Zoologia kręgowców
Andrzej Elżanowski
Egzamin - test(otwarty i zamkniety)
Kręgowce odgrywają wielka rolę w ekosystemach ze względu na wysoki metabolizm(nieporównywalnie duży w stosunku do liczebności)
Kręgowce mają świadomość, są motywowane za pomocą pozytywnych i negatywnych doznań. Szczególna rola w nauce
WYKŁAD 1 5.10.2005
Systematyka - tworzenie naturalnej klasyfikacji(odzwierciedlającej pokrewieństwo)
Podstawą klasyfikacji są homologie
Systematyka (taksonomia) ewolucyjna - stosowana do niedawna (szkoła Simpsona- Mayra)
Stopień pokrewieństwa był obiektywny i mierzalny - oparty na stopniu homologii w identyczności gnomów.
Taka klasyfikacja nie oddawała dokładnie genealogii (oddawałaby gdyby ewolucja przebiegała równomiernie)
W rzeczywistości ewolucja przebiega w różnym tempie
homologia w niektórych grupach może zmieniać się znacznie szybciej, grupy wolniej zmieniające się są bardziej homologiczne
Kladystyka (taksonomia filogenetyczna) cel odtworzenie genealogii, a nie tylko określenie stopnia homologii.
Pokrewieństwo jest relatywne - przestaje być mierzalne
Gdyby nie było B, to A i C nazywałyby się grupami siostrzanymi(najbardziej spokrewnionymi)
Do tak rozumianego pokrewieństwa nie możemy brać wszystkich homologii
Rozróżnia się podobieństwa odziedziczone po ostatnim wspólnym przodku od starszych
Odziedziczone po ostatnim wspólnym - synapomorfie
Odziedziczone po starych przodkach - symplezjomorfia
Grupa nanofiletyczna - obejmuje przodka i wszystkich znanych potomków
Grupa parafiletyczna - wyłączając jednego potomka- lub wiecej (bo np. bardzo się różnili, jest zaawansowany)
Oparte na symplezjomorfiach(cechach starych)
Grupa polifiletyczna - wyłącza wspólnego przodka
Homoplazja - podobieństwa które nie wynikaja ze wspólnego pochodzenia, ale innych czynników
Np. analogie wynikające z podobieństwa funkcji, homoplazje wynikające z powodów rozwojowych
Przeciwieństwo homologii, przeszkadza w odkryciu homologii
Heterochronia - zjawisko ewolucyjne polegające na zmianach czasowych ontogenezy
Pedomorfoza - skrócenie trajektorii rozwojowej potomka w stosunku do przodka(potomkowe dochodza do młodzieńczego stadium przodka)
==========> ……………..potomek
=================>……przodek
Peramorfoza - wykraczanie; dalszy rozwój potomka
======================>…...potomek
=============>…………………przodek
STRUNOWCE (Chordata) Deuterostomia - wtórouste
Strunowce (Chordata), od kambru
Osłonice (Urochordata =Tunicata)
Żachwy (Ascidiacea)
Sprzągle (Thaliacea)
Iskrzyłudy (Pyrosomida)
Beczułkowce (Doliolida)
Salpy (Salpida)
Ogonice (Larvacea = Appendicularia)
Bezczaszkowce (Cephalochordata)
Lancetniki (Branchiostomatidae)
Uwaga!!!!
Jest to część systematyki potrzebna do odpowiedniego zrozumienia całego wykładu. Przed kazdym nowym wykładem będę zamieszczał taką abyśmy łatwiej poruszali się po bezkresnej krainie systematyki kręgowców. :P
___________________________________________________________________
struna grzbietowa (notochordata), przynajmniej u embrionów, ze zwakuolizowanych komórek.
U lancetnika z komórek mięśniowych
ośrodkowy układ nerwowy położony grzbietowo, powstaje przez wpuklenie ektodermy
gardziel pierwotnie i embrionalnie przebita szczelinami które pierwotnie służyły do filtrowania pokarmu.
Na dnie gardzieli endostyl- rynienka z rzeskami.(u kregowców gruczoł tarczycowy)
serce w położeniu brzusznym
OSŁONICE (Tunicata = Urochordata)
- ŻACHWY (Ascidiacea)
- OGONICE (Larvacea)
- SPRZĄGLE (Thaliacea)
- wylacznie morskie
- cechy strunowców zachowane tylko u larw
- na ogół obojnacze
- rozmnażanie żachw i sprzęgli często przez pączkowanie ze stolonu, do którego mogą znikać różne organy - prowadzi to często do powstanie kolonii
- odżywianie filtrowanie
ŻaCHWY (Ascidiacea)
- larwy kijankowate, bardzo długi ogon
- przyczepiają się do podłoża okolica gardzieli (przednim końcem)
- otwór ustny i odbytowy przemieszczają się dogrzbietowo i otwieraja na końcu syfonów
- larwa powstaje w wyniku rozmnażania płciowego (jest oozoidem)
- rozmnażanie bezpłciowe - paczkowanie, stolon wyrasta z podstawy, od niego odpaczkowują bardzo łatwo prowadzi do powstania kolonii:
- część - luźne kolonie (połączone tylko stolonem u podstawy)
- silnie zintegrowane kolonie:
*maja własne syfony wlotowe
*syfon wypustowe wchodzą do wspólnej komory kloakalnej.
Żachwy mogą być osobnicze , w luźnych koloniach i w silnie zintegrowanych (ze wspólną jama kloakalna)
SPRZĄGLE (Thaliacea)
Metageneza ,czyli przemiana pokoleń powstających drogą płciową (oozoidów) i bezpłciowa (blastozoidów) a wiec oozoidy odpaczkowuja pierwsze blastozoidy
Niektóre blastozoidy tzn. genozoidy, wytwarzaja gamety, z których powstaja oozoidy
Oozoidy - powstają drogą płciowa
Blastozoidy - powstają drogą bezpłciowa
Gonozoid - rozmnaża się płciowo
Sprzągle dzielimy na:
Iskrzyłudy (Pyrosomida)
Salpy (Salpida)
Beczułkowce (Doliolida)
pączkowanie może mieć bardzo skomplikowany przebieg
Iskrzyłudy
- cylindryczne kolonie wspólna tunika i kloaka
- oozoid rozwija się w kloace bez stadium larwy, w stolon ,który wytwarza 4 pączki taki zalążek opuszcza kolonie macierzystą stolon przekształca się w osobnika odżywczego(trofozoida) a paczki dalej odpączkowują tworząc nowa kolonie
Salpy
- zapłodnienie wewnetrzne
- rozwój bezpośredni
- zygoty implantują się w jajowodzie
Oozoidy w swojej jamie atrialnej, ze swojego stolona tworzą blastozoidy, które jednoczesnie sa gonozoidami.
Blastozoidy tworzą łańcuszki, połączone ze sobą i opuszczają osobnika macierzystego w grupach.
Beczułkowce
- osobnicze
- larwy kijankowate, ale zamknięte w kapsułach(nie pływają)
- oozoid wytwarza na stolonie 3 szeregi paczków, z których boczne osobniki to wyłącznie osobniki odżywcze(trofozoidy)
w środkowym rzędzie są forozoidy, które odrywają się od stolonu i na nie wskakują przyszłe gonozoidy (też wytworzone ze środkowego rzędu)
Wykład 1
5
Wyszukiwarka