1. Asellus aquaticus, żyjący w wodach średnio zanieczyszczonych, jest łatwo rozpoznawalny dzięki następującym cechom morfologicznym (wymień tylko dwie):

1. Dwugałęziowa para odnóży na odwłoku

2. Dwie pary czułków przy czym I para czułków jest znacznie krótsza od II pary czułków

2. Podaj trzy wady stosowania makrofauny wodnej w biologicznej ocenie jakości wód powierzchniowych:

1. dryfowanie wielu form, wiele gatunków dryfuje (szczególnie nocą) w dół cieku i może być przez to odławiana w miejscach, gdzie nie mogłyby żyć,

2. brak dobrych kluczy do oznaczania niektórych grup

3. nieobecność w próbach może być związana z cyklem życiowym

4. trudny jakościowy pobór prób

3. Grupami organizmów wskaźnikowych dla wód bardzo silnie zanieczyszczonych są m.in. (podaj dwa przykłady, wpisując przynajmniej nazwy łacińskie):

TYP GROMADA RODZINA

1. Annelida(pierścienice) Oligochaeta(skąposzczety) Tubificidae(rurecznikowate)

2. Arthropoda(stawonogi) Insecta(owady) Chironomidae(ochotkowate)

4. Przystosowaniem larw Baetidae (Ephemeroptera) do życia w ciekach o szybkim przepływie wody jest:

Opływowy kształt ciała, mała głowa, szerszy tułów węższy odwłok, stoją głową do góry w miejscach występowania dużego natężenia przepływu

5. W górnych odcinkach czystych górskich potoków najliczniej występują przedstawiciele następujących dwóch grup troficznych (podaj nazwy tych grup i po jednym przykładzie rodziny należącej do każdej z nich):

1. - rozdrabniacze

* widelnice - Plecoptera

* muchówki - Diptera

2. -drapieżnicy

* muchówki - Diptera - Athericidae

6. Przykładem bezkręgowców bentosowych, które zdobywają pokarm filtrując, są m.in. larwy muchówek (Diptera) z rodziny (podaj nazwę łacińską):

Simuliidae

7. Larwy chruścików(Trichoptera) można odróżnić od innych rzędów owadów wodnych po następujących cechach budowy ciała (podaj dwie):

1. odwłok zakończony parą parapodiów na każdym chitynowy pazurek

2. budowanie domków u części zwierząt

8. Do typowych zdrapywaczy peryfitonu należą larwy jętek (Ephemeroptera) z rodziny (podaj nazwę łacińską):

Heptageniidae

9. Larwy ważek z podrzędu Zygoptera różnią się od larw ważek z podrzędu Anisoptera (podaj dwie najważniejsze cechy):

1. Zygoptera - koniec odwłoka z 3 długimi listkowatymi skrzelotchawkami,

Anisoptera - koniec odwłoka z 3 krótkimi ostrymi wyrostkami tworzącymi piramidę analną, która otacza otwór prowadzący do jelita

2. Zygoptera - larwy smukłe o wydłużonym odwłoku,

Anisoptera - larwy krępe i większe

10. Które z wymienionych niżej organizmów są drapieżnikami (podkreśl wybrany organizm):

Asellus aquaticus <detrytusożerca>, larwy Rhyacophilidae, Thedoxus fluviatilis<zdrapywacze peryfitonu>, larwy Megaloptera, larwy Belepharicercidae <zdrapywacze peryfitonu>

11. Jaka cecha związana z cyklem życiowym, łączy następujące rzędy owadów wodnych:

Muchówki (Diptera), wielkoskrzydłe(Megaloptera), chruściki (Trichoptera)?

Przeobrażenie zupełne

12. Wymień dwa ślimaki należące do podgromady Prospbranchia (podaj nazwy łacińskie i jeśli znasz - polskie)

1. Viviparidae - Viviparus viviparous (żyworódka pospolita)

2. Neritidae - Theodoxus fluviatilis (rozdepka rzeczna)

13. Jaki rodzaj dna zamieszkują larwy jętek z rodziny Ephemeridae (Ephemeroptera):

Muliste i piaszczyste dno rzek potoków lub rzadziej jezior <ryją w nim tunele>

14. Która cecha nie pasuje do larw wodnych pluskwiaków (Heteroptera) (podkreśl):

1. Widoczne zawiązki skrzydeł

2. Narządy gębowe gryzące <kłująco - ssące>

3. W większości drapieżny tryb życia

4. Oddychanie powietrzem atmosferycznym

15. Najlepszymi wskaźnikami dla wód czystych i naturalnych są następujące rzędy owadów (wymień trzy, podaj nazwy polskie i łacińskie):

1.Plecoptera <widelnice>

2.Ephemenoptera <jętki>

3.Trichoptera <chruściki>

16. Jakie powody sprawiają, że Dreissena polymorpha jest małżem odnoszącym największy sukces w różnego rodzaju środowiskach wodnych?

1.Larwy odporne na zanieczyszczenia, eutrofizację, zasolenie, wysokie temperatury

2.larwa weliger występująca w stadium rozwojowym może być przenoszona na duże odległości

3. naturalne wyrostki służące do przyczepiania się do twardego podłoża, (wytwarzanie bisiora)

17. Podaj pozycję systematyczną Tubifera sp. , taksonu powszechnie występującego w wodach silnie zanieczyszczonych (nazwy co najmniej łacińskie):

TYP: Arthropoda(staonogi)

GROMADA: Insecta(owady)

RZĄD: Diptera (muchówki)

RODZINA: Syrphidae (bzygowate)

18. Co to jest makrofauna wodna?

1. Wyjaśnij pojęcie: widoczna gołym okiem, maktrobezkręgowce denne

2. Opisz siedlisko życia: osady denne zbiorników wodnych, mulaste dno,

3. Podaj wielkości organizmów: długość 2-4 mm i więcej, średnica ciała 0,5-1 mm

4. Wymień grupę dominującą w zgrupowaniu: (Chironomidae, Oligochaeta, Trichoptera)

19. Na czterech stanowiskach wzdłuż biegu rzeki badano rozmieszczenie następujących taksonów:

Chironomidae (czerwone larwy) muchówki, górny bieg rzeki, Ephemeroptera(jętki) dolny, środkowy bieg rzeki, Tubifex tubifex, Plecoptera (widelnice) górny bieg rzeki, Asellus aquaticus. Wyniki dla każdego stanowiska zestawiono w prostokątach, gdzie każdy z wymienionych taksonów oznaczony został literą. Do każdej litery dopasuj odpowiedni takson:

A. Ephemeroptera

B. Plecoptera

C. Tubifex tubifex

D. Chironomidae (czerwone larwy) …………………

E. Asellus aquaticus ……………………..

………………….

………………

… … … … ….

… … …

… … …

… … … … …

. . . . . . .

. . . . . . .

. . .

20. Co indeksy biotyczne mają wspólnego z systemem saprobów?

Są to metody oceny jakości wód opierające się na obecności określonych organizmów żywych, które pełnią rolę wskaźników biologicznych.

21. Dlaczego i jak zmienia się tempo mineralizacji materii organicznej w zanieczyszczonej rzece następują po całkowitym zużyciu tlenu w osadach i przydennej warstwie wody?

Zwiększona temperatura może na przykład spowodować wzrost tempa mineralizacji materii organicznej z towarzyszącym temu silniejszym uwalnianiem azotu i fosforu.

22. W jakich warunkach rzeki wyraźnie obciążone materią organiczną mogą być zamieszkane przez niektóre jętki z rodziny Heptageniidae

Heptageniidae to jętki prądolubne. Dla większości (Rhithrogena, Ecdyonurus i Epeorus) naturalnym podłożem są kamienie i żwir. Niektóre (Heptagenia) doskonale radzą sobie na podłożu roślinnym, znosząc przy tym nawet spore zanieczyszczenia.

23. Kiedy w rzece zanieczyszczonej materia organiczną może spaść stężenie jonów azotanowych?

mogą spaść poniżej poziomu wyjściowego, jeżeli powstaną warunki beztlenowe to proces denitryfikacji jest bardzo wydajny energetycznie; kiedy warunki się poprawiają spada proces denitryfikacji co powoduje wzrost jonów NH4

24. W jakim celu wprowadzono wartość wskaźnikową gatunku (oznaczoną w systemie saprobów symbolem G)?

G to jakość wskaźnikowa gatunku, wskazuje na wrażliwość gatunku i określa czy gatunek jest dobrym czy słabym wskaźnikiem.

G zalezy od zakresu tolerencji na dany czynnik danego gatunku czyli od jego wrażliwości.

25. Czy w dokonywanej metodami biologicznymi ocenie stopnia odkształcenia biocenozy rzecznej zawsze bierzemy pod uwagę wrażliwość gatunków na zanieczyszczenia?

Tak.

DDDD DDDDDDDDDDDDDDDD

A B A

B A

B A A

A B B

A A

A B A

B A B

D C E

C D C

D E C

C D D

E D C

C D

D C D

E A E

A E A

E A A

A E A

A E

E A E

---