kino autorskie
Rozróżnienie kina autorskiego:
Występuje ono wtedy, gdy reżyser jest jednocześnie scenarzystą, muzykiem lub współautorem innych elementów filmu.
Andrzej Wajda - określany jest mianem autora filmowego, chociaż nie pisze scenariuszy. Jest ona jednak na tyle wyrazisty i rozpoznawalny, że jest do tej grupy zaliczany.
Autorstwo filmowe - to wyraźny „charakter pisma” reżyser, który jest powtarzany w wielu filmach. Często film autorski jest utożsamiany z kinem artystycznym. Filmy autorskie w większym stopniu niż inne są nastawione na penetrację w głąb (np. zgłębianie rozterek bohatera)
! Nie można filmu autorskiego utożsamiać z gatunkiem filmowym.
Kino autorskie - jest pojęciem o charakterze interdyscyplinarnym. Jeżeli mówimy o tego typu filmach to uwzględniamy także to, co łączy je z osobą autora - reżyser w tym wypadku jest „dobrą marką” filmu. Nazwisko autora działa jak gatunek filmowy - idąc na film, wiem czego możemy się spodziewać.
Film autorski nie jest przeznaczony dla szerokiej widowni, to raczej „kino niszowe” dla wąskiej grupy ludzi - wyspecjalizowanej, kulturowej.
Kino autorskie |
Kino gatunku |
|
|
Pleograf (1894-1898) - stworzony przez Kazimierza Prószyńskiego. Wynalazek przekształcił się następni w biopleograf. Początkowo tworzył on filmy dokumentalne.
Wyścigi (1901)
August i Luis Lumiere - twórcy kina. Stworzyli oni kinematograf. To prekursorzy kina reprodukcji, reprodukowania rzeczywistości (filmy dokumentalne, realistyczne).
Kinematograf - służył do nagrywania filmu i jego wizualizacja (czyli 2 w 1).
Georges Melis:
Kino kreacji - rejestracja „historii wymyślonych”, wizualizacja własnych wyobrażeń, często fantastycznych (wykorzystywał do tego nierzadko stroje i machiny z teatru).
Powrót Birbanta (1902) - wystąpił tu Kazimierz Junosza-Stempowski. Film ten uchodzi za pierwszy film dokumentalny nakręcony za pomocą biopleografu.
Wydarzenia filmowe w Polsce:
14 listopada 1986, Kraków - zaprezentowano kinematograf braci Lumiere w tetrze Juliusza Słowackiego w Krakowie. Datę tę uznaje się za początek kinematografii w Polsce.
Lipiec 1896, Warszawa - zaprezentowano kinoskop
1896, Poznań - wyświetlono filmy:
Wesołe linoskoczki
Wizyta cara
Hodowla indyków w Austrii
Pomieszanie tematyki wzniosłej i codziennej. Nastąpiła demokratyzacja kultury filmowej.
1896, Lwów - projekcja przy użyciu aparatu Edisona
Georges Meyer, Antoś pierwszy raz w Warszawie (1908) - pierwszy polski film nakręcony za pomocą kinematografu. W roli głównej wystąpił tu Antoni Gertner
Edward G, Robinson (1930 - wystąpił w filmie gangsterskim) - to jedna z pierwszych Hollywoodzkich gwiazd (był mały, krępy i łysy). Grał typ biedaka, który wygryzł bosa mafii i sam się nim stał.
W okresie dwudziestolecia w Polsce ekranizowano głównie utwory:
Elizy Orzeszkowe
Henryka Sienkiewicz
Stanisława Wyspiańskiego
Stefana Żeromskiego
Tadeusza Dołęgi - Mostowicza
Meyerowej
Dzieje grzechu (1911) - pierwsza adaptacja literatury polskiej (A. Bednarczyk)
Moralność Pani Dulskiej (1930) - pierwszy polski film dźwiękowy
Józef Lejtes - najważniejszy przedwojenny reżyser.
Najpopularniejsze gatunki początku XX wieku:
film historyczny - Kościuszko pod Raclawicami
adaptacje filmowe - Dziewczęta z Nowolipek (książka Poli Gojawiczyńskiej), Granica (1935)
1920 - Wiktor Biegański założył Kinostudio - pierwsza szkoła aktorska, która przerodziła się w wytwórnię filmową. Wprowadził scenariusze czysto filmowe i uczył aktorstwa filmowego. Jako pierwszy spojrzał on na film w oderwaniu od teatru.
1921 - Pan Twardowski, pierwsza polska superprodukcja
Socrealizm w Polsce
Listopad 1949 rok. - Zjazd polskich filmowców w Polsce, gdzie ogłoszono doktrynę socrealizmu w dziedzinie filmu.
Stowarzyszenie START (zał. 1930) - Stowarzyszenie Filmu Artystycznego, należało do niego większość polskich filmowców. Byli przeciwko komercjalizacji. W ich składzie byli głównie lewicowcy łatwo więc dostosowali się oni do doktryny socrealizmu.
Filmy socrealistyczne:
E. Sękalski, Jasne łany (1947) - jeden z pierwszych filmów odpowiadających doktrynie socrealizmu (mimo iż powstał przed zjazdem w Wiśle)
E. Sękalski
Tadeusz Konwicki, Trudna miłość (1954)
Leonard Buczkowski, Przygoda na Mariensztacie (1956)
Jerzy Kawalerowicz, Gromada (1952)
1955 - zaczęto tworzyć zespoły filmowe w Polsce. Była to dla filmowców namiastka autonomii. Na czele stał Tadeusz Konwicki należący do partii.
Przełamanie idei socrealizmu w filmie polskim:
J. Kawalerowicz, Pamiątka z celulozy (1954)
Gwiazdy muszą płonąć
Nurty w filmie:
narodowy (inspiracja romantyzmem):
Andrzej Wajda - Kanał (premiera 1956), Popiół i diament (1957)
Tadeusz Konwicki
Andrzej Munk - Człowiek na torze (1956)
psychologiczno - egzystencjalny (ukazywał dylematy wynikające z życia w powojennej rzeczywistości):
Jerzy Kawalerowicz, Prawdziwy koniec wielkiej wojny (1957), Matka Joanna od Aniołów (1960), Pociąg (1959)
Tadeusz Konwicki
Wojciech Jerzy Has, Pętla (1957), Pożegnania (1958)