Socjologia 8-12-05
Temat: Odrodzeniowa myśl społeczna - Ciąg dalszy
4 teorie Durkheima:
I. Koncepcja faktu społecznego - to sposób to wywierania na jednostkę zewnętrzny przymus powszechny w danej zbiorowości, wolny od jednostkowej manifestacji.
Fakt Społeczny jest:
a) zewnętrzny wobec jednostki (wszystko to, co wykracza poza „ja” jednostki)
b) powszechny - podzielany przez członków danej zbiorowości
c) przymusowy - wywiera na jednostkę zewnętrzną przymusową i wymusza określone zachowanie. -> Moda(sposób ubierania i zachowania), Kultura, Religia, Język (kod językowy) - wymusza zachowania podporządkowania normom i wartością.
Znaczenie nadawane symbolom jest to sens nadawania działaniom np. witając podajemy rękę
Fakty Społeczne - wchodzą do kultury jako jednostkowe idee, które zastępują upublicznione i przyjęte za ważne przez zbiorowość. Są to elementy świadomości zbiorowej.
Dzielimy na fakty : - materialne (pieniądze, architektura, kościół)
niematerialne (wartości, normy)
II. Koncepcja Anonii i Samobójstw
Anonia to stan społecznego rozkładu, chaos normatywny. Sytuacja, w której normy postępowania przestają pełnić funkcje drogowskazów. Konsekwencją takiego stanu jest zagubienie jednostki, rozluźnienie więzi między jednostką, a grupą.
Durkheim zaobserwował anomie pod koniec XIX w., uważając, że jej przyczyną był rozwój stosunków kapitalistycznych, ponieważ zaczęła dominować etyka chciwości i bogacenia się. W pogoni za zyskiem ludzie zaczęli przekraczać normy moralne. Anomia występuje w kryzysach kulturowych, politycznych. Nawet jeśli zmianą towarzysza zmiany przemiany pozytywne jest to typ Anomii sukcesu.(praktykowana w Polsce na początku lat '90).
Wzrost liczby samobójstw zależy od związku człowieka z grupa religijną. Durkheim na podstawie tego uważaj, że najwięcej samobójstw jest wśród wolnomyślicieli, następnie protestantów, potem katolików, a na końcu żydów.
4 typy samobójstw:
egoistyczne - popełnianie przez osobę nie związaną z żadną grupą społeczną np. bezdomni.
fatalistyczne - popełnione przez osobę, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej.
anominijne - charakterystyczne dla okresu przełomu
altruistyczne - popełniane przez osobę w wyniku utraty przez jednostkę poczucia własnego `ja', które jest konsekwencją wchłonięcia jednostki przez grupę np. ataki samobójcze, sekty, wdowy Indian,
Durkheim sformułował prawo samobójstw - liczba samobójstw jest proporcjonalna do stopnia spójności grupy ( im mniej spójna grupa, tym więcej samobójstw). Prawo to działa, gdy grupa nie określiła norm nakazujących popełnienie samobójstwa.
III. Teoria człowieka i religii - Durkheim oparł koncepcje o twierdzenie, że człowiek jest dwoistością czyli homo - duplex. Człowiek składa się z 2 sprzecznych natur. Pierwsza naturą człowieka są popendy /instynkty/ i wrażenia /zmysły/, które wyrażają indywidualizm człowieka czyni go egoistyczną współczesną bestią. Po pierwsze czyni go bestią, ponieważ natura potrzebuje natychmiastowego zaspokojenia potrzeb. Po drugie, natura to jego moralność czyli wyraz przyzwolenia do grupy jakim jest społeczeństwo, która nakłada na człowieka ograniczenia wynikające z instynktów i popendów. Te 2 natury są w ciągłym konflikcie.
Czynnikiem godzącym jest religia, człowiek doświadcza czegoś co wykracza poza doświadczenia zmysłowe. Religa wg Durkheima nakłada na człowieka nową nature - człowiek z powodu lęku przed świętością staje się osobą zdolną do parowania nad biologiczną naturą. Panuje nad biologią, co chce, a nie musi, bo boi się świętego. Siła religii, że nie jest to walka na racjonalnym myśleniu, ponieważ argumenty automatycznie nie stanowią prawd, tylko oparte są na prawdach objawionych, dlatego ciężko ją obalić.
Biologiczna - Profanum - Ciało
Moralna - Sakrum - Dusza
Dokończenie 05.01.06
2 typy więzi społecznej, łączącej z 2 typami praw:
więź mechaniczna zdominowana prawem represyjnym
Więź mechaniczna jest charakterystyczna dla małych społeczeństw, dla których praktycznie nie istnieje podział pracy. Więź mechaniczna wyraża się wspólną świadomością, wspólnotą losów czyli podobieństwem wykonywanych funkcji np. charakterystyczna dla małych społeczności plemiennych w dzisiejszych czasach jest odpowiednikiem jest tu homofilia czyli upodobanie do podobieństw - pod względem wartości, kultury, religii, koloru skóry, pochodzenia.
W społeczeństwie z więzią mechaniczną, która zdominowana jest prawem represyjnym, operują sankcje mające na celu ukaranie winnego przez zadanie mu straty np. utratę wolności, majątku, praw publicznych, życia
Towarzyszy temu tradycjonalizm, sztywność reguł, jedność reguł, pożądaną postawa jest konformizm, uległość, poczucie solidarności grupowej, co z znajduje wyraz w myśleniu w kategoriach `my'.
więź organiczna zdominowana przez prawo rescytucyjne.
Więź organiczna jest charakterystyczna dla dużych zbiorowości wewnętrznie zrescytuowana (w sferze majątkowej i instytucjonalnej). Wieź wyraża się akceptowaniem odmienności, różnic społecznych jako warunku koniecznego istnienia społeczeństwa.
Więzi odpowiada P rescytuacyjne, które ma na celu nie tyle ukaranie winnego, ile przywrócenie stanu sprzed popełnienia przestępstwa. Durkheim zakładać, że społeczeństw ewoluje od więzi mechanicznej do więzi organicznej i od prawa represyjnego do restucyjnego.
[Postęp społeczny polega na tym, że każda następna faza jest zaprzeczeniem poprzedniej]