Ewidencja kosztów
Każda jednostka sama ustala sobie sposób ewidencji kosztów.
Mamy dwie metody ewidencji kosztów
- w układzie rodzajowym (konta z IV części zakładowego planu kont)
- w układzie funkcjonalno kalkulacyjnym (konta z V części zakładowego planu kont)
W związku z tym jednostka ma do wyboru 3 możliwości prowadzenia ewidencji:
- w układzie rodzajowym
- w układzie funkcjonalno kalkulacyjnym
- stosować oba układy równocześnie
Charakterystyka układu funkcjonalno kalkulacyjnego:
Opiera się na:
podziale kosztów wg faz działalności
podziale kosztów z punktu widzenia ich związku z produkowanym wyrobem (z nośnikiem kosztów)
Ad a) Podział na fazy obejmuje:
- faza zaopatrzenia (koszty zakupu)
- faza produkcji (koszty produkcji)
- faza zbytu (koszty sprzedaży)
Gdyby tylko taki podział zabrać pod uwagę to były to układ funkcjonalny.
Ad b) Podział na:
- koszta bezpośrednie, które można przypisać na jednostkę wyroby na podstawie dokumentacji źródłowej. Koszty bezpośrednie obejmują materiały, robociznę bezpośrednio związane z fazą produkcji.
- koszty pośrednie, które nie można przypisać na jednostkę wyroby na podstawie dokumentacji źródłowej. Dzielą się na koszty ogólne produkcji i administracyjno gospodarcze. (amortyzacja - koszt pośredni).
Koszty pośrednie dzielą się na:
- koszty wydziałowe
- koszty ogólnego zarządu
Wn |
Koszty produkcji |
|
|
Wn |
Koszty wydziałowe |
Ma |
||
Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
Wn |
Koszty ogólnego zarządu |
Ma |
||
|
|
|
|
|
||||
Z jakimi kontami to koresponduje??
To wszystko zależy, jakie układ jednostka prowadzi.
Jeżeli jednostka prowadzi jedynie układ funkcjonalno kalkulacyjny to koresponduje z Ct strona różnych kont.
Wn |
Rozliczenie kosztów rodzajowych |
Ma |
|
Wn |
Rozliczenie kosztów między okresowych |
Ma |
||
|
Bieżące operacje w ciągu okresu |
→ |
|
|
||||
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Wn |
Koszty sprzedaży |
Ma |
|||
|
|
→ |
|
|
||||
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Wn |
Koszty działalności podstawowej |
Ma |
|||
|
|
→ |
|
|
||||
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Wn |
Koszty działalności pomocniczej |
Ma |
|||
|
|
→ |
|
|
||||
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Wn |
Koszty ogólnego zarządu |
Ma |
|||
|
|
→ |
|
|
||||
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Wn |
Koszty wydziałowe |
Ma |
|||
|
|
→ |
|
|
||||
Na schemacie jednostka prowadzi oba układy.
Najpierw każdy koszt ujmowany jest na układzie rodzajowym, a następnie przeksięgowywany na układ funkcjonalno kalkulacyjny, Jeśli jest prowadzona taka ewidencja to jest korespondencja z kontem Rozliczenie kosztów rodzajowych.
Np. Zapłacona gotówka za naprawę maszyny księgowej:
Kasa Ma - Usługi obce Wn
Rozliczenie kosztów rodzajowych Ma - Koszty zarządu Wn
Można robić zbiorcze zapisy na koniec miesiąca, a potem je rozdzielać wg rozdzielników kosztów.
Istotne rozliczeń miedzy okresowych kosztów:
Na ujęcie kosztów bez względu na okres, jakiego dotyczą (w układzie rodzajowym)
W układzie funkcjonalno kalkulacyjnym ma ujęciu tych kosztów, które dotyczą danego okresu. Do danego okresu przypisywać koszty, które tego okresu dotyczą (zasada współmierności kosztów i przychodów). Rozłożenie kosztów w czasie.
Ponieśliśmy teraz koszt, który dotyczy tego i przyszłych okresów.
W całości ujęty zostanie w układzie rodzajowym.
W układzie funkcjonalno kalkulacyjnym ujęty zostanie tylko koszt tego okresu. Reszta zostanie na koncie Rozliczenia między okresowe. Są to rozliczenia między okresowe czynne.
2) Wiemy, że w sierpniu przeprowadzimy kapitalny remont maszyny, która pracuje cały rok i żeby zachować relacje kosztów od stycznia zaczniemy obciążać konta układu funkcjonalno kalkulacyjnego 1/12 ponoszonego kosztu remontu. W układzie rodzajowym nie ujmujemy nic, aż do momentu poniesienia tego kosztu, ale tutaj od razu ujmujemy całą kwotę remontu. Są to Rozliczenia między okresowe bierne.
Koszty rodzajowe dotyczące przyszłych okresów (Rozliczenie kosztów rodzajowych Ma) |
Rezerwa utworzona na wydatki i koszty przyszłych okresów (np. Koszty działalności podstawowej Wn, Koszty ogólnego zarządu Wn, itd.) |
????? |
Rozliczenie kosztów dotyczących bieżącego miesiąca (np. Koszty działalności podstawowej Wn) |
Sk Rozliczeń biernych Sk Rozliczeń czynnych
Salda
- Sk Wn dotyczy przyszłych okresów
- Sk Ma stanowią rezerwy utworzone na wydatki (koszty, które zostaną poniesione w przyszłości.
NIE można skompensować rozliczeń czynnych z biernymi. Salda ustala się osobno dla czynnych i biernych.
Przykład.
Rozliczenia czynne
W czerwcu jednostka gospodarcza dokonała następujących operacji:
1. Na podstawie rachunku opłacono przelewem czynsz za dzierżawę (za czerwiec i lipiec) 7500
2. Rozliczono koszt rodzajowy 7500
3. Odpisano w koszty czynsz przypadający na czerwiec 3750
4. W lipcu odpisano czynsz przypadający na ten miesiąc 3750
Wn |
Rachunek bankowy |
Ma |
|
Wn |
Pozostałe koszty operacyjne |
|
|
Wn |
Rozliczenie kosztów rodzajowych |
Ma |
|||
|
7500 (1. |
|
1.) 7500 |
|
|
|
7500 (2. |
||||||
Wn |
Rozliczenie między okresowe kosztów |
Ma |
|
Wn |
Koszty ogólnego zarządu |
Ma |
|
|
|
|
|||
2.) 7500 |
3750 (3. 3750 (4. |
|
3.) 3750 4.) 3750 |
|
|
|
|
||||||
Przykład 2
Rozliczenie bierne
Jednostka gospodarcza dokonała następujących operacji:
W listopadzie zaksięgowano bierne rozliczenie między okresowe, jako rezerwę na koszt remontu urządzenia produkcyjnego 60.000
Otrzymano w dniu 30.12 rachunek za zakończony remont urządzenia produkcyjnego na kwotę 61.000. Ze względu na uzasadniony wzrost cen materiałów zużytych do remontu powyższa kwota rachunku została przez jednostkę zaakceptowana.
Przeksięgowano koszt rodzajowy
Włączono do kosztów grudnia pozostałą cześć kosztów remontu (61.000 - 30.000 = 31.000)
Wn |
Rozliczenie między okresowe kosztów |
Ma |
|
Wn |
Koszty działalności podstawowej |
Ma |
|
Wn |
Usługi obce |
Ma |
|||
3.) 61000 |
30000 (1. 31000 (4. |
|
1.) 30000 2.) 31000 |
|
|
2.) 61000 |
|
||||||
Wn |
Rozrachunki z dostawcami |
Ma |
|
Wn |
Rozliczenie kosztów rodzajowych |
Ma |
|
|
|
|
|||
|
61000 (2. |
|
|
61000 (3. |
|
|
|
||||||
Rachunkowość 14 maja 2003
Wykład 10