PMSG-cwiczenia, Stosunki międzynarodowe, Korporacje Transnarodowe, korporacje transnarodowe


MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE

Stosunki między podmiotami gospodarki światowej, między krajami o różnych ustrojach, o różnym stopniu rozwoju. Ogólne rozmiary eksportu i importu krajów świata łącznie. Powiązania gospodarcze krajów z zagranicą, miejsce kraju w produkcji i dochodzie narodowym. Stosunki ekonomiczne nawiązywane miedzy różnymi podmiotami gospodarki świata.

1. Korzyści wynikające z wymiany międzynarodowej

2. Struktura handlu międzynarodowego

3. Treść i struktura bilansu płatniczego

4. Czynniki określające kurs walutowy

5. Problemy koordynacji polityki ekonomicznej

6. Międzynarodowy rynek kapitałowy

*Teoria międzynarodowych stosunków gospodarczych - prawa ekonomiczne rządzące procesami zachodzącymi w gospodarce światowej.

*POLITYKA EKONOMICZNA:

- zagraniczna polityka ekonomiczna - analiza celów, środków i narzędzi stosowanych przez pojedyncze kraje w procesie rozwoju stosunków międzynarodowych.

- międzynarodowa polityka ekonomiczna - ocena metod koordynacjo stosunków międzynarodowych przez grupę państw lub w skali globalnej.

Zagraniczna czy międzynarodowa polityka ekonomiczna określa metody i środki osiągania przez państwo postawionych sobie celów gospodarczych oraz osiągania celów różnych krajów w drodze współpracy gospodarczej z zagranicą głównie przez zawierzanie międzynarodowych porozumień gospodarczych, jak też tworzenie wspólnych międzynarodowych instytucji i organizacji gospodarczych.

Podmioty Gospodarki Światowej

- przedsiębiorstwa krajowe (narodowe)

- przedsiębiorstwa międzynarodowe (korporacje transnarodowe)

- gospodarki narodowe poszczególnych krajów wraz z instytucją państwa

- międzynarodowe (regionalne) ugrupowania integracyjne

- międzynarodowe organizacje gospodarcze

Gospodarka Światowa

Zespół powiązań ekonomicznych między podmiotami uczestniczącymi w międzynarodowym podziale pracy. (powiązania handlowe, surowcowe, produkcyjne, technologiczne, finansowe, walutowe).

Międzynarodowy Podział Pracy

Proces kształtowania się gospodarczych struktur w poszczególnych krajach na skutek określonych warunków naturalnych lub poziomu rozwoju techniki, w rezultacie czego określone gałęzie gospodarki uczestniczą w wymianie międzynarodowej. Proces obejmujący specjalizację produkcji w wybranych dziedzinach przetwarzania, ograniczenie lub rezygnację z produkcji w innych i wymianę handlową. Istotnym jego warunkiem jest wymiana towarów i usług. Czynniki - strukturalne, techniczne, instytucjonalne i koniunkturalne.

Handel Zagraniczny

Odpłatna wymiana towarów i usług z partnerami mającymi stała siedzibę poza granica państwa. Odnosi się do dóbr materialnych. Formy to eksport i import. Import polega na przywozie towarów z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym oraz na przyjęciu usług od cudzoziemców. Eksport to wywóz za granicę towarów pochodzenia krajowego lub w znacznym stopniu przetworzonych w kraju w celu ich sprzedaży oraz świadczenie usług cudzoziemcom.

Specjalizacja Produkcji

- międzygałęziowa - oznacza koncentrację produkcji w całych gałęziach lub działach gospodarki narodowej z jednoczesną rezygnacją lub ograniczeniem produkcji w innych gałęziach lub działach.

- wewnątrzgałęziowa - oznacza koncentrację produkcji w pewnych dziedzinach danej gałęzi oraz rezygnację z produkcji lub jej ograniczenie w innych dziedzinach tej samej gałęzi.

Międzynarodowa Komplementarność Struktur Gospodarczych

Wzajemne dopasowanie się tych struktur gospodarczych, w obrębie dwóch lub większej liczby krajów. O komplementarności tej mówimy wtedy, gdy gałęzie lub dziedziny produkcji, w których odbywa się specjalizacja w kraju nie są rozwijane lub nie istnieją w drugim kraju.

- międzygałęziowa - różnice w czynnikach produkcji

- wewnątrzgałęziowa - różnice w wydajności czynników produkcji

Metody zwiększania międzynarodowej komplementarności struktur gospodarczych:

- międzynarodowa specjalizacja produkcji

- międzynarodowa kooperacja w produkcji - porozumienie gwarantujące zbyt dóbr, będących przedmiotem specjalizacji

- produkcja na wielką skalę

- produkcja wielkoseryjna - dla osiągnięcia najniższych jednostkowych kosztów produkcji

*Gospodarka światowa ma charakter dynamiczny. Tradycyjny międzynarodowy podział pracy i wymiana pomiędzy: Europą Zachodnią, Stanami Zjednoczonymi oraz krajami surowcowo rolniczymi. Wymiana bilansowana i równoważona w trójkącie. Jedną z przyczyn tego załamania był kryzys gospodarczy - załamanie dwustronnej wymiany, załamanie systemu waluty złotej, wzrost tendencji autarkicznych, następstwa wojen światowych,

rewolucji w Rosji, gwałtowne rozwinięcie postępu technicznego. Obecnie gospodarka światowa jest dynamiczna, postęp naukowo - techniczny, zintegrowana, prowadzi do globalizacji, wzrost i zróżnicowane powiązań międzynarodowych, przepływ czynników produkcji, korporacje transnarodowe, specjalizacja wewnątrzgałęziowa.

BIZNES MIĘDZYNARODOWY

Prowadzenie interesów, w ramach których następuje przekraczanie granic narodowych i kulturowych.

Logistyka Zarządzanie Międzynarodowa

Międzynarodowe

Finanse Handel Marketing

Międzynarodowe Międzynarodowy Międzynarodowy

(globalny)

*Różnice między handlem krajowym a Międzynarodowym:

- odmienna kultura organizacyjna

- zakres

- różnice kulturowe

- ograniczenia narzucone przez rządy

- kwestie walutowe

Umiędzynarodowienie stwarza niepowtarzalne szanse sprzedaży produktów na rynkach.

Otoczenie

Oddziałuje na przedsiębiorstwo i kraj, jest to zespół wszystkich czynników, wpływających na przetwarzanie i rozwój przedsiębiorstwa. Czynniki:

- zewnętrzne - niekontrolowane i niezależne od przedsiębiorstwa np. polityka, sytuacja ekonomiczna, dostępność kapitału - wymuszają procesy dostosowawcze

- wewnętrzne - podlegają kontroli, sterowaniu, kontrolowane przez przedsiębiorstwo:

twarde - odporne na wszelkie zmiany np. materiały, technologia, koszty mogą być bardzo wysokie i czas też

miękkie - podatne na zmiany np. ludzie, metody pracy, style kierowania

*Inny podział (Ball, McCuloch). Otoczenie:

- wewnętrzne - krajowe, niekontrolowane i kontrolowane czynniki, pochodzące z kraju macierzystego

- zewnętrzne - zagraniczne, niekontrolowane czynniki, pochodzące spoza kraju macierzystego

- międzynarodowe - układ współdziałania pomiędzy czynnikami występującymi w otoczeniu krajowym i zagranicznym, a czynnikami występującymi w otoczeniu zewnętrznym dla danego kraju

*Otoczenie wg Griffina:

1. Ogólne - zewnętrzne w stosunku do przedsiębiorstwa instytucje i wymiary, które mają wpływ na kształt systemu zarządzania. Wymiary:

- ekonomiczny - system poziomu ekonomicznego, polityka makroekonomiczna

- technologiczny - systemy technologiczne wykorzystywane do wyrobu surowców, produktów, usług, dostęp do nowych technologii

- społeczno - kulturowy - charakterystyka społeczeństwa, zwyczaje, normy, tradycja, wykształcenie

- polityczno - prawny - rząd i jego regulacje, stosunki miedzy rządem a gospodarką, ograniczenia prawne

- międzynarodowy - wrażliwość na rynek obcy, eksport, import, joint-ventures, zaopatrzenie

2. Zadaniowe - organizacje, agendy bezpośrednio graniczące z przedsiębiorstwem, mają na nie określony wpływ, organizacja musi się z nim liczyć i dostosowywać. Są to:

- związki zawodowe - zorganizowane grupy pracowników, dążące do osiągania celów, broniące interesów pracowników

- właściciele - osoby będące właścicielami części firmy, pochodzące spoza organizacji

- konkurenci - firmy sprzedające podobne produkty

- dostawcy - dostarczają niezbędnych surowców lub usług do produkcji

- partnerzy - firmy współpracujące w ramach jakiegoś projektu np. joint-venture

- regulatorzy - instytucje blisko związane z firmą w kraju, kontrolujące jej działalność

3. Przedsiębiorstwo (wewnętrzne) - wpływa na funkcjonowanie i istnienie przedsiębiorstwa, oraz na zachowania w nim. W jego skład wchodzą:

- kierownictwo

- pracownicy

- kultura

Rysunki:

PODMIOTY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ - PRZEDSIĘBIORSTWA KRAJOWE

Działają w ramach określonej gospodarki narodowej, na terenie danego kraju, nawiązuje międzynarodowe stosunki gospodarcze, nie może całkiem odizolować się od gospodarki światowej.

Gospodarka Światowa

Definicje wg dwóch kryteriów:

- funkcjonalne - historycznie ukształtowany i zmieniający się w czasie system powiązań produkcyjnych, technologicznych, handlowych, finansowych i instytucjonalnych między gospodarkami narodowymi różnych krajów, o różnych poziomach rozwoju społeczno - gospodarczego, włączający je w ogólnoświatowy proces produkcji i wymiany.

- instytucjonalne - zbiorowość różnorodnych organizmów i instytucji funkcjonujących zarówno na poziomach krajowych, jak i na szczeblu międzynarodowym., bezpośrednio lub pośrednio zajmujących się działalnością gospodarczą oraz powiązanych ze sobą w pewien całościowy system, poprzez sieć międzynarodowych stosunków ekonomicznych.

*ETAPY UMIĘDZYNARODOWIENIA PRZEDSIĘBIORSTW KRAJOWYCH:

a) Umiędzynarodowienie sfery wymiany - eksport i import produktów i surowców, nawiązywanie kontaktów, zapoznanie się z warunkami

b) Pełne wejście na obcy rynek - poprzez np. produkcję

c) Całkowite umiędzynarodowienie - globalizacja

*Inny podział:

1. Przedsiębiorstwo krajowe

2. Wejście na rynek międzynarodowy

3. Korporacja międzynarodowa

4. Korporacja globalna (globalna wioska - fakt, bo postęp naukowo techniczny, lepsza organizacja pracy przedsiębiorstwa, konkurencja międzynarodowa, polityka ekonomiczna państwa)

Wiąże się to z postępem technicznym, który jest efektywniejszy o przepływ i dóbr i informacji, dyfuzja technologii, wyrównanie zdolności technologicznych w krajach (technoglobalizm).

Konkurencja międzynarodowa - rynek konsumenta przekształcony w rynek producenta, zmiany w zakresie popytu, ujednolicenie potrzeb i gustów nabywców (McDonaldyzacja), przyspieszenie reakcji producentów na zmiany (kompresja czasu i przestrzeni), skrócenie czasu produkcji, przepływ produktów przez fragmentaryzację łańcucha wartości.

Polityka ekonomiczna państwa- integracja oraz stworzenie i przyjęcie przez państwa korzystnych warunków współpracy międzynarodowej, wspólnych założeń polityki ekonomicznej.

Gospodarka Narodowa

Stanowi strukturę, w której sumuje się działalność gospodarczą przedsiębiorstw krajowych, a także tych korporacji międzynarodowych, które włączyły daną gospodarkę narodową bądź jej oddziały w sferę swego działania, instytucje gospodarcze i ich działalność - inflacja, polityka podatkowa itd. Oraz instrumenty ściśle wiązane z międzynarodowymi stosunkami gospodarczymi.

PODMIOTY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ - KORPORACJE TRANSNARODOWE

Można określić jako przedsiębiorstwa prowadzące działalność produkcyjną, usługową w co najmniej 2 krajach oraz posiadające również co najmniej w 2 krajach swoje filie lub oddziały będące w całości lub w części własnością przedsiębiorstwa macierzystego, lecz zlokalizowane w tych innych krajach. Powstają i rozwijają się przez inwestycje zagraniczne, przejęcia, fuzje, poddostawy, tworzenie zakładów produkcyjnych, spółek córek. Koordynują działalność produkcyjno - handlową różnych jednostek, w różnych krajach z jednego ośrodka podejmującego decyzje strategiczne.

Korporacje Wielonarodowe

Przedsiębiorstwo macierzyste jest właścicielem tylko części aktywów korporacji, reszta należy do innych przedsiębiorstw zagranicznych.

*CECHY KTN:

1. Suwerenność ekonomiczna - korporacje działają i istnieją niezależnie od gospodarki narodowej, nie interesuje je ich kraj, podejmują decyzje niezależne od interesów gospodarek i polityki innych państw.

2. Złożoność organizacyjna i funkcjonalna - najbardziej złożone i efektywne organizacje stworzone przez ludzi. Różne struktury organizacyjne i wymiary:

- własnościowy - różnego rodzaju jednostki własne, mieszane i niezależne przedsiębiorstwa

- funkcjonalny - powstaje w wyniku rozczłonkowania łańcucha wartości, czyli wszelkich czynności wykonywanych w przedsiębiorstwie

- strukturalny - łączy się złożoność organizacji w poszczególnych jednostkach

3. Rozproszenie geograficzne - korporacje obecne na wszystkich kontynentach, na atrakcyjnych dla nich rynkach, są widoczne na całym świecie.

4. Specjalizacja funkcjonalna - wybrane jednostki KTN działają zgodnie z polityką globalną mandatu, czyli wykonują operacje na potrzeby całego systemu korporacyjnego, następuje wydłużenie serii produkcyjnej, podnoszenie globalnej efektywności, kumulowanie doświadczenia, polecanie zadań jednostkom.

5. Zdolność arbitrażowa - KTN dążą do szybkiego i efektywnego wykorzystania różnic ekonomicznych występujących na rynkach, poprzez prowadzenie operacji lub transakcji na różnych rynkach (ceny, kursy walut, stopy procentowe, podatki).

6. Zdolność integrowania - mechanizm zapewniający ścisłą współpracę poszczególnych jednostek KTN, koordynacja i ścisłe powiązania.

7. Elastyczność organizowania - KTN to podmioty działające elastycznie, szybko i efektywnie dostosowują się do sytuacji na rynku światowym.

- wewnętrzna - zmiany w firmie

- zewnętrzna - przyjęcie nowej firmy, fuzja

8. Globalna efektywność - liczy się całość, a nie poszczególne jednostki, KTN dążą do otrzymywania pozytywnego efektu globalnego.

9. Zdolność dostosowania - zdolność przystosowania KTN do międzynarodowego otoczenia i projekty globalne muszą być dostosowane do potrzeb rynku lokalnego.

PODMIOTY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ - MIĘDZYNARODOWE UGRUPOWANIA INTEGRACYJNE

Łączenie kilku gospodarek narodowych w jedną całość. Mają najczęściej charakter regionalny. Są to wyraźnie wyróżniające się na tle otoczenia jednolite, nowe organizmy gospodarcze, obejmujące 2 lub więcej krajów, powstały w wyniku procesów dostosowawczych.

- formalne - porozumienie międzynarodowe ze strukturą organizacyjną i określonymi celami.

- nieformalne - nie są wynikiem porozumienia, ale powiązane stosunkami gospodarczymi, bez rozwiniętej struktury organizacyjnej.

Międzynarodowa Integracja Gospodarcza

Proces obejmujący odpowiednie zmiany w strukturach gospodarczych poszczególnych krajów, we wzajemnych stosunkach w kierunku wytworzenia jednolitej struktury ekonomicznej i w oparciu o nią jednolitego organizmu gospodarczego. W integracji istnieje wspólny cel, czyli wyrównanie poziomu gospodarczego państw członkowskich.

Cele:

- swobodny przepływ kapitałów

- ulepszenie stosunków gospodarczych

- obniżka kosztów i szybsze tempo postępu technicznego

- łatwiejszy dostęp do rynków zagranicznych

- specjalizacja i wzrastanie skali produkcji

- mieszanie się kultur

Przesłanki:

- polityczne - jednolity ustrój, zbieżność celów polityki zagranicznej

- społeczno - ekonomiczne - systemy ekonomiczne krajów, wzrost dobrobytu

- inne - potrzeba wspólnego kształtowania infrastruktury

Warunki (nie wszystkie kraje mogą się integrować):

- położenie geograficzne - bliskie położenie, aby skrócić czas przepływu dóbr i usług

- komplementarność struktur

- odpowiednia infrastruktura - połączenia, telekomunikacja, Internet

- sprzyjająca polityka ekonomiczna - udzielenie przez kraje członkowskie preferencji i swobody przepływu kapitału.

Fazy

1

2

3

4

5

6

7

- sfera wolnego handlu

X

- unia celna

X

X

- jednolity rynek towarów

X

X

X

- wspólny rynek

X

X

X

X

- unia walutowa

X

X

X

X

X

- unia ekonomiczna

X

X

X

X

X

X

- unia polityczna

X

X

X

X

X

X

X

  1. Liberalizacja handlu miedzy krajami członkowskimi

  2. Wspólna wewnętrzna taryfa celna

  3. Swobodny przepływ dóbr

  4. Wolny przepływ czynników produkcji (praca, kapitał, usługi)

  5. Wspólna waluta

  6. Wspólna polityka ekonomiczna - harmonizacja polityki ekonomicznej

  7. Unifikacja polityki ekonomicznej (wewnętrzna i zagraniczna)

*Znane międzynarodowe ugrupowania integracyjne (formalne):

1. CEFTA - Środkowoeuropejskie Porozumienie O Wolnym Handlu, założycielami były Polska, Czechosłowacja i Węgry, celem liberalizacja barier pozacelnych, utworzenie sfery wolnego handlu towarami przemysłowymi. (Czechy, Słowacja, Polska, Węgry, Słowenia, Rumunia, Bułgaria, Chorwacja)

2. EFTA - Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, liberalizacja handlu towarami przemysłowymi, stała ekspansja gospodarcza, wspólna polityka ekonomiczna. (Szwajcaria, Norwegia, Islandia, Lichtenstein)

3. „BSWH” - Bałtycka Sfera Wolnego Handlu.

4. „EWEA” - Europejska Wspólnota Energii Atomowej.

5. NAFTA - Północno Amerykański Układ Wolnego Handlu, liberalizacja handlu wzajemnego towarami i przyspieszenie tempa jego rozwoju. (USA, Kanada, Meksyk)

6. LAFTA - Stowarzyszenie wolnego handlu Ameryki Łacińskiej, liberalizacja przepływu towarów i rozwój handlu.

7. MERCOSUR - Wspólny rynek Ameryki Południowej, szeroka redukcja ceł, zgodnie z przyjętym harmonogramem.

8. ASEAN - Stowarzyszenie Krajów Azji Południowo - Wschodniej.

9. SPARTECA - Regionalne Porozumienie O Handlu I Współpracy Gospodarczej Miedzy Krajami Południowego Pacyfiku.

MODEL INTEGRACJI GOSPODARCZEJ

Całościowy obraz układu integracyjnego obejmujący zespół jego głównych właściwości, w tym zwłaszcza podział kompetencji między organami narodowymi, a rządami państw członkowskich oraz między centralnymi ośrodkami władzy gospodarczej w poszczególnych krajach, a przedsiębiorstwami.

- w modelu międzynarodowej integracji gospodarczej nie występuje ograniczenie suwerenności

- model ponadnarodowy integracji gospodarczej zależy od krajów członkowskich

MECHANIZM INTEGRACJI GOSPODARCZEJ

Jest pojęciem węższym od modelu i obejmuje zasady funkcjonowania rynku międzynarodowego oraz jego związki z rynkami poszczególnych państw członkowskich.

- mechanizm wolnego rynku i handlu - „niewidzialna ręka rynku”, przepływ czynników w skali ugrupowania

- mechanizm rynku regulowanego - zajmują się koordynacją i unifikacją celów i środków

PODMIOTY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ - MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE GOSPODARCZE

1. Status międzynarodowy członków

- międzynarodowe organizacje rządowe, w przynajmniej 2 lub większej liczbie krajów i reprezentowane przez ich rządy np. NATO, ONZ, UE

- międzynarodowe organizacje pozarządowe - porozumienia osób fizycznych lub prawnych, mają charakter publiczny np. Greenpeace, Amnesty International

- organizacje transnarodowe - korporacje przemysłowe i handlowe

2. Zasięg podmiotowy

- organizacje powszechne, obejmujące cały świat, uniwersalne

- regionalne (grupowe)

3. Kryterium podmiotowe

- organizacje polityczno - wojskowe np. NATO

- organizacje gospodarcze np. EFTA, OPEC

- organizacje kulturalne, do spraw oświaty, nauki i kultury np. ONZ, UNESCO

- organizacje zdrowia np. WHO (Światowa Organizacja Zdrowia)

*Funkcje:

1. Regulacyjne - ukształtowanie postaw i zasad

2. Kontrolne - ustalenie stanu faktycznego

3. Operacyjne - świadczenie usług przez organizację, pomoc społeczna

*Znane Międzynarodowe Organizacje Gospodarcze:

1. MFW - Międzynarodowy Fundusz Walutowy, przywrócenie wymienialności walut, pomoc finansowa, rola kontrolna i doradcza.

2. MBOR - Bank Światowy, pomoc w odbudowie po II Wojnie Światowej, finansowanie inwestycji o charakterze infrastrukturalnym, niwelowanie różnic w poziomach rozwoju gospodarczego, popieranie rozwoju krajów słabo rozwiniętych.

3. WTO - Światowa Organizacja Handlu, zniesienie barier, stojących na drodze wolnego handlu.

4. OECD - Organizacja Współpracy Gospodarczej I Rozwoju, powstała z inicjatywy USA, była reakcją na utworzenie EWG, osiąganie wysokiego wzrostu gospodarczego, najwyższy poziom zatrudnienia, pomoc biednym krajom.

KONKURENCYJNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA

Konkurencja

Zjawisko , w którym uczestnicy dążą do zdobywania przewagi nad innymi.

Konkurencyjność

Zdolność danego podmiotu (gospodarki, przedsiębiorstwa) do sprostania konkurencji, a zatem zdolność do przystosowania i rozwoju, wykorzystania zagrożeń, jako rozwojowych wyzwań, jest procesem mierzalnym i zarządzalnym.

Międzynarodowa Zdolność Konkurencyjna

Wg Bossaka to zdolność rywalizacji o korzyści związane z udziałem kraju w międzynarodowym podziale pracy. Może być ona analizowana dynamicznie bądź statycznie.

Pozycja Konkurencyjna

Dotyczy z reguły udziału danego kraju w międzynarodowym podziale pracy i obrocie gospodarczym. Wynik oceny przez rynek tego, co przedsiębiorstwo na nim oferuje, mierzone najczęściej udziałem w rynku oraz osiągniętymi wynikami finansowymi.

*Tło ekonomiczne konkurencyjności - w efekcie zmian zapoczątkowanych przez kryzys naftowy w gospodarce światowej zaszły następujące zjawiska, które miały wpływ na konkurencyjność:

- spadek znaczenia przemysłu dla rozwoju gospodarczego, połączony ze wzrostem znaczenia usług

- zmniejszenie ilości osób zatrudnionych w rolnictwie, przy jednoczesnym zwiększeniu jego wydajności

- zmniejszenie znaczenia surowców, przejście do materiałooszczędnych technik wywarzania, rozwój zaawansowanych technologii, zastąpienie surowców produktami syntetycznymi, przetwarzanie surowców

- zmniejszenie znaczenia siły roboczej

- wzrost znaczenia kosztu kapitału i jego efektywnego wykorzystania

- wzrost znaczenia innowacji i technologii

- mały popyt wewnątrz niektórych krajów

- wzrost znaczenia informacji

- porozumienia internetowe

- łączenie krajów w ugrupowania integracyjne

- otwieranie się gospodarek

*POZIOMY KONKURENCYJNOŚCI (miernikiem jest poziom jakości i wydajności pracy):

1. Megakonkurencyjność - na poziomie grup krajów.

2. Makrokonkurencyjność - to warunki, które sprzyjają lub utrudniają rozwój gospodarczy i stanowią atrakcyjną lokatę dla inwestycji. Z punktu widzenia krajowych zasobów dla potencjalnego przedsiębiorcy. Na poziomie gospodarki, rozpatrywanej jako całość.

3. Mezokonkurencyjność - wielkość oferowanych możliwości w zakresie zwrotu od dokonanych inwestycji. Na poziomie branż i gałęzi.

4. Mikrokonkurencyjność - długookresowa zdolność do sprostania konkurencji ze strony innych podmiotów krajowych i zagranicznych, utrzymywania lub powiększania udziałów rynkowych i osiągania w związku z tym odpowiednich zysków. Na poziomie przedsiębiorstw.

5. Mikro - Mikrokonkurencyjność - na poziomie towarów i usług.

*POJECIE MIĘDZYNARODOWEJ KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARCZEJ:

- zdolność kraju do tworzenia większego bogactwa niż konkurenci na rynku światowym

- zdolność do wywarzania dóbr i usług, które w warunkach wolnego i rzetelnego handlu są akceptowe na rynku światowym, przy jednoczesnym wzroście realnych dochodów ludności w długim okresie czasu

- zdolność do osiągania dynamicznego wzrostu gospodarczego

- zdolność do tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi międzynarodowej konkurencyjności przemysłów danych narodów oraz międzynarodowej konkurencyjności firm działających w ramach poszczególnych krajowych przemysłów i branż

*Diament Portera - determinanty konkurencyjności:

1. Czynniki produkcji - pozycja zajmowana przez dany kraj pod względem niezbędnych czynników produkcji, do konkurowania w danym sektorze, brak tych czynników wpływa na ich poszukiwanie, wykształcenie, edukacja.

2. Cechy popytu - jego kultura, dynamika, wielkość, ilość i potrzeby nabywców, popyt na rynku wewnętrznym, na wyroby i usługi przemysłu.

3. Branże pokrewne i wspierające - istnienie lub brak w danym kraju zaopatrzeniowych i innych pokrewnych sektorów odpowiadających wymaganiom konkurencji, bez nich nie byłaby możliwa produkcja.

4. Strategia i struktura firm i rywalizacja miedzy nimi - warunki ukształtowane przez państwo, określające jak przedsiębiorstwa są tworzone, organizowane i zarządzane oraz wyznaczające charakter rywalizacji na rynku wewnętrznym.

*KSZTAŁTOWANIE MIĘDZYNARODOWEJ PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ:

Przewaga konkurencyjna jakiegoś kraju jest uzyskiwana w tych sektorach gospodarki, w których przedsiębiorstwa w najlepszy sposób mogą, przy użyciu swoich zasadniczych kompetencji, wykorzystać krajowe zasoby. Zasoby i zdolności decydujące o przewadze konkurencyjnej określa się zbiorowo jako zasadnicze lub kluczowe kompetencje, mające przynosić zyski firmie i korzyści klientom.

*Diament Portera + Dunning = czynniki uzupełniające:

1. Państwo

2. Transnarodowa działalność firm

3. Szanse

*POLITYKA KONKURENCYJNOŚCI POWINNA POLEGAĆ NA(nieaktualne):

- rozwoju czynników produkcji

- wewnętrznej sile gospodarczej

- internacjonalizacji gospodarki

- działalności rządu

- sektor finansowy

- infrastruktura

- sposób zarządzania

- nauka i technologia

- zasoby ludzkie

*CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI(Próby mierzenia konkurencyjności. Czynniki konkurencyjności wg IMD (szwajcarski instytut - Międzynarodowy Instytut Rozwoju Zarządzania):

1. Efektywność biznesu

- produktywność, wydajność całej gospodarki i jej poszczególnych sektorów

- rynek pracy

- rynki finansowe

- praktyki zarządzania

- wpływ procesów globalizacji

2. Osiągnięcia gospodarcze

- gospodarka międzynarodowa

- handel międzynarodowy

- międzynarodowe inwestycje

- zatrudnienie

- ceny

3. Efektywność rządu

- finanse publiczne

- polityka fiskalna

- ramy instytucjonalne

- ramy gospodarcze

- edukacja

4. Infrastruktura

- podstawowa infrastruktura

- infrastruktura technologiczna

- infrastruktura naukowa

- zdrowie i środowisko naturalne

- system wartości

*STRUKTURA KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

1. Potencjał konkurencyjności - zasoby materialne i niematerialne, umiejętności, które umożliwiają osiągnięcie przewagi konkurencyjnej. 11 sfer funkcjonalno - zasobowych potencjału konkurencyjności:

a) sfera informacji - znajomość aktualnej sytuacji na rynku

b) sfera działalności badawczo - rozwojowej - jakoś kadry

c) sfera produkcji - nowoczesność technologii, jakość kadry

d) sfera zarządzania - zarządzanie jakością

e) sfera logistyki - powiązania z dostawcami, zasoby, transport

f) sfera dystrybucji - gęstość sieci dystrybucyjnej

g) sfera marketingu - jakie nakłady na działania marketingowe

h) sfera finansów - potencjał finansowy, struktura majątku

i) sfera organizacji i zarządzania - struktura organizacyjna, własność

j) sfera zatrudnienia - poziom wykształcenia pracowników

k) sfera zasobów niewidzialnych - renoma, wizerunek patenty

Model budowania potencjału konkurencyjności składa się z takich faz jak:

I - rozpoznanie rynków leżących w polu zainteresowań przedsiębiorstwa

II - rozpoznanie składników potencjału konkurencyjności

III - analiza kluczowych składników potencjału konkurencyjności

IV - planowanie działań umacniających kluczowe składniki potencjału konkurencyjności

V- realizacja planu działań umacniających konkurencyjność przedsiębiorstwa

2. Przewaga konkurencyjna

Wg Portera przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa można określić jako siłę wobec konkurentów na rynku. Przedsiębiorstwa dążą do uzyskania trwałej przewagi konkurencyjnej, co umożliwia wygranie walki z konkurentami. Jest to zdolność przedsiębiorstwa do wygrywania z konkurentami, jej istota polega na trwałej zdolności przedsiębiorstwa do innowacji we wszystkich aspektach działania, przy czym liczy się nie jednorazowy akt, ale raczej zdolność do ciągłego ulepszania, przekształcania, udoskonalania. Do stworzenia przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa na rynku międzynarodowym mogą się przyczynić niezależne od niego czynniki istniejące w otoczeniu gospodarczym kraju macierzystego, które umożliwiają konkurencyjność krajowych firm na rynkach światowych, na co wskazują 4 determinanty osiągania międzynarodowej przewagi konkurencyjnej w Diamencie Portera.

2 podstawowe strategie - źródła - przewagi konkurencyjnej:

a) Przywództwo kosztowe - strategia niskich cen, obniżenie kosztów wytwarzania, aby sprzedawać po niższych cenach, zagrożona nadmierną koncentracją na kosztach a nie na jakości oraz uzyskania takiej przewagi przez konkurentów. Istotą tej strategii jest uzyskanie trwałej przewagi kosztów nad konkurentami.

b) Różnicowanie - (dyferencjacja), istota jest osiągniecie przewagi różniczkowej nad konkurentami, stworzenie produktu postrzeganego przez klientów jako lepszego. Wszelkie elementy odróżniające od konkurentów, narażenie na ryzyko imitacji produktów markowych.

Zarówno strategię przywództwa kosztowego jak i różnicowania można rozpatrywać z punktu widzenia obejmowania przez firmę całego rynku lub tylko wybranych jego segmentów. Przewagę konkurencyjna należy rozpatrywać łącznie z zabiegiem konkurencyjnym, czyli zdolnością firmy do konkurowania na mniejszej lub większej liczbie rynków bądź segmentów danego rynku.

*4 PODSTAWOWE STRATEGIE KONKURENCJI

1. Zróżnicowanie szerokiego zasięgu - oferowanie pełnej gamy wyrobów, od najbardziej skomplikowanych o najwyższej jakości i jednocześnie najdroższych do prostych i tanich.

2. Zróżnicowanie wąskiego zasięgu - produkty o wyjątkowych cechach, oferowane wąskiej grupie odbiorców.

3. Przywództwo kosztowe szerokiego zasięgu - szeroka gama wyrobów, ale stosunkowo tanich.

4. Przywództwo kosztowe wąskiego zasięgu - koncentracja na najniższym segmencie rynku i konkurencja za pomocą najniższych cen.

Łańcuch Wartości

Jest to sekwencja powiązanych ze sobą czynności, w efekcie których dochodzi do wytworzenia przez firmę pewnej wartość, nabywanej przez klienta. Strategia ta związana jest z tworzeniem specyficznych powiązań między czynnościami podstawowymi oraz pomocniczymi, czyli w celu maksymalizacji zysku na arenie międzynarodowej. Od łańcucha wartości firmy zależy również jej przewaga konkurencyjna.

Z punktu widzenia zarządzania działalnością firmy w modelu Portera istotne są dwie sprawy:

- złożoność łańcucha wartości

- możliwość jego rozczłonkowania (fragmentaryzacji), czyli przemieszania w przestrzeni oraz koordynowania w czasie. Ma ona sens, jeśli każda z funkcji operacji może być umieszczona w takim miejscu którego warunki ekonomiczne umożliwiają jej realizację w sposób najbardziej efektywny.

Fragmentaryzacja

Rozbudowa i specjalizacja ogniw łańcucha wartości, a jednocześnie ich wyodrębnienie i przemieszczenie.

*STRATEGIE CZYNNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

1. Strategia konfiguracji czynności przedsiębiorstwa - międzynarodowa konfiguracja, rozmieszczenie różnych elementów łańcucha wartości firmy w różnych krajach i na różnych rynkach.

2. Strategia koordynowania czynności przedsiębiorstwa - międzynarodowa koordynacja, polega na takim doborze sieci powiązań, współpracy i uzgodnień pomiędzy jednostkami wewnętrznymi firmy i jej zewnętrznymi partnerami w różnych krajach by zmaksymalizować przewagę konkurencyjną firmy na określonym rynku.

Instrumenty Konkurowania

To sposoby i narzędzia pozyskiwania klientów czy dostawców na warunkach akceptowalnych przez przedsiębiorstwo i służących osiągnięciu długofalowych celów.

Pozycja Konkurencyjna

Dotyczy z reguły udziału danego kraju w międzynarodowym podziale pracy i obrocie gospodarczym. Wynik oceny przez rynek tego, co przedsiębiorstwo na nim oferuje, mierzone najczęściej udziałem w rynku oraz osiągniętymi wynikami finansowymi.

*5 SIŁ PORTERA

1. Siła przetargowa dostawców - siła oddziaływania dostawców i możliwości wpływania przez nich na działalność przedsiębiorstwa w sektorze.

2. Siła przetargowa nabywców - siła oddziaływania odbiorców i ich siła przetargowa w stosunku do producentów z danego sektora.

3. Rywalizacja konkurujących firm - rywalizacja miedzy firmami działającymi w danym sektorze.

4. Zagrożenia substytucją innych produktów - zagrożenia ze strony konkurentów, którzy mogą wprowadzić dobra substytucyjne.

5. Zagrożenia wejścia potencjalnych konkurentów - zagrożenia ze strony potencjalnych konkurentów, mogących wejść na dany rynek w określonej branży.

Przewaga konkurencyjna na rynku zagranicznym może się różnić od jego przewagi konkurencyjnej na rynku krajowym. W wyniku stawiania czoła konkurencyjności innych firm oraz „całemu układowi diamentu Portera” na danym rynku, należy zaznaczyć, że w omawianej koncepcji charakter przewagi konkurencyjnej i potencjalna zyskowność w danej branży, jest wg Portera wypadkową działania 5 sił.

*MACIERZ MIĘDZYNARODOWEJ KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

Duże

Atuty produktów

Małe

Baronowie

Królowie

Plebejusze

Ekspansjoniści

Mały Duży

Udział w rynku (zasięg geograficzny)

KORPORACJE TRANSNARODOWE

Koordynują działalność produkcyjno - handlową różnych jednostek, w różnych krajach z jednego ośrodka podejmującego decyzje strategiczne. Na ich rozwój wpływają:

- czynniki o charakterze globalnym - postęp naukowo - techniczny, polityka ekonomiczna państwa, konkurencja międzynarodowa.

- czynniki o charakterze lokalnym

Główne funkcje międzynarodowych korporacji:

a) przemieszanie (transferowanie) i realokacja zasobów i zdolności produkcyjno - handlowych (wytwórczych)

b) pobudzanie wzrostu i efektywności gospodarczej

c) stymulowanie restrukturyzacji (mikroaspekt - nowe zakłady lub modernizacja starych, makroaspekt - rozwój nowoczesnych branż, efektywność wzrostu gospodarczego)

d) aktywizowanie lokalnych zasobów i konkurencji na rynku

e) transmitowanie nowych metod i wzorców

f) integrowanie działalności przedsiębiorstw i gospodarek

Transnacjonalizacja (Korporacji)

Zwiększenie międzynarodowej aktywności. Wskaźnik ten wyraża intensywność lokowania za granicą funkcji operacji realizowanych przez przedsiębiorstwo. Obliczany jest jako średnia ważona 3 udziałów:

- zagranicznych aktywów

- sprzedaży

- zatrudnienia

*WPŁYW KTN NA PROCESY I DZIEDZINY W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ

- przemiany w funkcjonowaniu w gospodarce światowej

- zmiany pozycji i powiązań grup krajów

- przesunięcia w sferze zasobów wytwórczych i produkcji (zwłaszcza przemysłowej)

- pogłębianie różnic w dochodach i poziomie rozwoju gospodarczego

*ANALIZA STRATEGII ROZWOJU I STRATEGII KTN

Najważniejsze rodzaje strategii:

I. Rodzaje strategicznych orientacji internacjonalizacji - strategie ponadgraniczne

a) strategia etnocentryczna - międzynarodowa, wczesne stadium internacjonalizacji

b) strategia policentryczna - wielonarodowa

c) strategia globalna - geocentryczna

d) strategia dualna - oportunistyczna

II. Wybór strategii rozwoju międzynarodowej pozycji przedsiębiorstwa

a) wzrostu - ekspansji, wskazana dla produktów i rynków o wysokiej pozycji rynkowej, aspiracje do roli przywódcy.

b) konsolidacji - zabezpieczenia, dla tych, w których przedsiębiorstwo ma już pozycję lidera i chce ja utrzymać np. przez połączenie z inną firmą.

c) stworzenia pozycji rynkowej - przedsiębiorstwa ze słabnącą pozycją rynkową, nowe produkty na nowych rynkach, nie dąży do przywództwa, tylko do odpowiedniego udziału w rynku.

d) wycofywania się - deinwestycji, przedsiębiorstwo w przypadku produktów i rynków, które przynoszą okresowe straty, przedsiębiorstwo powinno z nich zrezygnować.

Strategia rozwoju przedsiębiorstwa decyduje na jakich rynkach branżowych i geograficznych, w jakim tempie, jakimi sposobami, etapami i instrumentami firma będzie umacniać swą przewagę konkurencyjną i pozycję rynkową.

PRODUKT

4

3

2

1

3. Rozwój produktu

4. Dywersyfikacja

1. Penetracja

2. Rozwój rynku

1 2 3 4

RYNEK

  1. Penetracja - nastawia firmę na kontynuowanie i intensyfikowanie działalności na tych samych rynkach, etap przejściowy do następnych strategii rozwoju.

  2. Rozwój rynku - kieruje się ku nowym rynkom zbytu przy dotychczasowym asortymencie, firma wyspecjalizowana produktowo.

  3. Rozwój produktu - nowy asortyment, ale na tym samym terenie

  4. Dywersyfikacja - nowe produkty na nowych rynkach, dużo zasobów.

III. Sformułowanie strategii wejścia na rynek

IV. Strategia własności

V. Strategie konkurencji - bazowe, sektorowe

VI. Strategie funkcjonalne - dostosowanie sfer funkcjonalnych przedsiębiorstwa do działania na rynku międzynarodowym, wspomagają realizację strategii rozwoju i bazowych, celem podniesienie jakości, efektywności i dostosowanie do rynku przez np. zakup i wdrożenie licencji, wprowadzenie norm jakości ISO.

a) strategie marketingowe

- podaży - produkcja zgodnie z wymaganiami klienta, produkt - identyczny, adaptacja produktu, nowy, kontrakt - jedna cena, różne ceny, ceny na bazie kosztów

- dystrybucji - strategia zbytu i logistyki marketingowej

- komunikacji - związana z promocją i reklamą

b) strategie w sferze produkcji dotyczą

- produkcji wyrobu na rynki zagraniczne identycznego jak na rynku krajowym

- dywersyfikacji produktu

- stworzenia jednolitego standardu światowego

c) strategie badań i rozwoju - typy strategii badawczo - rozwojowych to:

- wysokiego nasycenia innowacjami

- średniego poziomu innowacyjności

- ograniczonego znaczenia innowacji

d) strategie zaopatrzenia - związane z produkcją, tworzenie łańcuchów dostaw, od surowców do gotowych produktów, stabilne i ciągłe realizowanie zadań produkcyjnych.

e) strategie finansowe - wybór odpowiednich źródeł finansowania, samo lub ze środków wewnętrznych.

f) strategie w zakresie zatrudnienia i kadr

VII. Rozwój strategii „zarządzania” otoczeniem politycznym - strategia przedsiębiorstwa w stosunku do rządów krajów goszczących.

a) normatywna - stosowana przez filie, mają dużą autonomię i one ustalają warunki z rządem

b) centralizacyjna - negocjacje z rządem prowadzone przez centralę, więcej spraw będących przedmiotem negocjacji

c) ad-hoc - negocjacje przez filię, ale na podstawie kontraktu między centralą a rządem

d) koordynacyjna - połączenie a, b i c, na potrzeby całego systemu korporacyjnego.

VIII. Tworzenie strategii koordynacji

PONADGRANICZNE STRATEGIE DZIAŁALNOŚCI KORPORACJI TRANSNARODOWYCH

Strategie Ponadgraniczne

Polegają na optymalnym lokowaniu poszczególnych funkcji operacji i realizujących je jednostek, ich specjalizacji, integrowaniu oraz koordynowaniu w taki sposób, aby następowało podnoszenie międzynarodowej przewagi konkurencyjnej oraz ogólnej efektywności korporacji.

*Presja na obniżanie kosztów - wymusza pogłębianie fragmentaryzacji ogniw łańcucha wartości, delokalizację jednostek organizacyjnych, zwiększanie specjalizacji skali produkcji i kumulowanie doświadczeń, a następnie integrowanie i koordynowanie ich działalności.

*Presja na dostosowanie - standardowych produktów i metod produkcyjnych do potrzeb i możliwości lokalnych jest spowodowana przez utrzymujące się różnice potrzeb, gustów, przyzwyczajeń klientów na różnych rynkach.

*Firma musi wybrać czy chce obniżać koszty, czy dostosowywać się do warunków na innych rynkach. Struktury organizacyjne - funkcjonalne, dywizjonalne, macierzowe budowane są w sposób hierarchiczny. Artefakty - widoczne walory fizyczne firmy. Normy wartości - kultura organizacyjna firmy.

*Rodzaje strategii ponadgranicznych:

1. STRATEGIA MIĘDZYNARODOWA - ETNOCENTRYCZNA

2. STRATEGIA WIELONARODOWA - POLICENTRYCZNA

3. STRATEGIA GLOBALNA - GEOCENTRYCZNA

4. STRATEGIA TRANSNARODOWA - OPORTUNISTYCZNA

18


Wyszukiwarka