Proces Badawczy

TEMAT OGÓLNY:

Czynniki wpływające na dalsze kształcenie się dzieci wiejskich po ukończeniu szkoły podstawowej z uwzględnieniem ich własnych ambicji, oraz zapatrywań ich rodziców na tę kwestię.

UZASADNIENIE:

W związku z niskim odsetkiem dzieci wiejskich, (w stosunku do dzieci miejskich) rozpoczynających naukę w szkołach średnich i kończących je, oraz podejmujących naukę w szkołach wyższych warto się zastanowić, dlaczego sytuacja taka ma miejsce. Nie jest to sytuacja nowa, nie miały na nią wpływu przemiany transformacyjne w skali kraju, ani też przemiany obyczajowości na wsi. Zastanawiający jest bardzo niski odsetek osób z wykształceniem więcej niż średnim mieszkających na wsi i wywodzących się z niej.

W badaniu chcielibyśmy skupić się na określeniu szans edukacyjnych dzieci ze wsi i ustaleniu przyczyn, dla których przebiegają one w taki, a nie inny sposób.

PROBLEMY SZCZEGÓŁOWE

1. Na ile wykształcenie rodziców ma wpływ na ambicje szkolne dziecka?

2. Na ile status materialny rodziny stanowi determinantę nauki dziecka w szkole
   ponadpodstawowej ?

3. Na ile liczebność dzieci w rodzinie ma wpływ na ich kształcenie po ukończeniu
   szkoły podstawowej ?

1. Czy dzieci ze wsi położonej blisko ośrodka miejskiego mają większe szansę
   edukacyjne niż ich rówieśnicy mieszkający w znacznym oddaleniu od takiego
   ośrodka?

2. Czy częsta i bezpośrednia komunikacja wieś-miasto jest czynnikiem zwiększającym
   szansę dziecka na podjęcie dalszej edukacji ?

3. W jakim stopniu mogą wpływać na drogę edukacyjną dziecka ogólnie dostępne
   media (telewizja, prasa, radio)i jaki jest stopień zainteresowania nimi dzieci ze wsi ?

4. Na ile własne zainteresowania dziecka mają wpływ na wybór przez nie szkoły
   ponadpodstawowej ?

5. Czy pomoc rodziców w rozwijaniu zainteresowań dziecka ma wpływ na dokonanie
   przez niego wyboru szkoły ?

6. Ile czasu przeciętnie musi poświęcać dziecko na pomoc w obowiązkach domowych
   i gospodarczych ?

7. Na ile rodzaj grupy rówieśniczej, do której dziecko należy może mieć wpływ
   na wybór jego drogi edukacyjnej ?

8. Czy fakt, że tylko jedno z rodziców mieszka na wsi od pokoleń ma wpływ
   na kształtowanie się ambicji szkolnych dziecka ?

9. Czy poziom nauczania w szkole podstawowej zmniejszają szansę dziecka przy
   ubieganiu się o miejsce w szkole średniej?

10. Czy fakt, że któreś z rodziców jest zatrudnione w zawodzie pozarolniczym, może
    wywierać wpływ na wybór drogi życiowej dziecka?

11. Czy pewne stereotypy przypisywane rolom dorosłych na wsi (mężczyzna powinien
    być dobrym gospodarzem, „głową rodziny" kobieta dobrą żoną i matką) mają
    wpływ na zapatrywania dziecka dotyczącej własnej przyszłości?

HIPOTEZY:

1. Im wyższe wykształcenie rodziców, tym większe ambicje szkolne pojawiają się
   u dziecka.

2. Im wyższy status materialny rodziny, tym większe prawdopodobieństwo,
   że dzieci podejmą i ukończą naukę w szkołach średnich i wyższych.

3. Im mniejsza liczba dzieci w rodzinie, tym zachodzi większe prawdopodobieństwo,
   że będą one podejmować naukę w szkołach średnich i wyższych.

4. Im bliżej ośrodka miejskiego znajduje się dana wieś, tym większe
   prawdopodobieństwo, że dzieci w niej mieszkające podejmą naukę w szkole
   ponadpodstawowej.

5. Im lepiej zorganizowana komunikacja wieś-miasto, tym większa szansa dziecka
   na podjęcie nauki w szkole ponadpodstawowej.

6. Im bardziej dzieci wiejskie interesują się telewizją, radiem i prasą, tym
   prawdopodobniejsze, że atrakcyjniejszą się dla nich stanie perspektywa nauki
   w szkole średniej.

7. Im szerszy wachlarz zainteresowań dziecka, tym większe prawdopodobieństwo,
   że będzie ono je pogłębiać poprzez naukę w odpowiedniej szkole.

8. Im bardziej rodzice dopingują dziecko w rozwijaniu jego zainteresowań, tym
   większe prawdopodobieństwo, że postara się ono wybrać kierunek sprzyjający
   dalszemu jej rozwojowi.

9. Im mniej czasu musi dziecko poświęcać na pomoc w domu, tym więcej może go
   przeznaczyć na rozwijanie własnych zainteresowań i kontynuowanie nauki.

10. Im więcej członków grupy rówieśniczej, do której dziecko należy na ambicje
    kontynuowania nauki w szkole średniej, tym większe jest prawdopodobieństwo,
    że liczba dzieci o takich ambicjach będzie w tej samej grupie wzrastać.

11. Jeżeli jedno z rodziców mieszka na wsi od momentu zawarcia związku
    małżeńskiego, to prawdopodobniej sze jest, iż wywrze ono większy wpływ
    powodujący podjęcie przez dziecko dalszej edukacji na poziomie średnim.

12. Im niższy poziom, jaki reprezentuje szkoła podstawowa, tym mniejsze szansę
    dziecka na możliwość znalezienia się i ukończenia szkoły średniej.

1. Jeżeli jedno z rodziców zatrudnione jest w zawodzie pozarolniczym wzrasta
   prawdopodobieństwo, że dziecko będzie dążyć do zdobycia wykształcenia
   wymagającego opuszczenie rodzinnej miejscowości.

2. Im sztywniejszy podział w rodzinie na tradycyjne role przypisywane kobiece
   i mężczyźnie, tym mniejsze szansę dziecka na zrobienie kariery wymagającej
   wyższego wykształcenia.

ZMIENNE NIEZALEŻNE

Geograficzne'.

1. Odległość wsi od ośrodka miejskiego

2. Wielkość zamieszkiwanej miejscowości

3. Komunikacja wieś-miasto

4. Częstotliwość połączeń wieś-miasto
   Społeczno-demograficzne

5. Płeć dziecka

6. Liczba osób w rodzinie

7. Wykształcenie rodziców

8. Pochodzenie rodziców

9. Zatrudnienie rodziców

10. Model rodziny

11. Liczba dzieci

12.Poziom nauczania w szkole podstawowej Ekonomiczne

13. Dochody gospodarstwa domowego
    Indywidualna sytuacja dziecka

14. Zainteresowanie dziecka środkami masowego przekazu

15. Indywidualne zainteresowania dziecka

13. Czas dziecka przeznaczony na pracę w domu

14. Grupa rówieśnicza, w jakiej znajduje się dziecko
    Preferencje rodziców

15. Doping rodziców w rozwijaniu zainteresowań dziecka

16. Ambicje rodziców dotyczące

17. Kariery dziecka

ZMIENNE ZALEŻNE

1. Ambicje dziecka

2. Świadomość dziecka potrzeby podjęcia dalszej nauki

3. Wpływ grupy rówieśniczej na ambicje

4. Szansę dziecka na dostanie się i ukończenie szkoły średniej i wyższej

5. Pogłębianie zainteresowań dziecka poprzez wybór szkoły

KATEGORIE I WSKAŹNIKI DO ZMIENNYCH ZALEŻNYCH I NIEZALEŻNYCH

ZMIENNE NIEZALEŻNE

KATEGORIE

WSKAŹNIKI

Geograficzne

l. Odległość wsi od miasta

Liczona w km.

2. Wielkość miejscowości

Mała- do 2 tyś mieszkańców Średnia-od 2,1 do 5 tyś Duża- od 5,1 i więcej

Informacje zaczerpnięte z atlasu

Ewidencja ludności

3. Komunikacja wiś-miasto

Bezpośrednia

Pośrednia

Zerowa

Informacja PKS i PKP

4. Częstotliwość połączeń wieś-miasto

Duża Mała

Informacja PKS i PKP

Społeczno-demograflczne

5. Płeć dziecka

Chłopiec Dziewczynka

Informacje z ankiety

6. Liczba dzieci w rodzinie

T.Pochodzenie rodziców

Wiejskie Miejskie

8. Zatrudnienie rodziców

W zawodzie rolniczym W zawodzie pozarolniczym

9. Model rodziny

Z przewagą decyzji ojca Z przewagą decyzji matki Demokratyczny -rodzina jednopokoleniowa -rodzina wielopokoleniowa

10. Poziom nauczania w szkole podstawowej

Wysoki

Średni

Niski

Wyposażenie sal

Dostęp szkoły do prasy, nowości wydawniczych, komputerów

Ekonomiczne

11. Dochody gosp. domowego

Zaspokajające potrzeby w stopniu: niewystarczającym

Wystarczaj ącym

Przekraczaj ącym wydatki

Zaciągnięte kredyty

Posiadanie przez rodzinę dóbr luksusowych

Konto w banku

Indywidualna sytuacja dziecka

12. Zainteresowanie dziecka środkami masowego przekazu

W stopniu wysokim

W stopniu umiarkowanym

W stopniu znikomym

Czas spędzany przed telewizorem

Członkostwo w czytelni i bibliotece

13. Indywidualne zainteresowania dziecka

Sposób spędzania czasu wolnego (z rówieśnikami,

Kolekcjonowanie

Rodzaj czytanych książek, oglądanych programów

telewizyjnych

14. Czas dziecka przeznaczony na pracę w gospodarstwie domowym

Nie przeszkadzający nauce Utrudniający naukę Uniemożliwiający naukę

Zmęczenie fizyczne dziecka Brak zadań domowych

Mała ilość czasu spędzana na zabawie

15. Grupa rówieśnicza, w jakiej znajduje się dziecko

Osiągająca wyniki: -bardzo dobre -dobre -dopuszczające i ndst.

Oceny dziecka

Preferencje rodziców

16. Doping rodziców w rozwijaniu zainteresowań dziecka

17. Ambicje rodziców dotyczące kariery dziecka

Wysoki

Niski

Zerowy

Wysokie

Niskie

Zerowe

Prenumerata gazet

Zainteresowanie rodziców czasem wolnym dziecka

Posyłanie dziecka na lekcje dodatkowe

Dokształcanie w językach

ZMIENNE ZALEŻNE

KATEGORIE

WSKAŹNIKI

l. Ambicje dziecka

Wysokie

Umiarkowane

Niskie

Dobre wyniki w nauce Chęć podjęcia dalszej nauki

2. Świadomość dziecka dot. potrzeby dalszej nauki

Silnie odczuwane potrzeby

Umiarkowane odczuwanie potrzeby

Słabe odczuwanie potrzeby

Rozumienie edukacyjnych wymogów społeczeństwa

3. Wpływ grupy rówieśniczej na ambicje dziecka

Duży

Umiarkowany

Znikomy

Uczęszczanie do kółka zainteresowań

4. Szansę dziecka na dostanie się i ukończenie szkoły średniej i wyższej

Duże szansę Równe szansę Słabe szansę

Oceny w szkole Aktywność na lekcjach

5. Pogłębianie zainteresowań dziecka poprzez wybór szkoły

Zainteresowania dziecka, które mogą być rozwijane

Istnienie szkoły, odpow. zainteresowaniom

10

ANKIETA

1. Czy chcieliby państwo, aby Wasze dziecko zdobyło takie samo wykształcenie, jakie
Państwo posiadają?

a-tak b-nie

2. Czy dogodny dojazd do miasta, w którym znajduje się szkoła ma wpływ na Państwa
decyzję posłania dziecka do niej ?

a-tak

b-nie

3. Ile (w przybliżeniu) Państwa dziecko spędza czasu przed telewizorem ?

4. Czym interesuje się Państwa dziecko ?

5. Czy ewentualne zainteresowania Państwa dziecka mogą być rozwijane w szkole?
ponadpodstawowej ?

a-tak b-nie

6. Czy pomagacie Państwo w rozwijaniu i kształtowaniu zainteresowań dziecka?
np. poprzez prenumeratę czasopism, posyłanie na dodatkowe kursy językowe itp?

a-tak

b-nie

7. Jeśli tak, to w jaki sposób ?

11

8. Ile czasu przeciętnie poświęca Państwa dziecko na pracę w domu ?

9. W jaki sposób Państwa dziecko spędza czas wolny ?

a-zabawa w grupie rówieśniczej

b-czytanie książek

c-oglądanie telewizji

10. Czy Państwo urodzili się na wsi ?

	TAK	NIE
KOBIETA
MĘŻCZYZNA

11.W jaki sposób podejmujecie Państwo decyzje dot. ważnych spraw rodzinnych ? a- z przewagą decyzji kobiety

b- z przewagą decyzji mężczyzny

c-wspólnie

12. Czy chcielibyście Państwo, aby Wasze dziecko osiągnęło taką samą pozycję
zawodową, jaką posiadacie ?

a-tak

b-nie

c-trudno powiedzieć

13. Jeśli nie, to jaką ?

12

14. Jaki zawód Państwo obecnie wykonujecie ?

KOBIETA
MĘŻCZYZNA

15. Ile Państwo posiadacie dzieci ?

	WIEK	PŁEĆ
I DZIECKO
II DZIECKO
III DZIECKO
IV DZIECKO
V DZIECKO

-DALSZE-

ló.Czy są Państwo zadowoleni z poziomu nauczania w szkole podstawowej ? a-tak b-nie c-trudno powiedzieć

17. Gdzie spędzacie Państwo swój wolny czas ?

a- na wczasach w ośrodku wypoczynkowym

b-w domu

c-u rodziny w innej miejscowości

13

18. Czy mieszkacie Państwo ze swoimi rodzicami?

	OJCIEC		MATKA
		TAK	NIE	TAK	NIE
RODZICE KOBIETY
RODZICE MĘŻCZYZNY

19.Uważacie Państwo, że osiągane dochody pokryją wydatki związane z dalszą nauką dziecka ?

a-tak b-nie

14

LISTZAPOWIEDNI

Szanowni Państwo, pragniemy poinformować Was, że w dniu

chcielibyśmy przeprowadzić z Wami ankietę, dotyczącą edukacyjnych szans dzieci kończących szkołę podstawową. Jednocześnie oświadczamy, że wszystkie uzyskane odpowiedzi będą anonimowe i posłużą jedynie do opracowania ustaleń zbiorowych.

KIEROWNIK BADAŃ

UPOWAŻNIENIE DLA ANKIETERA

W imieniu Dyrektora Instytutu Socjologii w Zielonej Górze upoważniam pana
legitymującego się dowodem osobistym nr seria

Wydanym w do przeprowadzenia ankiety w dniu

---