ZAGADNIENIA DO EGZAMINACYJNE DO LOSOWANIA, filozofia uw, rok II, episteme


W1

Teoria i status wiedzy, argumentacja

Problem analityczny - czym jest wiedza, jak ją odróżnić od czegoś innego

Problem demarkacji - co jest przedmiotem wiedzy, jakie są rodzaje wiedzy

Problem metody - jak uzyskujemy wiedzę, różne sposoby ich ulepszanie i racjonalność

Problem sceptycyzmu - czy wiedza jest możliwa, argument sceptycki

Problem wartości - czy wiedza jest potrzebna i kiedy

WN1

1 naukowiec obserwuje fakty bez selekcji

2 analizuje fakty bez założeń i postulowania

3 przeprowadza generalizacje indukcyjne

4 wyprowadza dedukcyjne wnioski i obserwacje

Arystoteles - sylogistyka (kwadrat logiczny) każde x jest P; Y jest x; Y jest P

Obserwacja -> duża generalizacja -> stwierdzenie średniej ogólności

Bacon - to samo tylko powoli i stopniowo po drabinie

Bacon: kanon zgody (p i q)-> r; (p i ~q)-> r; zatem p -> r

Kanon różnicy (p i q)-> r; (~p i q)-> ~r; zatem p -> r

Kanony Milla: Kanon jedynej różnicy, Kanon jedynej zgodności, Kanon zmian towarzyszących, Kanon połączonych metod zgodności i różnicy, Kanon reszt (w odpowiedziach do ezg I r. z logiki)

WN2

Indukcja prosta; Generalizacja; Sylogizm statystyczny; Analogia;

Zawodne- przy prawdziwych przesłankach wniosek może być fałszywy

Rozszerzają i uogólniają wiedzę- wniosek zawiera więcej niż przesłanki

Entymematyczne (oparte na części przesłanek)- zakładają niezmienność praw przyrody

- nasza wiedza jest uzasadniana empirycznie

- część wiedzy jest uzasadniana indukcyjnie

- indukcji nie można uzasadnić empirycznie

Mylenie z problemem redukcji - problem indukcji dotyczy uzasadnienia prawdziwości wniosku indukcyjnego; uzasadnienia empirycznego dla uogólnienia

WN3

Zgodnie z Baconem współczesna nauka nie byłaby możliwa ponieważ:

W teoriach używamy terminów nieobserwacyjnych; faktów w ogóle jest zbyt wiele; zjawiska mają zbyt wiele własności; indukcja..

WN4

Mamy silne skłonności indukcyjne, dobrze, że je mamy jeśli indukcja jest użyteczna; na zasadzie parafrazy zakładu Pascala tylko przy użyciu indukcji możemy coś zyskać.

Nie ma lepszych metod niż indukcja; inna metoda mogła by istnieć tylko przy niezmiennych prawach natury; w takim przypadku indukcja byłaby dobra

Nauką może być coś co jest chociaż teoretycznie testowalne;

-Akumulacja danych-> akumulacja teorii-> redukcja

-redukcja homogeniczna - pomiędzy teoriami w tym samym języku teoretycznym

-heterogeniczna - pomiędzy teoriami w różnych językach teoretycznych

Indukcjonizm nie bierze pod uwagę hipotez pomocniczych, nie wiadomo więc w jakim stopniu potwierdza hipotezę główną;

Falsyfikacja

P -> Q; ~Q; zatem ~P; niezawodne, modus tollens

Konfirmacja

P -> Q; Q; zatem P; zawodne, błąd afirmacji następnika

1.„Wszystkie kruki są czarne” jest logicznie równoważne z 2.„Wszystko co nie jest czarne nie jest krukiem”

Falsyfikacja 1 i 2 - nieczarny kruk

Konfirmacja 2 - nieczarny niekruk

WN5

Teorie naukowe muszą podlegać falsyfikacji; logicyzm; rozwój przez rewolucje i brak spójności pomiędzy poszczególnymi teoriami

Idealna: badacz wymyśla wszystkie teorie -> falsyfikacja -> eliminuje wszystkie poza jedną

Realna: jak najwięcej falsyfikowanych teorii -> falsyfikacja i najsurowsze testy

Falsyfikowalność- zdania bazowe pary zdań sprzecznych; Potencjalny falsyfikator- zdanie sprzeczne; Teoria jest falsyfikowana kiedy klasa falsyfikatorów nie jest pusta;

- Tym lepsza teoria im bardziej jest falsyfikowalna - Bardziej precyzyjna, Mniej nieostra, Bardziej ogólna, Mniej prawdopodobna teoria jest bardziej falsyfikowalna

- co jeśli nie indukcja czyni bardziej skorroborowaną teorię lepszą

- falsyfikacjonizm nigdy nie musi odrzucić hipotezy (może odrzucić hipotezę pomocniczą)

- skoro odrzucenie jednej hipotezy zależy od koroboracji innej to nie możemy jej odrzucić

- funkcjonuje tylko jeśli prawa natury są proste i uniwersalne a tego założyć nie można

WN6

Naukowcy ufają paradygmatowi, niepowodzenia są ich błędami-> Naukowcy przestają ufać paradygmatowi i chcą się odeń uwolnić-> Porzucenie paradygmatu, poszukiwanie nowych rozwiązań i paradygmatów-> Jeden wygrywa i zostaje przyjęty

1 pojawienie się paradygmatu; 2 nauka normalna; 3 kryzys; 4 rewolucja

(paradygmaty nie są odrzucane ani przyjmowane w porównaniu do innych - nie stosuje się logika falsyfikacji)

WW1-WW3

Funktor „S wie, że P” jest ekstensjonalny i intensjonalny

Warunek przekonania - s wierzy, że p

Warunek prawdziwości - p jest prawdą

Warunek uzasadnienia - przekonanie s, że p jest uzasadnione (przekonania inferencyjne i nieingerencyjne) - [Zasada U - jeżeli przekonanie s, że p jest uzasadnione I z p wynika q I s jest przekonany że z p wynika q TO przekonanie s , że q jest uzasadnione]

- Dołączanie alternatywy i zasada uzasadniania (ford, Barcelona)

- Przypadek (zepsuty zegar, owce na pastwisku)

- Dodanie czwartego warunku (nie wywodzenie z fałszu; niezawodność)

- Zmiana definicji wiedzy (Goldman, Nozick)

- Nie można zdefiniować wiedzy - (Wittgenstein; wiedza jako pojęcie pierwotne)

Infalibilizm - s ma niepodważalne świadectwo dla przekonania że p (wiedza percepcyjna nie jest wiedzą)

Niewnioskowanie z fałszu - 1 „przekonanie s że p jest uzasadnione jeśli nie zostało wywiedzione z fałszywej przesłanki” -większość przekonań byłaby nieuzasadniona

2 „s nie doszedł do przekonania że p na podstawnie fałszywego przekonania” za mało ogólne

Podważalność „nie istnieje żadne prawdziwe zdanie q takie, że gdyby dodać q do przekonań S to S nie miałby dłużej uzasadnienia przekonania, że p” warunki podważania mogą same zostać podważone

Fakt p musi być przyczynowo związany z przekonaniem S że p (percepcja, pamięć, introspekcja, rozumowanie)

Wiedza na temat przyszłości wymaga wstecznych łańcuchów; wiedza na temat zdań ogólnych nie ma charakteru przyczynowego; wioska potiomkinowska

Podążanie za prawdą (i za falszem) (kontrfaktyczne okresy warunkowe - światy możliwe…)

S jest przekonany, że p

P jest prawdą

Jeśli p nie byłoby prawdą to S nie byłby przekonany, że p

Jeśli p byłoby prawdą to S byłby przekonany, że p

Uzasadnione przekonanie to przekonanie podążające za prawdą.

Uzasadnienie dla tego, że p zależy od tego czy przekonanie, że p zostało nabyte na drodze wiarygodnych procesów poznawczych (tj. takich które zazwyczaj prowadzą do powstania prawdziwych przekonań(percepcja, pamięć, introspekcja, rozumowanie))

SU1