1. Wprowadzenie do ekonomii

1.1. Ekonomia jako dziedzina nauk społecznych

Ekonomia jest jedną z dziedzin nauk społecznych zajmującą się badaniem prawidłowości i działaniem mechanizmów rozwoju społeczno-ekonomicznego. Przedmiotem badań ekonomii jest proces gospodarowania
i jego podmioty. Powszechnie proces gospodarowania kojarzy się z ciągle odbywającym się procesem wytwarzania (produkcji) dóbr i usług, ich podziałem, wymianą i konsumpcją. Na każdym jednak etapie tego procesu jego uczestnicy muszą radzić sobie z problemem niewystarczających zasobów w stosunku do zgłaszanych potrzeb. W związku z tym, można powiedzieć, że...

Ekonomia to nauka badająca jak ludzie radzą sobie z zaspokajaniem potrzeb w warunkach niewystarczających zasobów, a więc jak radzą sobie z problemem rzadkości dóbr.

1.2. Podstawowe kategorie ekonomiczne

Rynek jest to ogół stosunków wymiennych pomiędzy sprzedawcami i odbiorcami.

Na rynek składają się trzy elementy:

• podmioty rynku, czyli uczestnicy zapewniający popyt i podaż,

• przedmiot rynku, czyli dobro, które jest przedmiotem wymiany,

• relacja, wiążąca przedmiot z podmiotami, którą jest cena.

Popyt jest to ilość dóbr jaką nabywcy chcą zakupić przy określonej cenie. Prawo popytu mówi, że popyt na dane dobro spada wraz ze wzrostem ceny tego dobra.

Podaż jest to ilość dóbr jaką sprzedający chcą sprzedać przy określonej cenie. Prawo podaży mówi, że podaż danego dobra rośnie wraz ze wzrostem ceny tego dobra.

Model ekonomiczny, to uproszczony obraz rzeczywistości, w którym analizujemy dane zjawisko w zależności od ograniczonej liczby czynników, które wpływają na nie najbardziej, a najczęściej w zależności tylko od jednego czynnika.

Tworząc model ekonomiczny godzimy się na pewne uproszczenie rzeczywistości, ale otrzymujemy wtedy bardziej przejrzysty obraz tego zjawiska. Prawo popytu, na przykład, mówi, że popyt zależy przede wszystkim od ceny danego dobra, ale przecież popyt zależy także od indywidualnych preferencji, mody, jakości, ceny dóbr substytucyjnych (takich, które zastępują dane dobro, np. bułka i chleb) i komplementarnych (takich, które muszą być konsumowane wspólnie z danym dobrem, np. samochód i paliwo) i innych czynników. Podobnie podaż zależy nie tylko od ceny danego dobra, ale także od możliwości produkcyjnych, ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych, mody, trendów i innych czynników. Cena dobra jest jednak czynnikiem najsilniejszym i dlatego możemy prawo popytu i podaży przedstawić graficznie w postaci wykresu.

Rysunek 1. Krzywa popytu i podaży

Dokonując analiz w modelu ekonomicznym, upraszczającym rzeczywistość będziemy stosować zasadę ceteris paribus, która oznacza, że wszystkie inne czynniki poza tym najważniejszym nie ulegają zmianie.

W przypadku prawa popytu, oznaczać to będzie, że analizujemy popyt tylko w zależności od ceny danego dobra, ale przy założeniu, że preferencje, moda, jakość i inne czynniki nie zmieniają się. Jeżeli analizowalibyśmy reakcję popytu na zmiany cen dóbr komplementarnych, to tylko one ulegałby zmianie,
a wszystkie pozostałe czynniki przyjmowalibyśmy jako stałe.

2. Wprowadzenie do makroekonomii

2.1. Mikroekonomia i makroekonomia

Współczesna ekonomia dzieli się na dwa zasadnicze nurty badań: mikroekonomię
i makroekonomię. Mikroekonomia jest nauką bardziej analityczną w sensie zakresu badanych zjawisk i kategorii ekonomicznych. Jej zainteresowania obejmują przede wszystkim zasady funkcjonowania pojedynczych podmiotów, w pewien sposób wyizolowanych z całej gospodarki, a więc analizowanych z założeniem pewnych uproszczeń otoczenia. Mikroekonomia zajmuje się także poszczególnymi, konkretnymi rynkami, ale również rozpatrywanymi pojedynczo, a w szczególnych przypadkach w powiązaniu z innymi rynkami (np. powiązane ze sobą rynki dóbr komplementarnych). Decyzje konsumentów, czy producentów są w mikroekonomii rozpatrywane przede wszystkim w kategoriach indywidualnych, mających konkretne skutki dla konkretnych podmiotów, ale nie rozpatrujących wpływu tych decyzji na szeroko rozumiane otoczenie społeczno-gospodarcze.

Makroekonomia próbuje natomiast odpowiedzieć na pytania dotyczące warunków i efektów działania wszystkich podmiotów w gospodarce; mechanizmów decydujących o działaniu gospodarki; przekładaniu indywidualnych działań i decyzji podmiotów na funkcjonowanie całej gospodarki.

Mikroekonomia i makroekonomia zajmują się więc tymi samymi problemami, różni je jednak sposób postrzegania tych problemów i kategorii ekonomicznych. Jeśli mikroekonomia zajmuje się produkcją przedsiębiorstwa, to makroekonomię interesuje produkcja globalna wszystkich podmiotów gospodarujących. Mikroekonomia zajmuje się analizą cen poszczególnych dóbr, zaś makroekonomia ogólnym poziomem cen
w gospodarce. Wreszcie mikroekonomia to analiza indywidualnych decyzji pracobiorców i pracodawców,
a makroekonomia to badanie problemów globalnej podaży i popytu w skali całej gospodarki. Generalnie...

Makroekonomia jest nauką, która zajmuje się analizowaniem kategorii zagregowanych w gospodarce: zachowania się wszystkich konsumentów, funkcjonowania całego sektora przedsiębiorstw lub wybranych gałęzi, popytem i podażą wszystkich dóbr łącznie, średnim poziomem cen wszystkich dóbr.

Używając obrazowego porównania, zainteresowania mikroekonomii i makroekonomii można porównać do obserwacji pracy zegarka, którym jest funkcjonujący system gospodarczy państwa. Mikroekonomia analizuje pracę poszczególnych elementów tego mechanizmu: bada jak, dlaczego i po co obracają się poszczególne elementy, z jakimi innymi elementami są połączone, ale nie sięga w kwestii tych powiązań zbyt głęboko. Makroekonomia natomiast jest analizą zegarka jako całości: próbuje odpowiedzieć jak szybko obracają się wskazówki; czy wszystkie elementy współgrają ze sobą we właściwy sposób; jak wpłynie na końcowy efekt działania zmiana jednego elementu na inny; co jeśli dobrze naoliwimy mechanizm; co jeśli bardziej nakręcimy sprężynę? Wszystkie te makroekonomiczne problemy mechanizmu są więc pytaniem o efekt współdziałania wszystkich funkcjonujących w jego obrębie elementów. Stąd też...

Analizowanie gospodarki jest analizą skomplikowanego mechanizmu, którego wszystkie elementy są ze sobą powiązane. Analizy makroekonomiczne nie mogą więc skupiać się tylko na bezpośrednio analizowanym zjawisku - trzeba pamiętać o pośrednich skutkach tego zjawiska na inne sfery gospodarki.

2.2. Obszar zainteresowań makroekonomii i problemy makroekonomiczne

Przedmiotem zainteresowań makroekonomii są następujące problemy ekonomiczne:

• efekty globalne działalności gospodarczej

• jak je mierzyć?

• jak optymalnie wykorzystywać posiadane zasoby w procesie ich tworzenia?

• jakie są powiązania pomiędzy poszczególnymi sektorami gospodarki tworzącymi te efekty?

• jak je dzielić aby zaspokoić potrzeby społeczne?

• wzrost i rozwój gospodarczy

• jak zapewniać wzrost efektów globalnych?

• od czego zależy wzrost gospodarczy?

• jaką ścieżkę wzrostu wybrać?

• czy wzrost ma granicę?

• jak zapobiegać cykliczności gospodarki i przeciwdziałać recesji?

• równowaga w gospodarce

• jak zapewnić równowagę gospodarce?

• co wytrąca gospodarkę z równowagi?

• jakie są konsekwencje nierównowagi w gospodarce?

• rola państwa w gospodarce

• jaki udział państwa w gospodarce jest odpowiedni?

• w jaki sposób budżet państwa gromadzi dochody i jak je rozdysponowuje?

• jaki jest odpowiedni poziom podatków?

• jakie są skutki udziału państwa w gospodarce?

• podaż pieniądza

• ile pieniądza potrzeba gospodarce?

• jak działa system bankowy?

• jakie są narzędzia oddziaływania na podaż pieniądza?

• jaka jest rola banku centralnego w gospodarce?

• inflacja

• dlaczego ceny rosną?

• jak zapewnić ich względną stabilność?

• czy inflacja jest zawsze zjawiskiem niekorzystnym?

• jak walczyć z inflacją?

• bezrobocie

• dlaczego nie wszyscy mogą znaleźć zatrudnienie?

• jak przeciwdziałać bezrobociu?

• jak neutralizować skutki bezrobocia?

• jak kształtować system pomocy społecznej dla bezrobotnych?

• wymiana międzynarodowa

• jak zapewnić konkurencyjność naszych produktów na rynkach zagranicznych?

• czy zawsze opłaca się eksportować i importować?

• jakie są skutki deficytu handlowego i płatniczego?

• jak kurs walutowy i otoczenie międzynarodowe wpływa na sytuacje naszej gospodarki?

Makroekonomia to z jednej strony polityka makroekonomiczna - domena zarezerwowana dla aparatu kierowania gospodarką - czyli wykorzystywanie narzędzi oddziaływania na gospodarkę i realizacji założonych celów makroekonomicznych. Z drugiej strony, szeroki zakres zastosowań makroekonomii to analizy makroekonomiczne - analizy kształtowania się parametrów makroekonomicznych, analizy posunięć polityki makroekonomicznej i na tej podstawie wyciąganie wniosków na przyszłość dla lepszego funkcjonowania każdej organizacji. Prawdą jest więc stwierdzenie, że...

Umiejętność dokonywania analiz makroekonomicznych jest bardzo ważna w każdej organizacji, bo każda organizacja funkcjonuje w zmiennym otoczeniu, którego bazę stanowią zjawiska makroekonomiczne.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

Mariusz Kicia <[e-mail]> http://www.kicia.hg.pl 2

---