Promieniowanie słoneczne

1)na granicy atmosfery(≈30km nad Ziemą)

-promien.podczerw.(IR) - 43%

-promien.świetlne - 51%

-promien.ultrafiolet.(UV) - 5%

2)strefa ozonowa

3)przy pow.Ziemi:

-IR - 60%

-świetlne - 39%

-UV - 1%

Podział promieniowania docierającego do Ziemi (działa razem):

-UVC poniżej 280mu (bakteriobójcze)

-UVB 280-315mu (przeciwgrzybiczo, przechodzenie profit.D3 w wit.D3)

-UVA 315-400mu(metabolizm)

Promieniowanie świetlne widzialne:

480-780mu

ogólny zakres odbierany przez człowieka

-IRA 780 - 1500mu

-IRB 1500 - 3000mu

-IRC 3000 - 5000mu

Promieniowanie radiowe

I podgrupa:

Uran i jego izotopy(238U,235U,234U)

Tor(232Th), Potas(40K), Rubid(87Rb)

trzy todziny:

uranowo-radowa, akrynowa, torowa

II podgrupa:

izotopy wytw.w reakcjach jądrowych pod wpł.promieniowania kosmicznego(14C)

III podgrupa:

131J,134Cs,137Cs,103Ru,106Ru,144Ce,89Sr,90Sr,239Pu

Rozpad uranu

238U - 226Ra - 222Rn

235U - 223Ra - 219Rn

Zmiany popromieniowe:

-zaburz.synt.DNA i RNA spow. zmianami

strukt.białek(histonów),które regulują synt.kw.nukl.

-zaburz.zw.z deformacją struktur błoniastych i organelli kom.m.in.uwalnianie lizosomów co może dopr.do śmierci kom.

-wzrost aktywności niektórych enzymów i zminy przepuszczaln.bł.kom.oraz wytw. radiotoksyn

Wpł.promien.na kom.jest tym większy im większa jest jej zdolność powielania.

Źródła pól elektromagnetycznych

-atmosfera(wyładowania atm.)

-światło(budowa cząsteczkowo-falowa)UV,IR,widzialne

-impulsy mózgowe

Naturalne pole elektromagnet. Ziemi

-pole geomagnetyczne(B=30000-70000nł)

-promien.atmosfery(E=130V/m)

-promien. słoneczne,kosmiczne

-promien.elektromagnet.organizmów

Pola źródeł antropogenicznych:

-stacje emitujące fale radiowe

-linie przem.wysokiego napięcia

-urządzenia elektryczne

ELF końcowo mała częstotliwość

ULF ultra mała częstotliwość

VLF bardzo mała częstotliwość

pole radiowe,mikrofale,IR,światło widzial,

UV,promX,prom.gamma

Pole magnetycz,a rozw.zarodka kurzego

-nieprawidł.w krztałtow.się struny grzbiet i rdzenia kregowego

-wzrost zamieralności zarodków

-brak widocznego wpł.na rozw.zarodków inkubowanych w polu o B>25000nł

-zmiany w przebiegu lęgu i synchronizacji klucia

Bilans cieplny

Wymiana ciepła między org,a otoczeniem

M=H=Hr+Hc+Hd+He

M-il.ciepła powst.w org. w proc.przem.mat

H - całk.il.ciepła oddaw.do otoczenia

Hr -ciepło tworzone przez promieniowanie

Hc - ciepło oddaw.przez konwekcję

Hd - ciepło oddaw.przez przewodzenie

He - ciepło oddaw.przez parowanie

Hr i He zal.od różnicy temp.pom.ciałem zw,a otaczających go przegród.Im większa różnica tym adaptacja zw.jest gorsza

Hc unoszenie się ciepła.Działa podobnie j.w.- konwekcja naturalna

Konwekcja wymuszona - (unoszenie) ruch powietrza wskutek wiatru,przeciągów

Konwekcja swobodna - (unoszenie) ruch powietrza wskutek różnicy temp.

Kondukcja - bezpośrednie przewodzenie, zwierze traci ciepło przez bezpośr.kontakt z przegrodą

Parowanie - przy myciu hali, pocenie się

(konie,bydło,owce i kozy,trzoda chlewna, psy i ptaki domowe)

wielkość ziania (odwrotnie)

Jonizacja

Jon - atom lub gr.atomów obdarzona ład. elektr.W zal. od liczby ład.elektr. może być jedno lub wielo dodatni i ujemny.

Powst.w wyniku jonizacji oraz dysocjacji elektrolitycznej.W gazach ulegają szybkiej rekombinacji.

Jonizacja - zj. oderwania się elektr.od atomu.Powst.+jon i swobodne elektrony.

Potencjał jonizacji - najmn.en.pola elektr.potrzebna do oderwania elektronu od atomu k=v/E

k-ruchliwość jonu

v-średnia prędk.dryfowania jonu w polu elektrycznym

E-wart.nat.pole elektr.powoduj.dryf jonu z prędkością v

Czyniki jonizujące

-promien.kosmiczne-po dotarciu do Ziemi powst.tzw.prom.wtórne

-promien.gamma-powst.po rozpadzie szeregu uranowego.Źródła:mat.budowlane

-promien.alfa-powst w wyniku rozpadu radonu.Wyst:piwnice,okol.górskie

-promien.beta-powst:skażenia radioaktyw.

Wilgotność

wilgotność max [ e't ] - max il.paty wodnej wyrażona w gramach jaka może się zmieścić w 1m3 pow.przy danej temp.i cieśn..atm.[g/m3]

wilgotność bezwzględna aktualna [ e ]

- 6-8g/m3 aktualna zaw.pary wodnej w pow. atmos. [g/m3] e = 1,06

1 + t/273 * p

wilgotność względna - 60-80%

f=e/e't * 100

f=p/p't * 100

prężność pary wodnej max [ p't ] - max prężność pary przy danej temp.[mmHg]

prężność pary wodnej aktualna [p] - aktualne cieśn..pary wodnej[mmHg]

punkt rosy [ e't = e ] - temp.przy której wilg. bezwz. aktualna stałaby się maksymalną

niedosyt fizyczny [ n ] - ile gramów pary wodnej mogłoby się zmieścić w 1m3 pow. by nastąpił stan wysycenia

Wzór Szprunga

p = p't - 0,5(ts - tw)B/755

Różnicowy wskaźnik wilgotności bezwzględnej 2-4g/m3

E = ew - ez = pw - pz

Wpływ wilgotności na zwierzęta:

↑wilg ↑temp - letni transport zwierząt

↑wilg ↓temp - okres letni i zimowy

↓wilg ↑temp - jesień (za ciepło w bud, wysychanie błon śluzowych i pękanie ich)

↓wilg ↓temp - zimny wychów cieląt

Naturalny odpad jaj kurzych

podczas sztucznej inkubacji

Jaja wybrakowane przed nałożeniem3,0%

Jaja niezapłodnione 2,0 - 2,5%

Zarodki zamarłe 1-6d inkub 4,0 -6,5%

Zarodki zamarłe 7-17d inkub 0,6 -1,5%

Zarodki zamarłe 18-21d inkub 4,7 -7,0%

Pisklęta wybrakowane 1,2 -2,5%

Razem 12 -20%

Wyląg z jaj nałożonych 88,0- 80,0%

Wyląg z jaj zapłodnionych 89,3 -81,1%

Wylęg z jaj zniesionych 85,0 - 77,0 %

Czynniki wpływające na przebieg lęgu

Jakość i zdrowotność stada rodzicielskiego

Żywienie stada rodzicielskiego

Warunki środowiskowe

kurnika stada rodzicielskiego

Warunki mikroklimatyczne magazynu

i czas przechowywania jaj

Technologia inkubacji

Rozwój zarodka kurzego

okresy krytyczne przed

nałożeniem jaja do inkubatora

Okres zamieralności	Godzina rozwoju	Proces
Jaja niezap-łodnione (NF)	0	Owulacja
Zamarcia jajowodowe (FND)	15 min 3-5 h 3-25 h	zapłodnienie pierwsza bruzda bruzdkowanie
Zamarcia magazynowe POD	25 h	Zniesienie jaja diapauza
Okres zamieralności	Miejsce		T [ºC]	RH
Jaja niezap-łodnione (NF)	jajnik		40,0 40,5	-
Zamarcia jajowodowe (FND)	lejek jajowodu magnum/uterus uterus
Zamarcia magazynowe POD	kurnik magazyn jaj		15-18 <16	60-70% 75-80%

MIKROKLIMAT KURNIKA NIOSEK

Pierwsze 24 h embriogenezy w jajowodzie nioski KURNIK

stężenie NH3 < 15 ppm

temperatura 18-20ºC

ochładzanie 25-29 mW/cm2

-Zamarcia jajowodowe (FND)

-Zamarcia magazynowe (POD)

-Zamarcia 24-48 doba inkubacji (PD)

Postępowanie z jajami wylęgowymi

-Zbiór jaj

-Magazynowanie jaj w ZWD

-Selekcja jaj i nakład jaj na wózki lęgowe

-Podgrzanie jaj przed nakładem

-Dezynfekcja

-Transport jaj

Postępowanie z jajami wylęgowymi

-Inkubacja

-I świetlenie po 7 dobie

-Przekład jaj na tece klujnikowe i świetlenie - po 18 d.

-Wylęg

-Selekcja piskląt

Magazynowanie jaj
Warunki mikroklimatyczne

Konieczność przestrzegania reżimu

termiczno-wilgotnościowego !!!

Wilgotność względna 75-85%

Wilgotność bezwzględna 9,0-11,6 g/m3

Temperatura: 14-16°C

„zero fizjologiczne” = 15,9°C

tႣ 15,9 wstrzymanie procesów metanol

w jaju

t>15,9 uruchomienie procesów metabol

odwodnienie i martwica zarodka

„Zero fizjologiczne”

1)temp,w której metabolizm zarodka zostaje prawie zupełnie zahamowany-diapauza(wartości „zera fizjol” 25- 27ºC / 21ºC / 15,9ºC / 5-15ºC)

2)temp, która pozwala na podjęcie po okresie diapauzy prawidłowego rozwoju i uzyskanie pełnowartościowego, zdrowego pisklęcia

Wpływ czasu i wylęgowo przechowywania jaj na wylęgowość

-utrudnia wymianę gazową

-niezbędny do zachowania równowagi kwasowo-zasadowej

Dezynfekcja jaj

Jaj wylęgowych ptaków grzebiących nie należy myć.Jaja dezynfekujemy zawsze przed nałożeniem do inkubatorów.

Środki dezynfekujące: Pary formaliny, Ultrafiolet,Ozon,Specjalne roztwory dezynfekcyjne (skład chroniony patentem).

Dezynfekcję jaj w komorze lęgowej można przeprowadzić nie wcześniej niż po w 4 dobie inkubacji.

Parametry inkubacji Kura

Temp [ºC]			RH [%]
K. lęgowa	Klujnik		K. lęgowa		Klujnik
37,5-37,8	37,0-37,2		52		75
Dni inkubacji
K. lęgowa		Klujnik		Całkowity
18		3		21

Środowisko inkubacji jaj kurzych

Aparat lęgowy

Dni inkubacji1-18T [ºC]37,2-37,8(37,6-37,8)RH [%]50-60Stężenie CO2[%]0,3-0,4Stężenie O2 [%]21Obroty tac8-24/dobę

Komora klujnikowa

Dni inkubacji19-21T [ºC]36,1-37,2RH [%]55-75(60-70)Stężenie CO2 [%]0,5-0,6Stężenie O2 [%]21Obroty tac0

Rozwój zarodka kurzego i okresy krytyczne po nałożeniu jaja do inkubatora

Okres zamieral ności	Okres krytyczny		Doba inkub	Proces
I szczyt zamieral ności	I		1-24h 20-30 h 2d 3-6d	struna pierwotna początek pracy serca błony płodowe początek oddychania omoczniowego organogeneza
Okres między-szczytowy			8d 10-15d 11d 14-17d	oddychanie omoczniowe kostnienie szkieletu produkcja ciepła przez zarodek zmiana pozycji ciała
II szczyt zamieral ności	II		18-19d 19-21d	wykluwanie wewnętrzne początek oddychania płucnego oddychanie płucne wykluwanie zewnętrzne
T [ºC]		RH [%]
37,5 37,8		50 60
37,2		55 75

Rozkład zamieralności zarodków podczas inkubacji

Kury

I szczyt zamieralności 1-6 d 40-45%

Okres międzyszczytowy 7-17 d 5-10%

II szczyt zamieralności 18-20 d 45-55%

Indyk

I szczyt zamieralności 1-6 d 35-40%

Okres międzyszczytowy 7-24 d 10-15%

II szczyt zamieralności 25-28 d 45-50%

Świetlenie jaj

I - 6 doba inkubacji

II - po 18 dobie inkubacji,przed przekładem

Fizjologiczny ubytek masy jaj w procesie lęgu

KURY 11-13% w ciągu 18 dni

INDYKI 1,5-13,5% w ciągu 21 dni

KACZKI 11,0-15,0% w ciągu 21 dni GĘSI 10,5-12,0 w ciągu 21 dni

Ułożenie pisklęcia w jaju wg klasyfikacji

-P 0 Ułożenie prawidłoweGłowa pod prawym skrzydłem

-P I Głowa w kierunku żółtka

-P II Głowa w ostrym końcu jaja

-P III Głowa pod lewym skrzydłem

-PIV Skręt ciała

-P V Stopy na głowie

-P VI Głowa na skrzydle

-P VII Ułożenie poprzeczne

Skala oceny omoczni

0 - omocznia bez widocznych przekrwień;

1 - widoczne pojedyncze nacz krwiono, brak skrzepów w naczyniach;

2 - dobrze widoczna siatka naczyń krwion, dopuszczalne pojedyncze skrzepy.

3 - dobrze widoczna siatka naczyń krwion, występują nieliczne skrzepy;

4 - liczne skrzepy w naczyniach, pojedyncze krwawe wybroczyny;

5 - liczne krwawe wybroczyny, ślady krwotoku podskorupowego

Miano coli

to najmniejsza obj.wody,w której stwierdzono obecność pałeczki okrężnicy. W wodzie ze studni miano coli=10(10ml/1 pałeczkę),wodociągi=50,dobra woda=100

Wskaźnik coli

liczba pałeczek okręznicy w 1 litrze wody.Wskaźnik coli można obl ze wzoru:

1000/miano coli

---