23.05.2012r.
Anatomia
1. charakterystyka ogólna
2. droga delikatnego dotyku, percepcji i wibracji z obszaru nerwów rdzeniowych
3. droga bólu i temperatury z obszaru nerwów rdzeniowych
4. drogi czuciowe z obszaru nerwów czaszkowych
Ad. 1
Drogi czuciowe to projekcyjne drogi wstępujące. Dzielą się one zasadniczo na dwie grupy: drogi somatosensoryczne (delikatnego dotyku, percepcji, wibracji, bólu i temperatury) i drogi zmysłowe (smakowa, węchowa, wzrokowa, słuchowa i przedsionkowa). Drogi somatosensoryczne mają nastepujące wspólne cechy:
rozpoczynają się na obwodzie receptorami
cialem pierwszego neuronu jest zawsze zwój rdzeniowy lub nerwów czaszkowych
wszystkie są trój neuronowe
wszystkie ulegają skrzyżowaniu w zakresie drugiego neuronu
drugi neuron zawsze kończy się we wzgórzu (nucleus ventralis posterior) do jego części przyśrodkowej dochodzi czucie somatosensoryczne z obszaru nerwów czaszkowych, a do części bocznej nucleus ventralis posterior latelaris czucie somatosensoryczne z obszaru nerwów rdzeniowych
trzeci neuron tych dróg zaczyna się w wyżej wspomnianych jądrach i dochodzi do ośrodków czuciowych kory
Ad. 2
droga ta rozpoczyna się na obwodzie mechanoreceptorami. Za delikatny dotyk odpowiadają receptory mieszków włosowych, plytki Merkela oraz ciałka Meissnera. Płytki Merkela rozpoznają krzywiznę obiektu, a ciała Meissnera krawędzie obiektu, zakończenia Ruffiniego, pobudzane jako czwarte z kolei, które rozpoznają obiekt trójwymiarowy (kształt obiektu), najgłębiej leżace ciałka Paciniego, które wykrywają wibracji. Czucie proprioceptywne z mięśni odbierają wrzecionka mięśniowe. Dendryty pierwszego neuronu są podłączone do mechanoreceptorów, a akson pierwszego neuronu jest bardzo długi, gdyż wstepuje do sznura tylnego rdzenia kręgowego i przebiega w jego pęczku smukłym (bardziej przyśrodkowym) i tam przebiegają włókna z dolnej części ciała, albo klinowatym, z górnej części ciała w rdzeniu przedłużonym (te jądra tam są). drugi neuron ulega od razu skrzyżowaniu zwanym skrzyżowaniem wstęg. Drugi neuron w czuciu głębokim - wstęga przyśrodkowa. Wstęga przyśrodkowa dochodzi do wzgórza, do nucleus ventralis posterior latelaris, gdzie zaczyna się trzeci neuron wiodący do ośrodków czuciowych kory. 3-1-2. 3 najbliżej bruzdy Rolanda - bruzdy środkowej. W czuciu głębokim wszystkie włókna krzyżują się w jednym miejscu - w skrzyżowaniu wstęg w rdzeniu przedłużonym. Uszkodzenie tych dróg powoduje ataksję sznurową (bez kontroli wzroku nei wiemy jak ulozoe czesci ciała względem siebie). Uszkodzenie tych dróg w rdzeniu kręgowym powoduje brak czucia głębokiego po stronie uszkodzonej. Uszkodzenie tych dróg powyżej jądra smukłego i klinowatego (czesc górna rdzenia przedłużonego, most i wyżej) spowoduje brak czucia głębokiego po stronie contralateralnej - przeciwnej.
Ad. 3
Receptory bólu, czyli nocyceptory są to przeważnie wolne zakończenia nerwowe, podobnie z resztą jak termoreceptory. Ciało pierwszego neuronu jest w zwoju rdzeniowym, dendryty SA połączone do tych nocy- i termoreceptorów, a akson pierwszego neuronu jest bardzo krótki, gdyż kończy się w rogach tylnych rdzenia kręgowego. Drugi neuron ulega skrzyżowaniu, a więc z lewego rogu tylnego dostaje się do prawego sznura bocznego wytwarzając spoidło białe rdzenia kręgowego. Drugi neuron nazywa się drogą rdzeniowo-wzgórzową boczną, który biegnie w sznurach bocznych wprost do wzgórza. Jej końcowy przebieg nosi nazwę wstęgi rdzeniowej. Dochodzi do jądra brzusznego tylnego bocznego, gdzie zaczyna się trzeci neuron, który dochodzi do kory czuciowej. - czucie protopatyczne, prymitywne. 31 skrzyżowań. Uszkodzenie połowicze rdzenia kręgowego po stronie lewej, spowoduje brak czucia bólu i temperatury po stronie prawej. Połowicze przerwanie rdzenia kręgowego to tzw. zespół Braun-Seckarda, który charakteryzuje się nastepującymi objawami:
brak czucia głębokiego poniżej uszkodzenia po stronie uszkodzenia
brak czucia powierzchownego po stronie przeciwnej
niedowład spastyczny poniżej uszkodzenia po tej samej stronie
wąski pas porażeń wiotkich na poziomie uszkodzenia
Ad. 4
za czucie głębokie w obszarze głowy i szyi odpowiada przede wszystkim nerw trójdzielny. Ma on w moście jądro główne nucleus principalis, w rdzeniu przedłużonym i kręgowym jądro pasma rdzeniowego. Ciałem pierwszego neuronu w czuciu głębokim jest zwój trójdzielny Gassera. Pierwszy neuron dochodzi do jądra głównego w moście, gdzie zaczyna się drugi neuron. Drugi neuron ulega skrzyżowaniu w moście, nazywa się drogą trójdzielno-wzgórzową i dochodzi do nucleus ventralis posteriori media lis. Tamże zaczyna się trzeci neuron, który prowadzi do ośrodków czuciowych kory, a konkretnie do pola twarzowego (głowowego), blisko bruzdy bocznej. Włókna czucia głębokiego z innych nerwów czaszkowych n. VII mają pierwszy neuron w zwoju Rolanda, nn. IX, X w zwoju górnym. Drugi neuron czucia głębokiego dołącza zawsze po skrzyżowaniu do tej drogi trójdzielno-wzgórzowej. Czucie powierzchowne z nerwu trójdzielnego ma swój pierwszy neuron w zwoju Gassera. Dendryty zstępują tworząc pasmo rdzeniowe zakończone na dole jądrem pasma samotnego.
cranium: fossa pterygopalatina
caput: n. glossopharyngeus
organa sensum: labirynthus membranaceus
encephalon: nuclei basales
666 szatan \m/
Czucie powierzchowne przewodzone przez inne nerwy. Ma swój pierwszy neuron w zwoju kolanka dla VII, oraz w zwojach górnych dla IX i X. Drugi neuron dochodzi już do jądra pasma rdzeniowego nerwu trójdzielnego.
Ageusia - ktoś nie ma smaku
Jedynym wyjątkiem dróg zmysłowych, które nie przechodzą przez wzgórze to droga węchowa. Droga smakowa jest trzyneuronowa. Receptorami są kubki smakowe języka. Ciało pierwszego neuronu znajduje sięw zwojach smakowych tychże nerwów, a więc w zwoju kolanka, w zwoju górnym nerwu IX dla brodawek liściastych i okolonych. Pierwszy neuron jest zróżnicowany na trzy różne trasy przebiegu, ale dociera w to sami miejsce, do jądra pasma samotnego, które jest uniwersalnym jadrem smakowym. Drugi neuron nazywa się pasmem samotnym, ulega skrzyżowaniu i dochodzi do nucleus ventralis posteriori media lis. Tam zaczyna się trzeci neuron, który dochodzi do 43 pola Brodmana.
Anosmia - ktoś nie ma węchu
Droga węchowa jest zasadniczo drogą dwuneuronową. Ciało pierwszego neuronu to komórki węchowe, których dendryty są jednocześnie receptorami, zaś aksony wytwarzają nerwy węchowe. Nerwy te wstępują do opuszki węchowej, gdzie wytwarzają kłębuszki węchowe z komórkami mitralnymi i pędzelkowatymi. Drugi neuron rozpoczyna się w komórkach mitralnych i pędzelkowatych opuszki węchowej, biegnie jako pasmo węchowe, które rozdwaja się na dwa prązki węchowe, przyśrodkowy i boczny. Prążek przyśrodkowy węchowy łączy się z drugostronnym i opuszką węchową. Boczny dochodzi do haka hipokampa, na którym znajduje się kora węchowa I-rzędowa (34 pole Brodmana). Hak hipokampa to uwidaczniające się na zewnatrz ciało migdałowate. Ciało migdałowate ma silne połączenie z układem limbicznym, która ma silne połączenie z korą asocjacyjną (kojarzeniową). to właśnie ciało migdałowate rozpoznaje emocje oznajmiając ustrojowi, czy to SA przyjemne, czy też nieprzyjemne emocje i pobudza podwzgórze do wyzwolenia odpowiednich reakcji autonomicznych. Podwzgórze otrzymuje impulsy od ciała migdałowatego dwiema drogami: dużo większą drogą migdałową brzuszną i dużo cieńszym prązkiem krańcowym. Prążek krańcowy jest słabo rozwinięty u człowieka, gdyż człowiek jest organizmem mikrosmatycznym (słaby węch)
Anopsia - się nie widzi
Droga wzrokowa jest 4-neuronowa. Pierwszy neuron to czopki i pręciki siatkówki - warstwa czwarta. Drugi neuron to komórki zwojowe siatkówki - warstwa szósta. Trzeci neuron to komórki zwojowe - warstwa ósma. Akson trzeciego neuronu tworzy nerw wzrokowy, skrzyżowanie nerwów wzrokowych i pasmo wzrokowe, które dochodzi aż do ciała kolankowatego bocznego. W skrzyżowaniu nerwów wzrokowych krzyżują się tylko aksony z donosowych części nerwu wzrokowego, podczas, gdy części skroniowe nie ulegają skrzyżowaniu. Ciało czwartego neuronu znajduje się w ciele kolankowatym bocznym (kształt kapelusza napoleońskiego). Części przednie odpowiadają za lokalizacje i ruch obiektów, a części tylne za kolor i kształt.
Droga słuchowa jest co najmniej 4-neuronowa.Ciało pierwszego neuronu znaduje się w zwoju spiralnym, jego dendryty podłaczjasie do komórek włoskowatych w narzadzie Cortiego, a aksony wytwarzają nerw ślimakowy i kończą się w kącie ślimakowym brzusznym i grzbietowym SSA. Drugi neuron zaczyna się w tychże jądrach ślimakowych i trzema różnymi drogami przechodzi w poprzek na drugą stronę mostu, gdzie zagina się ku górze pod kątem prostym tworząc wstęgę boczną. coś tam coś tam. Trzeci neuron biegnie do ciała kolankowatego przyśrodkowego. Tu zaczyna się czwarty neuron, który podąża do kory słuchowej w zakrętach Heschla. pola 41 i 42 Brodmana. Na obszarze między jądrami ślimakowymi , a wzgórkiem dolnym znajdują się 3 wazne jądra: jądro oliwki górnej, jądra ciała czworobocznego, jądra wstęgi bocznej. Bilateralizm słuchu - droga z jednego nar zadu Cortiego prowadzi do obu stron róznych ośrodków.