Teoria wychowania estetycznego - 30.05.10r.
Muzykoterapia jest jednym z elementów arteterapii, młodej dziedziny, która obejmuje wszelką działalność twórczą. Termin arteterapia pojawił się w literaturze anglojęzycznej po raz pierwszy w latach 40.XX wieku.
W 1950r. określenie muzykoterapia weszło na stałe do pedagogiki. Natomiast w Polsce to określenie weszło na stałe w roku 1970.
Muzykoterapia jest formą psychoterapii, która wykorzystuje muzykę i jej elementy jako środek stymulacji, strukturalizacji i ekspresji emocjonalnej w procesie rozwoju człowieka.
Muzykoterapia jako jedna z form oddziaływania psychoterapeutycznego i fizjoterapeutycznego.
Mousike - (pochodzi z greckiego ) sztuka śpiewu i gry na instrumentach.
Therapeuin - (pochodzi z greckiego) czyli opieka leczenie.
Elżbieta Zwolińska zajmowała się muzykoterapią pod kątem medycznym
i zauważyła, że nauczyciele nie zawsze doceniają działanie muzyką. Podkreślała, że muzyka w dużym stopniu wpływa na psychikę człowieka. Muzyka normuje oddech, osłabia oddziaływanie bólu, aktywizuje lub obniża pracę mózgu.
Z punktu widzenia psychologicznego muzykoterapia ma oddziaływanie emocjonalne ( np. taniec) i poznawcze. Dzięki przeżyciom emocjonalnym wywołanym przez muzykę możemy wyładowywać nadmiar energii, rozładowywac złe emocje.
Na gruncie nurtu psychomotorycznego powstała teoria, że muzyka obniża napięcie mięśniowe przez co wpływamy na sferę emocjonalną.
Cele muzykoterapii:
- ogólnorozwojowe
- terapeutyczne
- umuzykalniające
- uświadamiające
Cele ogólnorozwojowe - kształtowanie wrażliwości i wyobraźni człowieka.
Cele terapeutyczne - umożliwiają człowiekowi ponowne przeżycie negatywnych emocji, aby się ich raz na zawsze pozbyć.
Cele umuzykalniające - każda aktywność muzyczna służy kształceniu wrażliwości estetycznej.
Cele uświadamiające - stosowane są przy uświadamianiu pacjentowi jego przeżyć wypartych do podświadomości i ich odreagowanie
Trzy podstawowe funkcje muzykoterapii:
- Komunikatywna - możemy kształcić komunikację werbalną i niewerbalną ( gest, mimika, komunikacja ciała)
- Kreatywna - w tej funkcji zawarto improwizację : wokalną, instrumentalną i ruchową
- Estetyzująca - możemy kształcić gust i smak estetyczny.
W różnego rodzaju placówkach możemy realizować muzykoterapie: receptywne i aktywne.
Muzykoterapia receptywna - słuchanie muzyki i jej analizowanie. Musimy mieć przygotowane 3 utwory;
- pierwszy utwór o charakterze relaksacyjnym
- drugi utwór ma wywołać, prowokować negatywne emocje
- trzeci utwór neutralizuje działanie poprzedniego utworu
Po tym całym doświadczeniu prowadzimy rozmowę, analizujemy, jakie emocje wywołują te trzy z osobna utwory (1,2,3).
Muzykoterapia aktywna polega na stosowaniu instrumentów perkusyjnych o określonej i nieokreślonej wysokości brzmienia ( można wyładowywać emocje przy pomocy: dzwonków, ksylofonów, metalofonów, fletów prostych); przedmioty o nieokreślonej wysokości brzmienia np. tamburyny, bębenki, kastaniety.
Cechy muzyki (oddziaływującej na każdego z nas - warunki ):
- poziom głośności nie może przekraczać 70 decybeli
- równowaga dźwiękowa: w danym utworze musi być mniej więcej tyle samo progów
niskich i wysokich
- musi być w tempie umiarkowanym: np. Moderato, Andente.
Terapeutyczne oddziaływanie słowem
,,Prelekcja muzyczna” Kielce 2009
Cechy audycji muzycznej:
powinny mieć charakter cykliczny - przynajmniej 3, np. cykl poświęcony instrumentom muzycznym.
musi mieć „masowy” charakter
ściśle określony adresat
obecność osób na estradzie
osoba prelegenta- osoba która prowadzi audycję
Odczyt muzyczny - jest popularnym wykładem.
Cechy odczytu:
- musi mieć szereg wiadomości i terminów z zakresu muzyki, do których
tłumaczenia jesteśmy zobligowani,
- czas trwania odczytu to 30-45 min.(20-30 stron) oprócz tego 15 min. na
odpowiedzi na ewentualne pytania
- odczyt ma dotyczyć zagadnień związanych bezposrednio z muzyką np.,, Historia
konkursów muzyki jazzowej”,
- tekst odczytu musi być dostosowany do wieku i zainteresowań słuchaczy.
Prelekcja - cechy:
- zawiera w sobie przewagę muzyki nad tekstem mówionym, muzyka jest
odtwarzana z nagrań,
- prelekcja trwa 60 minut
- jest to jedyne spotkanie
- temat prelekcji musi być lżejszy np. ,, Czy muzyka może opowiadać ?”
- tematy prelekcji nie mogą być zbyt obszerne.
- prelekcję organizuje się w placówkach opiekuńczych
- tekst musi być wygłaszany z pamięci ( przy znużeniu ludzi prelegenci wplatają jakiś
humorek )
W jaki sposób możemy propagować i do czego nam może służyć twórczość?
Sześć podstawowych działań twórczości opartej na muzyce:
możemy kształtować właściwe porozumienie z uczniem
- właściwe porozumienie bez krytykanctwa
- bez nadmiernego pouczania
- bez wyręczania
2. doskonalenie umiejętności poznawczych i artystycznych
- wyrabianie nawyku uczenia się ( ciekawość poznawcza budzimy przez zadania o
charakterze otwartym, otwarte to takie gdzie ilość prawidłowych odpowiedzi jest
wielka, łatwo wzbudzić ciekawość dzieci).
wykorzystanie w odpowiedni sposób dyscypliny
- przestrzeganie schematu lekcji np. sprawdzenie listy obecności ( daje
dziecku poczucie bezpieczeństwa )
4. wykorzystanie muzyki jako pomoc dziecku w budowaniu hierarchii wartości
- odwaga ( aktem odwagi jest np. gdy podejmujemy działania twórcze mimo
słyszenia słów dezaprobaty )
- ambicje ( budząc ciekawość poznawczą dziecka budzę jego ambicje )
- umiejętność współdziałania z innymi ludźmi (wyrobienie poczucia działania, że
sukces mój zależy od współdziałania innych ludzi
- pokora ( np. słysząc kogoś, kto jest od nas lepszy, nie czujemy złości lecz
przyjemność, że miło to słyszeć )
5. utrzymywanie przez człowieka więzi społecznych.
6. wpajanie poczucia własnej godności
Cztery podstawowe ujęcia twórczośći:
Twórczość jako proces psychiczny
Twórczość jako wynik działalności człowieka ( dzieło w aspekcie twórcy )
Twórczość jako zespół zdolności indywidualnych i cech charakteru
- zespół zdolności: np. upór i determinacja w dążeniu do celu
4. Twórczość jako zespół stymulatorów społecznych czyli wszelkiego typu
instytucje kulturalne, oświatowe, które inicjują formy twórczości ( konkursy poetyckie, Domy Kultury).
W ramach twórczości ma miejsce ekspresja i autoekspresja.
Ekspresja - posiadam umiejętności do działań twórczych
Autoekspresja - oprócz umiejętności w działaniach twórczych ( np. śpiewie) zawieram własne uczucia.
1
1