TEORIA TWORZENIA PRZYWIĄZANIA (John Bowlby)

Jak powstaje pierwszy wzorzec interakcji międzyludzkiej?

Harmonijny, bliski, fizyczni, intymny i nieprzerwany kontakt z pierwszym opiekunek w ciągu pierwszych kilkunastu miesięcy życia

lub jego brak

określa tworzący się wzór interakcji.

Zachowania przywiązaniowe:

- ssanie,

- płacz,

- inicjowanie kontaktu,

- wołanie,

- podążanie za opiekunem,

- wykonywanie poleceń.

Są to stałe apele o kontakt i opiekę.

Z perspektywy dziecka:

- komfort,

- bezpieczeństwo,

- bezpośredni kontakt fizyczny,

- kontakt wzrokowy,

- zaspokajanie podstawowych potrzeb,

- ukojenie, uspokojenie.

Przywiązanie bezpieczne.

W odpowiedzi na adekwatne reagowanie matki - dostępność i reagowanie na potrzeby dziecka.

- spokojne,

- towarzyskie

- poszukuje pocieszenia w sytuacji trudnej,

- swobodnie odnosi się do matki,

- utrzymuje kontakt fizyczny i wzrokowy,

- swobodna akceptacja rzeczywistości zewnętrznej.

Przywiązanie pozabezpieczane.

Kiedy nie są zaspokajane potrzeby dziecka.

- niepewność w kontakcie,

- lęk przed separacją,

- pozorna niezależność emocjonalne,

- dezorganizacja bliskich więzi,

- brak poszukiwania wsparcia i pocieszenia u opiekuna.

ROZWÓJ MOWY

Funkcje mowy:

- ekspresywna - umożliwia wyrażanie uczuć. Środkami wyrazu oprócz słów są także składniki mowy, jak: intonacja, melodia zdania, pauzy.

- impresywna - oznacza oddziaływanie na słuchacza za pośrednictwem mowy. Polecenia, zakazy, nakazy, prośby mające wywołać zmiany w zachowaniu innego człowieka.

- regulacyjna - stosujemy się do poleceń innych i za pomocą mowy wewnętrznej sami kierujemy naszymi czynnościami.

Podstawowe składniki języka:

- fonologiczny - brzmieniowa, dźwiękowa warstwa języka,

- syntaktyczny - reguły zestawiania poszczególnych słów w sensowne wypowiedzenia (zdania lub równoważniki),

Wyróżniamy tak zwane denotacyjne i konotacyjne znaczenia słowa.

Denotacyjne - słowo reprezentuje jakiś element rzeczywistości, jest symboliczne.

Konotacyjne - subiektywne znaczenie związane z emocjonalnym znaczeniem słowa. Znaczenie konotacyjne słów zmienia się wraz z wiekiem jednostki.

Noam Chomsky - psycholingwistyka:

- podkreśla odrębność mechanizmów wrodzonych i procesów poznawczych,

- nabywanie języka musi mieć podłoże genetyczne, ponieważ niecko opanowuje język szybko i łatwo w okresie, w którym jego zdolności poznawcze nie są jeszcze ukształtowane.

Co dziwi?

- mowa potoczna dorosłych słyszane przez dzieci nie jest całkowicie poprawna, zawiera skróty myślowe, żargon, itp.

- dziecko nabywa zdolności produkowania nieokreślonej liczby zdań. Wielu z nich nigdy nie słyszało.

Model Chomskiego - język posiada dwie struktury:

- strukturę powierzchniową - dotyczy sposobu, w taki tworzy się słowa, frazy. Struktura ta jest inna dla każdego języka.

- strukturę głęboką - jest ta sama dla wszystkich języków i odnosi się do wrodzonej wiedzy na temat mechanizmów językowych.

Te dwie struktury do nauki języka wykorzystuje wrodzony mechanizm nauki języka (LAD).

Ten hipotetyczny mechanizm pobiera próbki mowy i wyprowadza z nich strukturę powierzchniową języka.

LAD zaczyna tworzyć gramatykę transformacyjno-genetyczną czyli zbiór reguł wyprowadzonych na podstawie wrodzonego mechanizmu nauki języka, za pomocą których można generować nieskończoną liczbę zdań.

Etapy w rozwoju mowy:

Okres prelingwistyczny

Stadium I - krzyk komunikujący różne stany dziecka.

Stadium II - głużenie (gruchanie) - ma charakter odruchowy, forma pisków itp. ale również dzwięki artykułowane - gardłowe (k, y) i pierwsze samogłoski przednie (i, u). Nie są to informacje, ale rola ćwiczeniowa aparatu mowy.

Stadium III - gaworzenie - produkowanie w sposób ciągły bardziej zróżnicowanych dźwięków, np. pa, ma, la, ba, ale mimo przypadkowych dźwięków to jeszcze nie jest faza komunikacji.

Stadium IV - stadium wyrazu - na przełomie 1 i 2 r. ż. dziecko wyraża pierwsze słowa.

Holofrazy - jeden wyraz tworzy znaczeniowo zdanie poprzez intonację.

Zdania 2-wyrazowe - pod koniec 2 r. ż.

Równoważniki zdań, zlepki wyrazowe - wyrazy bez reguł.

Zdania - w 3 r. ż. gwałtownie wzrasta zdolność mówienia zdaniami logicznymi.

Pod koniec 3 r. ż. dziecko włada już podstawami języka ojczystego w sensie gramatycznym.

Psychologia rozwojowa 7

1

---