Zasady tworzenia i stosowania prawa

WYKŁAD 12 12.05.2008

Zarzuty wobec koncepcji ekonomicznych - Cd. wykładu 11

• Mogą prowadzić do naruszenia zasady nieuznawania przez prawo skrajnie niemoralnych preferencji. Pewne preferencje SA złe i nie powinny być zaspokajane, chociaż miałoby to doprowadzić do maksymalizacji dobrobytu społecznego.

• Rozwiązania proponowane przez efektywność ekonomiczną mogą być ewidentnie niesprawiedliwe

• Prymitywny instrumentalizm prawa

• Obowiązkiem sędziego nie jest służba rynkowi, ale rozstrzyganie czy rynek powinien mieć przewagę ( zasady sprawiedliwości i słuszności)

• Istnieją dobra, wobec których nie można zastosować miary pieniężnej

Posner przyznał, że zasady tej nie można stosować konsekwentnie, gdyż ludzi traktuje się jak komórki organizacyjne - byłoby to sprzeczne z intuicją ludzi

STOSOWANIE PRAWA

• W znaczeni węższym - zakładamy że podmiotem stosowania prawa , a więc tym kto prawo stosuje są odpowiednie organy władzy publicznej

• W znaczeniu szerszym - zakładamy, że termin ten odnosi się do wszystkich podmiotów wykorzystujących swoje uprawnienia ( także do osób prywatnych)

Częściej stosowane jest ujęcie węższe. W takim razie przez stosowanie prawa rozumiemy proces ustalania na podstawie norm prawa obowiązującego, konsekwencji prawnych pewnych faktów przy czym to ustalenie konsekwencji na charakter wiążący i dokonuje go organ władzy publicznej.

Typy stosowania prawa

1. Sądowy

2. Kierowniczy

3. Administracyjny

Ad. 1 TYP SĄDOWY

Wzorcem jest stosowanie prawa przez sądy

• Podmiot stosujący prawo nie pozostaje w żadnym stosunku służbowym lub organizacyjnym wobec adresatów podejmowanych decyzji

• Nie jest osobiście zainteresowany w treść decyzji. Decyzje, które zapadają podejmowane SA na podstawie niezależnych od tego podmiotu reguł

NEMO IUDEX IN CAUSA SUA - nikt nie jest sędzią we własnej sprawie

• Podmiot stos. prawo jest wyposażony w odpowiednie kompetencje. Nie wynikają one z pozycji jaką ten organ zajmuje w systemie organów, ale z charakterystyki rozstrzyganych spraw lub stosowanych przepisów prawnych.

• Stosowanie to polega na ustaleniu konsekwencji prawnych faktów uznanych za udowodnione na podstawie obowiązujących norm prawnych => jest wiążące ERGA OMNES tzn. wobec wszystkich. Taki organ decyzyjny ma pewną swobodę działania (luz decyzyjny). Stopień luzu bywa zróżnicowany. Nie ma decyzji opartych na swobodnym uznaniu.

• Decyzje stosowania prawa podejmowane są w sytuacji:

- sporu

- nie ustalenia

Efekt

Decyzja stosowania prawa jest normą jednostkową i konkretną. Fakt ten nie wyklucza możliwości aby decyzja funkcjonowała w sposób analogiczny do tego w jaki funkcjonują normy generalne i abstrakcyjne. Taka decyzja służy stwierdzeniu zgodności lub niezgodności określonych faktów z regułami, które stanowią podstawę decyzji. Służy także ustaleniu konsekwencji prawnych, które z tego stwierdzenia wynikają na podstawie obowiązujących norm prawnych

Ad.2 TYP KIEROWNICZY

Wzorcem jest działanie podmiotu, który kieruje jakąś organizacją

• Podmiot stosujący prawo pozostaje w pewnym stosunku organizacyjnym, wobec adresatów swojej decyzji

• Podmiot ten jest osobiście zainteresowany w treść wydawanych decyzji. Decyzja zapada częściowo na podstawie reguł obowiązujących adresata decyzji, a częściowo na podstawie standardów przyjętych przez podmiot stosowania prawa

• Podmiot ten wyposażony jest częściowo w kompetencje wynikające z charakterystyki rozstrzyganych spraw lub stosowanych przepisów, a częściowo z pozycji jaką ten organ pełni w strukturze organizacyjnej

• Stosowanie to polega na ustalaniu gratyfikacji lub ich braku, na podstawie oceny pracy adresatów decyzji lub ustaleniu następstw prawnych określonych faktów. Sposób podejmowania decyzji jest tu określany przez obowiązujące reguły proceduralne i przyjęte zwyczaje.

• Takie ustalenie jest wiążące dla adresata decyzji i dla ogniw danej struktury organizacyjnej

• Luz decyzyjny jest zróżnicowany - począwszy od decyzji podejmowanych w oparciu o swobodne uznanie, aż do ściśle wyznaczonych przez obowiązujące reguły

• Decyzje są podejmowane w warunkach operacyjnego kierowania działaniami określonej struktury organizacyjnej lub w sytuacji sporu albo nie ustalenia

• Najczęściej decyzją jest norma jednostkowa i konkretna, ale istnieją także decyzje, które dotyczą grup pracowników lub wszystkich pracowników danej struktury

Polecenia generalne - służą zapewnieniu właściwego funkcjonowania danej struktury organizacyjnej i punktu widzenia założonych dla niej celi, działań własnych - w ramach obowiązujących przepisów

AD.3 TYP ADMINISTRACYJNY

Wzorcem jest podejmowanie decyzji administracyjnych w trybie pozasądowym

• Podmiot stosujący prawo pozostaje w stosunku organizacyjnym wobec adresatów decyzji. Są to relacje między urzędnikami, a podmiotami zabiegającymi o decyzję administracyjną

• Decyzja zapada na podstawie obowiązujących norm prawnych

• Podmiot ten wyposażony jest w odpowiednie kompetencje, a jego sposób działania określają ustawowe reguły procedurowe.

• Podmiot stosujący prawo może być związany jakimiś dyrektywami, poleceniami służbowymi, pochodzącymi od organów wyższych - ale nie regulują one pozycji adresata decyzji

• Decyzja polega na ustaleniu konsekwencji prawnych danego stanu faktycznego, stwierdzeniu lub stworzeniu pozycji prawnej adresata decyzji

• Występują w tym modelu decyzje oparte na swobodnym ustaleniu

• Decyzja podejmowana jest w sytuacji sporu i nie ustalenia (jako reakcja na opinię publiczną)

• Decyzją jest norma jednostkowa i konkretna. Służy spełnianiu funkcji administracji publicznej wobec obywateli i innych jednostek organizacyjnych

PROCES STOSOWANIA PRAWA

Wg. MODELU DECYZYJNEGO STOSOWANIA PRAWA

Skonstruowany jest w oparciu o sądowy typ stosowania prawa. Opisuje przebieg procesu ze względu na pewne decyzje, jakie są w tym procesie podejmowane. To proces podejmowania decyzji cząstkowych które prowadza do decyzji formalnej.

ETAP I

Ustalenie jaka norma obowiązuje w stopniu wystarczającym dla potrzeb danego rozstrzygnięcia. Na tym etapie podejmuje się 2 decyzje

1. Decyzje walidacyjne ( dotyczą obowiązywania normy)

2. Decyzje interpretacyjne ( dotyczą znaczenia normy)

Sytuacja izomorfii - gdy nie ma wątpliwości interpretacyjnej

Sytuacja wykładni - brak pewności znaczenia normy

Na tym etapie podejmuje się decyzje interpretacyjne

ETAP II

Ustalenie faktów uznanych za udowodnione na podstawie materiałów dowodowych i przyjętej koncepcji dowodowej oraz ujęcie tego faktu w języku danej normy.

Na tym etapie podejmowane są decyzje dowodowe

Podziały faktów sprawy

1. Wyróżnione w przepisach w sposób opisowy

2. Wyróżnione w przepisach w sposób© oceniający np. ważne dowody, słuszny interes, krzywda moralna

1.Fakty pozytywne - określone bez pomocy negacji

2.Fakty negatywne - określone przy pomocy negacji np. nieuprawniony, kto nie udziela pomocy

1.Fakty proste - wyodrębnienie nie wymaga ich zgodności lub niezgodności z normą

2.Fakty stosunkowe - wyodrębnione ze sprawy wymaga stwierdzenia zgodności lub niezgodności z normą

Przedmiotem dowodowym nie SA same fakty, ale twierdzenie o faktach które są dowodzone za pomocą twierdzeń dowodowych i przy użyciu określonych dyrektyw dowodowych.

1

---