PEDEUTOLOGIA - dr Prusak

ZAGADNIENIA :

1. Przedmiot badań, nurty badań - bez szczegółów - w jednym zdaniu

2. Dobór kandydatów do zawodu nauczyciela :

- pozytywny

- negatywny

- obojętny

3. Kształcenie nauczycieli - formy dotychczasowe, XX, XXI w (Denek)

4. Osobowość nauczyciela :

- artykuły

- teorie osobowości

- podstawy psychologiczne, pedagogiczne, socjologiczne

5. Kompetencje nauczyciela :

- pojęcie,

- atrybuty kompetencji (dynamika, antycypacja, zmiana, otwartość na zmiany), - rodzaje kompetencji wg Denka i Kwaśnicy (schemat)

6. Adaptacje społeczno - zawodowe nauczycieli :

- pojęcie

- etapy adaptacji

7. Awans zawodowy nauczyciela

8. Karta nauczyciela - propozycje zmiany

9. Autorytet nauczyciela :

- pojęcie

- rodzaje

- źródła

UWAGA !BRAKUJE ARTYKUŁÓW I OPRACOWAŃ OD PUNKTU 6 DO 9. MAM NADZIEJĘ, ŻE WSZYSCY SIĘ ZMOBILIZUJĄ I SZYBKO WKLEPIĄ CO TRZEBA.

3. 1. Przedmiot badań, nurty badań - bez szczegółów - w jednym zdaniu

Przedmiotem badań pedeutologii są zagadnienia dotyczące zawodu nauczyciela.

Nauczyciel jest przedmiotem i podmiotem badań pedentologicznych :

Przedmiot - grupa nauczycieli, instytucja(zbiór społeczny - jako szkoła i zjawiska społeczne)

Podmiot - jako osoba( zainteresowania, warunki bytowe).

Nauczyciel (wg Czesława Banacha) - osoba ucząca wartości, kształtująca umiejętności, dostarczająca wiadomości. Osoba, która kształtuje postawy wobec życia, świata i siebie, ale nie polegającą na indoktrynacji.

1. NURT BADAŃ NORMATYWNYCH

- zapoczątkowany w Polsce przez J.W.Dawida (rozprawa „O duszy nauczycielstwa”) - rozprawa o zawodzie nauczyciela, ukierunkował dalsze badania nad zawodem, była manifestem ideowym, określiła powinności nauczyciela

- kumulowanie wiedzy

- orientacja empiryczna - odwołuje się do pedagogicznego wzoru

- orientacja osobowościowa - odwołuje się do pedagogiki indywidualności

2. NURT HUMANISTYCZNY

- wiąże się z orientacja humanistyczną w badaniach psychologicznych i pedagogicznych

- jest konsekwencją odmiennej koncepcji człowieka

- rozumie człowieka jako jednostkę autonomiczną, pojmowaną holistycznie, która realizuje się w kontakcie z drugim człowiekiem

- kształcenie nie polega na kumulowaniu wiedzy, jest procesem komunikowania się

3. ORIENTACJA EMPIRYCZNA

- wyrasta z krytyki nurtu normatywnego

- ukształtował się w oparciu o filozofię pozytywistyczną

- jedynym obiektem poznania może być to co sprawdzone doświadczalnie (empirycznie),

- badania empiryczne to jedyna droga poznania naukowego.

2. Dobór kandydatów do zawodu nauczyciela :

- pozytywny

- negatywny

- obojętny

Dobór kandydatów jest procesem kierowania do tego typu działań do których się najbardziej nadają, a niekiedy ten dobór jest formowany ze względu na skutki doboru.

DOBÓR POZYTYWNY - gdy w systemie oświatowym funkcjonują mechanizmy, które sprzyjają dopływowi kandydatów do zakładów kształcenia (uczelni pedagogicznych) jak:

1. zainteresowanych i częściowo sprawdzonych czy przygotowanych do pracy w zawodzie

2. dobieranych ze względu na osiągnięcia czy wysoką postawę moralną

3. samorzutnie zgłaszających się ze względu na atrakcyjność zawodu czy wysoką pozycję społeczną w danym kraju

- nie ma tu mowy o selekcji - występuje ona wtedy, gdy jest wysoka pozycja zawodu.

DOBÓR OBOJĘTNY - wtedy, gdy rekrutacja nie utrudnia ani nie ułatwia przyjęcia na studia, gdy szanse rekrutacyjne zakładów kształcenia nauczycieli SA równe w stosunku do innych kierunków studiów.

DOBÓR NEGATYWNY

- gdy kandydaci są przyjmowani bez egzaminu wstępnego,

- gdy nie zostali przyjęci na inne kierunki studiów

- kiedy wybierają studia pedagogiczne, a nie zamierzają w nim pracować

- obniża prestiż zawodu w oczach rodziców

- ma negatywne skutki w procesie kształcenia.

3. Kształcenie nauczycieli - formy dotychczasowe, XX, XXI w (Denek)

II Rzeczypospolita :

1. Seminaria nauczycielskie - 5 lat. Przygotowanie do pracy w WSP, posiadali umiejętność gry na instrumencie

2. Uniwersytety - przygotowanie nauczycieli do pracy w szkole średniej, mięli własne związki zawodowe, własne czasopismo

Formy dokształcania nauczycieli :

- Wyższe kursy nauczycielskie (1923-1939) - trwały 1 rok, w ramach płatnego urlopu, przygotowanie do pracy w szkołach 7 klasowych SP

- Instytut Nauczycielski - 2-letnie uczelnie dla absolwentów Wyższych Kursów Nauczycielskich w ramach urlopu płatnego. Upoważniała do zajęcia stanowiska inspektora i podinspektora szkolnego. Do 1935 roku dyrektorem tego instytutu była M. Grzegorzewska.

- Kursy wakacyjne - organizowane przez Związek Nauczycielstwa Polskiego.

- szczególną role po I wojnie światowej spełniały seminaria - na Śląsku brakowało nauczycieli Polaków - tak ich kierowano.

- po II wojnie światowej - ubytek kadry nauczycielskiej - nabywanie kwalifikacji przez nie wykształcone osoby - 3-miesięczne kursy dla maturzystów i 6-miesięczne dla gimnazjalistów

- po wojnie powołano Licea Pedagogiczne 4-letnie - zamiast seminariów

- od 1954 - Studia Nauczycielskie, potem Wyższe Studia Nauczycielskie

5. Osobowość nauczyciela :

- artykuły

- teorie osobowości

- podstawy psychologiczne, pedagogiczne, socjologiczne

ARTYKUŁY !!! - STRESZCZENIA

1. Analiza rozprawy Zygmunta Mysłakowskiego pt.: „Co to jest talent pedagogiczny?”

TALENT PEDAGOGICZNY :

- to dyspozycja wrodzone

- kontaktowość (cecha, której nie posiada człowiek pedagogicznie nieuzdolniony),

* „być z kimś w stałym kontakcie” - dwie osoby mimo fizycznego oddalenia są w porozumieniu,

- osoby o talencie rozmowy - „rozmowa jest sztuką tworzenia, która ma swój styl, swoje okresy rozkwitu i upadku”. Inne osoby, mimo obycia, tego talentu nie posiadają

ZDOLNOŚĆ KONTAKTOWANIA SIĘ NAUCZYCIELA Z UCZNIAMI

- nauczyciel ma do czynienia z jednostkami i grupą,

GRUPA :

- dzięki procesom i modyfikacjom jednostka zmienia strukturę swojego zachowania ( będąc sam może być łagodny, a w grupie złośliwy)

- klasa to indywidualność - ma stałość reagowania, jest podatna na sugestie.

Wszystko zależy od tego czy nauczyciel wytworzy kontakt czy nie, czyli czy posiada talent pedagogiczny czy nie (widać to np. w pierwszym kontakcie z klasą - jak uczniowie traktują nauczyciela).

CECHY TALENTU PEDAGOGICZNEGO :

- wrodzona żywotność wyobraźni

- wczuwanie się w cudze stany psychiczne - dostrzeganie najdrobniejszych szczegółów z otoczenia za pomocą obserwacji, interpretacji, syntezy wyobraźniowej. Autor nazywa to „wżywaniem się w cudzą psychikę”

- dane instynktu - pedagog powinien posiadać wyższy stopień niż przeciętny instynktu rodzicielskiego,

- dane uczuciowości - umożliwia współodczuwanie, współprzeżywanie, to zdolność do ekspresji uczuć za pomocą zwykłych środków - gestów, mimiki, intonacji i wypowiedzeń,

- dane dotyczące całkowitego nastawienia naszej psychiki indywidualnej - wg. Junga to „ekstrawersja”, czyli „nastawienie na zewnątrz a nie do wewnątrz, od siebie a nie ku sobie.”

Stopnie utalentowania są różne, ale talent może być skutecznie uzupełniany i wspierany przez procesy świadome oraz przez wprawę, nabywanie odpowiednich przyzwyczajeń.

„Wykształcenie pedagogiczne, wiedza i niezmordowana, czujna praca nad sobą - jest właśnie najpotrzebniejsza.”

3. analiza rozprawy J. W. Dawida

nauczyciel, uczeń, szkoła mechanizm działają określone prawa

siła kierownicza (to kim jest nauczyciel - spełnia kierowniczą rolę)

idez, wzór, plan - nosi w sobie wychowawca, uczeń ma być jego lustrzanym odbiciem.

Nauczyciel nie może być zły - w każdym innym zawodzie technicznym może posiadać negatywne cechy osobowości.

Miłość dusz ludzkich - sięganie do głębi siebie, zrozumienie ucznia, ma silne poczucie obowiązkiu, ma zdolność obserwacji, jest odpowiedzialny.

4. Analiza rozprawy Krentz'a

Pojęcia :osobowość empiryczna (od urodzenia), metafizyczna ( nie wiadomo czy istnieje, nie można jej badać), normatywne.

Podmiot osobowości - jaźń

Badanie osobowości za pomocą ankiety jest niewiarygodne. Ideału nauczyciela nie da się przedstawić. Nauczyciel powinien wywierać wpływ wychowawczy - przekazywać poglądy, zdolności, zainteresowania, niwelować negatywne cechy.

Profesor M. Kreutz w rozprawie pt. „Osobowość nauczyciela wychowawcy” nawiązuje do poglądów Dawida i je modyfikuje. Kreutz szukając odpowiedzi na pytanie: „Jaka osobowość nauczyciela jest niezbędnym warunkiem jego wpływu wychowawczego?” dochodzi do wniosku, że ten wpływ jest możliwy, gdy nauczyciel posiada trzy dyspozycje: miłość ludzi, skłonność do społecznego oddziaływania i zdolność sugestywną. Zachowanie człowieka z takimi dyspozycjami cechuje się: pewnością siebie, spokojem, odwagą działania, wiarą w siebie, bezkompromisowością i prostolinijnością w dążeniu do realizacji własnych celów.

5. Analiza rozprawy S. Szumana

Nie zgadza się z Mysłakowskim w sprawie talentu pedagogicznego.

Twierdzi, że nikt nie rodzi się nauczycielem i talent pedagogiczny nie jest zdolnością wrodzoną. Według Szumana, każdy człowiek utalentowany rodzi się z pewnymi cechami, które warunkują, że talent powstanie i rozwinie się w sprzyjających okolicznościach. Można by się nie zgodzić z deklaracją autora, że nie uznaje on talentu pedagogicznego jako zdolności wrodzonej. Z przytoczonych rozważań wynika, że istnieje talent pedagogiczny, z którym człowiek się rodzi, lecz nie każdy posiadający tę zaletę rozwija ją i wykorzystuje. Autor w dalszej części, w sposób szczegółowy i usystematyzowany analizuje cechy dobrego nauczyciela na różnych płaszczyznach. Jedną z nich jest tzw. „ocena urzędowa” polegająca na określeniu kwalifikacji i zdolności zawodowych. Druga „psychologiczno-pedagogiczna” ma na celu analizę osobowości, talentów i dyspozycji psychicznych. Trzecia możliwość oceny to porównanie z teoretycznym nauczycielem idealnym. Szuman szerzej rozwija problem nauczyciela doskonałego. Jest jednak zdania, że takiego wzoru - ideału, czy choćby zbioru pewnych norm, którym powinien odpowiadać nauczyciel, nie sposób określić, ponieważ nie istnieje jeden typ dobrego pedagoga. Poświęcając wiele miejsca polemice z innymi autorami profesor Szuman przystępuje ostatecznie do własnych sformułowań dotyczących cech, jakimi powinien dysponować nauczyciel, sprowadzając pojęcie „talent pedagogiczny” do osobowości wychowawcy. Przede wszystkim dobry pedagog powinien wypracować „swój własny skuteczny styl wychowania”. Ponadto powinien posiadać takie istotne cechy jak: takt, etykę, moralność i miłość. Jako wniosek ostateczny autora można przyjąć stwierdzenie, że talent pedagogiczny przejawia się nie wspólnymi cechami nauczycieli według określonego schematu, lecz umiejętnym wykorzystaniem indywidualnych cech psychicznych każdego pedagoga spełniającego odpowiednią rolę w procesie nauczania i wychowania.

6. Analiza rozprawy S. Baleja

St. Baley operuje terminami „osobowość”, „psychika nauczyciela”, „talent pedagogiczny” i uważa, że najistotniejszą cech dobrego nauczyciela jest „zdatność wychowawcza”, będąca swoistym zbiorem cech umożliwiających wychowanie. Do tych cech zalicza: „przychylność dla wychowanków, rozumienie ich psychiki, nastawienie na systematyczne zajmowanie się nimi, potrzebę obcowania z ludźmi, powinowactwo duchowe z dziećmi, cierpliwość, takt pedagogiczny, postawę pełną entuzjazmu, swoistą zdolność artystyczną” itd.. Wychowawcę, który posiadłby wszystkie pożądane właściwości w stopniu ponadprzeciętnym, nazywa St. Baley wychowawcą „integralnym”.

Teorie osobowości

Osobowość - zespół stałych cech, dyspozycji charakterystycznych dla danego człowieka i procesy psychiczne, które odróżniają go od innych, wpływają na zachowania tej jednostki.

1. TEORIA CECH - jako zbiór cech psychicznych

- stałość zachowań

- uzależnione od warunków wewnętrznych, jego dyspozycji wewn.

- trudność opisu cech - 18 tyś. Przymiotników

2. TEORIA CZYNNIKÓW (faktorów)

- powstała w wyniku ograniczenia liczby cech opisujących zachowania człowieka do kilkunastu - więc jest odmiana teorii cech

- dotyczy cech bardziej ogólnych - opisujących wyższą organizację życia społecznego.

3. TEORIA BEHAWIORYSTYCZA (nawyku)

- zachowania człowieka są uwarunkowane przez bodźce zewnętrzne R S

4. TEORIA S. BALEJA

- osobowość to hierarchiczny układ zespołu cech czy dyspozycji składających się na strukturę człowieka

- cechy - dyspozycje instrumentalne (inteligencja, spostrzegawczość, pamięć, uwaga)

- dyspozycje kierunkowe (potrzeby, skłonności, dążenia)

5. TEORIA REYKOWSKIEGO

- osobowość jako system regulacji i interakcji czynności ludzkich

- struktura osobowości obejmuje 3 elementy :1. schematy poznawcze (system oczekiwań w postrzeganiu świata i samego siebie), 2. schematy czynnościowe (nastawienie czynnościowe, system zachowań człowieka wobec przedmiotów, sytuacji, osób i samego siebie, tworzą one charakter człowieka), 3. motywacja(powstają potrzeby, wartości i cele życiowe, które wyznaczają kierunek działania człowieka).

PODSTAWY OSOBOWOŚCI NAUCZYCIELA :

1. podstawa psychologiczna - dotyczy wartości osobistej nauczyciela i jego stosunku do własnej osoby, posiada podstawy moralne, etyczne.

2. podstawy pedagogiczne - dotyczą stosunku do uczniów, wzajemnych relacji. Ważne jak odbierają nauczyciela, jakie cechy się odzwierciedlają w ich świadomości.

Wg uczniów o powodzeniu w pracy pedagogicznej decydują : sprawiedliwość, konsekwencja wymagań, stanowczość, cierpliwość, wyrozumiałość, serdeczny i przyjazny stosunek do uczniów, zalety intelektualne (wysoki poziom wiedzy, umiejętność jej przekazania), wychowanek ma stać się podmiotem, który ma wpływ na cele, środki realizacji, nauczyciel jest nie tylko wychowawcą lecz badaczem, dobrym obserwatorem.

Cechy - prawość, stałość charakteru, sprawiedliwość, konsekwencja i wytrwałość, wysoki poziom kultury osobistej, inteligencja, postawa twórcza - w tym badawcza, akceptacja i rozumienie drugiego człowieka(empatia)

3. podstawa socjologiczna - dotyczy stosunku nauczyciela do grupy uczniów i do społeczeństwa. Cel pracy - zmiana jak powinna zajść w wychowankach. Zależny jest w swoich działaniach od władz, ważna jest jego inwencja (ma być inicjatorem). Realizowanie swojej roli wymaga współpracy ze środowiskiem.

5. Kompetencje nauczyciela :

- pojęcie,

- atrybuty kompetencji (dynamika, antycypacja, zmiana, otwartość na zmiany), - rodzaje kompetencji wg Denka i Kwaśnicy (schemat)

Kompetencje (W. Okoń) są efektem kształcenia w zawodzie i obejmują wiedzę pedagogiczną oraz sprawność w działaniu w zakresie wychowania, kształcenia i opieki nad dziećmi i młodzieżą. (wiedza i umiejętności).

Właściwości kompetencji :

- są ujawniane - zaobserwowane przez innych

- powtarzalność - opanowane wiadomości nie są jednorazowe.

Kompetencje traktujemy jako miarę odpowiedzialności człowieka. Ma to znaczenie w rozważaniu profesjonalizmu w pracy pedagogicznej.

Atrybuty (cechy) kompetencji :

DYNAMIKA - zawiera w sobie to co było np. doświadczeniem i dostępną wiedzę - to co teraz jest

ANTYCYPACJA - zjawisko lub czynności wyprzedzają, jest dzięki pewnym nawrotom myślenia i działania

ZMIANA - ze względu na zmieniające się warunki i okoliczności działania, niepowtarzalność działania pedagoga

OTWARTOŚĆ NA ZMIANY - wyraża się w wiedzy i podatności podmiotu na jej przyjmowanie, podejmowanie czynności i ich modyfikacji

Rodzaje kompetencji wg R. Kwaśnicy - pełen ich rejestr jest niemożliwy, tyle jest rodzajów

Kompetencje praktyczno - moralne :

1. k. interpretacyjne - zdolność do refleksyjnego odnoszenia się do świata, ludzi samego siebie

2. k. moralne - zdolność do refleksji moralnej nad swoimi postawami

3. k. komunikacyjne - zdolność bycia i dialogu

Kompetencje techniczne :

- łatwe w przekazie bezpośrednim

1. k. postulacyjne - umiejętność wskazywania co jest celem wychowankom

2. k. metodyczne - umiejętność efektywnego działania w zawodzie

3. k. realizacyjne - umiejętność doboru metod i środków

Kompetencje wg. K. Denka - wiedza jaką uzyskuje nauczyciel - wychowawca w swojej działalności ma charakter praktyczno - moralny i techniczny. Wyróżnia kompetencje :

1. interpretacyjne - poddaje wiedzę aktualizacji, postawa aktywna

2. autokreacyjne - gdy nauczyciel - wychowawca jest twórcą własnej wiedzy pedagogicznej, osadza tą wiedzę w system wartości, doskonali warsztat pracy

3. realizacyjne - czynności nauczyciela - wychowawcy które rzutują na realizację wartości i celów w edukacji.

6. Adaptacje społeczno - zawodowe nauczycieli :

- pojęcie

- etapy adaptacji

Adaptacja - przystosowanie.

Adaptacja społeczna - proces dostosowania jednostki do grupy, do funkcjonowania w zmiennym środowisku społecznym obejmujący przekształcenie jej wewnętrznej struktury i/lub jej sposobu działania.

Adaptacja społeczno - zawodowa - obejmuje proces przystosowania do środowiska zawodowego - fizycznego środowiska pracy(kolejarzy, urzędników…) do wymagań zawodu i środowiska zawodowego, społecznego, do organizacji miejsca pracy, regulaminu, przepisów wewnętrznych.

Adaptacja to nie tylko przyjęcie przez jednostkę pozytywnych elementów ale działanie jednostki w kierunku zmiany elementów negatywnych tkwiących w środowisku.

Etapy adaptacji (wg. Cz. Czapów) :

1. rozpoznanie nowej sytuacji i jej określenie

2. uczenie się przez jednostkę nowych zachowań, wartości, norm, ich stosowanie ale nie rezygnowanie z własnych

3. tolerancja - uznanie równowartości odmiennych wzorców postępowania, ale nie stosowanie ich.

4. akomodacja - wytworzenie wspólnych wartości norm i wzorów przez partnerów co oznacza ustępstwa, obejmuje wartości i normy w danej sytuacji

5. asymilacja - zupełne przystosowanie się, identyfikacja, co oznacza odrzucenie uprzednio uznawanych wartości

6. homeostaza - oznacza zdolność przeciwstawienia się środowisku jeśli zagraża ono istnieniu czyli zachowaniu organizmu.

PONIŻEJ NIE WIEM CZY JEST POTRZEBA SIĘ UCZYĆ ALLE WKLEPAŁAM DLA AMBITNYCH

Zagadnienie adaptacji to zagadnienie socjologiczne.

Adaptacja w zawodzie nauczyciela może dotyczyć młodych nauczycieli - do 3 lat lub z miejsca pracy - dynamiczny stosunek do zachowań i postaw w miejscu pracy.

Dynamiczny stosunek do adaptacji dotyczy postawy samodzielnej, kreatywności, krytycznego i zdolnego do zmiany swoich poglądów, aktualnego dorobku naukowego i gotowości do uzupełniania braków. Pedagodzy odnoszą adaptację do dwóch wzajemnie uzupełniających się zjawisk :

1. postawa przystosowania

2. postawa zdolna do zmiany, do twórczych działań.

W socjologii adaptacja odnosi się do trzech zjawisk : naturalnego, społecznego i kulturowego.

W środowisku społecznym istotna role spełnia środowisko pracy - adaptacja dotycząca warunków pracy, organizowania pracy, stosunków międzyludzkich, płacy, możliwości współdecydowania, przystosowania do wymagań instytucji i do towarzysko - kulturalnego środowiska społecznego.

W procesie adaptacji młodego nauczyciela szczególną rolę odgrywa :

- struktura osobowościowa

- emocjonalny stosunek do zawodu i do grona pedagogicznego

- przełożony

- wprowadzenie do pracy przez osobę doświadczoną

- stosunek zespołu nauczycieli do nowego

- możliwość samorealizacji.

Procesy przystosowania pracownika przy podjęciu pierwszej pracy :

- przystosowanie do wykonywania czynności zawodowych (organizacja własnego warsztatu pracy, aktualizacja wiedzy, konfrontacje postaw zawodowych wyniesionych ze studiów z tymi w pracy, zapoznanie z zagadnieniami zawodowymi, nabywanie rutyny i poszerzenie umiejętności zawodowych)

- przystosowanie do fizycznego środowiska pracy

- przystosowanie do społecznego środowiska pracy.

Adaptacja a motywy wyboru zawodu :

- zamiłowanie do pracy z dzieckiem

- chęć zostania pedagogiem, policjantem…

Trudności w procesie adaptacji :

- brak zdyscyplinowania uczniów

- trudności w porozumiewaniu się z rodzicami

- przeciążenie pracą

- konieczność wykonywania czynności których się nie lubi.

Adaptacja jest procesem, który występuje w każdym zawodzie. Jesteśmy obserwowani przez uczniów, wykorzystują nasze słabe strony.

7. Awans zawodowy nauczyciela

Art. 9a. 1. Ustala się stopnie awansu zawodowego nauczycieli: 
1) nauczyciel stażysta - Nauczyciel przystępując do pracy uzyskuje stopień nauczyciela stażysty. Staż rozpoczyna jego wspinanie się po drabinie awansu. Przez pierwszy rok pracy nauczyciel zapoznaje się z pracą szkoły, zdobywa niezbędne doświadczenie. przez 9 miesięcy nauczyciel jest nauczycielem stażystą (KN art. 9c ust. 1 pkt. 1).

Wraz z rozpoczęciem stażu dyrektor przydziela nauczycielowi opiekuna stażu (KN art. 9c ust. 4). Opiekunem może zostać nauczyciel mianowany lub dyplomowany, choć niekoniecznie tego samego przedmiotu.Zadaniem opiekuna jest pomoc w przygotowaniu i realizacji planu rozwoju zawodowego (KN art. 9c ust. 5).
Opiekun stażu, co najmniej raz w miesiącu powinien uczestniczyć w zajęciach prowadzonych przez nauczyciela stażystę (Rozp. § 6 ust. 1 pkt 3). Po przeprowadzonych zajęciach analizuje z nauczycielem stażystą scenariusz lekcji, przebieg i efekty przeprowadzonych zajęć. Raz w miesiącu nauczyciel stażysta powinien uczestniczyć w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub innego nauczyciela (Rozp. § 6 ust. 1 pkt 2).
2) nauczyciel kontraktowy - nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego.
Może on rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat jako nauczyciel kontraktowy (KN art. 9d ust. 4). Staż trwa 2 lata i 9 miesięcy. Podobnie jak w przypadku nauczyciela stażysty, nauczyciel kontraktowy również musi napisać plan rozwoju zawodowego, którego projekt przedkłada dyrektorowi szkoły wraz z wnioskiem o rozpoczęcie stażu. W przypadku uzyskania ostatecznie pozytywnej oceny nauczyciel kontraktowy składa wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego. Organem nadającym stopień nauczyciela mianowanego jest organ prowadzący szkołę.
Nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego w okresie stażu powinien uczestniczyć w pracach organów szkoły związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych wynikających ze statutu, potrzeb szkoły oraz środowiska lokalnego. Musi pogłębiać swoją wiedzę i umiejętności zawodowe dzięki udziałowi w różnych formach doskonalenia zawodowego oraz poznawać przepisy dotyczące systemu oświaty z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż
3) nauczyciel mianowany - ubiegający się o awans  na stopień nauczyciela dyplomowanego. Nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego (KN art. 9d ust. 4).
Staż trwa 2 lata i 9 miesięcy (KN art. 9c ust. 1 pkt 2).
Nauczyciel mianowany zobowiązany jest do napisania planu rozwoju zawodowego, którego projekt przedkłada dyrektorowi szkoły wraz z wnioskiem o rozpoczęcie stażu. Podczas odbywania stażu do najważniejszych zadań nauczyciela należy doskonalenie warsztatu i metod pracy, pogłębianie wiedzy i umiejętności służących własnemu rozwojowi, a także podnoszeniu poziomu szkoły, w której nauczyciel pracuje.

4) nauczyciel dyplomowany.

8. Karta nauczyciela - propozycje zmiany

9. Autorytet nauczyciela :

- pojęcie

- rodzaje

- źródła

Autorytet - wpływ, znaczenie, poważanie, szacunek.

Grzegorz Piramowicz. Osobowość nauczyciela - wychowawcy jest źródłem jego autorytetu.

Według K. Sośnickiego głównym trzonem autorytetu jest taki stosunek między dwoma osobami, w którym jedna z nich uznaje wolę drugiej, do tej woli się przystosowuje i ulega jej.

H. Rowie pisze, że autorytet jest to pewna swoista właściwość tkwiąca w osobie lub instytucji dzięki której podporządkowują się inne osoby lub instytucje w sposób mniej lub bardziej dobrowolny.

M. Żebrowska - autorytet to wynik interakcji jedno lub dwustronnej między dwiema osobami lub dwiema grupami lub osobą a grupą w przebiegu której jedna ze stron nabywa tendencje do modelowania swego sposobu myślenia lub zachowania zgodnie ze wzorami reprezentowanymi przez drugą stronę.

Autorytet ma charakter społeczny. Wiąże się z przyznawaniem cech, zasług drugiej osobie, z walorami emocjonalnymi.

Autorytet zawsze jest warunkiem skutecznego przywództwa. Nie jest zjawiskiem samoistnym. Stanowi ważny element w niektórych dziedzinach życia, np. procesie wychowania.

Rodzaje autorytetów :

I . ze względu na zasięg wpływów wychowawcy - nauczyciela :

1. autorytet środowiskowy (uznajemy środowisko szkolne i poza szkolne)

2. autorytet intelektualny (ze względu na właściwości intelektualne)

3. autorytet moralny (ze względu na właściwości moralne)

II . ze względu na wyzwalane stany psychiczne i n-w i uczniów :

1. a. wyzwalający (cele ogólne społeczne, gdy potrafi pobudzić do dążenia wychowanków)

2. a. ujarzmiający innych ( dążenie, żądza władzy, przyjemność górowania - budzi lęk)

III . kryterium naukowe :

1. a. wewnętrzny (dobrowolne podporządkowanie się osobie posiadającej autorytet ze względu na jego wartości)

2. a. zewnętrzny (wymuszone podporządkowanie się wynikające z lęku, strachu, obawy)

IV . innych podział :

1. a. prawdziwy (ze wzgl. na podziw, uznanie)

2. a. fałszywy (wynika z lęku, obawy)

Ze względu na cele wychowania i dobro wychowanka i dobro społeczne autorytet nauczyciela - wychowawcy powinien być WYZWALAJĄCY, WEWNĘTRZNY I PRAWDZIWY.

ŻRÓDŁA AUTORYTETÓW :

1. intelektualne - gdy n - w jest źródłem wiedzy, budzi do siebie zaufanie intelektualne, jeśli stosuje metody i formy wiedzy stosownie do sytuacji,

2. moralne - kiedy budzi zaufanie, jest sprawiedliwy w ocenie, jest uczciwy w relacjach z podopiecznymi, postępuje zgodnie z głoszonymi poglądami,

3. stosunek do uczniów - wynika z cech osobowości - życzliwość, empatia, autentyzm, akceptacja, konsekwencja w działaniu, podmiotowe traktowanie wychowanka.

Źródłem są więc cechy osobowości.

Kolejne źródło :

1. czynniki zewnętrzne :

1. ranga zawodu

2. warunki ekonomiczne

3. stosunek do osób

2. czynniki wewnętrzne (w osobie n - w)

- autorytet zależy od cech osobowości, postępowania n - w.

Autorytet zdobywa się własna postawą.

9

R. Kwaśnica - KOMPETENCJE

Praktyczno - moralne

interpretacyjne

moralne

komunikacyjne kkomunikacyjne

techniczne

postulacyne

metodyczne

realizacyjne

---