I. Obieg okrężny dochodu i produktu w gospodarce bez udziału Państwa

Analiza mikroekonomiczna.

Obieg okrężny, produktu i dochodu

Przedstawiając model okrężnego ruchu gospodarki w taki sposób należy przyjąć następujące założenia:

1. Gospodarka jest zamknięta, czyli nie ma tutaj powiązań z resztą świata.

2. W gospodarce funkcjonują tylko gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa.

3. Występują tylko dwa rynki: rynek zasobów oraz rynek dóbr i usług.

4. Wszystkie dochody zostają wydatkowane.

5. Wszystkie dobra i usługi zostają sprzedane.

Dwa obiegi na wykresie:

1. Strumień zewnętrzny, przedstawia strumień produktu w gospodarce.

2. Krąg wewnętrzny to strumień dochodu w gospodarce.

Zaprezentowany powyżej model stanowi radykalne uproszczenie rzeczywistości. W rzeczywistości gospodarstwa domowe nie wydają całych swoich dochodów na zakup dóbr i usług. Cześć dochodów odprowadzają w postaci oszczędności na przykład do banków. Banki pożyczają wolne środki finansowe przedsiębiorcom, którzy przeznaczają je na inwestycje.

Uwzględniając strumień oszczędności i inwestycji konieczne jest wprowadzenie następnego rynku czyli rynku finansowego. Rynek ten spełnia rolę pośrednika w przepływie oszczędności z gospodarstw domowych do przedsiębiorstw.

Charakter gospodarki zamkniętej przedstawionej na powyższym wykresie wykazuje następujące cechy:

1. Pokazuje on, że obydwie analizowane grupy podmiotów (przedsiębiorcy, gospodarstwa domowe) są od siebie uzależnione. Wysokość wydatków gospodarstw domowych na produkty i usługi jest uzależniona od ich dochodów, a te z kolei uzależnione są od zapotrzebowania przedsiębiorstwa na usługi.

Przedstawiony model ruchu okrężnego jest bardzo dużym uproszczeniem, rzeczywistości gospodarczej, bowiem:

1. Nie uwzględnia funkcjonowania państwa w gospodarce.

2. Nie bierze pod uwagę wymiany handlowej oraz kontaktów z zagranicą.

3. Gospodarstwa domowe nie muszą całości swoich dochodów przeznaczać na zakupy usług czynników produkcji. Uwzględnienie tych trzech czynników w analizie przybliża znacznie model do rzeczywistości.

II. Obieg okrężny dochodu i produktu w gospodarce z udziałem Państwa

Analiza makroekonomiczna.

W modelu uwzględniono podmiot państwa jako trwale związany z gospodarką chociażby za sprawą podatków, jakie płacone są na jego rzecz, dokonywanych wydatków i zaciąganych pożyczek.

Odpływy obejmują:

• Oszczędności (S),

• Wszelkiego rodzaju podatki (T),

• Wydatki na import (Im).

Dopływy obejmują:

• Wydatki inwestycyjne (I),

• Wydatki rządowe (G)

• Dochody z exportu (Ex).

RUCH OKRĘŻNY W GOSPODARCE OTWARTEJ

Do tej pory przedmiotem naszych rozważań była gospodarka zamknięta, w której nie występują powiązania z zagranicą. Obecnie poddamy analizie gospodarkę otwartą, która ma powiązania z innymi gospodarkami poprzez import i eksport produktów i czynników wytwórczych.

DOPŁYWY WYPŁYWY

W takiej sytuacji mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym (tzw. ekspansja gospodarki).

Jest to konsekwencja dążenia do równowagi w gospodarce, np. podatki od przedsiębiorstw to WYPŁYW ale wydatki rządu na rzecz firm to DOPŁYW.

Eksport przyczynia się do DOPŁYWU kapitału dla firm a import to WYPŁYW kapitału z przedsiębiorstw.

DOPŁYWY WYPŁYWY

W takiej sytuacji mamy do czynienia z recesją, która może przerodzić się w kryzys lub depresję gospodarki.

PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH W GOSPODARCE:

DOCHODY	WYDATKI
GOSPODARSTWA DOMOWE:
od pracodawców za wykonaną pracę, od rządu w postaci świadczeń socjalnych (renty, emerytury) oraz inwestycji (np. papiery wartościowe),	konsumpcja dóbr i usług, płatności podatkowe, oszczędności,
PRZEDSIĘBIORSTWA (FIRMY):
ze sprzedaży dóbr i usług gospodarstwom domowym, z inwestycji (np. papiery wartościowe), z subwencji rządowych,	płace pracowników, inwestycje, podział zysków, płatności transferowe,
RZĄD:
z podatków, z działalności gospodarczej przedsiębiorstw państwowych o ile są rentowne (mają zyski), pożyczek,	zakup dóbr i usług (w sposób bezpośredni), pensje pracowników sfery budżetowej, przekazanie pieniędzy na subsydia, spłacanie pożyczek,

Obieg okrężny jest to odbywający się na rynkach przepływ strumieni produktów i czynników wytwórczych miedzy podmiotami gospodarującymi, w zamian za dokonywane za nie płatności.

Rynek

usług zasobów

Gospodarstwa domowe

Przedsiębiorstwa

Rynek dóbr

konsumpcyjnych

i kapitałowych

Oszczędności są częścią dochodów gospodarstw domowych, która nie jest przeznaczana na zakup dóbr i usług, ani na podatki.

Inwestycje są wydatkami przedsiębiorstw na dobra kapitałowe, czyli na takie dobra, które mogą być użyte do produkcji innych dóbr i usług.

Rynek finansowy jest to rynek, na którym pożyczkobiorcy otrzymują fundusze od pożyczkodawców za pośrednictwem instytucji finansowych, takich jak banki, czy giełdy.

Rynek

usług zasobów

Gospodarstwa domowe

Przedsiębiorstwa

Rynek dóbr

konsumpcyjnych

i kapitałowych

Rynek Finansowy

Oszczędności

Inwestycje

Rząd

Rynek Finansowy

Rynek

usług zasobów

Gospodarstwa domowe

Przedsiębiorstwa

Rynek dóbr

konsumpcyjnych

i kapitałowych

Eksport

Napływ kapitału

Import

Odpływ kapitału

Wydatki rządowe

Oszczędności

Transfery

Podatki

Inwestycje

Subwencje i dotacje

Pożyczki rządowe

Podatki

Eksport sprzedaż produktów krajowych podmiotom, które znajdują się poza granicami kraju.

Import zakup towarów zagranicznych od podmiotów zlokalizowanych poza obszarem kraju.

Wielkość eksportu pomniejszona o wielkość importu nazywa się eksportem netto.

• Jeśli eksport netto jest dodatni to przyczynia się do wzrostu wydatków ponoszonych w gospodarce.

• Jeżeli jest natomiast ujemny to ogranicza te wydatki.

---