POLITYKA - wywodzi się z greki, politykon - ozn. publiczne, społeczne, państwowe, powszechne, obywatelskie, też znaczyło do XIX wieku: towarzyskie, uprzejme. Słowo polis znaczyło - pod względem.

1. poglądy etatystyczne - ujmuje się politykę jako strefę wzajemnych stosunków i oddziaływania pomiędzy państwami i innymi organizacjami, które dotyczą celów, środków i charakteru.

2. poglądy kratologiczne - walka o władzę oraz sposoby sprawowania władzy, małe znaczenie ma społeczeństwo.

3. poglądy systemowe - łączą politykę z funkcjonowaniem całości społeczeństwa (utrzymywanie równowagi w społeczeństwie).

4. (nurt wywodzi sam termin polityka - jest to sposób rozwiązywania pewnego problemu.)

Do analiz polityki turystycznej - 1 i 3 pogląd.

POLITYKA - zespół działań podejmowanych (def. polityki łączenie poglądów 1 i 3) przez ośrodki decyzyjne, które mają doprowadzić do osiągnięcia zamierzonych celów przy pomocy odpowiednio dobranych środków.

POLITYKA TURYSTYCZNA - wszelkie oddziaływania władz państwowych (szczebla centralnego, lokalnego, regionalnego) mające na celu:

1. zaspokojenie potrzeb turystycznych własnego społeczeństwa

2. racjonalne wykorzystanie walorów turystycznych, zasobów pracy i kapitału w sferze gospodarki turystycznej

3. kształtowanie optymalnych rozmiarów i struktury ruchu turystycznego (wielkość ruchu turystycznego oraz struktury: przestrzennej, rodzajowej, konsumentów)

4. ogólne koordynowanie rozwoju turystyki z uwzględnieniem jej wielorakich funkcji (ekonomicznych, społecznych, wychowawczych, wypoczynkowych, zdrowotnych, edukacyjnych, ekologicznych, itp.) oraz jej licznych związków z różnymi dziedzinami życia społecznego i gospodarczego (transport, handel, edukacja, wyżywienie, zdrowie, bezpieczeństwo, ochrona środowiska).

CELE POLITYKI TURYSTYCZNEJ:

• ze względu na kraj np. duży - mały = USA - San Marino

• demokratyczne - niedemokratyczne

• recepcyjny - emisyjny

2 podstawowe podejścia:

• podmiotowe - państwo podejmuje określone działania ze względu na turystykę (turystyka krajowa i własnych obywateli)

• przedmiotowe - państwo podejmuje działania z myślą o innych celach (traktuje turystykę instrumentalnie) - zagraniczna turystyka przyjazdowa

ZAKRES POLITYKI TURYSTYCZNEJ:

1. planowanie przestrzenne (np. tworzenie parków narodowych, rezerwatów przyrody) wszystko co wiąże się z przestrzenią

2. badania ekonomiczne - działania i stymulacje państwa o charakterze ekonomicznym np. systemy dofinansowań, polityka kredytowa.

3. badania naukowe i statystyka - państwo diagnozuje działania na rynku i prowadzi odpowiednie działania

4. kształtowanie konsumpcji turystycznej (występuje najrzadziej) - państwo wspiera konsumpcję turystyczną ludzi biednych

5. kształcenie kadr turystycznych np. finansowanie szkolnictwa

6. działalność promocyjna (promocja i marketing) - promocja danego kraju przez np. targi turystyczne; z drugiej strony stara się zniechęcić własnych obywateli żeby nie wyjeżdżali z kraju na wakacje

7. organizacja i zarządzanie rynkiem turystycznym (tworzenie prawa, NTO, NTA)

FORMY POLITYKI TURYSTYCZNEJ:

1. leseferyzm - z fr. nic nie robić - prawa rynku, popyt, cena, będzie samo wszystko dobrze działało i państwo ma się nie wtrącać ale ma określić podstawowe ramy.

2. interwencjonizm - państwo interweniuje tylko w sytuacjach kryzysowych.

3. protekcjonizm - państwo z góry zakłada, że pewne obszary będą korzystały z pomocy opieki państwa np. wobec pewnych form turystyki np. zdrowotnej, dzieci i młodzieży; wobec regionów np. Bieszczad, Mazur; może popierać określone kierunki wyjazdów wobec pewnych branż, organizacji np. PTTK.

4. etatyzm - państwo dąży do przejęcia większego pakietu akcji w strategicznie ważnych branżach turystycznych np. LOT.

CYKL TURYSTYCZNY prof. WODEJKI:

1. badanie rynku

2. planowanie rozwoju turystyki

3. budowa infrastruktury turystycznej i para turystycznej

4. przygotowanie kadr

5. model organizacyjny turystyki

6. rozwój gospodarki turystycznej

7. propaganda turystyki

8. badanie rynku (ocena polityki)

Polityka turystyczna ma najlepsze szanse być realizowaną, kiedy państwo realizuje wszystkie 8 etapów (cyklu Wodejki).

Ad.1

Diagnozowanie sytuacji w branży turystycznej, sytuacji na rynku - to zadanie państwa, by prowadzić badania przeprowadzane przez GUS (np. baza noclegowa - statystyka), formularz KT1 (co miesiąc), IT (badania graniczne).

Ad.2

Nie jest rzeczą łatwą, polityka turystyczna utożsamia się z działaniami władz państwowych też politykę turystyczną prowadzą duże przedsiębiorstwa turystyczne, polityka turystyczna to też domena organizacji międzynarodowych, UE.

Ad.3

Rolą państwa jest budowa infrastruktury para turystycznej czyli np. żeby były hotele muszą być drogi do nich.

Ad.4

Analiza rynku pracy (państwo musi to modyfikować).

Ad.5

Trzeba stworzyć ramy organizacyjne, żeby turystyka była realizowana (NTA, NTO, w Polsce POT).

Ad.6

Państwo koordynuje funkcjonowanie rynku (tak, by gospodarka turystyczna mogła się rozwijać) przy pomocy instrumentów.

Ad.7

Propagowanie w społeczeństwie turystyki oraz jej promocja.

Ad.8

Związane jest z tym, ze państwo musi monitorować tą politykę, czy te wymyślone na początku cele są realizowane, czy trzeba te cele zmodyfikować.

INSTRUMENTY (NARZĘDZIA) 4 GRUPY:

1. instrumenty organizacyjne - państwo powołuje określone organizacje, żeby realizowały politykę turystyczną w określonych dziedzinach np. GOPR

2. instrumenty prawne - ustawa o usługach turystycznych, akty prawne, rozporządzenia i też system kontroli przestrzegania tego prawa

3. instrumenty ekonomiczne - polityka podatkowa, system licencji, dotacje, dofinansowania, subwencje

4. instrumenty promocyjno-propagandowe - związane z promowaniem kraju, z drugiej strony z propagandą turystyki w swoim społeczeństwie

FUNKCJE POLITYKI TURYSTYCZNEJ PAŃSTWA:

1. deskryptywna - opisująca, wiąże się z badaniem i opisywaniem rzeczywistości turystycznej (tego co dzieje się na rynku turystycznym) w tym zwłaszcza wiąże się z ujawnieniem w tej rzeczywistości problemów. To ujawnianie następuje w drodze porównania ze stanem rzeczywistym wobec zjawisk, procesów, które nie stosują się do tych norm. Te zjawiska i problemy są dostrzegane powszechnie. Jaka była wcześniej, a jaka jest obecnie rzeczywistość turystyczna oraz jakie problemy występują do rozwiązania?

2. eksplanacyjna (wyjaśniająca) - polega ona na tym, że w ramach polityki turystycznej wskazuje się na pewne związki przyczynowo-skutkowe i wyjaśnia się procesy i zjawiska składające się na rzeczywistość turystyczną. Jak poszczególne procesy i zjawiska wpływają na całość systemu turystycznego? Dlaczego i po co dany proces czy zjawisko zaistniało w ogóle? Dlaczego i po co dany proces czy zjawisko ma takie, a nie inne właściwości? Poznanie i wyjaśnienie praw i mechanizmom rządzącym rynkiem turystycznym i roli jaką ma do spełnienia państwo (w kształtowaniu rynku)

3. prognostyczna - powinniśmy przewidywać zjawiska i procesy mające wpływ na tworzenie turystyki oraz wykorzystanie tego w procesie planowania i rozwoju turystyki.

1. Prognozowanie - bierny sposób przewidywania przyszłości w oparciu o narodowe przesłanki

2. Programowanie - występuje tu element sprawczy coś kształtujemy, polega na opracowaniu celów, zadań i środków realizacji przy zastosowaniu odpowiedniego kryterium wyboru

3. Planowanie - dochodzi do konkretyzacji ustaleń i wyboru konkretnego scenariusza wyboru

Plan w stosunku do programu:

• Różny horyzont czasowy (krótszy czas)

• Jest operatywny

• Dyrektywny (obowiązuje)

• Adresowany

• Nie ma wariantowych scenariuszy, tylko jeden

Funkcja prognostyczna związana jest z poszukiwaniem odpowiedzi na pytania: jak rzeczywistość turystyczna będzie wyglądać w przyszłości oraz kiedy określone zjawiska będą miały miejsce? Prognozy stanowią podstawę do wyznaczania turystyki. Dla potrzeb polityki turystycznej można wykorzystać 4 rodzaje prognozowania:

• rozpoznawcze (ekstrapolacja trendów)

• heurystyczne (burza mózgów)

• normatywne (ustala pewne normy)

• zintegrowane (łączy elementy trzech wcześniej wymienionych)

4. normatywna - precyzuje model turystyki oraz wyznacza podstawowe cele i założenia polityki turystycznej i przypisuje rolę jaką mają do spełnienia poszczególne podmioty turystyczne. Jakie normy dotyczą turystów? Wiąże się z upowszechnieniem informacji na temat polityki turystycznej państwa (społeczeństwa), wskazuje ustaleniu. Dokąd do celu, jakimi drogami, dlaczego pewne rozwiązania są najlepsze? Zakres instytucjonalnej znajomości danego programu.

5. instrumentalna - związana z realizacją polityki turystycznej, służy do odpowiedzenia na pytania: co należy zrobić i jakie podjąć decyzje, by przewidywania się spełniły i rezultaty zostały osiągnięte? Wskazuje na znaczenie turystyki na osiąganie innych celów polityki państwa (np. państwo wychowuje młodzież, zdrowie społeczne), zasada podwójnego zintegrowania obowiązuje: dążenie do integracji planów strategicznych i celów turystycznych.

SYSTEMY ZARZĄDZANIA TURYSTYKĄ

Za politykę turystyczną odpowiedzialne są NTA, NTO.

NTA - Narodowa Administracja Turystyki, rządowa organizacja, zadania:

• koordynowanie rozwoju turystyki

• formułowanie krajowej polityki turystycznej

• sprawy międzynarodowe w zakresie turystyki

• doradztwo turystyczne

• inwestycje turystyczne

• finansowanie - głównie środki publiczne (budżetowe lub z podatków)

NTO - Narodowa Organizacja Turystyczna, organizacja publiczno-prywatna, rządowo-samorządowa. 3 filary, na których opiera się NTO:

1. administracja rządowa (NTA należy)

2. administracja samorządowa

3. biznes turystyczny

zadania NTO:

• formułowanie i wdrażanie kampanii marketingowych

• międzynarodowa działalność promocyjna

• kierowanie działalnością promocyjną oddziałów zagranicznych

• opracowanie pierwszej produkcji wydawnictw promocyjnych

• działanie jako „ogniwo współpracy” między rządem, a sektorem prywatnym

• finansowanie: łącznie ze środków prywatnych i publicznych

wspólne działania NTA, NTO:

• licencjonowanie działalności turystycznej

• regulacja prawna

• szkolenie i edukacja turystyczna

• rozwój produktu turystycznego

• badania rynku turystycznego

• statystyka turystyczna

SYSTEMY ZARZĄDZANIA TURYSTYKĄ (raport Roberta Holliera):

1. podstawowym trendem jest oddzielenie działalności promocyjnej od polityki turystycznej

2. w większości krajów Europy Zachodniej osiągnięto stopień decentralizacji, który można by nazwać regionalizacją lub czasem nawet w pewnym stopniu federalizmem

3. federalizmem rezultacie finansowanie działalności promocyjnej, które jeszcze dwie dekady wcześniej zależało głównie od państwa, w chwili obecnej zmierza do współpracy pomiędzy 3 składnikami lub partnerami: państwem - instytucjami regionalnymi oraz przemysłem turystycznym)

system - to pewna całość, składająca się z poszczególnych części, które są współzależne i oddziaływają na siebie; suma elementów jest zawsze większa niż one osobno.

Instytucje pełniące funkcje NTA i NTO w wybranych krajach UE oraz krajach kandydujących. Różnorodność ministerstw, kraje: Turcja i Luksemburg odrębne ministerstwa - wyjątki. Hiszpania, Portugalia, Irlandia - połączenie handlu z turystyką.

KRAJ	NTA (Ministerstwo)	NTO
Francja	Min. Transportu Budownictwa i Turystyki	Maison de la France 1987r powstała, 75mln turystów w ostatnich latach
Włochy	Rada Ministrów - Gabinet Premiera	ENIT - Włoski Zarząd Turystyki
Niemcy	Min. Spraw Gospodarczych	DZT - Niemiecka Centrala Turystyki
Hiszpania	Min. Handlu i Turystyki	TURESPANIA - El Instituto de Tourismo de Espagna
Polska	Min. Gospodarki i Pracy	POT (Polska Organizacja Turystyczna)

POT - zadania:

• promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie

• zapewnienie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie

• inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju oraz modernizacji infrastruktury turystycznej

• inspirowanie tworzenia regionalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej województw oraz lokalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej jednostek samorządu lokalnego, a także współdziałanie z nimi

NTA - Ministerstwo Gospodarki (MG) Departament Turystyki (DT):

• przygotowywanie rozwiązań systemowych stymulujących rozwój turystyki i wzrost produktu turystycznego opracowy

• wanie i monitorowanie realizacji programów z zakresu turystyki

• prowadzenie spraw związanych z zagospodarowaniem przestrzennym kraju w zakresie turystyki i wypoczynku

• dokonywanie oceny funkcjonowania sektora usług turystycznych

• podejmowanie działań mających na celu ochronę konsumentów usług turystycznych

• prowadzenie spraw związanych ze sprawozdawczością statystyczną w turystyce

• prowadzenie Centralnego Rejestru Zezwoleń

• prowadzenie spraw związanych z pozyskiwaniem zagranicznych i krajowych środków finansowych przeznaczonych na rozwój turystyki

• prowadzenie spraw wynikających z nadzoru ministra nad Polską Organizacją Turystyczną

3 szczeble zarządzania polityką turystyczną:

1. centralny (narodowy)

2. regionalny

3. lokalny

4. (w niektórych krajach subregionalny)

ROT - Regionalne Organizacje Turystyczne, są w każdym województwie

LOT - Lokalne Organizacje Turystyczne, na szczeblu lokalnym

Współpraca międzynarodowa w dziedzinie turystyki.

H. Handszud (międzyrządowe organizacje turystyczne), zajmował się kwestią współpracy, twierdzą, że ta współpraca jest tak stara jak turystyka. Pewne formy turystyki znane są już od starożytności. W Sparcie każdą formę migracji karano śmiercią. W Troi też panował taki pogląd, że każdego obcego przerobić w niewolnika lub zabić. Wraz z rozwojem turystyki do współpracy dochodzi w coraz większym stopniu. Jedną z form są międzynarodowe organizacje.

Tworzenie prawa międzynarodowego należy do ważnych uwarunkowań rozwoju turystyki i już, od kiedy zaczęły się stosować współczesne współprace spierano się, jaki powinien być stosunek państwa do ruchu.

W XVIII wieku powstały 2 koncepcje:

1. Wiktoria - liberalne podejście

2. Pufendorf - państwo jest w pełni suwerenne i ma prawo decydować, kogo wpuścić do kraju

Wygrała 1 koncepcja. Współczesne prawo wyznaje swobodę poruszania się.

W ślad za fundamentalnymi kwestiami rozwijało się prawo i współpraca w dziedzinie turystyki.

Mamy 2 rodzaje umów:

1. bilateralne (dwustronne)

2. multilateralne (wielostronne) - najważniejsze z nich to konwencje międzynarodowe

Konwencje międzynarodowe mogą dotyczyć bardzo wielu sfer, większość to konwencje dotyczące obszarów związanych z turystyką.

4 obszary:

1. konwencja dotycząca transportu drogowego

2. konwencja w sprawach celnych (konwencja z 1954r. w Nowym Yorku, zwołana przez ONZ, poświęcona handlowi światowemu i sprawom celnym. Przyjęto 40 dokumentów dotyczących ułatwień paszportowych zagranicznych zakresie turystyki międzynarodowej, podpisano konwencję dotyczącą ułatwień celnych dla turystyki - zwolnienie z opłat i procedur celnych rzeczy osobistych turystów) - 2 konwencja dotyczyła czasowego wwozu prywatnych samochodów osobowych.

3. konwencja dotycząca działalności biur podróży - 3 konwencja dotyczyła dokumentacji turystycznych i materiałów propagandowych.

4. konwencja dotycząca działalności hotelarstwa

Inny przykład:

Konwencja z Kioto w Japonii w 1973r. wprowadziła 2-kanałowy system na przejściach granicznych (zielony kanał nic do oclenia)

Transport międzynarodowy - każdy środek transportu rozwija się na konwencji. Transport kolejowy - konwencja Berneńska - jest stale unowocześniana, podstawowe znaczenie straciła w 1980r., kiedy wprowadzono konwencję Cotif.

Transport lotniczy, morski należy do jednych z najbardziej umiędzynarodowionych dziedzin.

Transport lotniczy - konwencja Warszawska 1929r., ograniczała odpowiedzialność linii lotniczych w przypadku utraty lub uszkodzenie bagażu lub zranienia/śmierci pasażerów.

Konwencja Ateńska dotyczyła tego samego, co warszawska.

Konwencja Chicagowska 1941r., od strony technicznej ustaliła zasady do dziś używane w transporcie lotniczym np. określa zasady ładunku towarów osób.

Konwencja Tokio 1963r., w sprawie przestępstw i innych aktów dokonywanych na pokładzie samolotów.

Konwencja Brukselska 1970r., dotyczy umowy o podróż, ona nie weszła w życie (musi być ratyfikowana przez rządy tych państw, które uczestniczą w konwencji, musi być wymagana ilość państw); umowa o podróż - w każdym kraju są problemy z tą umową, bo nie ma idealnej.

Konwencja z 1962r., dotycząca hotelarstwa - odpowiedzialność osób utrzymujących hotele za rzeczy osób wniesionych do hotelu. Nazywana konwencją europejską, bo była ratyfikowana przez Radę Europy.

Inne umowy oprócz konwencji:

- normy prawne UE (ustawy, rozporządzenia, dyrektywy, itd.)

1990r./314 Dyrektywa - ustawa o usługach turystycznych (o podróżach turystycznych za cenę zryczałtowaną)

Umowy bilateralne - służą utrwalaniu kontaktów, ułatwianiu współpracy między 2 krajami.

• stwarzają podstawy do rozwoju turystyki

• umowa między USA i Chinami z 1880r., przyznawała pełną swobodę dostępu do terytorium obu państw:

• profesorom

• studentom

• kupcom

• turystom

Japonia i Australia kilka lat później - umowa bilateralna

• są ukoronowaniem współpracy istniejącej wcześniej

• umowa z 1971r., między Polską, a NRD - ułatwiła podróże do NRD, gdyż do tego kraju można było wjeżdżać na podstawie dowodu (na końcu dowodu pieczątka, że możemy przekroczyć granicę)

Umowy dotyczące międzynarodowego ruchu osobowego:

- przepisy wizowe

- przepisy paszportowe

Euroregiony - pod koniec lat 50-tych powstały (I powstał w 1958r.), przy obszarach przygranicznych turystycznie, jest na 1 z pierwszych miejsc wspólnych działań państw.

Współpraca międzyregionalna (między 2 województwami, miasta bliźniacze, partnerskie).

POLSKA podmiot współpracy międzynarodowej.

W XX wieku należała do bardzo aktywnych podmiotów międzynarodowych stosunków turystycznych. Powstanie WTO wiąże się z 2 faktami, do których Polska się przyczyniła:

- geneza sięga 1925r., - 5 kongres odbyła się w Polsce i zamiast spotykać się, co roku można stworzyć organizacje, które się tym zajmą UZOOPT

- w 1947r., została przekształcona UZOOPT na UIOOT (organizacja pozarządowa) miał bardzo duże znaczenie dla rozwoju turystycznego w okresie międzywojennym. Polska przyczyniła się do rozwoju Międzynarodowej Unii Alpinistycznej 1929r. Po wojnie to się zmieniło. Zmienił ustrój i działalność sferze turystyki, były złe, bo najpierw Rosja decydowała, a potem my i inne kraje socjalistyczne musiały się podporządkować.

Umowy dwustronne.

Polska ma około 30 umów dwustronnych, umów w zakresie turystyki - to umowy o rozwijanie turystyki z krajami europejskimi i pozaeuropejskimi np. Kuba. Wiele umów Polska musiała rozwiązać wstępując do UE (wizy dla naszych sąsiadów).

Umowy te nie wymagają ratyfikacji.

Ustawa z 2000., o umowach międzynarodowych - określa zasady umów . Umowy bezwizowe do 50 państw na świecie, część jednostronnie wprowadziła.

W Polsce od 1990r., ważny element współpracy międzynarodowej, w każdej sferze/na różnych granicach te euroregiony są tworzone (I euroregion Nysa utworzony).

Grupa Wyszechradzka (Węgry, Polska, Czechy i Słowacja) - wykazuje dużą współpracę, duża aktywność.

Inicjatywa środkowo - europejska (pentagonalne, heksagonalne), teraz 17 państw z Europy środkowo-wschodniej należy. Cel: zacieśnianie współpracy we wszystkich możliwych dziedzinach.

Rada Państw Morza Bałtyckiego (należą: Dania, Estonia, Łotwa, Polska, Niemcy, Norwegia, Szwecja).

Strategie rozwoju polityki w Polsce

- długoterminowe plany rozwoju

- główne założenia 2 wcześniejszych strategii

- 3 strategia 2007-2013

Strategia w 1997r., produktu turystycznego:

- duży udział eksportów UE,

- 1991r. powstał UKWIT (raport McKantiego),

- powstała strategia na lata 1998-2010

Przegląd mocnych i słabych stron polskiego produktu turystycznego na szczeblu krajowym.

SŁABE STRONY:

• brak pozytywnego wizerunku Polski jako kraju turystycznego za granicą,

• język trudny dla obcokrajowców, brak szkolenia językowego dla pracowników sektora turystyki dla pokonania tej słabości,

• opinia kraju o wysokim zanieczyszczeniu - powietrza, morza i wód śródlądowych,

• niedostatek bazy o średnim standardzie, pomimo niedawnego obniżenia standardu niektórych 4- i 5- gwiazdkowych hoteli na 3 gwiazdkowe z powodu zmiany przepisów o podatku VAT,

• ogólnie niski standard bazy w stosunku do norm europejskich. Obiekty potrzebują poprawy ich jakości; słaba koordynacja i prezentacja oferty w tym sektorze,

• krótki sezon wypoczynkowy typu „słońce i plaża”,

• brak wiarygodnej kategoryzacji, możliwości centralnej rezerwacji hotelowej i innych ułatwień tej dziedzinie dla indywidualnych turystów,

• niektóre lotniska lokalne wymagają pilnej modernizacji,

• mała liczba międzynarodowych połączeń z ośrodkami regionalnymi,

• wysokie ceny biletów lotniczych i brak połączeń czarterowych,

• stan dróg poprawia się, jednakże sieć dróg i usług dla turystów zmotoryzowanych jest słabo rozwinięta,

• niewystarczająca oferta zachęcająca do dłuższego pozostania w Polsce celem dokonania zakupów,

• słaba koordynacja programów wydarzeń i reklama oraz integracja świadczących usługi w zakresie zakwaterowania,

• potrzeba modernizacji uzdrowisk.

MOCNE STRONY:

• dobre położenie na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych Europy,

• bogata, zróżnicowana kultura, literatura i historia odzwierciedlone w miastach i pejzażach polskich,

• ciekawy, zróżnicowany krajobraz z licznymi parkami narodowymi i obszarami nieskażonej przyrody,

• zabytki (zamki, pałace, inne zabytki architektury i muzea), obiekty i imprezy kulturalne (Chopin, festiwale, itd.), szczególnie w miastach,

• dobre warunki uprawiania turystyki aktywnej - szczególnie wędrówek, turystyki rowerowej, jeździectwa, sportów wodnych, myślistwa, wędkarstwa lub obserwacji ptaków; bogactwo kwalifikowanych instruktorów, przewodników, itd.,

• atrakcyjne wybrzeże,

• tradycyjna polska gościnność,

• silny regionalny folklor i rzemiosło,

• dobry poziom międzynarodowego lotniska w Warszawie,

• dobra jakość narodowej linii lotniczej (LOT),

• rozbudowana sieć połączeń kolejowych i odpowiednia jakość usług w stosunku do cen biletów,

• możliwość korzystnych zakupów dla mieszkańców sąsiednich krajów,

• szeroki wachlarz wydarzeń zarówno ukierunkowanych na miasto, jak i dziedzictwo życia wiejskiego oraz folklor,

• rozbudowana sieć uzdrowisk.

4 fazy dokonania analizy periodyzacji:

1. faza otwartych granic lata 1990 -1994 - duży wzrost przyjazdów zagranicznych do Polski (ciekawość to motywacja czyli jak żyją ludzie za żelazną kurtyną;

2. faza przejściowa 1994-1997 (okres powstania strategii) - wzrost wymagań jeśli chodzi o jakość ze strony turystów zagranicznych;

3. faza od 1997- kiedy Polska musiała stworzyć konkretne produkty turystyczne (głównie w oparciu o produkty markowe);

4. faza konkurencyjności na rynku międzynarodowym - okres obecny aż do 2010r.:

- koncepcja produktów markowych,

- 5 obszarów marek:

• turystyka biznesowa - kongresy, wystawy, targi, spotkania biznesowe, podróże motywacyjne

• turystyka w miastach i turystyka kulturowa - wycieczki (zorganizowane i indywidualne) w celu zwiedzenia miast i uczestnictwo w imprezach

• turystyka na terenach wiejskich - agroturystyka, folklor, ekoturystyka

• turystyka rekreacyjna, aktywna i specjalistyczna - szeroki zakres rekreacji poza miejscem zamieszkania i wykorzystywania przyrody (wody, lasy, itd.), zaliczono tu też turystykę pielgrzymkową i etniczną

• turystyka przygraniczna i tranzytowa (krótkie przyjazdy w celu zrobienia zakupów, krótkie wizyty do 50km)

Do każdej z tych marek „dano” managerów marketingowych np. Sławomir Wróblewski - turystyka biznesowa.

10 programów krajowych:

1. rozwój marek (wyselekcjonować najlepsze produkty i wokół nich budować przyszłość polskiej turystyki

2. renesans miejscowości wypoczynkowych np. Karpaty, Sopot

3. gwarantowanie jakości

4. statystyka turystyki (udoskonalić ją, by dane na temat sektora turystycznego były wiarygodne, rachunek satelitarny turystyki)

5. rozwój przedsiębiorczości i rozwój organizacyjny - ułatwić tworzenie firm

6. rozwój zasobów ludzkich (szkolenia)

7. rozwój transportu i infrastruktury (rozwijał się najsłabiej)

8. dostarczenie informacji turystycznej (NCRS - nie powstał jeszcze do dziś)

9. rozwój krajowego i zagranicznego marketingu oraz biznesu

10. imprezy (koordynacja dużych imprez, koordynacja tych imprez)

II strategia rozwoju turystyki 2001-2006:

- modyfikowała ustalenia wyżej wymienione

- to dokument związany ze strategiami rozwoju społeczno-gospodarczego państwa

- rozszerzenie współpracy międzynarodowej (generowanie przez turystykę dochodów, miejsc pracy)

- zasada zrównoważonego rozwoju (poszanowanie praw przyrody, kultury i środowiska)

- bezpieczeństwo turystów, jakość bazy

- wejście do UE to ważny element tej strategii (SPARAT, PHARE)

- główny cel to poprawa konkurencyjności polskiej oferty turystycznej na rynku międzynarodowym i krajowym

POLITYKA TURYSTYCZNA UE

Podstawowe przejawy polityki turystycznej w UE - od 20 lat na forum UE podejmowany jest szereg działań o przedmiotowym charakterze. Ta polityka turystyczna przejawia się w kilku podstawowych obszarach działań:

1. w pewnych działaniach wspólnotowych zakresie przekraczania granicy i międzynarodowego ruchu osobowego -

Już sama UE została utworzona po to, by ludzie mogli się przemieszczać (liberalizacja przepisów w swobodzie przepływu osób) bez wiz i pozwoleń na pracę. Próby stworzenia Europy bez granic były podejmowane od bardzo dawna (w latach 50-tych w krajach Beneluksu - podróżowano bez paszportu. Idea ta zrodziła się w latach 80-tych - układ z Schengen zwany Schengen I. Ten układ podpisany w 1985r. został wprowadzony - ułatwienia przy przekraczaniu granic dotyczyły ruchu drogowego - kontrola wzrokowa pojazdów przekraczających granicę. Państwa pozbywające się kontroli granicznej - niebezpieczeństwa - akt wykonawczy to akt Schengen II - likwidował granice, ale miał zapewnić bezpieczeństwo na granicach. Trwało to bardzo długo około 10 lat, niektóre państwa były oporne np. UK. Upadł komunizm to 1 powód i bano się, że fala ludzi z krajów socjalistycznych „zaleje” inne kraje. 2 powód to Holandia (narkotyki - ma liberalne przepisy).

2. polityka w zakresie ochrony konkurencji -

Konkurencja - jest w szczególny sposób chroniona na rynku europejskim. Ochrona to podstawowe zadanie UE i tępią wszystko, co zakłóca wolną konkurencję (swoboda przepływu: kapitału, usług, osób i towarów). Szereg działań, które ograniczają konkurencję (hotele, itp.). dyrektywy chronią jednolity rynek europejski. 1968r. 1 dotyczyła swobody świadczenia usług w sektorze HRC (hotele, restauracje, cawiarnie). Zasadniczym celem jest zniesienie wszelkich ograniczeń np. British Airways- źle sprzedawano bilety agentom, robili to nieuczciwie. Fuzje dużych firm muszą mieć aprobatę UE np. TUI chciało kupić firmę „Thomas Cook” Cook się UE nie zgodziła, i udziały kupił Neckermann.

3. polityka w zakresie ochrony konsumenta (turysty) -

II dyrektywa 1982r. dotyczy campingów i karawaningów.

Dyrektywa 1975r. -ochrona rynku pracy pilotów

Dyrektywa nr 314/90 - podróże o zryczałtowaną cenę (przed odjazdem klient musi mieć dokładnie powiedziane wszystko). Z jednej strony mamy instrumenty prawne, a z drugiej informacje o edukacji konsumentów. Są tworzone europejskie centra informacji doradcze, są one przy granicach. Ochrona konsumenta służy też ujednolicanie informacji w hotelach, wprowadza się łatwo rozpoznawalne znaki. Ochrona konsumenta to też bezpieczeństwo - są odpowiednie dyrektywy, - jakie materiały itd. Niedozwolone klauzulą - jak podpiszemy umowę, a ona podpada to jest nieważna, mimo, że ją podpisaliśmy.

Dyrektywa z 1994r. nr 47 o timesharingu.

4. wspólna polityka podatkowa w branży turystycznej

Zmierza do harmonizacji i ujednolicania podatków i zmierza do likwidacji zjawiska podwójnego opodatkowania.

Zasady - 3 obszary:

• podstawą jest marża

• stawkę podstawową podatku świadczą biura podróży - nie powinna być wyższa niż 15%

• w niektórych hotelach (usługi podstawowe) można stosować niższe stawki, ale nie niższe niż 5%

UE nie chce do końca harmonizować VAT-u, bo Pn. Europa - wysoki VAT, a niski: Hiszpania, Portugalia, Grecja.

5. polityka transportowa

W każdej dziedzinie transportu mamy odrębną politykę UE np. UE nie bardzo popiera rozwój transportu drogowego, a stara się popierać ekologicznie bardzo czyste środki transportu np. kolejowy transport ta polityka sprowadza się do koordynowania taryf itd. Transport lotniczy - większość decyzji zapada na szczeblu międzynarodowym, w skali globalnej przez organizacje tj.: IATA.

(Tachografy - czas pracy kierowców to nie nasze przepisy, tylko odpowiedź na dyrektywy UE).

6. polityka w zakresie promocji turystyki

Dokonuje się na szczeblu europejskiej komisji turystycznej 1948r. (nie mylić z organizacją ETC!), zrzesza narodowe organizacje turystyczne i stara się promować Europę jako region na rynkach innych kontynentów np. amerykański, japoński - chodzi o ściągnięcie turystów do Europy.

7. polityka w zakresie ochrony środowiska

Środowisko to kolejne oczko w głowie UE. W UE stara się wprowadzić zasady zrównoważonego rozwoju, UE opracowała specjalną wersję AGENDY 21 (jest to program docelowy, wyznaczający kierunki rozwoju społecznego. WTO i inne organizacje np. Rada Ziemi opracowały dokument agenda 21 dla przemysłu turystycznego).

8. polityka regionalna w turystyce

Jest ważnym obszarem działalności UE. Ogranicza znaczenie państw, a podnosi znaczenie regionów. Zwłaszcza turystyka przygraniczna, turystyka się świetnie do tego nadaje. UE przeznacza ogromne sumy na rozwój regionalny. Turystyka bardzo często z tych środków korzysta. Poprzez agroturystykę następuje rozwój turystyki na obszarach wiejskich. W ramach polityki regionalnej wspiera się regiony o wysokim bezrobociu (fundusze regionalne, strukturalne). PKB jest mniejsza niż 75% całej UE, stopa bezrobocia jest o 15% niższa niż w UE- to taki region dostanie pieniądze.

9. proturystyczne projekty i działania UE

- 1990r. ogłoszenie tego roku rokiem turystyki.

- Starano się upowszechniać świadczenia turystyczne, propagować turystykę.

- 5 lub 15 mln ecu przeznaczono na turystykę (szkolenia, dokształcenia, konferencje)

- program filoksenia.

HISTORIA POLITYKI TURYSTYCZNEJ

• Początki. Okres międzywojenny, lata 20-ste po I wojnie światowej państwa zaczęły ingerować w tą branżę - rozwój szedł 2 ścieżkami.

• W niektórych państwach powoływano specjalne komórki odpowiedzialne za politykę turystyczną.

• 1906r w Austrii I Ministerstwo Robót Publicznych

• 1907r we Francji

• 1919r Polska - powołano referat turystyki z Ministerstwa Robót Publicznych, I szef dr M. Orłowicz (ponad 200 przewodników po całym świecie napisał), stworzył 1 z najnowocześniejszych modeli turystycznych po wojnie, zaprosił do współpracy wszystkich ważnych ministrów związanych z turystyką.

• Ministerstwo Turystyki w Nowej Zelandii - I w 1901r organ w formie ministerstwa powstał.

• Druga ścieżka (kraje skandynawskie) państwa nie powoływały komórek tylko zlecały funkcje organizatorskie i koordynacyjne różnym społecznym organizacjom turystycznym o charakterze zrzeszeniowym np. Związek Turystyki Finlandii XIX wiek- jedna z organizacji pozarządowych.

• 1924r komisja turystyczna (Ministerstwo Spraw Zagranicznych, MSW, Ministerstwo Skarbu, Ministerstwo Zdrowia itd.) i w ramach tej komisji rozstrzygali referaty o sprawach turystycznych. Komisja ta wypracowała pewien model.

• 1928r II komisja (1929r ministerstwo świata w Polsce, dobra okazja do promocji kraju), zlecono komisji przygotowanie modelu polityki turystycznej, wypracowała najnowocześniejszy model w tych czasach, opracowano projekt, który przewidywał:

• powołanie PUT-u jako samodzielnego organu (Polski Urząd Turystyki)

• powołanie Państwowej Rady Turystycznej

• wykorzystując PKP rozbudowano punkty informacji turystycznej na każdej stacji, nie udało się tej ustawy przeprowadzić przez sejm i wprowadzić w życie

• kryzys spowodował, że te plany spełzły na niczym

• w 1997r podobną ustawą ustalono ustawę o usługach turystycznych

Ogólne informacje - 3 podstawowe nurty:

1. nurt liberalno-postępowy - związany z Międzynarodową Organizacją Pracy. Zasada politycznej neutralności czasu wolnego - turystyka i czas wolny nadaje się do tego, by manipulować ludźmi, ten nurt tego zakazywał (nie wolno państwu narzucać ludziom jak mają spędzać wolny czas)

2. nurt faszystowski - narodził się we Włoszech - Mussolini - organizował festyny, wycieczki, zawody i wtedy łagodził sprytnie nastroje społeczeństwa. W Niemczech dr Gedels - turystyka to narzędzie, organizacja „siła przez radość” - zagospodarowanie całkowicie czasu wolnego Niemców i wykorzystanie tego do nazistowskich celów np. rejsy morskie, ośrodki wczasowo-wypoczynkowe - tam manipulowano ludźmi. Cechą tego nurtu było to, że czas wolny był wykorzystywany, by ukształtować człowieka.

3. nurt robotniczy - narodził się przed II wojną światową, jego zasadą było to, że czas wolny, turystyka - to czas walki, że robotnicy musza wziąć w swoje ręce kwestie turystyki np. „Gospoda Włóczęgów”. Rozwinął się po II wojnie światowej w krajach socjalistycznych np. na ziemiach odzyskanych - repolonizacja.

Te 3 nurty rozwijały się obok siebie, równolegle.

POLSKA

Polityka turystyczna przed i po wojnie całkowicie się zmieniła

1. sektor komercyjny - dominował w Polsce przed wojną

2. sektor socjalny - w zasadzie nie funkcjonował, zwany działalnością patronalną

3. sektor społeczny - II miejsce (PTT, PTK)

Po II wojnie światowej I miejsce sektor socjalistyczny, sektor społeczny na II miejscu połączenie PTT + PTK= PTTK, sektor komercyjny przestał istnieć. Powstał ORBIS.

ORGANY ADMINISTRACJI:

1919 - Referat Turystyki w Ministerstwie Robót Publicznych

1924 - Międzyministerialna Komisja Turystyczna

1928 - Komisja Miedzyministerialna powstała z inicjatywy Ministerstwa Skarbu

1932 - Wydział Turystyki Ogólnej w Ministerstwie Komunikacji

1945 - Wydział Turystyki w Ministerstwie Komunikacji

1949 - Biuro Turystyki w Ministerstwie Komunikacji

1950 - Rada Turystyki - organ doradczy Ministerstwa Komunikacji

1952 - Komitet ds. Turystyki jako organ Prezesa Rady Ministrów

1954 - nadzór nad Komitetem ds. Turystyki przejmuje Główny Komitet Kultury Fizycznej

1960 - Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki

1977 - Centrala Turystyczna „Orbis”

1978 - Główny Komitet Turystyki

1981 - podporządkowanie Centrali Turystycznej „Orbis” Głównemu Komitetowi Turystyki

1986 - Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki

1987 - Komitet ds. Młodzieży i Kultury Fizycznej - turystyka socjalna i kwalifikowana, Ministerstwo Rynku Wewnętrznego - sprawy usług turystycznych

1990 - likwidacja funduszy celowych, w tym Centralnego Funduszu Turystyki i Wypoczynku

1991 - Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki (dr M. Pazucha stanął na jego czele, zmienili optykę patrzenia na turystykę, zaczęli patrzeć tak, że to jest sektor, który przynosi dochody)

Zaczęliśmy nawiązywać kontakty z UE. Przyjechali Irlandczycy i Irlandczycy przeciągu 8 miesięcy powstał raport McKantiego (Polska może zarabiać tylko na turystyce zagranicznej tylko 2 mld $ rocznie). Za 2 lata raport GUS-u o stanie gospodarki - okazuje się, że Polska zarobiła nie 2, a 4 mld $, a 3 lata później 8 mld $ zarobiła Polska - to uruchomiło procesy, które otworzyły sektor gospodarczy. W 1990r powstało ponad 3000 biur podróży. W 1988r 98% wszystkich lokali było własnością publiczną (w rękach państwa), a rok później 99% lokali w rękach prywatnych.

• Ukwit przetrwał do 1999r

• W 2000r powołano NTO

• NTA początkowo pełniło Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej

• Do 1989r władza była dokonywana z góry, nie było samorządów terytorialnych

• Ustawa 8.III.1998 była nowelizowana, ustawa o samorządach terytorialnych; podstawową zasadą jest samodzielność i niezależność samorządów terytorialnych, różnice między nimi wynikają z zadań

• Gmina - tu się dzieją realne procesy turystyczne

Refundacja podatkowa - polega na tym, że każdy podmiot, który inwestuje na danym terenie, odprowadza podatek i dopiero potem ten podatek jest zwracany.

Dwubiegunowe podejście do planowania rozwoju turystyki i zarządzania obszarami recepcji turystycznej.

Lewicowa teoria (Holistyczna),

„Rozwoju w pierwszym rzędzie” podstawowe cechy:

- zrównoważony rozwój,

- turystyka jako system

- turystyka jako kultura

- systemy współczesnego świata

- peryferia

- niski poziom rozwoju

Prawicowa teoria (Ekonomiczna), „Turystyki w pierwszym rzędzie”, podstawowe cechy:

- wzrost ekonomiczny

- turystyka jako przemysł

- turystyka jako konsumpcja

- globalizacja

- centrum

- modernizacja

---