Wykład 4

Kompetencje i czynności pedagogiczne nauczyciela wychowania fizycznego

KOMPETENCJA- kategoria podmiotowa, której nabywanie odbywa się w konkretnym układzie sytuacji typowych dla zróżnicowanych środowisk, w której odbywa się specjalizacja jednostki (piotrowski, 1980).

• kompetencje zawodowe- zdolność do wykonywania czynności zawodowych w sposób zgodny ze standardami dla danego zadania zawodowego.

• zdolność do stosowania wiedzy i umiejętności w nowych sytuacjach w ramach obszaru zawodowego i poza zasadniczymi zajęciami-

• jest to posiadanie i rozwijanie odpowiednich umiejętności, wiedzy, właściwych postaw i doświadczeń w celu wypełnianiania funkcji zawodowych (szempruch, 2001).

• kompetencje nauczycielskie- to struktura poznawcza złożona z umiejętności, wiedzy, dyspozycji i postaw nauczycieli niezbędnych dla skutecznej realizacji zadań wynikających z określonej koncepcji edukacyjnej

• (goźlińska, szlosek, 1997).

Kompetencje nauczyciela wg Hammer:

• Kompetencje specjalistyczne

• Kompetencje dydaktyczne

• Kompetencje psychologiczne

Kompetencje specjalistyczne

• Wiedza i umiejętności w zakresie nauczanego przedmiotu

• Książki i czasopisma

• Szkolenia i konferencje

• Wymiana doświadczeń

• Niekompetentny nauczyciel to ten, który:

• Nie wie, czego nie wie

• Nie chce zapytać kogoś, kto wie

• Boi się zapytać kogoś, kto wie

• Jest przekonany, że wszystko wie i nie ma żadnych wątpliwości

• Nie chce się rozwijać

Kompetencje dydaktyczne

• Umiejętność właściwego rozplanowania zajęć w ciągu roku szkolnego, logicznego konstruowania lekcj, rozplanowania czasu na lekcji

• Precyzowanie i operacjonalizacja celów (co konkretnie mają zrobić, umieć uczniowie i jak to można sprawdzić

• Uwzględnianie cyklu uczenia się („przeżycie”, obserwacja, refleksja, uogólnienie, aktywne eksperymentowanie)

• Znajomość technik zachęcania uczniów do aktywności

• Umiejętność rozmieszczenia uczniów w klasie

• Korzystanie z pomocy audiowizualnych

• Opanowanie metod nauczania i dostosowywanie metody do tematu, celu i stylu uczenia się preferowanego przez daną grupę

• Umiejętność atrakcyjnego prowadzenia lekcji

Kompetencje psychologiczne

• Pozytywne nastawienie do ludzi

• Umiejętność unikania najczęstszych przyczyn zakłóceń w komunikowaniu się

• Umiejętność prawidłowego komunikowania się

• Umiejętność motywowania uczniów

• Budowanie zgranych zespołów

• Elastyczność w dostosowywaniu stylu kierowania uczniami do stopnia ich dojrzałości

• Umiejętność kontrolowania stresu

Pozytywne nastawienie do ludzi

• Autentyczność

• Ugruntowanie w sobie postawy szacunku dla innych

• Uczciwość i sprawiedliwość, dotrzymywanie zobowiązań, tolerancja

• Optymizm i pogoda ducha

• Wiedza na temat własnych mocnych stron

• Chwalenie osiągnięć uczniów

• Zmniejszanie dystansu

Umiejętność unikania najczęstszych przyczyn zakłóceń w komunikowaniu się

• Niepełna świadomość niektórych własnych motywów

• Nieuwzględnianie możliwości uczniów

• Sprzeczność języka ciała ze słowami

• Przedwczesna interpretacja motywów

• Filtr percepcyjny

• Dialog

Umiejętność prawidłowego komunikowania się

• Aktywne słuchanie

• Przemawianie

• Rozmawianie

• Asertywność

• Elastyczność w dostosowywaniu własnego stylu społecznego do stylu społecznego ucznia

• Rozwiązywanie konfliktów i negocjowanie

standardy kształcenia nauczycieli na studiach pedagogicznych- przygotowanie do zawodu nauczyciela powinno prowadzić do nabycia kompetencji (menis, 2004)

• DYDAKTYCZNYCH

• WYCHOWAWCZYCH I SPOŁECZNYCH

• KREATYWNYCH

• PRAKSEOLOGICZNYCH

• KOMUNIKACYJNYCH

• INFORMACYJNO-MEDIALNYCH

• JĘZYKOWYCH

rozwojowy charakter kompetencji nauczycielskich i swoistość tego zawodu pozwalają na wyróżnienie kompetencji (szempruch, 2000):

• INTERPRETACYJNO- KOMUNIKACYJNYCH

• KREATYWNOŚCI

• WSPÓŁDZIAŁANIA

• PRAGMATYCZNYCH

• INFORMATYCZNO- MEDIALNYCH

KOMPETENCJE INTERPRETACYJNO- KOMUNIKACYJNE-

rozumienia i definiowania sytuacji edukacyjnych, zarówno werbalnych, jak i niewerbalnych. dotyczą one:

• posiadania wiedzy o komunikacji interpersonalnej

• nabycia umiejętnoci interpretacji różnych sytuacji edukacyjnych i dostosowania do nich własnego stylu porozumiewania się z uczniem

• nabycia umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktu z uczniem,

• umiejętności właściwego formułowania przekazów edukacyjnych

• nabycia umiejętności posługiwania się stosownie do sytuacji pozajęzykowymi środkami wyrazu

• doskonalenie poprawności, czytelności i estetyczności własnych zachowań językowych

KOMPETENCJE KREATYWNOŚCI- NAUCZYCIEL TAKI :

• rozumie i zna swoistość działania pedagogicznego jako twórczego i niestandardowego

• zna możliwości i bezpieczne granice w dokonywaniu twórczych zmian w pracy nauczyciela i szkoły

• umie tworzyć i przekształcać elementy własnego warsztatu pracy (opracuje program autorski)

• umie myśleć krytycznie oraz stymulować rozwój samodzielnego i krytycznego myślenia, samokształcenia, pracy nad sobą i swoich wychowanków

• umie planować własną koncepcję doskonalenia i samokształcenia zawodowego

• umie badać własną praktykę, dokonywać nad nią refleksji i tworzyć na tej podstawie własną wiedzę zawodową

łączą się z kompetencjami autokreacyjnymi

KOMPETENCJE WSPÓŁDZIAŁANIA- skuteczność zachowań prospołecznych nauczyciela i sprawność w integrowaniu zespołów uczniowskich. to:

• posiadanie wiedzy o prawidłowościach współdziałania i rozwoju społecznym uczniów

• rozumienie związkow między własnym stylem interakcyjnym a procesami społecznymi w grupie

• umiejętnośc modyfikowania własnego stylu kierowania grupą wychowanków w zależności od stopnia ich rozwoju i dojrzałości

• umiejętność rozwiązywania konfliktów przez negocjowanie i kompromis oraz kształcenie u wychowanków tej umiejętności

• rozumienie potrzeby współpracy ze środowiskiem pozaszkolnym

KOMPETENCJE PRAGMATYCZNE - skuteczność nauczyciela w planowaniu, organizowaniu, realizacji i ewaluacji procesów edukacyjnych. to umiejętności:

• rozpoznanie wyjściowego stanu warunków działania pedagogicznego

• rozumienia potrzeby i umiejętności różnicowania projektów działania w kontekście wyników diagnozy, podmiotowych możliwości ucznia, materialno- kulturowych warunkow działania

• realizowanie założeń edukacji integracyjnej

• umiejętność opracowania własnego programu realizacji przedmiotu

• rozumienie procesów ewaluacji szkolnej (różne techniki kontroli osiągnięć uczniów, ocena skuteczności działań własnych i ich korekta, dokumentowanie ich)

• znajomość polskiego prawodawstwa oświatowego

KOMPETENCJE INFORMATYCZNO- MEDIALNE - wykorzystanie technologii informacyjnej i komunikacyjnej w doskonaleniu procesów edukacyjnych:

• obsługa komputera, wideo i innego sprzętu technicznego

• wykorzystanie nowoczesnej technologii do wspomagania procesu nauczania -uczenia się

• tworzenie autorskich programów edukacyjnych i udostępnianie ich w sieci.

Czynności pedagogiczne nauczyciela wychowania fizycznego.

Czynność pedagogiczna nauczyciela to

„...jego zachowanie się ukierunkowane na osiągnięcie określonego skutku w postaci zadania zrealizowanego przez uczniów” (Poplucz)

Rodzaje czynności pedagogicznych

• Czynności

• Przygotowawcze

• Motywujące

• Informacyjne

• Naprowadzające

• Kontrolne

• Korektywne

• Zabezpieczające

• Prospołeczne

Czynności motywujące

• Wywołanie zainteresowania zadaniem - wykazanie jego ważności i przydatności

• Indywidualne wywołanie potrzeby pracy nad zadaniem

• Stosowanie pochwał, uwag i nakazów

• Ocenianie wysiłku ucznia, zachęcanie do pokonywania trudności

Czynności informacyjne

• Orientacja co do poziomu wiedzy

• Podanie nowych informacji, podsumowanie wiadomości i powiązanie ich ze znanymi już

• Kontrola stopnia zrozumienia i wyjaśnienia

Czynności naprowadzające

• Stwierdzenie trudności lub niezdecydowania

• Ustalenie istoty trudności

• Podanie wskazówek, uwag, myśli, dodatkowych informacji

Czynności korektywne

• Korygowanie synchroniczne

• Korygowanie szybkie

• Korygowanie opóźnione

Czynności zabezpieczające

• Regulaminy - sali sportowej, basenu, lodowiska, itp.

• Zabezpieczenie przyrządów

• Ubezpieczanie uczniów podczas ćwiczeń

• Systematyczne szkolenie uczniów w zakresie samoochrony

• Zapobieganie wypadkowi

Czynności prospołeczne

• Udzielanie rad, wskazówek wychowawczych

• Podnoszenie poziomu samooceny i poczucia własnej wartości

• Sprawiedliwe nagradzanie i karanie

• Przejawianie postaw opiekuńczych i altruistycznych

BIBLIOGRAFIA

• Kompetencje nauczyciela:

• Hammer H. (1994) Klucz do efektywności nauczania. Poradnik dla nauczycieli. Wydawnictwo Veda

• http://www.coveria.com.pl/nauczyciel/materialy/artykuly/artykul0009.htm

• Role i powinności nauczyciela

• Pawłucki A. (1996) Pedagogika wartości ciała. Wyd. AWF Gdańsk

• Pawłucki A. (1992) Wychowanie jako kulturowa rzeczywistość. Na przykładzie wychowania dowartości ciała. Wyd. AWF Gdańsk

• Ciesliński R (1991) Przygotowanie do zawodu i pozycja społeczna nauczycieli wychowania fizycznego. Wyd AWF Warszawa

• Czynności nauczyciela

• Strzyżewski S. (1999) Proces wychowania w kulturze fizycznej. WSiP Warszawa

---