Patofizjologia wykład 7 (16.11.2009)

Zmiany postępowe

• Przerost (hyperthropihia) - powiększenie się masy tkanki lub narządu w następstwie powiększenia się komórek, przy czym ich liczba się nie zmienia.

• Rozrost (hyperplasia) - powiększenie się tkanki lub narządu w następstwie zwiększenia się liczby komórek.

• Odrost (regenaratio) - powrót do stanu poprzedniego - pod względem anatomicznym i czynnościowym

• Naprawa (reparatio) - poprzez ziarninowanie i tworzenie blizny

Rozrost fizjologiczny: wzrost ustroju, rozrost błony śluzowej macicy w cyklu miesiączkowym.

Rozrost patologiczny: zapalenie wytwórcze, rozrost błony śluzowej po menopauzie

Przerost fizjologiczny: przerost miocytów macicy ciężarnej, mięśni u osób fizycznie pracujących

Przerost patologiczny: przerost mięsnia komory prawej przy oporach w krążeniu małym, przerost kardiomiocytów wokół blizny pozawałowej

Przykłady rozrostu

• ziarnina (granulatio)

• rozrost gruczołowy błony śluzowej macicy

• rozrost gruczołu mlekowego (hyperplasia ductalis epithe..)

• rozrost gruczolakowaty gruczołu krokowego (prostaty) (hyperplasia adenomatosa prostata)

• rozrost tarczycy (struma parenchymatosa)

• kłykciny kończyste ( condylomata acuminata)

• zaśniad groniasty (mala hydratidosa)

fazy gojenia ran

I - utworzenie skrzepu:

pojawienie się granulocytów (48h) i monocytów - usuwanie tkanki martwiczej (3-5 dni)

II - etap proliferacji:

Pączkowanie naczyń krwionośnych, ich udrażnianie, pojawienie się fibroblastów- produkcja włókien kolagenowych ( do 21 dnia po zranieniu)

III - tworzenie się blizny:

Wzrostowi liczby włókien łącznotkankowych towarzyszy spadek liczby fibroblastów fibroblastów zanika sieć naczyń włosowatych (po 6 tygodniach - 50% wytrzymałości, po roku - 100%)

Czynniki utrudniające gojenie się ran

• naskórkowy czynnik wzrostu

• płytkowy czynnik wzrostu

• fibroblastowy czynnik wzrostu

• makrofagowy czynnik wzrostu

Gojenie się ran

• rany nie zakażone - przez rychłozrost

• rany zakażone - przez ziarninowanie

• nadmierny rozrost ziarniny - dzikie mięso (cero luxurierus)

• bliznowiec (keloid) - nadmierny rozrost blizny (wałowate zgrubienia - grube włókna kolagenowe)

Szybkość gojenia ran - kolejność

• najszybciej goi się jelito i żołądek

• skóra

• najsłabiej mięsnie i ścięgna

Rozrost tarczycy (struma parenchymatosa). Wole miąższowe.

1. przyczyny:

• hormon tyreotropowy (TSH) - przedni płat przysadki

• przeciwciała (TSI) thyroid stimulating immuiglobulins w tym (lots) - long acting thyroid stimulator

objawy:

• nadpobudliwość

• stałe uczucie ciepła

• potliwość

• wzmożóne pragnienie

• chudnięcie mimo wzrosu łaknienia

• drżenie mięsniowe

• przyspieszenie czynności serca

• w chorobie Gravesa i Basedowa - dodatkowo wytrzeszcz gałek ocznych

• przełom tarczycowy - zespól objawów ostrej nadczynności

• chirurgiczny - niedostateczne przygotowanie pacjenta do operacji lub nierozpoznana nadczynność + jakikolwiek zabieg

• internistyczny - powikłania nadczynności z różnych przyczyn np. stres, zakażenie, odstawienie leków

4. objawy przełomu

• temperatura do 40 stopni

• tachykardia do 200/minute

• biegunka

• wymioty

• zagrożenie zgonem

5. leczenie nadczynności:

• chirurgicznie - duże wole ( nie ma nawrotów)

• jodem promieniotwórczym (kwarantanna) jod ¹³¹I - radioterapia (dawki wysokie)

• farmakologicznie - leki przeciwtarczycowe (tyreostatki) - hamuje syntezę hormonów

• leki

• pochodne touracylu

• pochodne imidazolu

• jod (hamuje uwalnianie hormonów z tarczycy)

• węglan litu - hamuje uwalnianie hormonów

• B-blokery - hamują aktywność adrenergiczną hormonów

• Sterydy (encorton) - leczenie wytrzeszczu i obrzęku przedgoleniowego

Rozrost błony śluzowej macicy (hyperplasia endometri glandularis)

1. przyczyny rozrostu endometrium

• estrogeny w nadmiernym stężeniu, nie korygowanym przez odpowiednie stężenia progesteronu powodują niekontrolowany rozrost endometrium

2. występowanie

rozrost endometrium występuje w 99% przypadków u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Proces zaczyna się od patologicznego rozrostu cew gruczołowych błony śluzowej

3. przyczyny

• zaburzenia owulacji (przetrwały pęcherzyki Graffa) okres menopauzalny

• przedłużone stosowanie estrogenów bez równoważącego progesteronu

• wielotorbielowatość jajników

• nowotwory jajnika, czynne hormonalnie

4. objawy

nadmierne i nieregularne krwawienie

5. leczenie

• hormonalne

• chirurgiczne usunięcie macicy

• rodzaje rozrostu

• gruczołowy prosty bez atypi

• gruczołowy prosty z atopią

• złożony bez atypi

• złożony z atopią

• następstwa rozrostu

• rozrost endometrium bez cech atypi sa łagodne, nie są stanami przednowotworowymi

• rozrost złożony z atopią - ryzyko występowania raka błony śluzowej trzonu macicy. Znamienie wzrasta (wynosi 30-50%)

rozrost prosty => rozrost złożony => rozrost gruczolakowaty

- u podłoża zmian leżą poziom i czas działania nadmiaru estrogenów

Rozrost prosty

• warstwa podstawna i warstwa czynnościowa błony śluzowej ulegają zatarciu

• rozszerzone gruczoły tworzą obraz „sera szwajcarskiego” mniej podścieliska

rozrost gruczolakowaty - obraz mikroskopowy

• cewki gruczołowe gęsto ułożone

• podścielisko prawie niewidoczne

• cewki układają się na siebie „plecy w plecy”

• powstaje obraz nawarstwienia się komórek w cewkach gruczołowych

• obserwuje się powiększenie jąder

• komórki cew gruczołowych mogą wykazywać cechy atypi komórkowej

• wzrost atypowy może prowadzić do raka endometrium

Znamię barwnikowe (naevus pigmentosum)

Znamię histogenetycznie związane z tkanką nerwową należy do rozrostów. Rozrostowi ulegają melanoblasty

podział:

• znamię skórne naevus dermalis

• znamię skórno-naskórkowe naevus epidermalis

• znamię brodawkujące naevus vermicosus (znamię skórne lub skórno-naskórkowe)

Zaśniad groniasty (mola hydatidosa)

1. obraz mikroskopowy

składa się z gronek przezroczystych pęcherzyków, każdy pęcherzyk to obrzękły o rozdęty kosmek łożyskowy, pokryty nadmiernie rozrosłym trofoblastem. W zrębie kosmyków brak naczyń krwionośnych, składanie trofoblastu. Cyto - i syncytiotrofoblast są rozrosłe, ich komórki wielopostaciowe, o różnych odchyleniach od normy i różnej aktywności mitotycznej.

2. objawy:

• uporczywe wymioty (nadmiar gonadotropiny łożyskowej)

• zatrucie ciążowe (gestora)

• macica rozpulchniona (mięsień miękki)

• w USG obraz burzy śnieżnej

• podwyższony poziom HCG w surowicy

3. etiologia

• zaburzenie chromosomu oocytów (zaśnaid powstaje wskutek zapłodnienia jednym lub dwoma plemnikami „pustego jaja”)

• często spotykany na Dalekim Wschodzie

• często u kobiet z grupą krwi 0

Zaśniad groniasty kompletny (prosty) mola hydatidosa completa (simplex)

• kariotyp 46XX (całkowity przeszczep ojcowski) lub 46XY

• powstaje na początku ciąży

• ryzyko przejścia w choriocarcinoma (2-10%)

Zaśniad groniasty częściowy

• kariotypy triploidalne: 46XXX, 46XYY, 46XXY

• może powstać w każdym okresie ciąży

• zachowane błony płodowe i tkanki płodu

• nieznaczne ryzyko zezłośliwienia

• zmiana dotyczy czego?

Zaśniad groniasty niszczący (inwazyjny)

• wrastanie trofoblastu w mięśniówkę

• obraz mikroskopowy jak wyżej

• penetracja myometrium i naczyń

• możliwość łagodnych przerzutów zaśnaidowych (samoistna regresja)

• przemiaa w kosmówczaka (jak wyżej)

Kłykciny kończyste (condylomata aciminata)

Rozrost nabłonkowy tworzący miękkie palczaste twory (kalafiorowate) umiejscowione w błonie okolicy odbytu i narządów płciowych

Etiologia:

zakażenie: wirusy HIV - typ 6, 11

drogi szerzenia:

u dorosłych -> kontakty płciowe (okres wylęgania 4-6 tygodni od zakażenia)

u dzieci -> podczas porodu

->u dorosłych ręczniki, łóżko, kąpiel

-> wykorzystywanie dzieci do praktyk seksualnych

podział

• kończyste - narządy płciowe zewnętrze: srom, prącie oraz odbyt

• płąskie (condylomata plana) - występują na szyjce macicy i napletku

obraz mikroskopowy:

• rozrost warstw naskórka - głównie warstwy kolczastej

• prawidłowe lecz nadmierne rogowacenie

• zwyrodnienie wodniczkowe komókek: wakuolizacja okołojąrowa komórek naskórka (warstwy kolczastej) jądra o zbitej strukturze strukturze pomarszczonej błonie komórkowej

• ścieczenie warstwy rogowej

• nieprawidłowe rogowacenie, niepełne rogowacenie

• zmiana posiada łącznotkankowy zrąb

leczenie: 5-fluorouracyl, krioterapia, laseroterapia

40

---