Paradoks Giffena - sytuacja ekonomiczna, w której popyt na dane dobro wzrasta pomimo
wzrostu ceny. np. chleb
Efekt Veblena - dotyczy dóbr luksusowych i najbogatszych grup społecznych, jest to wzrost
wielkości popytu na dobra luksusowe mimo wzrostu cen tych dóbr.
Prawo Engla — prawo ekonomiczne mówiące, że w miarę wzrostu dochodów udział
wydatków na żywność w wydatkach ogółem się zmniejsza; innymi słowy, dochodowa
elastyczność popytu jest w przypadku żywności mniejsza od 1.
Rynek (w ekonomii) - zespół mechanizmów umożliwiający kontakt producentów z
konsumentami.
Popyt (ang. demand) - relacja pomiędzy ceną dobra (towary i usługi), a jego ilością jaką
konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy założeniu niezmienności innych
elementów charakteryzujących sytuację rynkową (ceteris paribus). Zależność między ceną a
popytem przedstawia krzywą popytu.
Podaż (ang. supply) to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej
cenie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację rynkową
(ceteris paribus). Zależność między ceną a podażą przedstawia krzywa podaży.
Pieniądz - środek płatniczy; pieniądz kruszcowy(monety), pieniądz zdawkowy (gotówkowy)
pieniądz rozrachunkowy (bezgotówkowy), pieniądz międzynarodowy, pieniądz bankowy
Funkcje pieniądza:
-miernik wartości- za pomocą pieniędzy łatwo mierzyć wartość nabytych rzeczy
-środek wymiany- pieniądz pośredniczy w akcie kupna-sprzedaży towatu
-środek tezauryzacji (tak fachowcy określają gromadzenie pieniędzy) - łatwo się przechowuje,
nie traci wartości
-środek płatniczy- umożliwia spłatę wszelkiego rodzaju długów i zobowiązań, jest
miernikiem długów
Siła nabywcza pieniądza - Tzw. realna wartość pieniądza, która określa ilość dóbr i usług jaką
można zakupić za określoną jednostkę pieniężną.
Pieniądz bankowy - jest nazywany inaczej bezgotówkowym lub żyrowym. Pieniądz
bankowym ma postać zapisu na rachunku depozytowym w banku.
Podaż pieniądza - całkowita wartość znajdujących się w obiegu pieni
ądzy, która obejmuje między innymi wartość gotówki (banknotów i bilonu) znajdującej się
poza obiegiem bankowym oraz wkładów bankowych.
Popyt pieniądza - to zapotrzebowanie na pieniądz ze strony różnych podmiotów
gospodarczych (spoza sektora bankowego) lub indywidualnych konsumentów.
Bank centralny - instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego.
Zazwyczaj działa jako jednostka państwowa bądź podporządkowana państwu. W Polsce
funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski.
Funkcje banku centralnego:
-Bank centralny emituje pieniądz gotówkowy. Jest jedyną instytucją uprawnioną do
emitowania znaków pieniężnych w danym państwie.
-Bank centralny jest bankiem banków i innych instytucji finansowych. Każdy bank
komercyjny posiada w banku centralnym rachunek, na którym rejestruje rozliczenia z
innymi bankami. Bank centralny świadczy usługi bankowe innym bankom (Przyjmuje
depozyty po tzw. stopie depozytowej oraz udziela im kredytów). Bank centralny realizuje
również transakcje z zagranicznymi bankami centralnymi i instytucjami międzynarodowymi.
-Bank centralny jest bankiem skarbu państwa. Prowadzi rachunki instytucji państwowych.
Utrzymuje rachunki depozytowe państwa, prowadzi kasową obsługę budżetu, obsługuje dług
publiczny.
Bank Komercyjny - Typ banku, który w oparciu o przyjęte depozyty oraz środki uzyskane z
banku centralnego udziela kredytów, które przynajmniej w części stają się nowymi
depozytami, kreującymi dodatkową podaż pieniądza. Bank komercyjny prowadzi rachunki
bieżące podmiotów gospodarczych (przedsiębiorstw i gospodarstw domowych) i instytucji,
przyjmuje depozyty terminowe, udziela kredytów.
Stopa procentowa - Stosunek sumy pieniędzy płaconej za użytkowanie wypożyczonego
kapitału pieniężnego w określonym okresie czasu do wielkości tego kapitału. Rozróżniamy
stałą i zmienną stopę procentową. Przy ustalaniu stopy procentowej musi być uwzględniona
stopa inflacji.
Stopa Rezerwy obowiązkowej - to pieniądze, które banki komercyjne muszą utrzymywać na
rachunkach banku centralnego. Rezerwa ma przede wszystkim za zadanie stabilizację
systemu bankowego.
Operacje otwartego rynku - są interwencjami banku centralnego, który kupuje lub sprzedaje
papiery wartościowe, regulując tym samym ilość pieniądza w obiegu.
Kredyt - operacja polegająca na postawieniu przez kredytodawcy do dyspozycji
kredytobiorcy na czas oznaczony określonej kwoty środków pieniężnych.
Produkt Krajowy Brutto (PKB) - to jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego
stosowanych w rachunkowości narodowej. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług
finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w
ciągu roku).
Produkt narodowy brutto (PNB) - miara wartości wszystkich dóbr i usług wytworzonych
przez obywateli danego państwa oraz przez osoby prawne z siedzibą na jego terenie
niezależnie od tego, czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą. Pomijane są dochody
obcokrajowców w danym państwie.
Dochód narodowy - to suma dochodów wszystkich podmiotów, uzyskanych z wykorzystania
czynników produkcji (ziemia, praca, kapitał) równa całkowitej wartości wytworzonych dóbr i
usług.
Kapitał - to pojęcie z dziedziny ekonomii i finansów, oznaczające dobra (bogactwa, środki,
aktywa) finansowe, szczególnie, gdy służą one rozpoczęciu lub kontynuacji działalności
gospodarczej. Jest jednym ze środków wytwórczych, obok: pracy, przedsiębiorczości i ziemi,
które są potrzebne do rozpoczęcia produkcji.
Amortyzacja - oznacza rozłożenie wartości przez pewien okres. Można mówić o amortyzacji
kredytu (rozłożeniu jego spłaty), ale najczęściej pojęcie to odnosi się do amortyzacji
księgowej
Inwestycja - to wydatki przedsiębiorstw na dobra, które mogą być użyte do produkcji innych
dóbr i usług. Jest to tzw. "efekt korzyści odroczonych w czasie".
Fundusz Emerytalny - środki materialne gromadzone na kontach instytucji
ubezpieczeniowych lub przedsiębiorstw w celu zabezpieczenia dożywotniego świadczenia
pieniężnego, przysługującego pracownikowi po przepracowaniu określonej liczby lat lub
osiągnięciu określonego wieku.
Fundusz inwestycyjny - to forma zbiorowego lokowania środków pieniężnych wpłaconych
przez przedsiębiorstwa, gminy, osoby prawne oraz osoby fizyczne. Nawet stosunkowo
niewielkie wpłaty wielu uczestników tworzą znaczny kapitał, który umożliwia korzystne
inwestycje mające na celu osiąganie zysków wyższych, niż tradycyjna lokata bankowa.
Venture Capital - jest to średnio i długoterminowy kapitał inwestycyjny charakteryzujący się
dużym stopniem ryzyka, ale mogący w przyszłości przynieść wysokie zyski. Jest to forma
finansowania innowacyjnych (a przez to obarczonych ryzykiem) projektów inwestycyjnych
Giełda - to organizowane w ustalonym miejscu i czasie spotkania handlowe, na których są sprzedawane ściśle określone towary po cenach ogłoszonych w codziennych notowaniach. Transakcje na giełdach zawierane są zgodnie z obowiązującym regulaminem, między
członkami giełdy pośredniczącymi w zawieraniu transakcji.
Rynek pierwotny - rynek kapitałowy, na którym następuje sprzedaż nowych papierów
wartościowych bezpośrednio przez emitenta - akcji i obligacji dopuszczonych do obrotu
przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd.
Rynek wtórny - rynek kapitałowy, będący uzupełnieniem rynku pierwotnego, na którym
następuje proponowanie nabywania papierów wartościowych od podmiotów innych niż
emitent.. Rynek wtórny charakteryzuje się tym, że nie następuje zasilanie emitenta papierów
wartościowych w kapitał.
Akcja - papier wartościowy łączący w sobie prawa o charakterze majątkowym i
niemajątkowym wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej. Inaczej, akcja to
ogół praw i obowiązków akcjonariusza w spółce albo też część kapitału akcyjnego.
Obligacja - papier wartościowy, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem
obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.
Leasing - pochodzi od angielskiego słowa to lease, co oznacza wynająć, wydzierżawić. Jest to
rodzaj umowy cywilnoprawnej, na podstawie której jedna strona (finansujący, leasingodawca)
przekazuje drugiej stronie (korzystającemu, leasingobiorcy) prawo do korzystania lub
korzystania i pobierania pożytków z określonego dobra materialnego na pewien uzgodniony
w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe).
New York Stock Exchange (NYSE) - (pl dosł. Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych)
- druga co do wielkości obrotów giełda świata, zdetronizowana w 1996 r. przez giełdę
NASDAQ.
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie(WGPW) - instytucja publiczna mająca na celu
zapewnienie możliwości obrotu papierami wartościowymi (takimi jak akcje, obligacje, prawa
poboru, itp.) dopuszczonymi do obrotu giełdowego.
Bezrobocie- jest zjawiskiem społecznym gł. ekonom. i polit. polegającym na tym, że część
ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego
zatrudnienia z różnych powodów.
Bezrobocie Przymusowe- bezrobocie występujące, gdy siła robocza chce przyjąć pracę za
obowiązującą na rynku płacę, ale nie może jej znaleźć.
Bezrobocie Dobrowolne- w teorii ekonomii bezrobocie spowodowane tym, że siła robocza
nie chce podjąć pracy za płacę równowagi.
Bezrobocie Cykliczne- (bezrobocie keynesowskie, bezrobocie koniunkturalne), bezrobocie
występujące podczas kryzysów ekon. wywołane spadkiem koniunktury.
Bezrobocie Sezonowe- bezrobocie spowodowane okresową zmiennością warunków klim. i
cyklów produkcyjnych w niektórych rodzajach działalności gosp., zwł. w rolnictwie
Bezrobocie Utajone-(bezrobocie ukryte), bezrobocie nie objęte statystyką; występuje w
postaci nadzatrudnienia (typowe w gospodarce socjalist.), przeludnienia agrarnego (typowe
dla krajów słabo rozwiniętych) lub bezrobocia wśród ludzi, którzy zrezygnowali z
poszukiwania pracy z powodu beznadziejności swoich usiłowań (typowe dla krajów
rozwiniętych).
Bezrobocie Przejściowe- (bezrobocie frykcyjne), bezrobocie spowodowane zmianą miejsca
pracy lub zmianą kwalifikacji zawodowych.
Bezrobocie Strukturalne - bezrobocie spowodowane niedostosowaniem struktury podaży
pracy do struktury popytu na pracę (np. wg kwalifikacji).
Naturalna Stopa Bezrobocia- poziom bezrobocia występujący wówczas, gdy rynek pracy jest
w równowadze; rodzaj całkowicie dobrowolnego bezrobocia, wynikającego z faktu, że część
osób nie chce pracować za możliwą do otrzymania płacę; obniżenie poziomu n.s.b. następuje
ze wzrostem wysokości płac netto w stosunku do wysokości zasiłku dla bezrobotnych lub z
obniżeniem wysokości zasiłku.
Prawo Okuna - mówi, że dla każdego procentu wzrostu rzeczywistej stopy bezrobocia
powyżej naturalnej stopy bezrobocia, luka PNB powiększa się o 3%
Inflacja - obniżanie się siły nabywczej pieniądza (jego wartości rynkowej)
Rodzaje inflacji:
pełzająca - nie przekracza 5% rocznie,
krocząca - oscyluje w granicach 5-10% rocznie,
galopująca - wzrost cen od kilkudziesięciu do ok. 150 % w skali rocznej,
hiperinflacja - roczny wzrost cen o ok. 150% lub więcej.
Inflacja Inercyjna (oczekiwana) -jest to stopa inflacji która jest oczekiwana i jest wbudowana
w umowy i porozumienia nieformalne również jest uwzględniona w polityce budżetowej i
pieniężnej Zjawisko inercyjności inflacji powoduje że ma ona tendencję do utrzymania się
przez dłuższy czas.
Inflacja Potażowa - inflacja spowodowana wzrostem kosztów spowodowana jest
podnoszeniem cen w wyniku rosnących kosztów produkcji.
Inflacja Popytowa (Nabywców) - występuje gdy całkowita wielkość planowanych wydatków
wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji.
Kosztowa inflacja - inflacja wywołana wzrostem kosztów produkcji
Deflacja - to wzrost wartości pieniądza w czasie
Luka inflacyjna - nadwyżka zagregowanego popytu nad zagregowaną podażą przy pełnym
wykorzystaniu czynników produkcji. Ponieważ produkcja nie może się zwiększyć, aby
zaspokoić popyt, równowagę przywraca się przez wzrost przeciętnego poziomu cen (inflację).
CPI (Consumer Price Index) - indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.
Najpopularniejsza na świecie miara inflacji.
Deflator PKB - wskaźnik wyrażający w procentach stosunek wartości produktu krajowego
brutto w cenach nominalnych (bieżących) do wartości produktu krajowego brutto w cenach
stałych; deflator jest równocześnie miernikiem inflacji (lub deflacji) w badanym okresie.
Krzywa Phillipsa (Phillips Curve)- krzywa wykazująca stosunek (korelację) między stopą
bezrobocia a stopą inflacji, przy założeniu pewnej oczekiwanej stopy inflacji.
Cykl koniunkturalny - w gospodarce kapitalistycznej, występujące nieregularnie i
powtarzające się wahania poziomu ogólnej działalności gospodarczej w ramach
długookresowego trendu wzrostu gospodarczego. Za początek i koniec cyklu
koniunkturalnego uważa się najczęściej okres załamania koniunktury i początek kryzysu.
Cykl Juglara - cykliczne falowanie gospodarcze mające źródło w zjawiskach pieniężno-
kredytowych.W/g Juglara kryzys był następstwem ograniczenia ekspansji kredytowej banków
w okresie rozkwitu; okres jednego cyklu wynosi w/g niego 7-11 lat . Cykl o tej długości zwie
się cyklem klasycznym lub cyklem Juglara
Cykl Kitchina - oparte na analizie wskaźników pieniężnych twierdzenie o występowaniu w
gospodarce cykli krótkich, o przeciętnym okresie trwania 3,5 roku. Kitchin uważał, że co 2
lub 3 cykl ma większą amplitudę i dlatego powstaje wrażenie występowania cykli o dłuższych
okresach (7-11 lat). Wśród teoretyków panuje pogląd, że występowanie cykli krótszych jest
spowodowane zmianami w zapasach, natomiast cykle dłuższe Juglara zależą od inwestowania
w maszyny i urządzenia.
Cykle Kondratiewa - w ekonomii określenie to stosuje się mówiąc o długich cyklach rozwoju
gospodarczego lub inaczej cyklach koniunkturalnych. Termin został stworzony przez Josepha
Schumpetera od nazwiska ich odkrywcy Nikołaja Kondratiewa.
Recesja( kryzys, depresja)- to zjawisko makroekonomiczne polegające na znacznym
zahamowaniu tempa wzrostu gospodarczego, skutkujące nawet spadkiem produktu krajowego
brutto.
Interwencjonizm antykryzysowy- podejmowanie działań w celu łagodzenia zaistniałego już
kryzysu; oddziaływanie państwa we wszystkich fazach cyklu (pobudzanie wzrostu w fazach
spadku i hamowanie w sytuacji „przegrzania” koniunktury). Są to działania zmierzające do
zapewnienia odpowiednich warunków rozwoju gospodarczego w długim okresie. Inaczej
nazywając jest to interwencjonizm rozwojowy.
Funkcje Państwa w Gospodarce:
Funkcja Legislacyjna - funkcja którą pełni sejm - ustanawia przepisy prawa także w przepisach
ekonomicznych obowiązujących w państwie.
Funkcja Redystrybucyjna- to przejmowanie środków pieniężnych od podmiotów, które
dysponują tymi środkami od przedsiębiorców i gospodarstw domowych.
Funkcja Alokacyjna- polega na tym że państwo przy pomocy przepływów pieniężnych
wpływa na alokację zasobów dążąc do optymalnego ich wykorzystania.
Funkcja Stabilizacyjna- polega na wykorzystaniu przepływów budżetowych do
oddziaływania na sytuację społeczno- gospodarczą np. stan bezrobocia, procesy inflacyjne.
Funkcja Fiskalna- wyraża potrzebę zgromadzenia w budżecie odpowiednich dochodów
niezbędnych do realizacji zadań państwa
Interwencjonizm Państwowy - teoria ekonomiczna zalecająca bezpośrednie interwencje
państwa w rynek.
Polityka Gospodarcza - to subdyscyplina polityki opisująca rozwiązania prawno-polityczne za
pomocą których można wpływać na gospodarkę. W szczególności oznacza to kształtowanie
ustroju gospodarczego (warunków gospodarowania) przez władzę ustawodawczą i rząd.
Budżet - Ilość określonego zasobu (np. pieniędzy, czasu, wody, energii, roboczogodzin), która
pozostaje do dyspozycji osoby albo organizacji.
Funkcje Budżetu Państwa:
- Fiskalna - polega na gromadzeniu dochodów budżetowych, zapewniających utrzymanie
aparatu państwa i realizacje zadań
- Redystrybucyjna - umożliwia zmniejszenie różnic w dochodach pomiędzy poszczególnymi
grupami ludności i poszczególnymi regionami.
- Stymulacyjna - polega na oddziaływaniu państwa na życie gospodarcze i społeczne, np.
wpływa na poziom dochodu narodowego i jego strukturę, łagodzi skutki bezrobocia,
zwiększa poziom aktywności zawodowej.
- Stabilizacyjna - wiąże się z poprzednią funkcją, państwo poprzez budżet ogranicza wpływ
wahań koniunkturalnych, stara się zapewnić zrównoważony wzrost
- Alokacyjna - poprzez określone kształtowanie wydatków budżetowych można dokonać
pożądanej, ze społecznego punktu widzenia, alokacji czynników wytwórczych.
- Kontrolna - polega na porównywaniu zaplanowanych dochodów i wydatków ze stanem
faktycznym i podejmowaniu ewentualnych środków zaradczych.
Zasady Polityki Budżetowej:
-Zasada rocznego budżetowania - plan dochodów i wydatków obejmuje okres jednego roku,
niekoniecznie kalendarzowego.
-Zasada zupełności - obejmuje wszystkie dochody i wydatki państwa
-Zasada jedności - poszczególne elementy budżetu mogą znajdować się w osobnych
zestawieniach, ale muszą się łączyć w jedną całość, jeden dokument
-Zasada jawności - tworzenie, uchwalanie, wykonanie i kontrola budżetu powinny znajdować
się pod nadzorem opinii publicznej,
-Zasada równowagi budżetowej - należy dążyć do tego, aby bieżące dochody wystarczały na
bieżące wydatki
-Zasada powszechności - w klasycznym ujęciu jest to postulat, aby wszystkie jednostki
powiązane z budżetem wchodziły do niego całością swoich dochodów i wydatków
-Zasada jasności i przejrzystości - budżet powinien być przedstawiony Parlamentowi i
społeczeństwu w możliwie przejrzystym układzie, spopularyzowany w środkach masowego
przekazu, ułatwiając przez to ocenę jego wykonania.
Deficyt budżetowy - występuje gdy wydatki w budżecie danej instytucji (zazwyczaj państwa)
są wyższe niż jej przychody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa.
Dług publiczny - obejmuje nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych
(administracja rządowa i samorządowa, sądy, trybunały, państwowe szkoły wyższe, ZUS,
KRUS, NFZ) ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami
należącymi do tego sektora
Podatek - obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny
(państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia
wzajemnego.
Podatek bezpośredni - podatek obciążający bezpośrednio podatnika (podmiot podatku),
stanowiący jego koszt. Podatnik ma obowiązek odprowadzenia podatku do organu
podatkowego.
Podatek pośredni jest to danina publiczna płacona w pieniądzu, przymusowa, bezzwrotna,
niezwiązana zasilająca budżet państwa. Do podatków pośrednich zaliczamy: podatek
akcyzowy, VAT i podatek od gier losowych.
VAT - Podatek od towarów i usług (czyli podatek od wartości dodanej) - to podatek pośredni,
który z założenia ma w jak najmniejszy sposób oddziaływać na ostateczną cenę towaru i
usługi podlegającej opodatkowaniu (poprzez jego "przerzucalność" na kolejne fazy obrotu).
Krzywa Laffera - koncepcja teoretyczna, która za pomocą krzywej ilustruje zależność między
stawką opodatkowania a przychodami budżetowymi państwa z tytułu podatków
Polityka podatkowa (fiskalna)- to ogół działań państwa kształtujących budżet państwa
poprzez zmiany we wpływach (np. podatki, zadłużenia publicznego) i wydatkach państwa
(np. subwencje, inwestycje państwowe, itp.).
integracja ekonomiczna- to ujednolicenie przepisów dotyczących gospodarki rynkowej oraz
podstawowych mechanizmów ekonomicznych (wolno rynkowych)
Wspólnoty Europejskie nazwa określająca od 1957 roku trzy, a od 2002 r. dwie organizacje
stanowiące od 1993 roku podstawę instytucjonalną i kompetencyjną Unii Europejskiej:
Unia celna to obszar wewnątrz którego zniesiono cła i inne opłaty na wszystkie lub niektóre
towary i ustalono wspólną zewnętrzną taryfę celną na te towary.
Unia walutowa, prawnomiędzynarodowe ugrupowanie integracyjne, polegające na tym, że
państwa w nim uczestniczące przyjmują wspólną jednostkę walutową, będącą oficjalnym
środkiem płatniczym tych krajów, porozumienie rozrachunkowo-kredytowe między
państwami, mające na celu zniesienie ograniczeń we wzajemnym obrocie gospodarczym.
Jednolity rynek - to rynek w którym istnieje swoboda przepływu towarów, swoboda
przepływu osób, swoboda świadczenia usług, swoboda przepływu kapitału, wolna
konkurencja
Wspólna polityka rolna - wszystkie przedsięwzięcia dotyczące sektora rolnego, podejmowane
przez Wspólnotę Europejską w celu wypełnienia postanowień zapisanych w Traktatach
Rzymskich. Obejmuje: rolnictwo, leśnictwo, uprawę winorośli oraz ogrodnictwo. Jest to
pierwsza wspólna polityka WE. Cele WPR zostały określone w art. 33 TWE.
Eksport - dobra, które zostały wytworzone w danym kraju a następnie sprzedane za granicą.
Import - przywóz towarów, usług lub kapitału z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku
wewnętrznym — innymi słowy: zakup towarów i usług produkowanych za granicą.
Autarkia, samowystarczalność gospodarcza to cecha gospodarki lub cel polityki gospodarczej,
prowadzonej przez państwo lub grupę państw, dążące do zaspokojenia wszelkich potrzeb
gospodarki, zarówno konsumpcyjnych jak i produkcyjnych, w ramach własnych możliwości.
Terms of trade - stosunek ceny dobra pierwszego do ceny dobra drugiego, nazywane
warunkami wymiany. Terms of Trade może być cenowy lub nominalny.
Bilans handlowy to różnica między eksportem a importem danego państwa
Bilans płatniczy - zestawienie (dochody - wpływy kontra wydatki - płatności) wszystkich
transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową) a nierezydentami
(zagranicą) w danym okresie.
Teoria kosztów komparatywnych - teoria ekonomiczna wyjaśniająca mechanizm obustronnie
korzystnej międzynarodowej wymiany handlowej w sytuacji znacząco niższych kosztów
produkcji dóbr po stronie jednego z partnerów wymiany.
wolny handel - wolność dysponowania swoją własnością
protekcjonizm handlowy- to przepisy chroniące rodzimych producentów przed zagranicznymi
np. UE prowadzi politykę protekcjonizm handlowy wobec Chin
Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT) - podpisane w Genewie dnia 20
października 1947 porozumienie dotyczące polityki handlowej.
Światowa Organizacja Handlu Światowa Organizacja Handlu (WTO) - organizacja
międzynarodowa z siedzibą w Genewie. WTO stanowi kontynuację Układu Ogólnego w
Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT), została powołana w 1994 w Marakeszu (Maroko),
w ramach tzw. rundy urugwajskiej GATT.
Przedsiębiorstwo - wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka
prowadząca działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku.
SME- małe i średnie przedsiębiorstwa (small business)
Korporacja - rodzaj organizacji (społecznej) zazwyczaj posiadającej osobowość prawną,
której istotnym substratem są jej członkowie (korporanci). Przedsiębiorstwo nastawione na
zysk.
Spółka - rodzaj działalności osób fizycznych lub prawnych oparty na umowie albo statucie, a
mający zazwyczaj na celu prowadzenie działalności gospodarczej.
- spółki osobowe: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka
komandytowo-akcyjna;
- spółki kapitałowe: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna;
- spółki paneuropejskie: spółka europejska, europejskie zgrupowanie interesów
gospodarczych;
- spółka handlowa
Korzyści skali - korzyści dla przedsiębiorstwa, wynikające ze zwiększania skali produkcji.
Koszty - celowe nakłady, wyrażone w jednostkach pieniężnych, poniesione przez
przedsiębiorstwo.
Zysk - w rachunkowości jest to dodatni wynik finansowy przedsiębiorstwa lub określonej
inwestycji.
Koszty stałe - nakłady, które musi ponosić przedsiębiorca, niezależnie od wielkości produkcji.
Koszty zmienne- są to nakłady przedsiębiorcy związane bezpośrednio z produkcją.
Koszty Ekonomiczne- wartość wszystkich zasobów użytych do produkcji.
Układ rodzajowy kosztów, układ strukturalny kosztów działalności przedsiębiorstwa,
wykorzystywany w sprawozdawczości finansowej.
Układ kalkulacyjny kosztów- układ strukturalny kosztów działalności przedsiębiorstwa,
wykorzystywany przede wszystkim do celów prognostyczno-planistycznych.
Bilans przedsiębiorstwa- charakteryzuje stan i strukturę środków (składników majątkowych)
przedsiębiorstwa (aktywa) oraz źródeł finansowania tego majątku (pasywa) na dany dzień w
roku (ma więc charakter statyczny)
Papiery wartościowe:
Weksle - sporządzony w przewidzianej prawem formie dokument kredytu wyrażający
bezwarunkowe zobowiązanie zapłaty wymienionej w nim sumy pieniężnej do rąk właściciela
w ustalonym czasie.
Weksel może być:
Dyskontowany - odsprzedanie bankowi komercyjnemu przed upływem terminu płatności
weksla. Bank pobiera opłatę za taką operację w postaci sumy dyskontowej według przyjętej
stopy dyskontowej.
Redyskontowany - sprzedany przez bank komercyjny bankowi centralnemu na identycznych
zasadach.
Indosowany - weksel przed terminem realizacji jest użyty jako środek płatniczy (Nie jestem
pewien co do określenia środek płatniczy, ale sens jest dobry.). Proces ten jest związany z
żyrowaniem weksla. Płacąc wekslem zobowiązujemy się do żyrowania jego spłaty. Przyjmuję
odpowiedzialność za jego spłatę.
Czek - narzędzie zapłaty stanowiące zlecenie wydane bankowi przez posiadacza rachunku
bankowego do wypłacenia okazicielowi określonej sumy pieniężnej. (Wystawca czeku musi
mieć rachunek w banku, natomiast wystawca weksla nie musi go posiadać.)
Kontrolny pakiet akcji - ilość akcji, która pozwala na podporządkowanie posiadaczowi
pakietu przedsiębiorstwa akcyjnego (teoretycznie 51%, praktycznie może być mniej).
Wartość firmy- to materialne i niematerialne składniki.: jej nazwa, kapitał, majątek trwały
obrotowy, środki finansowe i prawa jej przysługujące, sposób zorganizowania firmy, struktura
produkcji, czynnik ludzki, kwalifikacje pracowników i ich wykorzystanie
Wartość przedsiębiorstwa - to suma pieniędzy odzwierciedlająca jego cenność, walory
Zwiększanie wartości firmy jest w gospodarce rynkowej jednym z najważn. celów strateg