NAUKA ADMINISTRACJI
Dr G. Krawiec
14.02.2009r.
egzamin - 3 pytania opisowe
książki:
- Ernest Knosala - nauka administracji bądź zarys administracji
- Knosala
- Zacharka nauka administracji
- Matan
- Zb. Leoński - nauka administracji
NAUKA ADMINISTRACJI - jest to nauka o administracji rzeczywistej. Zajmuje się badaniem osób, która współcześnie istnieje, oraz badaniem działania administracji.
Stanowi wstęp do innych nauk administracyjnych.
3 NAUKI ZAJMUJĄCE SIĘ ADMINISTRACJĄ PUBLICZNĄ:
1. nauka administracji - zajmuje się badaniem administracji rzeczywistej
2. nauka prawa administracyjnego (prawo administracyjne - potocznie)- zajmuje się badaniem norm prawnych regulujący administrację
3. polityka administracyjna - która zajmuje się ocenianiem administracji i wyciąganiem wniosków na przyszłość.
ADMINISTRACJA PUBLICZNA to wójt, wojewoda, dziekan, starosta itp. Jest związana ściśle z państwem, marszałek województwa.
POJĘCIE ADMINSITRACJI PUBLICZNEJ
Administrale, zarządzać, świadczyć usługi, „podawać do stołu”, ministrant, minister oznacza służyć. Administracja ma służyć społeczeństwu.
Pomoc społeczna nie jest sposobem na życie.
Administracja może być prywatna jak i publiczna.
ADMINISTRACJA PRYWATNA - to prywatne przedsiębiorstwo, spółdzielnia (nie tylko mieszkaniowa) (spółdzielnia to członkowie spóldzielni)
Marszałek to samorząd
Wojewoda to namiestnik rządu oba występują w każdym województwie
ADMINISTRACJA PUBLICZNA jest znacznie szersza i obejmuje np. szkoły wyższe, szkoły niepubliczne, podmioty zapewniające bezpieczeństwo i porządek publiczny (policja), samorządy zawodowe i gospodarcze,
3 RODZAJE SAMORZĄDU:
- samorząd terytorialny
- samorząd zawodowy
- samorząd gospodarczy
Cechą samorządów jest ich osobowy charakter (składają się z członków). Są przymusowe (za wyjątkiem samorządu gospodarczego)
Zadania samorządu zawodowego - dbanie o interesy grupy zawodowej (lekarz, pielęgniarka, adwokat, radca prawny itp.).
Samorządy gospodarcze zrzeszają grupy niektórych przedsiębiorców nie mają charakteru przymusowego.
Ad.2 DZIAŁANIE W INTERESIE PUBLICZNYM
Inaczej interes publiczny zwany interesem społecznym z drugiej strony mamy interes prywatnym indywidualny.
Zgodnie z Kpa administracja musi uwzględnić interes społeczny (art. 7 kpa) oraz słuszny interes obywatela.
Ad. 3 DYSPONOWANIE WŁADZTWEM ADMINISTRACYNYM
Władztwo administracyjne oznacza, że administracja może wydawać rozstrzygnięcia wobec obywateli, może nakładać pełne obowiązki. Adresat tego rozstrzygnięcia musi się do niego dostosować (np. jeżeli nałożono podatek należy go zapłacić). Jeżeli adresat nie wykona dobrowolnie tego rozstrzygnięcia wówczas administracja może zastosować środki przymusu.
Może wszcząć postępowanie egzekucyjne (może wejść nam na konto).
Czym innym jest egzekucja administracyjna i czym innym jest egzekucja sądowa - PAMIĘTAĆ O TYM.
EGZEKUCJA SĄDOWA ma na celu realizację obowiązków prywatnych wynikających z orzeczeń sądowych.
EGZEKUCJA ADMINISTRACYJNA ma na celu przymusowe wykonanie obowiązków publicznych
Ad. 4 ADMINISTRACJA PODLEGA KONTROLI SĄDOWEJ
Podlega kontroli sądów administracyjnych, kontrolę legalności działania administracji, również rozpatrującej skargi na bezczynność.
Sprawują kontrolę legalności - Wojewódzki Sąd Administracyjny jako I instancja, Naczelny Sąd Administracyjny jako II instancja.
W wyjątkach kontrolę sprawują Sądy powszechne głównie Sądy Rejonowe.
FUNKCJA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
1. funkcja reglamentacyjno porządkowa
2. funkcja świadcząca
ad.1 Polega na tym, że administracja może wydać nakazy, zakazy, pozwolenia oraz dba o bezpieczeństwo publiczne.
REGLAMENTACJA - oznacza wydzielać, ograniczać (np. administracja ogranicza działalność gospodarczą).
Fundacja jest administracją publiczną.
Realizują pewne cele społeczne, publiczne za pomocą swojego majątku. Mogą być fundacje publiczne, prywatne.
Stowarzyszenia są administracją publiczną - jest to forma realizacji publicznej. Występują w postępowaniu administracyjnym.
Osoba fizyczna również może być administracją publiczną.
RÓŻNICA MIĘDZY ADMINISTRACJĄ PUBLICZNĄ A PRYWATNĄ:
- administracja publiczna dysponuje władztwem administracyjnym czyli może nakładać pewne obowiązki;
- administracja prywatna nie dysponuje władztwem;
- administracja publiczna działa w interesie publicznym;
- administracja prywatna działa w interesie prywatnym, indywidualnym;
- administracja publiczna podlega kontroli sądów administracyjnych;
- administracja prywatna nie podlega kontroli sądów administracyjnych.
NEGATYWNA DEFINICJA ADMINISTRACJI - cechy administracji publicznej, funkcje administracji publicznej, sfery działania administracji publicznej.
Negatywna definicja - wskazanie czym ta administracja nie jest.
- Administracja publiczna nie jest władzą ustawodawczą ani sądowniczą. Jest władzą wykonawczą. Wykonują prawo.
- Administracja nie może tworzyć prawa w formie ustawy
- Administracja może tworzyć prawo w innej formie czy akty prawa miejscowego bądź rozporządzenia.
- Administracja publiczna nie jest władzą sądowniczą
- administracja publiczna nie jest nie zależna.
SAMORZĄDOWE KOLEGIA ODWOŁAWCZE - są to podmioty wydające decyzje w II instancji (organ administracji
CECHY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ:
1. działanie przez administracje na podstawie prawa
2. działanie w interesie publicznym
3. dysponowanie władztwem administracyjnym
4. administracja podlega kontroli sądowej,
Są to cztery najważniejsze cechy (reszte w książce)
Ad. 1. Zasada praworządności, legalności.
Może działać tylko wtedy, jeżeli została do danego działania wyraźnie upoważniona (przede wszystkim działania władcze).
Co nie jest zabronione jest dozwolone - prawo cywilne, w administracji publicznej nie ma tej zasady (musi podejmować działania zgodnie z przepisami).
Praworządny będzie wójt , itp. (czyli organ)
Praworządność odnosi się do organu administracji (nie do obywatela)
NAUKA ADMINISTRACJI
01.03.2009r.- 2 wykład
c.d. z poprzedniego wykładu
Ad.2. DZIAŁANIE W INTERESIE PUBLICZNYM
Polega na tym, że administracja świadczy pewne usługi na rzecz społeczeństwa, ma charakter niewładczy.
Inne funkcje:
- zarządzenie rozwojem - polega na planowaniu, prognozowaniu, wyznaczaniu pewnych celów na przyszłość.
Sfery działania administracji publicznej: są dwie sfery:
1. sfera wewnętrzna administracji
2. sfera zewnętrzna administracji
SFERA WEWNĘTRZNA ADMINISTRACJI
Jest to wyłącznie sfera relacji między organami administracji publicznej albo sfera relacji w ramach jednego organu. Obejmuje podmioty: wójt, burmistrz, sekretarz, skarbnik gminy, naczelnicy, kierownicy, pracownicy. Występuje pojęcie takie jak hierarchia czyli stoniowość. Każdy ma swoje miejsce i zadania do wykonania. Nadrzędność służbowa. W tej sferze są wydawane polecenia służbowe (dot. konkretnej sprawy i jest skierowane do konkretnej osoby (konkretnego podwładnego), podwójna konkretność. Polecenie służbowe jest wiążące. Mogą być wydawane tzw. Akty normatywne wewnętrzne czyli takie które nie mają konkretnego adresata, nie mają adresata oznaczonego z imienia i nazwiska. Mogą dot. pewnych zachować, sposobu ubioru (kodeks ubraniowy). W tej sferze nie znajduje zastosowania Kodeks Postępowania Administracyjnego.
SFERA ZEWNĘTRZNA ADMINISTRACJI
Jest to sfera między organem a obywatelem. Administracja obejmuje pewne działania wobec obywatela. Obowiązuje Kodeks Postępowania Administracyjnego. Ważne jest żeby administracja działała wg wyraźnego przepisu prawa.
KSZTAŁTOWANIE SIĘ NAUKI ADMINISTRACJI
Początki administracji łączą się z działalnością II grup badaczy - XVII - XVIII wiek.
- Kameraliści - zajmowali się badaniem administracji finansowej (nazwa pochodzi od słowa kamera - izba, pomieszczenie w którym liczono podatki)
- Policyści - zajmowali się innymi gałęziami administracji, pochodzi od słowa Policja (gałąź administracji).
Pod koniec wieku XVIII pocz. XIX działali polscy badacze adm.: St. Staszic, Aleksander Okolski.
Lorenz Stein - napisał w latach 60-tych XIX wieku dzieło „Nauka Administracji”. Dla niego administracja to cała działalność państwa oprócz ustawodawstwa.
Koniec XIX w. początek XX w. Frederik Taylor - kierował administracja na usprawnienie pracy jednostki.
Rozwojowi wydajności sprzyjają po pierwsze - standaryzacja narzędzi, ścisła kontrola pracownika, ewidencja pracowników, nacisk na wzrost kwalifikacji.
Podobne stanowisko zajmował Karol Adamiecki (pochodzący z Dąbrowy Górniczej) - jego zdaniem przyczyny małej wydajności pracy tkwią w nierównomiernym podziale czynności.
Maks Weber - socjolog zajmował się badaniem sprawnej organizacji. Stworzył model organizacji biurokratycznej. Jeśli będzie się trzymała tych cech to będzie dana organizacja działała sprawnie.
CECHY TEJ ORGANIZACJI:
1. urzędnicy muszą mieć odpowiednie kwalifikacje;
2. urzędnicy są zorganizowani na zasadzie hierarchicznej
3 stanowiska pracy wyposażone są w stałe zakresy obowiązków niezależne od ludzi, którzy to stanowisko aktualnie zajmują
4. uprawnienia decyzyjne i odpowiedzialność są skoncentrowane na najwyższych szczeblach hierarchii.
5. pracownikom zapewnia się możliwość awansu, stabilizacje i bezpieczeństwo zawodowe
6. każdy pracownik poddany jest formalnej kontroli i dyscyplinie pracy
7. przyjmowanie pracowników na stanowiska odbywa się w trybie konkursowym a podstawowym kryterium obsadzenia stanowisk są kwalifikacje pracownika
8. instytucja powinna stwarzać pracownikowi możliwości kariery zawodowej i drogą do tej kariery jest podwyższanie kwalifikacji.
NAUKA ADMINISTRACJI
Dr G. Krawiec
19.04.2009r.
Struktura administracji publicznej
Podstawowe pojęcia:
- organizacja
- hierarchia
- decentralizacja
- dekoncentracja
- autonomia
- nadzór, kontrola
- organ i urząd
Organizacja: jest to zrzeszenie osób mających identyczny cel. Organizacja może występować jako pewne działania i wtedy się mówi o organizowaniu ale organizacja może to też być instytucja składająca się z kilku elementów tj.:
związek osób
cel
środki potrzebne do realizacji celu
Reguły działania organizacji określone są w ustawach, regulaminach, statutach.
Trwałość i ciągłość - kolejny element organizacji.
Hierarchia - czyli stopniowość, podległość, podporządkowanie, nadrzędność służbowa, polecenie służbowe, przekazywanie kompetencji.
Hierarchia występuj w Urzędzie Gminy.
Decentralizacja - oznacza, iż ustawodawca przekazuje określone kompetencje podmiotom niepaństwowym czyli np. samorządom. Te podmioty są samodzielne i wykonują zadania we własnym imieniu. Ustawa może Prezydentowi przekazywać pewne kompetencje.
Ustawa - prezydent miasta.
Dekoncentracja - oznacza, iż podmiot któremu przekazano kompetencje może upoważnić podległe sobie podmioty do wykonywania tych zadań, jednak te podmioty nie są samodzielne i działają z upoważnienia organu i w jego imieniu.
Prezydent - naczelnik i on wydaje decyzje z upoważnienia prezydenta.
Autonomia - to jest samodzielność polegająca na możliwości uchwalania ustaw przez jednostki terytorialne danego państwa.
Kontrola - obejmuje 3 elementy:
ustalenie stanu faktycznego w kontrolowanej jednostce (badanie dokumentów, akt sprawy, żądanie informacji itd.).
porównanie ustalonego stanu faktycznego ze stanem postulowanym czyli takim jaki powinien być
wyciągnięcie wniosków, które są zawarte w tzw. protokole kontrolnym albo pokontrolnym.
Kontrola się na tym kończy, jeśli okaże się, że są nieprawidłowości to kontroler nie może podjąć jakichś środków zmierzających do stanu poprzedniego np. kontrola prowadzona przez wojewodę.
Nadzór - obejmuje kontrolę + możliwość władczej ingerencji w razie stwierdzenia uchybień.
Organ - jest to wyodrębniona jednostka organizacyjna działająca w imieniu państwa lub samorządu terytorialnego wykonująca zadania publiczne we własnym imieniu na podstawie przepisów prawa.
Urząd - jest to aparat pomocniczy organu czyli zespół środków, osobowych, rzeczowych, finansowych służący do pomocy organowi.
(prezydent) ORGAN - inne osoby - urząd
Kompetencja należy zawsze do organu.
Organ - minister, wojewoda, marszałek woj., starosta, wójt, burmistrz, prezydent, inspektor, komisarz, rzecznik praw obywatelskich (to są organy jednoosobowe).
Urząd - Ministerstwo, Urząd Wojewódzki, Urząd Marszałkowski, Starostwo, Urząd Gminy, Urząd Miasta, Inspektorat, Komisariat, Biuro
Rodzaje organów:
- jednoosobowe i wieloosobowe
- terenowe i centralne
- decydujące i pomocnicze
- o kompetencji ogólnej i o kompetencji szczególnej
Organy jednoosobowe - monokratyczne
Organy wieloosobowe - kolegialne
Organ jednoosobowy -
zalety: szybkość działania, podejmowania decyzji, klarowność odpowiedzialności
wady: organ arbitralny (decyzje podejmuje z jednego punktu widzenia), łatwość korupcji.
Sejm to podmiot kolegialny.
Organy kolegialne:
Wady: są powolne, rozmycie się odpowiedzialności
Zalety: wszechstronny punkt widzenia.
Typową ale nie jedyną formą działania organów kolegialnych jest uchwała. Uchwała podejmowana jest większością głosów przy określonym kworum.
Kworum - minimalna liczba osób, która musi być obecna przy głosowaniu.
ORGANY TERENOWE I CENTRALNE
Organy terenowe - działają na obszarze jednostki podziału terytorialnego np. wójt i burmistrz miasta, wojewoda, starosta.
Organy centralne: działają na obszarze całego kraju np. minister.\
ORGANY DECYDUJĄCE I POMOCNICZE
Organy decydujące: wydają władcze rozstrzygnięcia
Organy pomocnicze: mają charakter opiniodawczy, doradczy.
Organy o kompetencji ogólnej np. wojewoda, zakres jest bardzo szeroki
Organy o kompetencji szczególnej np. powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, zakres z tzw. jednej działki.
SYSTEM ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W POLSCE
Uproszczony schemat:
Organy administracji publicznej:
Terenowe - terenowe organy administracji rządowej; organy samorządu terytorialnego
Centralne - Prezydent RP, Naczelne Organy Administracji Rządowej, Kierownicy Urzędów Centralnych, inne organy.
Inne podmioty: zakłady administracji czyli szkoły wyższe bądź szpitale.
Organ centralny:
Prezydent RP - (głowa państwa) - typowe - akty zapisu z zakresu administracji publicznej - nadanie obywatelstwa polskiego oraz zgoda na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego.
Naczelne Organy Administracji Rządowej - Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów oraz Ministrowie. Nie służy odwołanie od decyzji Ministra tylko wniosek o ponowne rozpatrzenie prośby.
Kierownicy Urzędów Centralnych - to są organy, które działają na szczeblu całego kraju, ale nie tworzą rządu co najwyżej podlegają organom naczelnym lub sejmowi np. GIODO - Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych; Szefowie Agencji Rządowych (prezesi, przewodniczący); Agencja restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, Przewodniczący Państwowej Komisji Akredytacyjnej (zajmuje się oceną jakości kształcenia w szkołach wyższych).
Inne podmioty: NIK, KRRiTV, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Obywatelskich.
Organy terenowe: to są organy, które działają w ramach jednostki podziału terytorialnego.
Podziały terytorialne: to jest względnie trwałe rozczłonkowanie powierzchni kraju na mniejsze jednostki administracyjne w celu sprawnego wykonywania zadań publicznych.
Rodzaje:
podział zasadniczy w każdym kraju jest tylko 1 podział - Gminy, powiaty, województwa (w Polsce)
podziały pomocnicze - dokonywane w ramach podziału zasadniczego np. podział gminy na sołectwa, dzielnice, osiedla. Jest też podział województwa na potrzeby delegatur urzędu wojewódzkiego.
podziały specjalne - są to podziały na potrzeby organów administracji niezespolonej np. podział na potrzeby sądów, prokuratury, okręgi wojskowe, nadleśnictwa, okręgi górnicze.
NAUKA ADMINISTRACJI - 4 wykład - dn. 07.06.2009r.
REFORMY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Hasła pod którymi przeprowadza się reformy:
- mniej prawa co oznacza deregulację to znaczy że pewne sfery życia społecznego nie będą już regulowane przez prawo;
- mniej urzędów - walka z biurokracją
- decentralizacja
- samorządność
Reformy przeprowadzone w Polsce:
- reforma administracji
- reforma oświaty
- reforma służby zdrowia
- reforma systemu ubezpieczeń społecznych - 1998r.
1990r. - reaktywacja samorządu terytorialnego jedynie na szczeblu gminy ale w tym czasie istniały też województwa ale nie były samorządowe
1998r. - wprowadzenie samorządu na szczeblu powiatu i województwa
Reforma administracji publicznej z 1998r. opiera się na czterech zasadach:
zasada jednolitości państwa
zasada domniemania kompetencji samorządu terytorialnego
zasada subsydiarności czyli inaczej pomocniczości
zasada solidarności społecznej
ad. 1 zasad jednolitości państwa - zasada unikalności państwa - oznacza że polska jest państwem jednolitym, na zewnątrz występuje jako jeden podmiot
ad.2. zasada domniemanie kompetencji samorządu terytorialnego oznacza, że jeżeli jakieś zadanie publiczne nie jest przydzielone jakiemuś konkretnemu podmiotowi to należy do gminy.
Ad.3 zasada subsydiarności czyli inaczej pomocniczości - wszelkie zadania publiczne powinny być wykonywane jak najbliżej człowieka, obywatela, czyli na szczeblu gminy, natomiast powiat i województwo działają subsydiarnie czyli pomocniczo w tych dziedzinach z którymi gmina nie jest sobie w stanie samodzielnie poradzić.
Ad. 4 zasada solidarności społecznej - nakazuje sprawiedliwą dystrybucję dochodu narodowego dokonywaną w celu wyrównania poziomu życia wspólnot lokalnych.
NARODOWE MODELE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Model Francuski
Model Brytyjski
Model Niemiecki - niemiecki obszar łącznie z Austrią
Model Szwecki
Model Amerykański - Stany Zjednoczone
Francuski Model administracji publicznej - znaczenie miała rewolucja francuska z 1789r.
Napoleon powołał wiele nowych organów, które istnieją nawet do dnia dzisiejszego.
Istnieje m.in. tzw. Rada Stanu jest to obecnie Sąd Administracyjny a także podmiot czuwający nad jakością prawa. We Francji istnieje ponad 36 tysięcy gmin. Powstały na bazie dawnych parafii. Kolejna cecha to taka że działa trójinstancyjne sądownictwo administracyjne. Pierwsza instancja są to tak zwane Trybunały Administracyjne, druga instancja to są apelacyjne sądy administracyjne, trzecia instancja to Rada Stanu.
Profesjonalna biurokracja którą tworzy korpus urzędników. Korpus czyli pewna grupa elitarna.
Model brytyjski jest monarchią, jest dobrze rozwinięty samorząd miejski, który powstał w latach 30 XIX wieku, podstawową jednostką w Anglii jest hrabstwo. Hrabstwo oznacza coś innego w różnych częściach Anglii. Na czele miast stoją podmioty o różnych nazwach i w Londynie - Mayor (burmistrz). Nie ma wyodrębnionego sądownictwa administracyjnego.
Model niemiecki - na administrację publiczną wpływa federalizm. Występuje samorząd, wykształciły się trzy samorządy: samorząd terytorialny, samorząd zawodowy i samorząd gospodarczy. Kolejna cecha to taka że występuje wyodrębnione sądownictwo administracyjne.
W Badenii i Austrii powstały pierwsze sądy administracyjne w XIX wieku.
Kolejna cecha to taka, że występuje system kanclerski. Na czele stoi Kanclerz. Istnieje rozbudowany korpus urzędników.
Model szwecki - istotną rolę w systemie kontroli nad administracją odgrywa Rzecznik Praw Obywatelskich (Ombudsman). Szwecja jest pierwszym krajem który wprowadził tego rzecznika. Szwecja jest tym krajem w którym po raz pierwszy na świecie umożliwiono dostęp do informacji publicznej, co w obecnym państwie prawnym jest standardem. Na szczeblu centralnym następuje rozdzielenie urzędów politycznych i merytorycznych.
Model Amerykański - podstawę prawną stanowi konstytucja z 1787r.
Równowaga i wzajemne kontrolowanie się trzech władz. Najważniejsza jest władza wykonawcza. Władza wykonawcza jest skupiona w ręku prezydenta. Rząd tworzą sekretarze, których powołuje prezydent. Duża część zadań publicznych jest wykonywana nie przez sekretarzy tylko przez wyodrębnione wyspecjalizowane agencje rządowe np. NASA, CIA. Dobrze rozwinięte partnerstwo publiczno-prawne co oznacza, że odpowiedzialność za wykonywanie dużej części spraw publicznych ponoszą podmioty prywatne.
PRACOWNICY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Dobór kadr w administracji.
Wymogi formalne jakie musi spełniać kandydat na urzędnika:
- musi posiadać obywatelstwo danego państwa,
- odpowiedni stan zdrowia
- pełnoletniość
- pełnia praw publicznych
- odpowiednie wykształcenie
- na niektóre stanowiska odpowiedni staż pracy
- odpowiednia postawa obywatelska
Formy doboru kadr w administracji:
- elekcja (w Polsce nie występuje - występuje w krajach anglosaskich) - jest to wybór przez obywateli danego urzędnika, ten urzędnik pełni funkcję społecznie
- tzw. nominacja dyskrecjonalna - (dyskrecjonalny oznacza nominacje według własnego uznania) - nominacja na stanowiska polityczne
- konkurs - jest to forma powszechnie stosowana w administracji, konkurs zawiera dwa elementy:
*wybór kandydata
*nominacja
- rekrutacja bezpośrednia - jest stosowana wobec pracowników szczebla technicznego, na ogół dot. pracowników etatowych.
Pytania na egzamin:
triada nauk administracyjnych.
administracja publiczna a administracja prywatna
przykładowe podmioty wykonujące administrację publiczną (szkoły wyższe, fundacji, stowarzyszenia itp.)
zasada praworządności czyli działanie adm. na podstawie prawa
władztwo administracyjne
funkcje administracji
kształtowanie się nauki administracji do XIX stulecia
Max Weber i jego model administracji biurokratycznej
pojęcie organizacji i hierarchii
decentralizacja i dekocentralizacja
kontrola i nadzór
pojęcie organu i urzędu
rodzaje organów
ogólna charakterystyka organów centralnych
rodzaje podziałów terytorialnych
hasła pod którymi przeprowadza się reformy
reforma administracji z 1990r. i 1998r.
model francuski i brytyjski
model niemiecki
model szwecki
model amerykański
dobór kadr w administracji publicznej.
2