Nie używać zwrotu: uraz kończyny, zamiast tego używać uszkodzenie urazowe!

METODY OBRAZOWANIA:

• Obrazowanie radiologiczne

• Radiografia analogowa i cyfrowa

• Tomografia komputerowa

• Rezonans magnetyczny

• Technika przestrzennego pozycjonowania

• Technika animacji komputerowej

• Fotograficzne

• Śródoperacyjna fotograficzna

• Artroskopowa - obecnie metoda leczenia schorzeń, wcześniej jako metoda diagnostyczna

• Pedobarografia i plantokonturografia - padanie podeszwy stopy (sklepienie itd.)

• Scyntografia

• Ultrasonografia

Artrotomia - przecięcie stawu - nie wykonuje się obecnie
Tenotomia - przecięcie ścięgna - nie wykonuje się obecnie

Co to jest linia mikulicza - sprawdzić!! (linia mechaniczna kolana)
Inwersja i ewersja - sprawdzić!!
Pozycja marie burgdorfa

OBRĘCZ BARKOWA - badanie wstępne

Anatomia kliniczna barku
Układ kostny - 3 kości: obojczyk, łopatka, kość ramienna
Stawy: 3 anatomiczne: MOS, barkowo-obojczykowy, ramienno-łopatkowy i 2 czynnościowe: kompleks łopatkowo-piersiowy, podbarkowy
Mięśnie: nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, obły mniejszy, podłopatkowy => stożek rotatorów (wszystkie są rotatorami, centralizują głowę w stawie) , dwugłowy ramienia (ścięgno głowy długiej).
Kaletka podbarkowa

BADANIE KLINICZNE OBRĘCZY BARKOWEJ:

• Wywiad : ból (początek, lokalizacja, charakter, co wyzwala), ograniczenie funkcji (czynności dnia codziennego, czynności sportowe, bóle nocne), przebyty uraz (czy adekwatny do objawów np. zwich podczas przeciąga się, chory przeważnie wiąże początek dolegliwości z urazem), zwichnięcie (ile razy, jak nastawione, jakie leczenie), wiek, czy były jakieś zabiegi wykonywane w tym obrębie (blizny)

• Oglądanie: ustawienie kg, sprawnośc przy rozbieraniu, zaniki mięśniowe, obrzęki, deformacje, zmiana zabarwienia skóry, blizny, deformacje st M-O lub B-O, odstawienie łopatki, asymetria ruchów

• Badanie palpacyjne

• Ocena ruchomości

• Aktywna elewacja: test dla całej obręczy barkowej - daje pojęcie o funkcjonalnych możliwościach pacjenta: ból, ograniczenie ruchomości. Pacjent staje do terapeuty tyłem i wykonuje ruch jednocześnie dwoma rękami odwodząc ku górze.

• Pasywna elewacja: ból, ograniczenie ruchomości, czucie końcowe

• Bolesny łuk - objaw bolesnego łuku - odwiedzenie jedną ręką w pełnym zakresie - podczas wykonywania ruchu występują dolegliwości w jakimś fragmencie na przestrzeni tego ruchu, między 60-70 st pierwsza granica, druga 120-130 stopni.

• Testy pasywne na staw ramienno łopatkowy - obserwujemy ból, rom, czucie końcowe: pasywne odwiedzenie, pasywna rotacja zewnętrzna, pasywna rotacja wewnętrzna

• Testy aktywne na struktury kurczliwe - obserwujemy ból, siłę: oporowa rotacja zewnętrzna i wewnętrzna, oporowe odwodzenie i przywodzenie, zgięcie i wyprost łokcia

• Testy kliniczne: testy stożka rotatorów (drop-arm test, test mięśnia nadgrzebieniowego - Jobe'a, test mięśnia podłopatkowego, test mięśnia podgrzebieniowego), testy ciasnoty pobarkowej (Neera, Howkinsa i Kenendy'ego,

• Testy oporowe - interpretascja: mogą być wyniki: ból, ból+osłabienie osłabienie, osłabienie)

• Testy funkcjonalne

• Testy wiotkości i stabilności

ZESPÓŁ CIASNOTY PODBARKOWEJ - stan, w którym z różnych powodów występuje uciskanie tkanki miękkiej w przestrzeni podobojczykowej stawu ramiennego. Nacisk struktur pod 1/3 przednią wyrostka barkowego łaopatki, więzadłem kruczo-ramiennym i stawem barkowo-obojczykowym. Zwężenie dotyczy przestrzeni dla mięśnia nadgrzebieniowego.

STENOZA PODBARKOWA - ? choroby jest patologia ?, głównie mięśnia nadgrzebieniowego w przebiegu sumujących się mikrourazów. Dochodzi do zaburzenia równowagi między stożkiem a mięśniem naramiennym. W taknkach okołostawowych ze zmianami zwyrodnieniowymi mogą powstać: wtórne odczyny ? oraz odkładać się złogi wapnia.

Przyczyny:

• Osteofit przy przyczepie więzadła kruczo-barkowego

• Kształt wyrostka barkowego

• Zbyt duży guzek większy

• Źle wygojone złamania guzka większego lub szyjki kości ramiennej

• Pogrubienie kaletki podbarkowej

• Zła stabilizacja mięśniowa - utrata funkcji obniżenia głowy kości ramiennej

Objawy: Ból w okolicy wyrostka barkowego, tępy, u kobiet w nocy, po wysiłku. Potem ból częściej, ostry, uniemożliwiający ruch.

ZESPÓŁ STOŻKA ROTATORÓW

Jest ściśle związany z ciasnotą podbarkową, najczęściej dotyczy osób pracujących z rękoma ponad głową albo zawodników uprawiających sporty „over head” (siatkówka, pływacy). Dotyczy najczęściej uszkodzenia ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego.

USZKODZENIE STOŻKA ROTATORÓW

Zmienione chorobowo sa przede wszystkim przyczep mięśnia nadgrzebieniowego i jego ścięgno oraz kaletka podbarkowa. Uszkodzeniu stożka może towqarzyszyć zarastające zapalenie torebki stawowej, prawie nie zdarza się urazowe rozerwane pierścienia. Sciśle związane z ciasnota podbarkową.

Ścięgno Achillesa ulega urazowi tylko wtedy gdy jest przeciążone.

Przyczyny uszkodzenia:

• Zmiany zwyrodnieniowe

• Strefa krytyczna, obszar niedokrwienia

• Urazowe podwichnięcie, zwichnięcie, odłamanie guzka większego

• Odkładanie się złogów wapnia

• Choroby ogólnoustrojowe

• Jatrogenne - Podawanie glikokortykosteroidów

• Wady wrodzone

Near wyjaśnił 3 stadia choroby rotatorów od całkowicie odwracalnego:

1. Stadium I - przed 25 rokiem życia, obrzęk, wylewy stożka związane z powtarzającymi się czynnościami ponad głową. Głównie ból, odwracalny po odpoczynku, lekach przeciwbólowych i odpowiedniej rehabilitacji.

2. Stadium II - 25-40 rok życia. Powtarzalne urazy związane z ciasnotą prowadzącą do zwłóknień, zapaleniu ścięgien, zerwanie częściowe. Rehabilitacja, a przy braku poprawy - leczenie operacyjne (dekompresja przestrzeni podbarkowej i ewentualnie szycie ścięgien.

3. Stadium III - rzadko przed 40 rokiem życia. Całkowite zerwanie stożka rotatorów

4. Stadium IV

Przyczyny uszkodzenia pierścienia

(…)

Objawy:

• Pseudoporażenie ramienia - w uszkodzeniach masywnych lub pełnych niemożność utrzymania ramienia odwiedzionego do 90 stopni (po jego biernym odwiedzeniu)

• Tkliwość przedniego odcinka pierścienia lub w okolicy guzka większego, przerwę ciągłości pierścienia lub w okolicy guzka większego, p (…)

Leczenie operacyjne - wskazania:

• Pacjent młody z pełnym uszkodzeniem stożka,

• Wyraźne objawy cieśni

• Trwałe upośledzenie czynności kończyny w znacznym stopniu utrudniające życie codzienne

• Brak poprawy lyb pogorszenie po kilku miesiącach stosowania leczenia zachowawczego

• Odbarczenie chorego odcinka stożka przez resekcję części wyrostka barkowego i więzadła kruczo-barkowego

• Lub resekcję wyrostka barkowego i obwodowego odcinka obojczyka

Unieruchomienie (szyna odwodząca) - do 6 tygodni tygodni tylko ruchy bierne, później wszystko j/w. całkowity okres gojenia się uszkodzeń stożka rotatorów wynosi 6 m-cy, dopiero (…)

Leczenie ZBB

• Unieruchomienie

• Leki (miejscowo i ogólnie)

• Fizykoterapia

• Ortezy

• Leczenie operacyjne

• Rehabilitacja

Leczenie operacyjne - wskazania:

• Starsi chorzy

• Przewlekły proces cgorobowy

• Mała aktywnośc fizyczna

Leczenie operacyjne - wskazania:

• Ostry proces chorobowy

• Młodzi chorzy

• Duża aktywność fizyczna

Algorytm leczenia ZSBB

I faza urachamiania lub protekcji (0-6 tyg.)

• Ograniczenie dyskomfortu związanego z początkiem choroby, ostrym uszkodzeniem lub operacją

• Powrót niebolesnego zakresu ruchów

• Wygojenie zrekonstruowania struktur

• Przeciwdziałanie zanikom mięśniowym

• Zmniejszenie bólu/reakcji zapalnej

• Cele: ograniczenie bólu (farmakoterapia, blokady, fizykoterapia, otrezy), ograniczenie procesu zapalnego (farmakologia…), rekonstrukcja uszkodzonych struktur (leczenie operacyjne, ortezy)

Faza II pośrednia (7-12tyg)

• Przywrócenie pełnego, niebolesnego zakresu ruchu

• Normalizacja arthrokinematyki

• Wzmocnienie siły mięśniowej

• Poprawa (…)

• Cele: odtworzenie i utrzymanie pełnego zakresu ruchów do czasu wygojenia uszkodzonych tkanej (fizykoterpia, kinezyterapia, terapia manualna, leczenie operacyjne), Odtworzenie proprioreepcji (kinezyterapia), reedukcja nerwowo-mięsniowa (kinezyterapia).
  

Faza III dynamicznego wzmacniania (12-20 tyg)

• Wzmocnienie siły mięśni obręczy barkowej

• Poprawa siły/mocy/wytrzymałości mięśniowej

• Poprawa kontroli nerwowo-mięśniowej

• Przygotowanie do powrotu do poprzedniej aktywności

• Cele: odtworzenie siły i wytrzymałości (kinezyterapia), poprawa koordynacji nerwowo-mięsniowej i kontroli stawu (kinezyterapia), powrót do czynności życia codziennego (terapia zajęciowa), trening czynności specyficznych dla zawodu, sportu

Faza IV powrotu do aktywności (21-26 tyg)- powrót do pracy fizycznej lyb sportu wyczynowego

Metody rehabilitacji w leczeniu ZBB

1. Kinezyterapia (ćwiczenia wahadłowe, ćw na bloczku, ćw z drążkiem, ćw z taśmą, ćw iznometryczne, ćw izokinetyczne, PIRM, PNF, ćw zgodne z systematyką, terapia manualna, ćw w łańcuchu otwartym (OŁK) i zamkniętym (ZŁK), terapia tkanek miękkich (mięśniowo-powięziowe uwalniany), kinesiotaping

2. Fizykoterapia

Zasady progresji ćwiczeń w leczeniu ZSBB

• Proste -> złożone

• Proksymalne ->

• Jednopłaszczyznowe - wielopłaszczyznowe

• Izometryczne stabilne - izometryczne w ruchu

• Stabilność - ruchomość

• Kontrolowana ruchomość - ruchy złożone

• Kontrolowane otoczenie - środowisko zmienne

• Ruchy horyzontalne - ruchy wertykalne

• Jednokierynkowe - wielokierunkowe

Usprawnianie po zabiegu endoprotezy stawu biodrowego:

1. PW: leżenie tyłem
   RUCH: wciskanie pośladka w podłoże, w kolejnym etapie wciskanie całej kończyny w podłoże, następnie zgięcie grzbietowe stopy.

2. PW: leżenie na boku, noga lekko zgięta
   RUCH: lekkie odwodzenie

3. PW: siedzenie
   RUCH: wstawanie

Usprawnianie po zabiegu endoprotezy stawu kolanowego:

1. PW: leżenie tyłem
   RUCH: wciskanie kolana,

2. PW: leżenie tyłem
   RUCH: zgięcie grzbietowe stopy,

3. PW: PW: leżenie tyłem
   RUCH: przesuwanie pięty po podłożu,

4. PW: PW: leżenie tyłem, stopa pod kątem prostym
   RUCH: wciskanie pięty w łóżko.

5. PW: siedzenie
   RUCH: Terapeuta podtrzymuje opór, pacjent próbuje zgiąć kończynę.

Jeśli pacjenta boli noga, można wykonywać pracę druga nogą, dzięki czemu będzie pracować druga (chora) kończyna np. ćw. z oporem na odwodziciele nogi zdrowej.

W pierwszej kolejności po zabiegu wykonujemy ćwiczenia przeciwzakrzepowe, następnie izometryczne, czynne, ćwiczenia oddechowe oraz ćwiczenia kończyn zdrowych.

DIAGNOSTYKA FUNKCJONALNA I PROGRAMOWANIE W ORTOPEDII
- prof. dr hab. n. med. Edward Bogusław Golec

ZAJĘCIA KLINICZNE

---