UKŁAD NERWOWY
1. Tkanki pobudliwe - reagują na pobudzenie
1) tkanki nerwowe
2) tkanki mięśniowe (m. szkieletowe, m. gładkie, m. sercowy)
2. Rola układu nerwowego
1) koordynacja działania narządów i tkanek
2) odbieranie bodźców ze środowiska, przystosowanie do ich zmian
3. Poziomy czynnościowe UN
1) wyższy mózgowy-korowy (pamięć, abstrakcyjne myślenie)
2) niższy mózgowy (podstawowe czynności organizmu, np. oddychanie)
3) kręgowy (odruchowe Skórcze m. szkieletowych)
4.Układ nerwowy somatyczny - zależny od naszej woli. (po kolei, jak co działa)
1) Receptor (odbiera bodźce)
2) droga dośrodkowa
3) ośrodek kojarzeniowy
4) droga odśrodkowa
5) Efektory (mięśnie)
5. Układ nerwowy autonomiczny (wegetatywny) - unerwia narządy wew., przekazuje pobudzenie przez neurony zwojowe znajdujące się poza ośrodkowym UN. Składa się z układu współczulnego, przywspółczulnego, część jelitowa, część trzewno-czuciowa.
6. Budowa neuronu (komórki nerwowej)
1) akson (jeden)
2) dendryty (wiele)
3) synapsa - miejsce styku pomiędzy neuronami
4) osłonka mielinowa (zbudowana z subst. Tłuszczowej) - spełnia funkcję funkcję ochrony mechanicznej i izolatora elektrycznego aksonu. W neuronach obwodowych są to komórki Schwanna. Posiada przerwy - przewężenia Ranviera.
7. Rodzaje neuronów
1) czuciowe
2) ruchowe
3) interneurony (ośrodki kojarzeniowe między neuronami
8. Właściwości elektryczne neuronów
1) potencjał spoczynkowy - różnica potencjału między wewnętrzną (ujemną), a zewnętrzna (dodatnia) powierzchnią błony komórkowej. 70 mV
2) potencjał czynnościowy - miejscowa zmiana potencjału błony komórki nerwowej przez działanie bodźca. Wyróżniamy 4 fazy:
● depolaryzacja progowa - stan czynny komórki, odwrócenia naśladowania
● depolaryzacja
● repolaryzacja - powrót do potencjałów pierwotnych, wartości niższe, z czasem ten sam poziom
● hiperpolaryzacja
Zasady działania:
● depolaryzacja progowa - przez napływ jonów sodowych - aktywacja sodowa
● depolaryzacja i repolaryzacja - aktywacja potasowa - dużo anionów z potasem, dlatego ogólny ładunek - powrót do początkowego stanu naładowania
9. Przewodzenie impulsów między neuronami:
Przewodzenie w obrębie synaps
● synapsy elektryczne (bez neurotransmitera, bliskość komórek)
● synapsy chemiczne ( przewodzenie impulsu dzięki substancji chemicznej - neurotransmitera)
10. Zjawiska zachodzące w synapsie chemicznej
1) Synteza neurotransmitera i transport aksonalny
2) spichrzanie neurotransmitera w pęcherzykach
3) depolaryzacja elementu presynaptycznego z udziałem jonów ca2+
4) uwolnienie transmitera do szczeliny synaptycznej ( sprzężenie elektrowydzielnicze)
5) dyfuzja neurotransmitera przez szczelinę synaptyczną
6) połączenie neurotransmitera z receptorem w błonie postsynaptycznej (stężenie chemiczno - wydzielnicze)
7) depolaryzacja błony postsynaptycznej
8) rozkład enzymatyczny (wychwyt zwrotny neurotransmitera)
11. Narządy zmysłów
1) dotyk, węch, smak, zapach, wzrok, słuch, równowaga - służą odbiorowi bodźców z otoczenia
2) receptory - komórki odbierające bodźce - wyspecjalizowane struktury, odrębne komórki receptorowe, zakończenia obwodowe neuronów czuciowych
3) rola receptorów
● dostarczają do ośrodkowego UN informacje ze środowiska wew. i zew.
● przetwarzają bodźce na impulsy nerwowe, zmieniają energię bodźca na impulsację elektryczną
Określony receptor zazwyczaj pobudzany jest jednym rodzajem energii, swoista wrażliwość receptorów na określone bodźce jest względna i zależy od progu pobudliwości
4) Bodziec adekwatny ma najniższy próg pobudliwości
Niezależnie od rodzaju bodźca pobudzającego, receptor reaguje zmianą elektryczną zwaną potencjałem generującym
5) Potencjał generujący - zmiana miejscowa, rośnie wraz z siłą bodźca po osiągnięciu pewnej wielkości (potencjału progowego), który wyzwala impuls nerwowy.
6) próg pobudliwości receptora - może być niski, a zwiększenie intensywności bodźca wywołuje narastanie amplitudy potencjału generującego, a czas narastania zależy od intensywności bodźca
7) Mechanizm pobudzenia receptora nerwowego:
Bodziec -> zmiana przewodności błony komórki receptorowej -> zmiana potencjału receptorowego -> impuls nerwowy (potencjał czynnościowy) -> wrażenie
8) 4 rodzaje stymulacji:
● mechaniczna (dotyk, słuch, równowaga, ból, ciśnienie)
● termiczna (ciepło, zimno)
● elektromagnetyczna (widzenie)
● chemiczna - smak, zapach
9) Klasyfikacja receptorów ze względu na:
● rodzaj stymulacyjny - mechanoreceptory, termoreceptory, fotoreceptory, chemoreceptory, nocyreceptory (ból)
● umiejscowienie: eksteroreceptory (na powierzchni,Np. skóra), interoreceptory (wewnątrz, Np. żołądek), proprioreceptory (Np. połączenie kości)
● budowa: proste, złożone
10) receptory szybko adaptujące się - receptory fazowe - długotrwały bodziec wywołuje potencjał generujący, szybko opadający do zera (Np. dotyk)
11) receptory wolno adaptujące się - receptory toniczne - długo działający bodziec wywołuje potencjał generujący utrzymujący się przez cały czas trwania bodźca (Np. ból)
12. Czucie skórne
1) zmysły skórne - eksteroreceptory - wyspecjalizowane, przekształcone zakończenia czuciowe włókien nerwowych
● dotyk (ucisk) - mechanoreceptory
● zimna, ciepła - termoreceptory
● bólu - nocyreceptory
REGULACJE HORMONALNE
Komunikacja między komórkami organizmu dokonuje się przez:
UKŁAD NERWOWY (IMPULS ELEKTRYCZNY)
UKŁAD HORMONALNY (BODZIEC CHEMICZNY)
Hormony
● substancje chemiczne wydzielane przez gruczoły lub tkanki do płynów ciała
● przenoszą informację do wszystkich komórek ciała
● komórki docelowe wyposażone są w specyficzne receptory ( w przypadku hormonów są to białka, specyficzne białka błony komórkowej, białka receptorowe, receptory wiążą je)
● związanie hormonu z receptorem wyzwala zmiany w komórce docelowej
● po zadziałaniu hormony są metabolizowane i usuwane
3. Układ hormonalny
● hormony wydzielane są płynów pozakomórkowych
● odpowiedź fizjologiczna jest dłuższa niż w układzie nerwowym
● działanie także dłuższe
● komórka docelowa musi być wyposażona w receptor
4. Odpowiedź fizjologiczna komórki docelowej
● ekspresja genu
● aktywacja enzymu
● zmiana przepuszczalności błony
5. Podział hormonów ze względu na budowę chemiczną:
● białkowe
1) pochodne aminokwasów (hormony tarczycy, rdzenia nadnerczy)
2) peptydowe (hormony podwzgórzowe, przysadkowe, trzustki i przytarczyc)
● sterydowe (hormony płciowe, hormony kory nadnerczy)
● pochodne kwasów tłuszczowych
6. Na poziomie komórki (działanie hormonów)
● receptory błonowe - maja miejsca wiążące
● układ drugich przekaźników - gdy hormon jest za duży, białka enzymatyczne powodują powstanie na terenie drugiej komórki cyklicznego AMP - drugiego przekaźnika. Hormon wiąże się z receptorem i powstaje drugi przekaźnik
● małe związki działają bezpośrednio na genom lub w cytoplazmie
7. Na poziomie transportu i wydzielania (działanie hormonów)
● autokrynne (w obrębie komórki)
● parakrynne (komórki tkankowe)
● neurokrynne ( w neuronie)
● endokrynne
8. Stymulacje:
● stymulacja hormonalna
1) komórka endokrynna wydziela hormony do krwi
2) zmiana poziomu jonów lub składników pokarmowych we krwi (sygnał metaliczny)- odpowiedź gruczołu wydzielenie hormonu obniżającego poziom cukru we krwi
● stymulacja nerwowa
Neurony stymulują komórkę endokrynną - wydzielanie hormonu
9. Budowa hierarchiczna
Hormon uwalniany przez podwzgórze działa na przysadkę
Podwzgórze (pobudzone przez światłobodźce psychiczne) - hormon uwalniający lub hamujący -> przysadka - hormon tropowy wydzielany przez przysadkę (każdy działa na swój gruczoł) (tarczyca, przytarczyce, grasica, nadnercza, jajniki, jądra, szyszynka)
gruczoł obwodowy (wydzielający własne hormony, a te przez działanie obwodowe pobudzają komórki) -> hormon sprzężenia zwrotne, aby utrzymać wszystko w równowadze (hormony działają na przysadkę i podwzgórze)
10. W podwzgórzu zlokalizowane są ośrodki termoregulacji, pobierania pokarmu (głodu i sytości), ośrodki sterujące rozrodem, popęd.
11. Przysadka mózgowa:
● część przednia (gruczołowa)
1) naczynia (zróżnicowane, odpowiedzialne za wydzielanie rożnych hormonów
2) komórki przedniej części
● część tylna
1) neurony podwzgórza
12. Komunikacja między przysadką, podwzgórzem odbywa się dzięki naczyniom krwionośnym
13. Podwzgórze
●GNRH - czynnik uwalniający ( PRLRH, GnTH, TRH, CRH)
● część przednia przysadki
Hormony wydzielane przez część gruczołową przysadki:
gonadotropiny (FSH, LH)
Hormon tyreotropowy (TSH) - tarczyca
Hormon adrenokortykotropowy (ACTH) - kora nadnerczy
Prolaktyna (PRL) - gruczoł mleczny
Hormon wzrostu (GH) - kości i mięśnie w czasie wzrostu
● część nerwowa przysadki (wyrzucane na duży obieg krwionośny)
1) oksytocyna - Zmiana kurczliwości w mięśniach gładkich (np. inicjuje poród)
2) wazopresyna - podnosi ciśnienie krwi
TKANKI POBUDLIWE - MIĘŚNIE
Tkanki mięśniowe - miocyty
3 rodzaje mięśni:
● szkieletowe - prążkowane (poprzecznie prążkowane) zależne od woli, związane z motoryką ciała
● gładkie - nieprązkowane, niezależne od woli, wchodzą w skład narządów wew.
● mięsień sercowy - prążkowany, niezależny od naszej woli (autonomiczny)
2. Funkcje mięśni
● ruchy
● przepływ płynów ciała
● regulacja płynów ciała
● podstawa
● produkcja ciepła (85 %)
3. Mięśnie szkieletowe
● mięśnie są przyczepione do kości ścięgnami
● działają antagonistycznie (zginacze i prostowniki)
● pod kontrolą świadomości - unerwiane przez układ somatyczny (acetylocholina)
● obecność sarkomerów i T - dają efekt prążkowania
● brak synaps elektrycznych (obecność chemicznych)
● szybkie skurcze
4. Struktura mięśni szkieletowych
● mięsień
- zlepek włókien mięśniowych otoczonych tkanką łączną, włókna składają się z komórek (miocytów)
- komórki składają się z miofibryli (włókienka mięśniowe), (grube i cienkie miofilamenty)
● sarkomer - zbiór włókien, tworzą go białka kurczliwe (regulacyjne) -
aktyna i miozyna, a z nich zbudowane są m. szkieletowe
● prążki - zespół prążków A (grubszych) i J (cieńszych)
● skurcz mięśni regulowany jest przez 2 białka
1) troponinę (ma 3 podjednostki: ●T - wiąże tropomiozynę i pozostałe troponiny w komórkach; ●J - hamująca interakcja między miozyną i aktyną; ●C - wiążąca jony Ca2+
2) tropomiozynę ( w spoczynku tropiomiozyna blokuje miejsca wiążące miozynę na aktynę)
5. Cykl mostka poprzecznego miozyny:
● uwalnianie Ca2+ z SR
● wzrost stężenia wolnego Ca2+ w sarkoplaźmie
● odsłonięcie miejsc wiązania główek miozyny na aktynie
● wiązanie i zmiana konformacji główni (?)
● przesunięcie nici miozyny w stosunku do nici aktyny
6. suma zjawisk w czasie skurczu mięśnia szkieletowego:
● pobudzenie
● skurcz
● rozkurcz
7. Złącze nerwowo - mięśniowe
● jednostka motoryczna (akson z mięśniem)
● płytka krańcowa (zbliżenie układu nerwowego z mięśniowym)
● sprzężenie elektromechaniczne - zmiana energii elektrycznej potencjału czynnościowego na energię mechaniczną skurczu
8. Skurcze:
● IZOTONICZNE
1) nie zmienia się napięcie
2) zmienia się długość
3) związane z ruchem i dynamiką
● IZOMETRYCZNE
1) zmienia się napięcie
` 2) nie zmienia się długość
3) związane z ruchem statycznym
9. Sumowanie skurczów
● mięsień jest pobudzony przez kolejny bodziec przed zakończeniem skurczu
● zsumowany skurcz ma większą amplitudę niż skurcz pojedynczy
10. Skurcz tężcowy
● niezupełny
● zupełny
MIĘŚNIE GŁADKIE
1. Charakterystyka
● przepływ płynów
● motoryka (jelit, żołądka, naczyń krwionośnych)
● tworzą zwieracze
● inna organizacja aktyny i miozyny
● inna charakterystyka funkcjonowania
Typy komórek
● jednostkowe - jednojądrzaste
● wielojednostkowe - mięśnie trzewne
Słabo rozwinięta siateczka endoplazmatyczna; brak troponiny i tropiomiozyny; białko kalmodulina (?)
● aktyna i miozyna są rozmieszczane luźno pod błoną komórkową;
● przesunięcia aktyny nie są ograniczone linią Z
● głowy miozyny nie są na całej długości jej cząsteczki
● mogą zmieniać długość setki razy
● kurczą się wolniej niż szkieletowe, ale dłużej trwają w skurczu
● skrócenie długości komórek mięśni gładkich jest wielokrotnie większe niż miocytów szkieletowych
Skurcz mięśni gładkich
napływ Ca2+ do cytoplazmy po depolaryzacji błony
połączenie Ca2+ z kalmoduliną
połączenie kompleksu Ca2+ - kamodulina z kinazą miozynową -> (aktywacja MLCK)
fosforylacja miozyny pod wpływem kinazy miozynowej
przyłączenie głów miozyny do aktyny, rozkład ATP, uginanie głów miozyny, i wsuwanie się miofilamentów cienkich pomiędzy miofilamenty grube
skurcz mięsnia
Unerwienie mięśni gładkich - autonomiczne - współczulne i przywspółczulne
4. czynniki wywołujące skurcz mięśni gładkich
● pobudzenie nerwowe -> sprzężenie elektromechaniczne
● substancje chemiczne, (np. leki) -> sprzężenie farmakologiczne
● rozciąganie
● skurcze spontaniczne (automatyzm)
FIZJOLOGIA SERCA
budowa ścian serca
●ścianka zew
● warstwa mięśniowa (zbudowana z kardiocytów)
Kardiocyty posiadają wstawki - miejsce styku kardiocytów, niska odporność elektr.
● ścianka wew.
komórki serca
● komórki robocze (kardiocyty) ok. 98%
1) duża ilość elementów kurczliwych antymiozynowych
2) obecność sarkomerów
3) duża ilość mitochondriów (serce nie męczy się)
4) dużo glikogenu (j.w.)
5) wstawki - miejsca o małym oporze elektrycznym
6) funkcja - praca mechaniczna (skurcz, rozkurcz)
● komórki przewodzące (Purkinjego) - zmodyfikowane komórki
1) brak elementów kurczliwych
2) brak sarkomerów
3) mało glikogenu
4) brak wstawek
5) potencjał czynnościowy iglicowy
6) automatyzm
7) funkcja - generowanie i przewodzenie pobudzenia
3. Charakterystyka pracy serca
● automatyzm
● działanie na zasadzie „wszystko, albo nic” (bodziec progowy = maksymalny)
● działanie jako fizjologiczne syncytium (całość)
● przystosowanie do ciągłej pracy, bez zmęczenia
● regulacja zgodnie z prawem Starlinga (Praca serca regulowana jest przez ilość krwi przez nią przepływającą)
cykl pracy serca
● systola (skurcz) i diastola (rozkurcz)
1) ukł. Nerwowy - modulacja podstawowa
2) ilość napływającej krwi
3) hormony
● stymulacja przez kardioakceleratory
●hamowanie przez kardioinkibitory
5. wpływ stężeń jonów na pracę serca
● hiperkaliemia - wzrost stężenia jonów potasowych
hiponatremia - obniżenie st. Jonów sodowych
wpływają na:
niepobudliwość kardiocytów
zwolnienie przewodnictwa
● hipokalemia - spadek stężenia jonów potasowych
Hipernatremia - wzrost sodowych
Wpływają na:
hiperpolaryzacja
migotanie przedsionków
● hiperkalcemia - wzrost kurczliwości mięśnia sercowego, zatrzymanie akcji serca w skurczu
● hipokalcemia - zmniejszona kurczliwość serca, zwolnienie przewodnictwa impulsów
● hiperkapnia, kwasica - zmniejszenie przewodności
FIZJOLOGIA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH
schemat budowy naczyń krwionośnych:
● (od zewnątrz): przydawka, warstwa środkowa, śródbłonek
naczynia krwionośne (podział):
● tętnica (naczynia czynnościowe
● żyła (naczynia pojemnościowe)
● kapilara (naczynia włosowate)
unerwienie naczyń krwionośnych
● napięcie czynne = napięcie podstawowe ( miogenny automatyzm mięśni gładkich ścian naczyń krwionośnych) + napięcie neurogenne (adrenergiczne działanie pozazwojowych włókien współczulnych)
parametry obiegu krwi
● ciśnienie krwi
● szybkość przepływu
● powierzchnia (suma przekroju wszystkich naczyń)
naczynia oporowe - drobne tętniczki (na końcu tętnic)
● regulacja cisnienia
● regulacja przepływu krwi (aby nie rozerwało naczyń)
● autoregulacja krążenia; dystrybucja krwi
1) biogenna
2) metaboliczna
● mikrokrążenie (krążenie odżywcze) - naczynia włosowate
Typy naczyń włosowatych:
7. Regulacja krążenia:
● nerwowa
1) układ autonomiczny
2) odruchy
● hormonalna
1) ADH, ANP, angiotensyna, adrenalina
●miejscowa
1) autoregulacja
2) zmiana przepuszczalności ścian
3) czynność wydzielnicza śródbłonka
nerwowa regulacja krążenia
● osrodek naczynioruchowy w rdzeniu przedłużonym - część presyjna i depresyjna
● współczulne unerwienie naczyń
● odruchy wegetatywne
hormonalna regulacja krążenia
● ADH (wazopresyna) - zmniejszona utrata wody, spadek ciśnienia
● ANP - zwiększony przepływ nerkowy i diureza
● Renina - angiotensyna - spadek ciśnienia krwi
● adrenalina - wzrost ciśń krwi
hormonalna regulacja miejscowa
● rozszerzenie
1) histamina
2) wzrost prężności CO2
3) spadek stężenia K+ i O2
4) wzrost temperatury
● zwężenie
1) noradrenalina i adrenalina
2) wazopresyna
3) obniżenie temperatury
śródbłonek naczyń i jego funkcja
● transport
● czynność wydzielnicza
ENDOTELINA - czynnik silnie kurczący ściany naczyń krwionośnych, uwalniany w odpowiedzi na rozciąganie ścian naczyń krwionośnych
EDRF - tlenek azotu, czynnik Rozluźniający mięśnie gładkie naczyń
FIZJOLOGIA KRWI
funkcje krwi
● transportowa
1) gazów
2) subst. Pokarmowych
3) produktów przemiany materii
4) hormonów
5) ciepła
● regulacyjna (utrzymanie stałości środowiska wew.)
● obronna (odporność)
właściwości fizyczne krwi:
● lepkość
● temp. 37 stopni C
● pH 7,4
● skład jonowy (NaCl)
skład krwi
● osocze 55%
1) woda 90%
2) białka 7 %
3) inne 3% (lipidy, cholesterol)
● krwinki 45%
1) erytrocyty (czerwone krwinki)
2) trombocyty (płytki krwi)
3) leukocyty (białe krwinki)
a) Granulocyty
- neutrofile 40-75%
- bazofile 0,5-1%
- eozynofile 1-5%
b) monocyty
c) limfocyty (t oraz b)
sklad osocza
● białka
1) skład
a) albuminy
b) (alfa, beta, gamma) globuliny
c) fibrynogen
2) funkcje białek w osoczu
a) ciśnienie onkotyczne
b) krzepnięcie
c) bufory
d) odporność
e) transport
f) rezerwa białkowe
● związki organiczne
1) aminokwasy
2) mocznik
3) kreatyna
4) kreatynina
5) amoniak
6) kwas moczowy
7) zasady purynowe
8) glukoza
9) kwas mlekowy
10) kwas pirogronowy
11) tłuszcze
12) kwasy tłuszczowe
13) cholesterol
14) witaminy
15) hormony
16) enzymy
● minerały
Hemopoeza - powstawanie komórek krwi w szpiku (kości długie, mostek)
Erytropoeza - powstawanie erytrocytów
Erytrocyty
● kształt dwuwklęsłej soczewki
● odkształcenie NO i rulonizacja (nie zlepiają się, ale odpychają) - naładowanie ujemne
● białkowe struktury błony
● brak organelli komórkowych
● wnętrze wypełnia zrąb siatkowaty białkowo - lipidowy (0,5% wypełniony hemoglobiną)
● zew powierzchnia błony - ujemny ład. elektr.
transport gazów oddechowych przez krew
● tlen
1) 98% z hemoglobiną
2) 1,5% jako gaz
● dwutlenek węgla
1) 90% HCO3-
2) 5% związany z hemoglobiną
3) 5% gaz
grupy krwi
● A (antygeny A, przeciwciała anty B)
● B (antygeny B, przeciwciała anty A)
● AB (antygeny A,B; brak przeciwciał)
● 0 (brak antygenów, przeciwciała anty A, anty B)
hemostaza - krzepniecie krwi
zatrzymanie krwawienia przez:
● skurcz naczynia (obkurczenie uszkodzonego naczynia - faza naczyniowa)
● utworzenie czopu płytkowego (faza płytkowa)
● utworzenie skrzepu przez wytrącenie fibryny (szlak wewnętrzny i zewnętrzny)
fibrynoliza
● po zagojeniu naczynia czop jest rozpuszczany (fibrynoliza)
● plazminogen jest przekształcony w plazminę, która rozkłada włókna fibryny i rozpuszcza skrzep
faza naczyniowa
● komórki śródbłonka inicjują zmiany:
1) kontakt błony podstawnej z krwią
2) uwolnienie czynników chemicznych i hormonów tkankowych
3) błony komórek śródbłonka ulegają degradacji
faza płytkowa
● płytki docierają do zmienionych komórek śródbłonka, błony podstawnej i odsłoniętych włókien kolagenowych
● agregacja płytek powoduje utworzenie czopu płytkowego, co zatrzymuje wypływ krwi i tworzy podstawę skrzepu
utworzenie fibryny
● szlak zewnątrzpochodny (czynniki tkankowe uwalniane przez uszkodzone tkanki)
● szlak wewnątrzpochodny (uszkodzona ściana naczynia aktywuje czynnik XII)
Aktywna tromboplastyna -> trombina -> fibryna
UKŁAD WYDALNICZY/ FIZJOLOGIA NERKI
funkcje układu wydalniczego
● gospodarka wodno- elektrolitowa
1) utrzymywanie odpowiedniej zawartości wody
2) utrzymywanie właściwego stężenia jonów
3) utrzymywanie stężenia osmotycznego w organizmie
● wydalanie
1) Usuwanie zbędnych końcowych metabolitów
2) usuwanie innych zbędnych lub szkodliwych substancji
woda w organizmie
● woda wewnątrzkomórkowa 0-60%
● woda międzykomórkowa ok. 30%
● woda tkanki chrzęstnej i kostnej ok. 20%
● woda osocza i limfy ok. 10%
3. skład jonowy cieczy ciała
● osocze - Na+, Cl-, Ca2+, Mg2+, K+, inne
● płyn tkankowy - jak wyżej
● cytoplazma - inne, K+, Mg2+, Na+, Ca2+, Cl-
Inne aniony: Białczany, HCO3-, SO4 2-, PO4 3-
Produkty przemiany materii
● węglowodany - CO2 + H2O
● tłuszcze - jak wyżej
● białka - NH3 -> CH4ON2 (mocznik)
● kwasy nukleinowe - NH3 -> C5H4O3N4 (kwas moczowy)
Nerki:
● kora nerkowa, brodawka nerkowa, piramidy nerkowe, żyła nerkowa, tętnica nerkowa, moczowód
Funkcje nerek:
● regulacyjne
1) regulacja objętości i składu subst. Nieorganicznych i organicznych oraz osmolarności płynu zewnątrzkomórkowego
2) stała kontrola utraty wody i subst. Nieorganicznych
3) udział w regulacji równowagi kwasowo - zasadowej - wydzielanie nadmiaru kwasów i oszczędzanie zasad
4) wydzielanie do krwi substancji o działaniu hormonalnym
5) czynności metaboliczne (detoksykacja, glukoneogeneza w warunkach głodu, utlenianie aminokwasów, inaktywacja hormonów peptydowych, cykl mocznikowy
● wydalnicze:
1) wydalanie zbędnych lub szkodliwych metabolitów (mocznik, kwas moczowy, kreatynina)
2) wydalanie końcowych produktów przemiany materii
3) wydalanie obcych substancji chemicznych (leki, pestycydy)
Nefron - zlepek układu wydalniczego i ukł. Krążenia
● budowa nefronu: tętniczka odprowadzająca, tętnica doprowadzająca, kłębuszek, torebka bowmana, kanalik bliższy, kanalik dalszy, kanalik zbiorczy, naczynia krwionośne.
FIZJOLOGIA UKŁADU ODDECHOWEGO
oddychanie:
● płuca (pobieranie tlenu, wydychanie CO2)
● oskrzela
● układ krwionośny (krążenia) - krew - transport tlenu
● tkanki - zużywanie tlenu
● układ nerwowy - koordynacja
Górne drogi oddechowe (gardło, krtań, głośnia)
Dolne drogi oddechowe (płuca)
Płuca - pęcherzyki płucne (woreczki oddechowe) oplecione siecią naczyń krwionośnych
5. funkcje płuc
● oddychanie
● biosynteza różnych związków bioczynnych
● inaktywacja czynników naczynioruchowych
● filtr i zbiornik
● aktywacja angiotensyny
● funkcje obronne ( oczyszczanie, nagrzewanie, nawilzanie powietrza)
● utrzymywanie równowagi kwasowo - zasadowej, utrzymywanie homeostazy wodnej
● biora udział w termoregulacji
oskrzela i oskrzeliki
generacje
● strefa przewodząca (tchawica- oskrzeliki)
● strefa przejściowa, oddechowa
1) oskrzeliki oddechowe
2) przewody pęcherzykowe
3) woreczki pęcherzykowe
pęcherzyki płucne - skupione w woreczki pęcherzykowe
makrofagi - niszczą wirusy i bakterie
akt oddechu
mięsnie oddechowe - (szkieletowe - międzyżebrowe i przepona)
● wdech - kurczenie mięśni międzyżebrowych, zwiększenie ciśnienia, przepona do góry, , zmiana gabarytowa klatki, powietrze do płuc,
● wydech jak wyżej, tylko na odwrót
WYSIŁEK FIZYCZNY
Klasyfikacja wysiłków fiz.
● według rodzaju skurczu mięśni
1) dynamiczne (skurcze izotoniczne)
2) statyczne (sk. Izometryczne)
3) mieszane (jedna grupa mięśni statycznie, druga dynamicznie)
● wg wielkości zaangażowanych grup mięśni
-ogólne - co najmniej 30% zaangażowanej całk. masy mięśni
-miejscowe - mniej niż 30%
● wg czasu trwania
1) krótkotrwałe (do 15 min)
2) o średnim czasie trwania (15-30 min)
3) długotrwałe ( ponad 30 min)
Wysiłek aerobowy - wymaga tlenu do przemian metabolicznych
Wysiłek anerobowy - nie wymaga tlenu do przemian metabolicznych
wysiłek fizyczny
● wytrzymałościowy
1) metabolizm aerobowy
2) wzmożone procesy w mitochondriach i transporcie tlenu
● intensywny
1) metabolizm aerobowy
2) powstawanie kwasu mlekowego
Obciążenie względne
Wyraża się w % siły max skurczu dowolnego (MVC)
● lekkie 10 -15%
● średnio ciężkie 15-30%
● ciężkie 30-50%
● bardzo ciężkie, ponad 50%
źródła energii dla wysiłków fizycznych:
● węglowodany
● tłuszcze
● wodne kwasy tłuszczowe
● białka
5. odpowiedź organizmu na wysiłek fizyczny
● pojemnośc minutowa serca
Wzrost z 5 do nawet 35 l/min (
● dystrybucja krwi
Przepływ w mięśniach do 88% całej krwi
6. zmiany regulacji hormonalnej pod wpływem wysiłku fizycznego
●insulina - jej poziom obniza się proporcjonalnie do intensywności wysiłku
● glukagon - rosnie
● adrenalina - rośnie
UKŁAD POKARMOWY
● jama ustna (ślinianki)
● przełyk
● żołądek (gruczoły żołądka)
● jelito cienkie ( enzymy trzustki, wątroby, jelito cieknie)
● jelito grube
układ pokarmowy (charakterystyka)
● kilkumetrowy, umięśniony, podatny na rozciąganie i wyścielony błoną śluzową przewód
● zachodzą w nim jednocześnie procesy wydzielnicze, motoryczne, trawienne, chłonne, krążeniowe, odpornościowe…
● wszystkie te procesy podlegają kontroli neurohormonalnej ogólnoustrojowej i lokalnej przez tzw. Mózg jelitowy
● współdziała z nim układ dokrewny - hormony żołądkowo - jelitowe
● jego funkcją jest zaopatrzenie organizmu w środki odżywcze, wodę, sole mineralne i witaminy.
główne procesy w przewodzie pokarmowym
● pobieranie pożywienia (jama ustna)
● przejście pożywienia przez jamę i przełyk
● chemiczna i mechaniczna obróbka pokarmu w żołądku
● trawienie chemiczne i wchłanianie składników pokarmowych w jelicie cienkim
● usuwanie resztek przez jelito grube
3. czas pasażu w przewodzie pokarmowym
● jama ustana - 1 min
● przełyk - 4 - 8 sek
● żołądek - 2-4 godz
● jelito cienkie - 3-5 godzin
● jelito grube - 10 godz - kilka dni ;]
4. żołądek
● Funkcje żołądka
1) magazynowanie pożywienia
2) zapoczątkowanie trawienia białek
3) działanie bakteriobójcze (kwas solny)
4) przesuwanie treści pokarmowej do jelita
Trawienie pokarmu w poszczególnych elementach Układu Pokarmowego:
●ślina
1) lizozym - czynnik bakteriobójczy, rozpuszcza
2) amylaza slinowa (ptialina)
3) lipaza językowa
4) śluz (mucyna) - wiąże i zlepia pożywienie, ochrania ściany przewodu pokarmowego
● żołądek
1) komórki śluzowe - śluz
2) komórki okładzinowe
* HCl (zabija bakterie, aktywuje pepsynę)
* czynnik zewn. (wchłanianie B12 w jelicie)
3) komórki główne - pepsynogen do pepsyny
● wątroba
1) produkcja żółci
2) metabolizm węglowodanów
3) metabolizm białek
4) metabolizm lipidów
5) synteza cholesterolu i fosfolipidów
6) metabolizm alkoholu
7) utrzymywanie równowagi hormonalnej
8) wytwarzanie czynników immunologicznych
● sok trzustkowy
1) woda
2) enzymy
3) zymogen - trypsynogen, chymotrypsynogen, prokarboksypeptydazy (trawiące białka)
4) dwuwęglan sodu - buforowanie HCl żołądkowego
Sorry już mi się nie chce. Brakuje jeszcze:
Jelito
Enzymy odpowiedzialne za trawienie
Odporność.
Pozdrawiam i życzę milej nauki
Wojtek