsza pulsacja obciążenia. • zęby wchodzą w przypór punktowo, czyli wzdłuż linii zęba a mc całą tworzącą jednocześnie. • spokojniejsza i cichsza praca przekładni . Wady - pojawia się siła wzdłużna, powodując osiowe obciążenie łożysk. przyjmuje się ze =8:15.

I9.Wpływ korekcji zazębienia na wartość kąta przyporu na kole tocznym.

Zabieg polegający na przesunięciu narzędzia zębatki z położenia zerowego w kierunku promieniowym nazywamy korekcja uzębienia Miarą korekcji jest przesunięcie zarysu, określana Jako odległość X linii podziałowej zębatki odniesienia od okręgu podziałowego. Szczególnym przypadkiem kształtu zęba jest taki kształt przy którym grubość zęba i szerokość wrębu na kole podziałowym są sobie równe. Koła te nazywamy kołami niekorygowanymi. W położeniu O następuje podcięcie zęba, niekorzystny przypadek ze względu na wytrzymałość Miarą korekcji jest przesunięcie zarysu. określane jako odległość X linii podziałowej zębatki odniesienia od okręgu podziałowego X= x-m,,.

20.Luz obwodowy i wierzchołkowy.

Dla zapewnienia swobodnego przemieszczania się podczas współpracy zębów jednego koła we wrębach międzyzębnych drugiego koła, pomiędzy zębami wymagane są pewne luzy. Zabezpieczają one przekładnie przed zakleszczeniem się w wyniku niedokładności wykonania, rozszerzalności termicznej i odkształceń sprężystych oraz ułatwiają ruch oleju w zazębieniu Luz wierzchołkowy- uzyskuje się przez celowe zwiększenie wysokości stopy zębów (np. w zarysie odniesienia wysokość Stopy zęba wynosi 1,25 m„ , gdy tymczasem wysokość głowy zęba wynosi Im..

Wartość luzu wierzchołkowego w rzeczywistej przekładni może być różna od znormalizowanej c=0,25 m,,.

Luz obwodowy- jest wynikiem wykonania zębów w odpowiednim rodzaju pasowania Przy pasowaniu H luz boczny będzie najmniejszy a przy pasowaniu A największy Zaleca się dobierać pasowanie B

21. Zalety korekcji dodatniej Zalety - zwiększa grubość stopy zeba. . zmniejsza naprężenia gnące w podstawie zęba. - możliwość dopuszczani większych obciążeń. - korzystna krzywizna zębów (coraz mniejsza) Wady - zwieksza poślizg. -wzrasta wartość tocznego kata przyporu. wywołującego wzrost siły miedzyzębnej. X= X/ m,- współczynnik przesunięcia zarysu lub współczynnik korekcji.

22. Podstawowe zalety i wady zazębień cykloidalnych.

Zazębienie cykloidalne tworzą koła zębate. których zarysy zębów utworzone są z fragmentów tych dwóch krzywych odpowiednio dobranych parami tak. ze w danej parze epicykloida i hipocykloida mają ten sam promień okręgu odtaczanego Zalety : możliwość stosowania dużych przełożeń , możliwość nacinania koła zębatego o małej liczbie zębów. -współdziałanie powierzchni wklęsłej z wypukłą, dzięki czemu uzyskuje się małe naprężenie stykowe - prawo stałości przełożenia tylko jednego punktu przyporu. Wady - błedy podziałki. • w czasie obróbki tępi się narzędzie i każdy ząb jest inny. - niemożliwa jest korekta • linią przyporu nic jest prosta

23. Omówić przebieg wartości poślizgu wzdłuż linii zęba.

Zmiana prędkości poślizgu na czynnej części zarysu zęba

l.Największe poślizgi występują w początkowych i końcowych punktach przyporu i zalezą od odległości tych krańcowych punktów od bieguna zazębienia. która jest z kolei uwarunkowana wartością modułu m. i współczynnika przesunięcia zarysu

2. Dla kół o takiej samej średnicy tocznej korzystniej bedzie pod względem zmniejszenia poślizgu przyjmować mniejsze moduły i większą liczbę zębów

3 Za pomocą korckcji przez odpowiednie dobranie współczynników przesunięcia zarysu x1 i x2:, mozna uzyskac wyrównanie poślizgów czyli: .jednakowe ich wartosci w

krańcowych punktach przyporu A i E

4.Różnica prędkości stycznych, czyli poślizgu jest przyczyną zuzycia ścicrncgo. zwłaszcza w warunkach skąpego smarowania tu przekładni ctwartej

5.Prędkości poślizgu dla zębnika i koła mają tą samą wartosć, różnią się znakiem Z kierunkiem poślizgu związany jest kierunek sił tarcia międzyzębnego Rozróżnienie poślizgu ujemnego i dodatniego tkwi w tym ze ujemny sprzyja powstawaniu piitingu a dodatni przeciwnie.

24.Przekładnie zębate- zalty i wady.

Zalety duża sprawność, niezawodność. małe zużycie elementów przekładni. duża zwartość budowy, mozliwość przenoszenia dużych mocy. nieduże obciązenie walów i łożysk, stałosć przełożenia i ciąglość zazębienia

Wady dosyć wysoki poziom hałasu. wysoki koszt, sztywność przekłdni;trudnosć w uzyskaniu duzcgo rozstawu osi;. konieczność smarowania

25.Główna zasada zazębienia.

Aby zapewnić równomierność przenoszenia ruchu obrotowego przez zazębienie prosta prostopadla do boku zęba w punkcie styku zębów kół współpracujących musi przechodzić przez punkt styku kół toczących się po sobie bez poślizgu (bieguncm zazębienia).

26.Podstawowe prawa zazębienia.

l.Rzuty prędkości unoszenia na kierunek normalny są sobie równe Vn1=Vn2

2 Normalna w dowolnym punkcie zazębienia przechodzi przez punkt C jako chwilowy środek zazębienia.

3.Punkt C jest niezmienny i dzieli linie środków w stałym stosunku równym

u=rw2/rw1

4.W każdym punkcie styku prócz punktu C występuje toczenie i ślizganie, a w punkcie

C występuje odtaczanie

V1=V2

27.Przekładnia ślimakową. Zalety: współpracuje jednocześnie kilka zębów ( styk liniowy przenoszą bardzo duże obciążenia i moce a nic następuje duże zużycie)

Wada niezbyt duża sprawność ( duże straty), liczy się z warunku na zgrzewanie

Kąty pochylenia linii śrubowej na sprawność y - 9 5 a n- 0.52, y ^ 45 a n « O 35. y-2 a n "O 23

Ślimak jest to śruba modułowa I lub 2-zwojna Ślimacznica koło zębate o zębach śrubowych posiada powierzchnie podziałową

28.Przekładnie łańcuchowe. Zalety w porównaniu do przekładni zębatych

większa swoboda w ustawieniu osi. większa podainołc na nadwyżki dynamiczne ( szarpnięcia), może być tańsza i lżejsza

Zalety w porównaniu do przekładni pasowych pozwala zachować stale przełożenie, większa zwartość budowy. większa sprawność mechaniczna, mniejsze obciążenia wałów i osi pozwalją przenosić napęd na kilka kół

0gólne zalety prosty montaż i demontaz-duza trwałość i niezawodność.

Wady niefownomiemosc biegu (szczególnie przy małej liczbie zębów w wyniku osadzenia łańcucha na kole).hałas przy osadzaniu, nie zabezpiecza układ przed przeciążeniem, konieczność smarowania. brak zastosowania w przypadku okresowych zmian przełożenia napędu.

29.Zastępcza liczba zębów.

Jest to taka liczba zębów koła o zębach prostych , którego średnica podziałowa byłaby ściśle styczna do elipsy wynikającej z przekroju walca podziałowego płaszczyzną normalną (przy taj samej podziałce i module).

Zn= z/(cos”b cos)

30. Uszkodzenia kół 1Zmęczeniowy złom -wy łamanie zęba u podstawy -występowanie karbu zmiana przekroju -najw napr rozciągające 2.Złom dorażny (zablokowanie przekaładni) jednokrotne przekroczenie napręrzen- zapobieganie: stosowanie dobrych materiałów , najw R przejść likwidacja rys i pęknięć przy obróbce , wprowadzenie nap ściskających zamiast rozciągających powieszchnie zew powinny być twarde a rdzeń miękki 2.Pittting- zniszczenie powierzchni bazowych przez wykruszenie drobin materiału występuje najczęściej na stopie łatwe do wykrycia 4.Zacieranie zębów 5.Zużycie ścierne 6. Odpryski i rysy wys na krawędziach wierzchołków , najczęściej na zębach twardych 7.Uszkodzenia wynikające z złej obróbki cieplnej 31. Kryteria działania zazębienia -stałość przełożenia -ciągłość zazębienia kryteria są spełnione gdy jest spełnione kryterium główne: aby zapewnić równomierność przenoszenia ru obr przez zazębienie , prostaprostopadła do boku zęba musi przechodzić przez pkt styków kół toczących się bez poślizgu.

---