Edukacja przedszkolna w Finlandii
Fiński system edukacji przedszkolnej jest uważany za jeden z najlepszych na świecie pod względem osiągnięć uczniów. Kształcenie na poziomie szkoły podstawowej jest dwupoziomowe. I poziom edukacyjny to klasy niższe od pierwszej do szóstej, natomiast II etap; klasy od siódmej do dziewiątej. Obowiązek szkolny obejmuje dzieci w wieku 7-16 r.ż. Przed pójściem do szkoły obowiązkowo dzieci przed siódmym rokiem życia mogą skorzystać z nauki przedszkolnej, która nie jest obowiązkowa.
W kształceniu nauczycieli kładzie się nacisk na wysoki profesjonalizm. Każdy pretendent do tejże roli musi ukończyć pięcioletnie studia magisterskie, w celu uzyskania pełnych kwalifikacji. Studia nauczycielskie klas podstawowych obejmuje kształcenie z różnych przedmiotów. Wybiera się także specjalizację w zakresie jednego bądź dwóch przedmiotów nauczania, studia uzupełniające a także rok praktyki zawodowej. Po zakończonej edukacji młody nauczyciel posiada szczególne kompetencje w zakresie metod kształcenia, ale także bogatą wiedzę teoretyczną. Ceni również się bardzo pracę między tutorem, a studentem. Dzięki temu przyszły nauczyciel od początku studiów jest kierunkowany na własny, ale i profesjonalny styl pracy z dziećmi.
Selekcja na studia nauczycielskie są bardzo restrykcyjne. Często zdarza się, iż na jedno miejsce jest dziesięcioro kandydatów, ów procedura jest bardzo złożona. Na studia przygotowujące wychowawców klas mogą ubiegać się osoby, które zdali egzamin maturalny i pochodzą z elitarnej grupy 20% najlepszych absolwentów liceów. Kolejny etap to test przedmiotowy i praktyczny polegający na przygotowaniu fragmentu lekcji. Sprawdza się także kandydata w przykładowej sytuacji wymagającej pracy z grupą oraz prezentacji umiejętności kandydata. Chętni do wykonywania zawodu nauczyciela muszą wykazać się wysoką motywacją, talentami, sukcesami akademickimi a także w takich dziedzinach jak sport, sztuka, muzyka. Przejście pomyślnie przez procedurę rekrutacyjną powoduje możliwość studiowania za darmo, ze względu na to że studia w Finlandii są całkowicie finansowane przez państwo.
Tygodniowy wymiar zajęć dydaktyczny wynosi od 19 do 30 lekcji, zaś przy lokalnym szczeblu można decydować o dodatkowych dniach wolnych od nauki.
Godzinny wymiar lekcyjny jest dostosowany do wieku dziecka. Dlatego też w pierwszych dwóch klasach wynosi maksymalnie 5 godzin. W starszych klasach to 7 godzin lekcyjnych. Godzina lekcyjna trwa 60 minut z czego 15 minut jest przeznaczone na przerwę. Nauczyciele sąw stanie planować lekcje elastycznie. Czas pracy w szkole i poza nią jest regulowany na poziomie instytucji w której pracują.
W Finlandii pensja jest stosunkowo niska co do kompetencji, a także wymagań które stawia się przed nauczycielem. Nie jest to najniższa płaca, są jednak zawody dużo bardziej opłacalne choć odpowiedzialność za podjęte czynności jest dużo mniejsza. Nauczyciele są suma summarum zgodni, iż ich wynagrodzenie jest zadowalające.
W kraju który opisuje zawód pedagoga cieszy się dużą popularnością i odznacza się wysokim prestiżem oraz uznaniem przez wszystkie warstwy społeczne. Nauczycielski etos jest niezwykle rozwinięty, stąd społeczeństwo fińskie nie podważa ich kompetencji. Rodzice, a także dzieci, są zadowoleni z pracy nauczyciela. W pełni wykształcony student jest nie tylko ekspertem w swojej dziedzinie, ale również przewodnikiem w procesie uczenia się, wzorcem moralnym i osobowym oraz dojrzałym i odpowiedzialnym człowiekiem. Zawód ten cieszy się takim poważaniem, iż nie tworzy się rankingów szkół, nie podaje się wyników egzaminów i testów kompetencji do opinii publicznej. Nie mniej również i w tym przypadku występują (jakże powtarzalne) problemy. Były to głównie: „opór rodziców”, „trudności w szkole dzieci cudzoziemskich”, „konieczność ciągłego dokształcania się.
Fińscy nauczyciele w pracy z dziećmi cenią sobie tradycyjne metody nauczania, ich podejście do uczniów jest również bardzo zachowawcze. Ich zachowanie cechuje dystans, porządek systematyczność oraz dyscyplina.
Istota „cudu fińskiego” jest co najmniej zaskakująca. W dobie centralizacji zadań dydaktycznych na dziecku, tu w centrum jest nauczyciel. I choć powoli się odbiega od tejże metody, nadal można zauważyć tradycjonalizm w kontekście form i metod kształcenia.
Analizując pozycję nauczyciela na płaszczyźnie społecznej i edukacyjnej system ten jest jednym z najbardziej zdecentralizowanych w całej Europie. Każdy region ma prawo decydowania o treściach i metodach nauczania, dzięki temu nauczanie jest doskonale dopasowane do potrzeb na szczeblu lokalnym. Szkoły są na szczeblu lokalnym dlatego też wszystkie najważniejsze decyzje podejmuje dyrektor z nauczycielami i rodzicami.
Idea prowadzenia szkół jest stricte równościowa dlatego też nauka jest bezpłatna dla wszystkich, zaś dzieci mogą liczyć na darmowy dojazd do szkoły oddalonej nawet 30km,ciepły posiłek w trakcie dnia oraz darmowe pomoce szkolne. Na wyniki szkolne nie ma większego wpływu miejsce zamieszkania czy przynależność do mniejszości narodowej. Ocenianie uczniów ma zaś służyć ich rozwojowi oraz co najważniejsze nie wywoływać stresu, ma więc charakter opisowy. Liczebność klasy oscyluje w okolicach dwadzieściorga dzieci na nauczyciela, jednak wielkość klas nie jest ustalona odgórnie. Zauważyć możemy szczególną dbałość o jakość kształcenia czego dowodem, są jedne z najlepszych wyników Finów w testach PISA.
Julita Koss
nr indeksu 12887
PWIPZ 22