1. PROCES EDUKACYJNY:
proces dydaktyczno-wychowawczy
Proces wychowania <-----------------------------------------------> Proces kształcenia(uczenia się)
| |
pedagogika dydaktyka
Lekcja- czas w którym uczeń zdobywa wiedzę w danym przedmiocie.
Cel lekcji:
- kształcący(umiejętność)
- wychowawczy(osobowość)
- poznawczy(treści zdobywane)
Klasa- zbiór osób mniej więcej w tym samym wieku i mniej więcej na tym samym poziomie fizycznym społecznym i psychicznym.
Wychowanie- kształtowanie osobowości, przygotowuje do życie w społeczeństwie
Osobowość- zbiór cech względnie stałych charakterystycznych i intelektualnych danej jednostki.
Przedmiotem badań pedagogiki jest proces edukacji człowieka- proces wychowawczy i proces edukacyjno-wychowawczy.
Dydaktyka to jedna z głównych gałęzi nauk pedagogicznych, która zajmuje się procesami nauczania, uczenia się i samokształcenia.
Dydaktyka jest nauką ponieważ posiada:
- przedmiot badań
- własną metodę badawczą
- terminologię
Przedmiotem badań dydaktyki jest proces edukacyjny nauczania, uczenia się człowieka.
Pojęcia dydaktyczne:
-nauczanie, uczenie się
-kształcenie, samokształcenie
-wychowanie
-osobowość
-kultura
-środowisko
-czas wolny
Metody badawcze:
-obserwacja
-sondaż diagnostyczny( wywiad, ankieta)
-eksperyment
-analiza dokumentów
2. System szkolny Jana Amosa Komeńskiego
Jan Amos Komeński- Czech, pierwszy nowożytni dydaktyk. Wyodrębnił dydaktykę od pedagogiki. Napisał dzieło pt.: „Wielka dydaktyka”, która składa się z 5 części:
1) Pedagogika ogólna- w której autor przedstawia wychowanie człowieka w różnych okresach jego życia (0-24roku życia).
2) System dydaktyki ogólnej i dydaktyki szczegółowej- metodyka nauczania poszczególnych przedmiotów.
3) Zasady wychowania religijno-moralnego i karności szkolnej.
4) System szkolny- plan organizacji szkół i programów nauczania.
5) Zakończenie- podręczniki szkolne i ich funkcje(poznawcza, kształcąca, społeczna, wychowawcza), metody nauczania, płace nauczyciela.
System szkolny:
Akademia
-------------------------------
18-24
okres dojrzewającej mądrości
Szkoła języka łacińskiego(gimnazjum)
-------------------------------------------------------
12-18
okres młodzieńczości
Szkoła języka ojczystego
------------------------------------------
6-12
okres chłopieństwa
Szkoła macierzyńska
-------------------------------
0-6
okres dzieciństwa
Szkoła macierzyńska- nauka powinna odbywać się „na kolanach matki”(od urodzenia do 3 roku życia). Rola taty także ważna. Od 3-6 roku życia przewiduje wychowanie przedszkolne, w tym okresie dziecko nawiązuje kontakt i relacje z rówieśnikami.
Szkoła języka ojczystego- obowiązywały tu przedmioty takie jak: j. ojczysty, przyroda, matematyka, geografia i historia kraju, podstawy ekonomii, gimnastyka, rysunki, śpiew, j. łaciński.
Szkoła języka łacińskiego- obowiązywały tu przedmioty takie jak: przyroda, matematyka, geografia i historia świata, podstawy ekonomii, gimnastyka, rysunki, śpiew, 5 języków obcych( 3 starożytne- greka, łacina, hebrajski i 2 języki nowożytnie- francuski i niemiecki)
Akademia- kształcenie trwało 6lat, odbywało się na 4 wydziałach- medycyny, prawa, filozoficzny i teologiczny.
3. System szkolny Jana Fryderyka Herbarta
Nauczyciel aktywny > uczeń bierny- proces nauczania Herbarta
Nauczyciel bierny < uczeń aktywny- proces uczenie się John Dewey
Nauczyciel bierny <--/--> uczeń aktywny- proces nauczania i uczenia się Wincentego
Okonia(sprzężenie zwrotne)
Herbart oparł system na 2 naukach:
a) psychologia(zaczerpnął twierdzenie, że dziecko rodzi się jako czysta niezapisana karta. Dziecko nic nie wie, nic nie potrafi, wszystko uczy go nauczyciel.
b) etyka(zaczerpnął twierdzenie mówiące o potrzebie kształcenia silnie moralnie charakteru.
Proces nauczania w szkole Herbarta przebiega wg 4 stopni formalnych:
1) Jasność- nauczyciel zadaje pytania dotyczące treści z zeszłych zajęć. Chodziło o zapamiętanie.
2) Kojarzenie-podanie nowego tematu lekcji i skojarzenie go z treściami z poprzednich lekcji.
3) System-nauczanie w ramach korelacji między przedmiotowej(nauczanie interdyscyplinarne). Przypomnienie to co nauczył inny nauczyciel.
4) Metoda słowna- uważał że w zależności od słowa proces nauczania jest zrozumiały.
Stopnie formalne- to takie części lekcji, które są jednakowe, takie same na wszystkich lekcjach bez względu na poziom kształcenia i rodzaj lekcji. Zawsze musza występować w tej samej kolejności i liczbie.
Proces nauczania w jego systemie przebiega na każdej lekcji odbywającej się w klasie. W wyniku tego procesu tworzy się tzw. Masa apercepcyjna(wiedza).
4. Szkoły progresywistyczne:
Wszyscy progresywiści oparli formy swoich szkół na twierdzeniu psychologicznym: „że dziecko rodzi się jako zapisana karta” tzn. że rodzi się z cechami wrodzonymi(pozytywnymi), a zadaniem nauczyciela jest organizowanie warunków w których nastąpi samorozwój wrodzonych cech-samowychowanie. Wszyscy progresywiści uważali, że nauczanie w systemie klasowo lekcyjnym i zdobywanie wiedzy z podręczników jest negatywnym zjawiskiem nauczania. Dlatego stosowali proces uczenia się całkowity, globalny bez podziału na przedmioty.
1900r.- Ellen Key ogłosiła wiek XX wiekiem dziecka.
Maria Montessorii
Jest lekarzem. Zaczyna dawać dzieciom możliwość ciekawej obserwacji podczas badania, aby odwrócić ich uwagę.
Opierała swój proces uczenia się na 3 momentach dydaktycznych:
-kojarzenie percepcji zmysłowej z nazwą (zobacz to jest kubek, jest żółty, stoi na stole, ma ucho)
-wywoływanie przedmiotu według nazwy (spośród przedmiotów na burku wskaż kubek)
-wywoływanie nazwy według przedmiotu (jest żółty, ma ucho, służy do picia)
Zwracała szczególną uwagę na wychowanie poprzez zabawę. Mówiła że nie należy opowiadać dziecku bajek i mitów.
Helena Parkhurst
Zakładała szkoły w których przyjmowała uczniów z umiejętnością czytania i pisania.
Przez pierwszy miesiąc uczniowie pozwali szkołę, nauczycieli oraz warunki panujące w niej
Nauczyciele organizowali wspólne spotkania, zabawy aby lepiej poznać uczniów.
Do poziomu rozwoju każdego ucznia przygotowywała przydział miesięczny czynności
do wykonania wraz z instrukcją. Każdy z uczniów podpisywał że wykona dane mu zadania.
Zadania te dotyczyły całości materiału (matematyka, geografia, język itp.)
Są sale w których dyżuruje nauczyciel który pomaga uczniom w razie problemu z zadaniami znajdują się tam pomoce naukowe
(globusy, książki itp.) Na koniec po wykonaniu zadań robią wykresy podsumowujące prace wszystkich uczniów.
Celestyn Freinet
Jest z wykształcenia pedagogiem. Pracował w szkole gdzie były klasy. Dyrektor w tej szkole idąc w czasie lekcji
po korytarzu może słyszeć jedynie głos nauczyciela. Za drzwiami Freineta zawsze było bardzo głośno uczniowie byli aktywni nie tylko Freinet.
Dyrektor postawił mu ultimatum albo będziesz mówił tylko ty albo cię zwolnię. Celestyn odszedł i założył swoją szkołę
"szkoła aktywnych technik Celestyna Freineta" zastosował w niej 4 techniki:
-swobodny tekst (babcia opowiada dzieciom z Francji o Polsce) teksty te drukowano w szkolnej drukarki
-żywy rachunek (dzieci chcą zobaczyć Polskę to o czym opowiadała babcia będą coś robić aby zarobić na ten wyjazd)
- ekspresja graficzna, fizyczna, artystyczna
5. Cele kształcenia i treści kształcenia
a) Cele kształcenia- zapewnienie uczniom odpowiedniego rozwoju intelektualnego oraz rozwoju wszechstronnego dziecka.
-kształtują światopogląd- nasze własne przekonania, poznania świata, drogą do funkcjonowania w świecie jest wiedza.
-zaznajomienie uczniów z podstawami wiedzy o przyrodzie, kulturze i technice
-rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych
-kształtowanie systemu wartości
-wdrażanie uczniów do samokształcenia, wiedzy i umiejętności
-zapoznanie dzieci z narzędziami potrzebnymi do pracy
-przygotowanie do pracy zawodowej (zdobycie wiedzy i umiejętności, cel wych. np rozbudzenie w uczniach zainteresowania)
b) Cele wychowania:
-przygotowanie dzieci i młodzieży do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym
-przygotowanie ucznia do życia społecznego
-przygotowanie do czynnego udziału w życiu kulturalnym (uwrażliwić dziecko na piękno)
-zapewnienie dzieciom, młodzieży wszechstronnego rozwoju intelektualnego, moralnego, fizycznego i estetycznego.
c)Treści kształcenia- na treści kształcenia składa się całokształt podstawowych umiejętności i wiadomości z dziedziny nauki, techniki, kultury, sztuki, praktyki, przewidzianego do opanowania przez uczniów podczas pobytu w szkole, teorię doboru treści kształcenia:
-materializm dydaktyczny przejawia się tym, że zasadniczym celem pracy, szkoły powinno być przekazywanie uczniom jak największego zasobu wiadomości z wielu różnych dziedzin nauki.
-formalizm dydaktyczny: zwolennicy uważali, że trzeba wzbudzić zainteresowania, przejawia się w rozwijaniu zdolności uczniów poprzez zaciekawienie odpowiednio stosowanych metod nauczania.
-utylitaryzm dydaktyczny- Dewey, twierdził, że bardzo ważnym czynnikiem w zakresie korelacji konkretnych przedmiotów w szkole, nie są ani literatura, geografia, historia czy przyrodoznawstwo, ale jedynie społeczna i indywidualna aktywność każdego ucznia.
!!! Treści kształcenia są realizowane w poszczególnych etapach:
-treści programowe
-z podręczników do każdego przedmiotu
-plan wychowawczy (działania jakie są realizowane po za szkołą np. wycieczki)
6. Modele nauczania i uczenia się:
a) nauczanie podające(metoda organizującej zapowiedzi)-uświadomienie celów i zadań lekcji.
Cele dydaktyczne:
-poznawczy-dotyczy wiedzy merytorycznej
-kształcący-dotyczy umiejętności
-wychowawczy- dotyczy osobowości wychowanka
* Tok lekcji podającej: cele wynikają z tematu-poznawcze, kształcący i wychowawczy.
-przedstawienie uczniom tematu lekcji
-przedstawienie nowych wiadomości na dany temat: materiał powinien posiadać liczne załączniki i przykłady, słowa takie jak: dlaczego, ponieważ
-wzbogacanie myślenia uczniów poprzez dyskusję, pytania, dialog.
*Rozwijanie i wzmacnianie myślenia uczniów:
-nauczyciel sprawdza czy uczniowie zrozumieli nowe wiadomości
-nauczyciel powinien zadawać pytania do omówionej lekcji
!!! uczniowie mają być aktywnymi słuchaczami.
b) nauczanie bezpośrednie- duży nacisk kładziemy na umiejętności proceduralne a mniejszą na teoretyczną.
umiejętności proceduralne------> rozwijanie umiejętności
!!! żeby jakaś umiejętność powstała musi być wiedza teoretyczna.
*tok lekcji bezpośredniej:
-przedstawia się temat lekcji
-nauczyciel demonstruje wiedzę i umiejętności
-ćwiczenia pod kierunkiem: nauczyciel kontroluje prawidłowości wykonanych czynności.
-sprawdzenie opanowania umiejętności i wiadomości, sprzężenie zwrotne
-rozbudowanie ćwiczenia, transfer.
c) nauczanie pojęć
-cel poznawczy: np. poznać znaki drogowe i funkcje jakie spełniają
-cel kształcący: prawidłowe zachowanie się jak przestrzegać przepisów drogowych
-cel wychowawczy: uczyć dziecko jak się dostosować np. do czerwonego światła
*tok lekcji pojęć:
-przedstawienie celów i wywołanie nastawienia
-wprowadzenie przykładów i nie przykładów
-sprawdzanie przyswojenia
-analiza myślenia i scalanie efektów uczenia się
d) uczenie się we współpracy
model uczenia się we współpracy ma kilka odmian. Najbardziej znane to metoda podwójnej oceny w zespołach uczniowskich ( POZU) , składanki i badania zespołowe ( BZ).
*charakterystyka:
-uczniowie w zespołach opanowują materiały nauczania
-w skład zespołu wchodzą uczniowie z wysokimi, przeciętnymi i niskimi wynikami w nauce
-zespół powinien być zróżnicowany pod względem płci, rasy i kultury uczniów
-nagrody kierowane są do grupy a nie do jednostki.
*cel:
-opanowanie materiału nauczania
-akceptowanie zróżnicowania ludzi
-rozwijanie umiejętności społecznych i grupowych
*tok lekcji uczenia się we współpracy
-podanie celów lekcji i wywołanie nastawienia
-podanie wiadomości ( ustnie, na piśmie)
-przejście do pracy w grupach ( zmiana metodyczna)
-nadzorowanie grupowej lub indywidualnej pracy uczniów i pomaganie im
-sprawdzanie rezultatów pracy w grupie
-wyrażanie uznania dla osiągnięć uczniów
e) nauczanie problemowe (poszukujące)
- metody problemowe polegają na samodzielnym dochodzeniu do wiedzy poprzez rozwiązywanie problemów o charakterze poznawczym, decyzyjnym lub praktycznym.
- rozwiązywanie problemów wymaga od uczniów samodzielnej aktywności w wytwarzaniu nowych wiadomości. Do tej grupy metod należy zaliczyć gry dydaktyczne, metody symulacyjne, metody zadaniowe.
*toki lekcji problemowej- 5faz
-nakierowanie uczniów na problem (omówienie celów, przedstawienie ważniejszych wymagań logicznych, motywowanie uczniów do zajęcia się rozwiązywania problemów)
-przygotowanie uczniów do nauki (pomoc uczniom w zdefiniowaniu i uporządkowaniu zadań związanych z problemem)
-samodzielne i grupowe badanie ( zachęta i pomoc w zbieraniu informacji , prowadzenie eksperymentów w poszukiwaniu wyjaśnienia i rozwiązań)
-wytwarzanie i prezentowanie produktów i eksponatów (pomoc w projektowaniu i przygotowywaniu produktów w rodzaju sprawozdań, nagrań, modeli)
-analiza i ocena procesu rozwiązywania problemu ( pomoc w poddaniu procesu badawczego i użytych technik krytycznej i systematycznej refleksji )
f) dyskusja
- "większa część nauczania zachodzi za pośrednictwem mowy"
-Dyskurs: to dialog z drugą osobą, różni się od dyskusji tym, iż znamy poglądy drugiej osoby, a w dyskusji owych poglądów nie znamy.
*Toki lekcji dyskusji- 5faz
-podanie celów i wywołanie nastawienia
-ukierunkowanie dyskusji
-prowadzenie dyskusji
-zakończenie dyskusji
-omówienie
Nauczyciel posługuje się dyskusją żeby :
-doskonalić myślenie uczniów i im nadać znaczenie treści nauczania
-zachęcać uczniów do aktywnego zaangażowania na lekcji
-umożliwić uczniom opanowanie istotnych umiejętności komunikacyjnych i procesów poznawczych.
7. Ogniwa procesu kształcenia są to wyodrębnione przez Okonia momenty wspólne dla wszelkiego kształcenia. 7 Ogniw procesu kształcenia:
I. Uświadamianie sobie przez uczniów celów i zadań dydaktycznych.
-Wytworzenie u uczniów pozytywnej motywacji do nauki
-Zapoznanie uczniów na podstawie konspektu lekcji z zadaniami, celem lekcji oraz zamierzonym końcowym efektem
-Ukształtowanie odpowiedniego sposobu myślenia oraz woli poprzez uświadomienie uczniom czego i w jaki sposób mają się nauczyć
-Uświadomienie danej trudności teoretycznej lub praktycznej w celu samodzielnego formułowania i rozwiązywania problemów
-Stworzenie wewnętrznego i zewnętrznego ładu
*Stworzenie odpowiedniej atmosfery wymaga:
-wprowadzenia odpowiednich reguł i procedur
-przedstawienia zasad w odpowiedniej formie
przestrzegania zasad
-czujności nauczyciela
-odpowiedniego tempa i rytmu pracy
-płynnego przebiegu zajęć
-trafnej interpretacji zachowań uczniów
-technik sprawdzających czujność i skupienie uczniów na lekcji
* Błędy nauczycieli:
-brak uświadamiania uczniom celów lekcji
-zbyt łatwe lub zbyt trudne cele wytyczane uczniom
-oddawanie jedynie tematu lekcji bez celów szczegółowych
* Trudności uczniów:
-brak świadomości celów lekcji
-brak motywacji
-niezrozumienie tematu zajęć
-chaos- brak porządku w umyśle ucznia
II. Poznawanie nowych faktów.
-Opiera się zarówno na czynnościach teoretycznych jak i praktycznych dostosowanych do wieku oraz zdolności uczniów
-Umożliwia przyswojenie przez uczniów określonych wiadomości, umiejętności i nawyków
* Sposoby poznania:
a) empiryczne:
-poznanie bezpośrednie (spostrzeganie, obserwacja, eksperyment)
-poznanie pośrednie (mapy, strategie, schematy, modele)
b) werbalne:
-słowo mówione ( opowiadanie, pogadanka, wykład, dyskusja)
-słowo drukowane (opis, praca z książką)
* Błędy nauczycieli:
-zmuszanie uczniów do podawania szybkich wypowiedzi o
-odpowiadanie za uczniów
-nieodpowiednie dobór obiektów do przeprowadzonej obserwacji oraz warunków w jakich ona przebiega
* Trudności uczniów:
-brak koncentracji na najważniejszych cechach
-problemy związane z używaniem pojęć w ich właściwym znaczeniu
-problemy związane z rozumieniem i przyswajaniem treści typowo teoretycznych
-trudności wiążące się z wyciąganiem odpowiednich wniosków
-trudności związane z umiejętnością uchwycenia wszystkich elementów
-brak zainteresowania tematem lekcji
III. Nabywanie pojęć.
-Formowanie się określonego pojęcia w świadomości uczniów polega na odkrywaniu przez nich cech
* Przebieg procesu kształtowania się pojęć:
-skojarzenie nazwy z odpowiednim przedmiotem
-nabywanie pojęcia naukowego
* Błędy nauczycieli:
-brak uwzględniania wszystkich etapów
-podawanie gotowych definicji nie związanych z ich analizą
-nieodpowiednia realizacja kolejnych etapów kształtowania się pojęć
-zbyt duża liczba i źle dobrane przykłady pojęć
-wdrażanie uczniów do posługiwania się pojęciami w nowych sytuacjach
* Trudności ucznia
-błędne wnioskowanie
-zbyt wiele pojęć
-przekazywanie gotowych pojęć bez wcześniejszego ich kształtowania
IV. Utrwalanie pojęć
* Warunki skuteczności:
a) Występujące u uczniów nastawienie na trwałe zapamiętywanie
b) Właściwe rozumienie przez uczniów utrwalanego materiału
c) Zastosowanie odpowiednich technik zapamiętywania
* Metody utrwalania wiadomości:
-Bierne powtarzanie i przypominanie - uczenie się pamięciowe ze zrozumieniem
-Czynne (aktywne) - systematyzowanie i klasyfikowanie wiadomości, kształtowanie umiejętności i nawyków w toku ćwiczeń i samodzielnej pracy
* Sposoby powtarzania:
-Pogadanka, czyli tradycyjne odpytywanie
-Praca z tekstem -Uczenie się pamięciowe
-Pytanie jednocześnie kilku uczniów oraz konfrontowanie ich odpowiedzi
* Błędy nauczycieli:
-Utrwalanie wiadomości bez ich rozumienia
-Brak postawy u uczniów nastawienia na trwałe zapamiętywanie
-Niestosowanie systematycznej kontroli uzyskiwanych wyników nauczania
-Pomijanie najistotniejszych faktów
* Trudności uczniów:
-Problemy związane z zapamiętywaniem wiadomości
-Problemy z zapamiętywaniem treści, które nie interesują uczniów
-Mieszanie podobnych do siebie pojęć, które zostały wprowadzone w krótkim okresie czasu
V. Przechodzenie od teorii do praktyki.
-Łączenie teorii z praktyką
-Łączenie nabywanych wiadomości z posługiwaniem się nimi w działaniu
-Teoria - zbiór twierdzeń z danej dziedziny nauki, prawa i zasady.
-Praktyka - sprawdzian wiedzy, dzięki niej wiadomości stają się głębsze i pełniejsze. Pobudza uczniów do aktywności myślowej i sprzyja rozwojowi samodzielności.
* Błędy nauczycieli:
-Oddzielanie teorii i praktyki
-Samodzielne wykonywanie ćwiczeń przez nauczyciela
-Nieodpowiednie przygotowanie do lekcji przez nauczyciela
* Trudności uczniów:
-Problemy z wykorzystaniem przyswojonych już wiadomości do opracowywanego materiału
-Trudności związane z rozwiązywaniem zadań tekstowych
-Problemy w zastosowywaniu pojęć
VI. Wykonywanie zadań dydaktyczno- wytwórczych.
-Sprawność posługiwania się odpowiednimi regułami
-Dzięki systematycznemu powtarzaniu umiejętności są stopniowo przekształcane w nawyk
* Etapy kształtowania się umiejętności i nawyków:
-Nauczyciel uświadamia uczniom nazwę i znaczenie danej umiejętności
-Uczniowie formułują w oparciu o przypomniane wiadomości jedną lub kilka reguł działania
-Nauczyciel pokazuje uczniom wzór danej czynności
-Uczniowie zaczynają wykonywać dana czynność pod stałą kontrolą nauczyciela
-Uczniowie wykonują samodzielne ćwiczenia przyswojonej umiejętności
* Błędy nauczycieli:
-Pomijanie jednego lub więcej etapów kształcenia umiejętności oraz nawyków
-Nieodpowiednia dydaktyczna realizacja etapów kształcenia
-Rezygnacja z kształcenia umiejętności i nawyków
-Niekontrolowanie pierwszych samodzielnych czynności uczniów
-Niewłaściwe rozłożenie ćwiczeń w czasie
-Za szybkie tempo realizacji ćwiczeń
-Brak dostosowania ćwiczeń do wieku, zręczności oraz umiejętności ucznia
* Trudności uczniów:
-Brak motywacji
-Nuda i zniechęcenie
-Nieodpowiedni sposób wyjaśniania
-Braki uczniów w zakresie poprzedniego materiału
VII. Kontrola i ocena wyników nauczania (sprawdzanie osiągnięć)
-Kontrola to inaczej sprawdzanie osiągnięć uczniów (jakich pojęć, reguł i umiejętności nabyli)
-Ocena to konieczny element pracy dydaktycznej, kontroluje stan wiadomości i umiejętności.
* Oceny mogą występować:
-W postaci stopni (cyfry)
-W postaci słownej ( pochwała, ocena opisowa)
-W postaci graficznej (kwiatki, serduszka)
* Zarzuty wobec stopni:
a) Brak głębszego sensu
-Często stosuje się przypadkowe oceny
-często oceny stosowane są jako kara zamiast jako miara osiągnięć uczniów
-proces oceniania różni się w poszczególnych szkołach i u poszczególnych nauczycieli.
b) Pedagogiczna błahość stopni
- są to tylko symbole
- oceny nauczycieli są mniej ważne dla uczniów niż ich własna samoocena
- stopnie nie umożliwiają na poprawne przewidzenie późniejszych osiągnięć
c) Szkodliwość stopni
- niskie oceny zniechęcają często mało zdolnych uczniów do dalszego wysiłku
- powodują u pewnych uczniów ponoszenie nieuniknionych porażek
- często zdarza się, iż rodzice uczniów stosują kary za słabe oceny i nie stosują nagród za oceny wysokie
- zamiast współpracy powodują rywalizację
- nacisk na osiąganie wysokich ocen może powadzić do oszustw
* Metody kontroli:
-kontrola ustna
-Kontrola pisemna w postaci kartkówek, klasówek czy wypracowania
-Ćwiczenia i działanie praktyczne
* Błędy popełniane przez nauczycieli w trakcie kontroli:
-Subiektywizm ocen
-Brak systematyczności w kontrolowaniu
-Niejawność ocen oraz ich uzasadnienia
-Nieodpowiednia atmosfera w trakcie kontroli
-Brak stosowania ocen lub ich nadmierne stosowanie
-Ocenianie na podstawie ogólnego zachowania uczniów podczas lekcji
* Trudność uczniów na tym etapie kształcenia:
-Brak samokontroli u uczniów
-Brak umiejętności koncentracji w trakcie kontroli
-Brak umiejętności wypowiadania swoich opinii przez uczniów