EKONOMIA - zagadnienia na zaliczenie - I rok

2010/2011

1. Ekonomia i jej istota - podział ekonomii,

2. Zasoby w ekonomii i ich podział z punktu widzenia wzrostu i rozwoju gospodarczego

3. Rodzaje systemów gospodarczych

4. Sprawność systemów gospodarczych - kryteria oceny sprawności

5. Rynek jako mechanizm regulacji

6. Podmioty gospodarujące i ich funkcjonowanie we współczesnej gospodarce (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo)

Przedsiębiorstwo (lub inaczej jednostka gospodarcza) - wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka, prowadząca działalność gospodarczą. Najczęściej definiowanym celem działalności przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku poprzez zaspokajanie potrzeb konsumentów.

Państwo: posiada:

-stałą ludność,

-suwerenną władzę,

-określone terytorium (wielkość państwa nie wpływa na jego podmiotowość) -oddzielone od innych granicą,

-zdolność wchodzenia w relacje międzynarodowe.

7. Funkcje i cele przedsiębiorstwa

Cele przedsiębiorstwa : - zysk - wysoka marża handlowa - wzrost sprzedaży - wzrost udziału w rynku - zmniejszenie ryzyka działania - zmniejszanie kosztów handlowych - innowacyjność w zakresie metod prezentacji i sprzedaży towarów - kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy, czyli wzrostu zaufania klientów i innych podmiotów do firmy i jej znaku firmowego.

Funkcjie przedsiębiorstwa: - techniczne (produkcja) - handlowe (kupno, sprzedaż, wymiana) - finansowe (poszukiwanie kapitału i obrót nim) - ubezpieczeniowe (ochrona majątku i osób) - rachunkościowe (inwentaryzacja, bilanse , koszty , statystyka) - administracyjne

zdjecia

8. Spółki osobowe, spółki kapitałowe.

9. Rynek, rodzaje rynków

10. Popyt - czynniki wpływające na popyt, krzywa popytu

11. Prawo popytu

12. Elastyczność popytu

13. Podaż - krzywa podaży

14. Podstawowe modele rynku(konkurencja doskonała, monopol, konkurencja monoploistyczna, oligopol).

Struktury rynkowe	Główne cechy	Liczba firm	Swoboda wejścia	Rodzaj produktu	Przykład
Konkurencja doskonała	-wielu kupujących -wielu sprzedających -identyczność prod. -swoboda wejścia i wyj. -doskonała informacja	Bardzo duża	Bardzo łatwa	identyczne	ziemniaki
Konkurencja monopolistyczna	-Dużo sprzedających -zróżnicowanie prod. -konkurencja niecelowa - łatwo wejść na rynek	wiele	łatwa	różne	odzież
Oligopol	-wielu uczestników -produkt podobny lub homogeniczny -wzajemna zależność cenowa -trudno wejść na rynek	Kilka do kilkunastu	trudna	Identyczne albo podobne	Samochody, komputery
Monopol	-jeden sprzedający -możliwość dawania cen -nie da się wejść na rynek	jedna	niemożliwe	Jeden prod.	Coca-Cola

15. Cena - funkcje cen

Cena - wstępnie ustalona zapłata za określone świadczenia,

Cena - koszt, który musi być poniesiony w momencie zakupu,

Cena - pieniężny wyraz wartości.

16. Formy monopolu

KARTEL - zmowa oligopolistyczna; gdy firmy z góry dzielą między siebie rynek, ustalają ogólną ilość prod., przy której cena sprzedaży maksymalizuje zysk kartelu, np. kartel naftowy, farmaceutyczny. Jest to związek samodziel-nych przeds., niezależnych finansowo i technicznie. Nie eliminuje całkowicie konkurencji (i w obrębie kartelu i na zewnątrz - dopuszcza outsiderów). Kartel bywa nietrwały, bo uczestnicy zmowy mają do siebie pretensje o przy-znanie za małego udziału w rynku.

SYNDYKAT - org. zbliżona do kartelu; tworzy wspólne biuro handlowe, reprezentujące interesy syndykatu na zewnątrz;

TRUST - przeds. wchodzące w jego skład tracą osobowość prawną i niezależność ekonom.; trustem zarządza rada wykonawcza, zyski płyną do wspólnej kasy i są dzielone proporcjonalnie do udziałów w truście; powstaje w dro-dze opanowania przez 1 przeds. - pozostałych, np. przez wykup akcji.

KONCERN - związek przeds. posiadających osobowość prawną, ale działających pod wspólnym zarządem jako całość należąca do 1 właściciela; dążą do opanowania źródeł surowców; = europejski typ monopolu. Przeds. domi-nujące wchodzi w posiadanie innych jednostek przez wykup ich akcji:

w drodze fuzji, przyjaznego przejęcia (postanowionego wspólnie), albo wrogiego przejęcia: wbrew woli przejmo-wanego, ale legalnie, np. przez zmasowany wykup akcji lub długów.

Koncerny działają w oparciu o powiązania

- pionowe: obejmują firmy uczestniczące w poszcz. fazach prod. dobra

- poziome: obejmują firmy produkujące ten sam produkt na różnych rynkach

KONGLOMERAT - typ monopolu, w którym pod jednym kierownictwem skupia się różne rodzaje działaln. gosp.; prod., handlowej, usługowej.

HOLDING - spółka akcyjna posiadająca akcje różnych przeds., na ogół z jednej gałęzi, w ilości zapewniającej kon-trolę nad nimi; tworzeniem holdingów zainteresowane są np. banki lub wielkie przeds. dla kontroli podległych przeds.

17. Istota rynku kapitałowego.

Rynek kapitałowy - segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje, przeznaczone na finansowanie inwestycji. Zwyczajowo (ale też w przepisach prawnych wielu krajów), cezurą czasową oddzielającą rynek pieniężny od kapitałowego jest termin zapadalności instrumentu finansowego wynoszący jeden rok.

Podstawowe funkcje rynku kapitałowego:

-pozyskiwanie kapitału przez emitentów,

-uzyskiwanie dochodów przez inwestorów, którzy udostępniają kapitał emitentom (np. -dywidendy),

-efektywna alokacja środków w gospodarce,

-właściwa wycena instrumentów finansowych (papierów wartościowych).

18. Instrumenty finansowe.

19. Papiery wartościowe - ich funkcje i rodzaje (akcje, obligacje)

Akcje - „To papiery wartościowe stwierdzające udział jej właściciela w kapitale spółki akcyjnej, równocześnie zaś uprawniającym go do uczestnictwa

w podziale zysków spółki w formie dywidendy oraz w podziale majątku spółki

w razie jej likwidacji ”. „Niektóre rodzaje akcji dają też prawo uczestnictwa

w kierowaniu spółką poprzez prawo głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Pojęcie akcji używane jest w trzech różnych znaczeniach ”:

1. Jako dokument formalny (papier wartościowy) stwierdzający prawo uczestnictwa w spółce akcyjnej.

2. Jako ogół praw i obowiązków akcjonariuszy wynikających z jego uczestnictwa w spółce.

3. Jako udział w kapitale akcyjnym.

Obligacja „jest instrumentem finansowym rynku kapitałowego o charakterze wierzycielskim, który inkorporuje w sobie korzyści o charakterze pieniężnym (odsetki lub premia) lub nie¬pieniężnym (np. prawo objęcia emisji akcji).” Emitent poprzez emisję obligacji gromadzi z rynku finansowego okreś¬loną sumę środków finansowych (zaciąga pożyczkę) i zobowiązuje się do jej zwrotu

w ustalonym terminie oraz do zapłaty odsetek. Instrument ten z jednej strony daje możliwość zaciągnięcia pożyczki (poprzez emisję), a z drugiej - jest dogodną formą lokaty kapitału (poprzez zakup). W przypadku każdej obligacji, jako instrumentu rynku kapitałowego można wyróżnić wartość: nominalną, emisyjną, rynkową i wykupu.

Wartość nominalna jest wielkością stałą, którą określa emitent. Reprezentuje ona kwotę, jaką otrzymuje jej posiadacz po upływie ter¬minu, na jaki została obligacja wyemitowana. Wartość ta stanowi podstawę na¬liczania wysokości odsetek lub dyskonta.

Wartość emisyjna to cena, po jakiej emitent sprzedaje obligacje na rynku pierwotnym, a więc kwota, jaką musi zapłacić osoba kupująca obligacje w momencie jej emisj

20. Wzrost gospodarczy, rodzaje wzrostu gospodarczego, czynniki wzrostu gospodarczego

21. Inflacja, formy inflacji, skutki inflacji




---