Neofunkcjonalizm
Alexander - skorygowana synteza Parsonsa
Socjolog nie może się obejśc bez pojęcia ładu społecznego i odwołania do niego przy działaniach jednostki i jej wzajemnych oddziaływaniach
Zmodyfikowanie podejścia do zjawiska dewiacji i konfliktu
Teorie konfliktu
Umiarkowana:
- „pozytywna rola konfliktów” L.A. Cosera -
konflikt nie tylko dzieli, lecz również pełni szereg funkcji (np. utrzymanie więzi grupowych)
- 2 oblicza społeczeństwa Dahrendorfa - oblicze stabilności i zgody, oraz oblicze zmiany, konfliktu i przymusu
Teoria wymiany
Jednostki przyporządkowują się normie, ponieważ jest to dla niech korzystne
Czemu działalnośc przyczyniająca się do utrwalenia systemu jest w ogóle podejmowana, ponawiana i utrwalana przez jednostkę
Duży nacisk na jednostkę i szukanie źródła jej zachowania (G. C. Homans)
Jak z zachowań ludzkich wyłaniają się struktury społeczne (P. M. Blau)
Socjologia życia codziennego
Działanie grupowe składa się ze zbiorowych i zgranych ze sobą czynności jednostek, starających się sprostac sytuacjom życiowym
W jaki sposób aktorzy (ludzie) dochodzą do poznania swych ról i wykonywania ich zgodnie z oczekiwaniami
Funkcjonalizm normatywny (T.Parsons) kładzie szczególny nacisk na analizę norm i wartości obowiązujących w ramach systemu społecznego a szczególnie na ich role w utrzymaniu społecznej równowagi (ładu społecznego).
Gdy interakcje zostają zinstytucjonalizowane, można powiedzieć, ze istnieje system społeczny. Instytucjonalizacja jest procesem, w którym powstaje i utrzymuje się struktura społeczna. Zinstytucjonalizowane związki ról (utrwalone wzory interakcji) składają się na system interakcji. Gdy dany system społeczny jest wielki i złożony z wielu wzajemnie powiązanych instytucji, wówczas instytucje te zazwyczaj są traktowane jako podsystemy.
Dążąc do rozwijania pojęć, które odzwierciedlałyby właściwości wszystkich systemów działania, Parsons stworzył zespól kategorii oznaczających niektóre zmienne właściwości tych systemów.
Afektywne zaangażowanie |
Afektywna neutralność |
Całościowość |
Aspektywność |
Uniwersalizm |
Partykularyzm |
Osiąganie |
Przypisanie |
Orientacja na własną osobę |
Orientacja na kolektyw |
Systemy działania charakteryzują się 4 rodzajami problemów lub imperatywów wiążących się z ich przetrwaniem:
1. adaptacja - jest związana z problemem zapewnienia ze strony środowiska wystarczających środków ułatwiających systemowi funkcjonowanie, a następnie rozdzielenie tych środków pomiędzy poszczególne segmenty systemu.
2. osiąganie celów - odnosi się do ustalenia priorytetowych celów systemu oraz mobilizowania środków, jakimi dysponuje system dla ich osiągania.
3. integracja - oznacza problem koordynacji i utrzymania właściwych wzajemnych stosunków pomiędzy elementami systemu.
4. kultywowanie wzorów - obejmuje dwa związane ze sobą zagadnienia: utrzymanie wzorów oraz kontrolowanie napiec wewnętrznych:
-W utrzymywaniu wzorów chodzi o zapewnienie, by działający w systemie społecznym wykazywali „odpowiednie” charakterystyki (motywy, potrzeby, umiejętności odgrywania roli),
-Kontrolowanie napiec dotyczy problemów rozładowania wewnętrznych napiec pomiędzy działającymi w systemie społecznym.
FUNKCJONALISTYCZNA WIZJA SYSTEMÓW SPOŁECZNYCH
|
A - adaptacja |
Wizja całościowego systemu działania:
KULTURA - eliminowanie napiec
STRUKTURA SPOŁECZNA - integracja
OSOBOWOŚĆ - osiąganie celów
ORGANIZM - adaptacja
Funkcjonalizm strukturalny (R.K. Merton) koncentruje się głównie na strukturze społecznej jako systemie oraz na wyjaśnianiu funkcji poszczególnych elementów społeczeństwa przede wszystkim w utrzymaniu całego globalnego układu w stanie równowagi i w zapewnieniu mu ciągłości.
Paradygmat analizy funkcjonalnej stanowi rdzeń koncepcji, procedury i zasad wnioskowania analizy funkcjonalnej.
Jakim elementom przypisuje się funkcje?
Koncepcje dyspozycji subiektywnych.
Koncepcje konsekwencji obiektywnych (funkcji, dysfunkcji).
Koncepcje jednostki, której dana funkcja służy.
Koncepcje wymogów funkcjonalnych.
Koncepcje mechanizmów, poprzez które funkcje są spełniane.
Koncepcje alternatyw funkcjonalnych.
Koncepcja kontekstu strukturalnego.
Koncepcja dynamiki i zmiany.
Problemy uprawomocnienia analizy funkcjonalnej.
FUNKCJE - Dające się obserwować skutki, które przyczyniają się do adaptacji i modyfikacji danego systemu.
JAWNE - konsekwencje obiektywne, które przyczyniają się do modyfikacji lub adaptacji systemu, a które są zamierzone i uznane przez jego uczestników,
UKRYTE - nie są ani uświadomione ani zamierzone,
DYSFUNKCJE - Obserwowalne rezultaty, które owa adaptacje czy modyfikacje pomniejszają.
Teoria funkcjonalna zawiera trzy problematyczne tezy:
1) tezę o funkcjonalnej jedności systemów społecznych,
2) tezę o funkcjonalnej uniwersalności elementów sytemu,
3) tezę o niezbędności funkcjonalnej elementów dla systemów społecznych
JEDNOŚĆ - Wszystkie części systemu społecznego współdziałają wystarczająco harmonijnie, czyli zgodnie wewnętrznie, nie powodują trwałych konfliktów, których nie można rozwiązać ani uregulować.
UNIWERSALNOŚĆ - Wszystkie unormowane formy społeczne i kulturowe maja funkcje pozytywne. „W każdym typie społeczeństwa, każdy obyczaj, obiekt materialny, idea i wierzenia spełniają jakąś żywotna funkcje, maja do spełnienia jakiś cel, stanowią niezbędną cześć ...” - B. Malinowski
NIEZBĘDNOŚĆ - Postulat niezbędności składa się z dwóch założeń:
Istnieją pewne funkcje, które są niezbędne w tym sensie, ze bez nich społeczeństwo, grupa czy jednostka nie przetrwa.
Pewne formy kulturowe czy społeczne są konieczne do wypełniania owych funkcji.
TEORIA KONFLIKTU
KONFLIKT - w socjologii mamy 3 różne poziomy rzeczywistości (3 sprawy o których możemy mówić:
Cecha struktury społecznej (to jest konflikt), sprzeczność interesów jest to sytuacja w której uważamy, że niemożliwe jest jednoczesne zrealizowanie interesów dwóch stron
Konflikt jest wtedy, gdy jest walka, pewien układ działań interakcji (rozumienie behawioralne), które są skierowane przeciw sobie, np. debata parlamentarna.
Konflikt to faktycznie wrogie emocje na poziomie jednostkowym lub grupowym, ma charakter psychologiczny, może być jednostronny lub dwustronny
MARKS - twierdził, że im bardziej nierówny jest rozdział dóbr w systemie, tym większy będzie w nim konflikt interesów pomiędzy zbiorowościami dominującymi i podporządkowanymi. Im bardziej podporządkowane zbiorowości w systemie stają się świadome swych prawdziwych interesów zbiorowych, tym bardziej prawdopodobne, że będą one kwestionować prawomocność nierównego podziału rzadkich dóbr.
WEBER - uważał, że konflikt pozostaje w silnej zależności od pojawienia się „charyzmatycznych przywódców”, którzy potrafiliby zmobilizować podporządkowanych.
Nie sądził również by pojawienie się takich przywódców było nieuniknione, a zatem nie zawsze w systemach nierówności dochodzi do rewolucyjnego konfliktu, twierdzi, że rewolucyjnego konfliktu da się uniknąć. Strona podporządkowana z większym prawdopodobieństwem wda się w konflikt ze stroną nadrzędną, kiedy wycofa legitymację (uprawnienie) jej panowania politycznego, legitymacja zależy od „sukcesu” i „prestiżu” państwa w stosunku do innych państw.
DAHRENDORF - podejście dialektyczne, społeczeństwo traktowane jest jako coś co ma dwa oblicza- oblicze zgodności i oblicze konfliktu. . Jego teoria wpisuje się w ujęcie makrostrukturalne konfliktu. Źródeł konfliktu upatruje w strukturze społecznej. Głównym źródłem jest występowanie nierównowagi, dystrybucji zwierzchnictwa. Dla Dahrendorfa instytucjonalizacja wiąże się z utworzeniem „ zrzeszeń imperatywnie skoordynowanych”- określanych jako ZIS-y.
-Instytucjonalność pociąga za sobą utworzenie zrzeszeń imperatywnie skoordynowanych.
-Małe grupy i społeczności, czy też społeczeństwo mogą być traktowane jako
ZIS-y, jeżeli jest zróżnicowanie pod względem władzy.
-Porządek społeczny utrzymuje się dzięki stosunkowi władzy w ZIS-ach.
-Podgrupy w ZIS-ach walczą o panowanie w nich.
-Rzeczywistość społeczna-niekończący się cykl konfliktu o władzę wewnątrz
ZIS-ów- rzeczywistość społeczna jest to proces cykliczny (dialektyczny).
-Konflikt jest nieuchronny, wynika on z obecności przeciwstawnych sił.
Władza i panowanie stanowią dobra rzadkie, o które walczą różne podgrupy w obrębie ZIS-ów. Konflikt ten jest odbiciem położenia ról w stosunku do panowania. W
Dahrendorf uważał, że konflikt wiąże się ze wzrostem świadomości własnych interesów u zbiorowości podporządkowanych i utworzeniem grup konfliktowych. Świadomość taka i utworzenie grup konfliktowych są dodatnią funkcją stopnia, w jakim spełnione są warunki:
a) techniczne (przywództwo i jednocząca ideologia),
b) polityczne (zdolność do organizowania się),
c) społeczne (zdolność do komunikacji).
Cechy konfliktu:
1. Natężenie - jest związane z przyczynami konfliktu. O dużym natężeniu mówimy, gdy strony zaangażowane w konflikt przywiązują wagę do przegranej lub wygranej. O natężeniu decyduje również skala wartości uwikłanych w konflikt.
2. Gwałtowność - wynika środków zaangażowanych w konflikt, wiąże się z przejawami.
Przeważnie natężenie jest wysokie, gwałtowność niska.
COSER - rozróżnił konflikty funkcjonalne (dotyczą celów, wartości lub interesów, ale nie są sprzeczne z podstawowymi zasadami społecznymi) oraz dysfunkcjonalne względem struktury społecznej (strony przestają uznawać podstawowe wartości systemu).
Zakłada, że konflikt w pewnych warunkach ma funkcje pozytywne, przyczynia się do podtrzymania spójności grupy
Systemy społeczne dzielimy na:
Sztywne - Nie uznają żadnych zachowań konfliktowych za właściwe
Elastyczne - dopuszczają istnienie działań konfliktowych
Różne struktury mają różną tolerancję wobec konfliktu. Sztywne narażają się na ich kumulację i później gwałtowny wybuch. W elastycznych istnieją mechanizmy ujawniania się konfliktu i eliminowania źródeł niezadowolenia. Konflikty spełniają pozytywną funkcję względem struktury społecznej (przekształcają w kierunku stabilizacji i integracji), gdy są tolerowane i instytucjonalizowane. Istnieją konflikty realistyczne i nierealistyczne. Pierwsze wypływają z niespełnienia potrzeb w danym systemie, jest zwrócony przeciw rzeczywistym źródłom niezadowolenia. Celem drugiego jest rozładowanie napięcia jednego lub dwóch antagonistów.
Coser uważa, że częste konflikty o niskiej sile, przebiegające w elastycznych systemach społecznych prowadzą do zmiany systemu w ten sposób, że wzmaga się jego innowacyjność i potencjał twórczy, dostrzegane są rzeczywiste źródła problemu i nie dochodzi do przemieszczenia wrogości na obiekty zastępcze, grupy sprawujące władzę koncentrują się na rozwiązaniu problemu, konflikty rewitalizują normy i generują normy nowe, w systemie tworzą się i strukturują koalicje, wzrasta integracja całego systemu.
Konflikty są trwałym mechanizmem funkcjonowania społeczeństwa, w którym nieuniknione są napięcia związane z nierównym dostępem do władzy, do dóbr rzadkich, z rywalizacją różnych grup interesów. Początkiem otwartego konfliktu jest wycofanie akceptacji dla władzy.
TEORIE RACJONALNEGO WYBORU M. HECHTERA I J. COLEMANA (kapitał społeczny - odnosi go do zbiorowości - to faktycznie jest poziom kontroli społecznej. Człowiek cierp na brak wolności.
Opierają się na założeniu mówiącym o tym, że ludzi działają w sposób indywidualistyczny (robią bilans kosztów i zysków) a jednocześnie zdają sobie sprawę z tego, ze działają w obrębie struktur.
Stawiają problem czy to są teorie w rozumieniu wyjaśnienia?
Odp. Teorie makro nie wyjaśniają, bo nie szukają korzeni makro w mikro (trzeba dokonać mikroprzekładu na makroteorie)
Hochter - badacz wielu spraw merytorycznych i kolonializmu wewnętrznego, stosunków etnicznych i religijnych
Jest to koncepcja solidarności - definiuje ją w sposób indywidualistyczny - solidarność grupowa jest tym większa im większa jest średnia proporcja prywatności zasobów każdego członka grupy zainwestowanych we wspólne cele.
Ludziom chodzi o maksymalizowanie korzyści. By mi było najlepiej. Człowiek musi podporządkować się grupie, która jest dostarczycielem dóbr (publicznych (czysta woda, powietrze) bardziej lub mniej oraz dóbr prywatnych)
Dylemat racjonalnego wyboru - mamy dwa sprzeczne sposoby myślenia: dla nas jest racjonalne „załapywanie się i gapiostwo” ale tylko na krótki czas. Z punktu widzenia społecznego jest istotna KONTROLA SPOŁECZNA - bo każdy chciałby się załapać a nie każdy chce inwestować.
Grupa powinna:
Kontrolować, monitorować swoich członków
Uzależniać ich od siebie