RODZAJE ZMIAN

--zmiany powszechne-wspólne dla wszystkich przedstawicieli gatunku

--zmiany charakterystyczne dla podgrup konkretnej kultury

--zmiany związane z przeżyciami osobistymi

ZMIANY POWSZECHNE:

--uwarunkowane biologicznie

--wspólne doświadczenia

--zmiany psychologiczne

KULTURA I GRUPA POKOLENIOWA

--wpływy kulturowe

--wpływy grupy pokoleniowej

PRZEŻYCIA OSOBISTE

--momenty krytyczne

--znaczenie działania teratogenów

--wydarzenia terminowe i nieterminowe

BADANIA NAD ROZWOJEM

--poszukiwanie projektu badawczego

--dobór metody badań

BADANIA NAD ROZWOJEM

--przekrojow(dotyczą odrębnych grup wiekowych w których każdy człowiek badany jest tylko raz)

--podłużne(obserwacja tych samych osób w różnych okresach życia

--sekwencyjne(połączenie badań przekrojowych z podłużnymi, uwzględnienie więcej niż jednej grupy pokoleniowej, możliwość wykorzystania wielu alternatywnych kombinacji)

--kulturowo przekrojowe i kontekstowo przekrojowe(pozwalają na porównanie kultur oraz różnych kontekstów społecznych)

--eksperymentalne(wykorzystanie do badania konkretnych procesów, weryfikowanie konkretnych hipotez lub zależności przyczynowych)

METODY BADAŃ

--określenie grupy badawczej

--zbieranie informacji od osób badanych

--analiza wyników badań

TEORIE ROZWOJU

--psychoanalityczne(teoria rozwoju psychoseksualnego Freuda, teoria stadiów rozwoju psychospołecznego Eriksona, model przywiązania Bowlby'ego, ocena teorii psychoanalitycznych)

--humanistyczne(hierarchia potrzeb Maslowa, ocena teorii humanistycznych)

--poznawczo/rozwojowe

**teoria Piageta(pojęcie schematu, asymilacji, akomodacji, równoważenia oraz stadia rozwoju poznawczego)

**teoria Wygotskiego(badanie rusztowania)

**krytyka teorii poznawczo rozwojowych

--uczenia się(warunkowanie klasyczne, warunkowanie instrumentalne, teoria poznania sołecznego, ocena teorii uczenia się)

TEORIE ROZWOJU W OKRESIE DOROSŁOŚCI

--model życia rodzinnego Darall

--model par dorosłości Levinsona

ROZWÓJ OD POCZĘCOA DO NARODZIN

--okres powstania listków zarodkowych(2tyg)

--okres rozwoju zarodkowego(8-12 tyg od zapłod)

--okres rozwoju płodowego (24-28 tyg)

STADIUM ROZWOJU PŁODOWEGO

--rozwój układu nerwowego

--rozwój długości i wagi ciała

BŁEDY GENETYCZNE

--anomalie dotyczące chromosomów płci

--syndrom kruchego X

--uszkodzenie pojedynczych genów

TERATOGENY CZYLI CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE I SUBSTANCJE CHEMICZNE

--choroby matki

--różyczka

--AIDS

--palenie tytoniu

--spożywanie alkoholu

--kofeina

--aspiryna

--związki ołowiu

INNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ PRENATALNY

--dieta

--wiek matki

--stan emocjonalny matki

FAZY PORODU

--I stadium faza utajona, aktywna i przejściowa

--II stadium poród właściwy

--III stadium rodzenie łożyska

RODZAJE PORODU

--podawanie leków

--miejsce porodu

--obecność ojca

PROLEMY W TRAKCIE PORODU

--cesarskie cięcie

--niska masa urodzenia

Rozwój Fizyczny W Okresie Wczesnego Dzieciństwa

NOWORODEK

--ocena noworodka(skala Apgar)

--odruchy(przystosowawcze-ssanie, odruch poszukiwawczy,prymitywne-Bobińskiego)

--zdolności percepcyjne(wzrok słuch czucie)

--zdolności ruchowe

OCENA W SKALI APGAR

--częstość akcji serca

--częstość czynności oddechowych

--napięcie mięśniowe

--reakcja stóp na dostarczane bodźce

--barwa ciała

DZIEŃ NIEMOWLAKA

--sen

--płacz

--jedzenie

ZMIANY FIZYCZNE

--rozwój cefalokaudalny(głowowo ogonowy)

--rozwój proksymodystalny(odśrodkowy)

ZMIANY FIZYCZNE

--układ nerwowy; zjawisko przecięcia poprzedzone wysypem czyli intensywnym rozwojem dendrytów i synaps

--

--zmiany w kościach i mięśniach

--zwiększenie twardości i ilości kości

--zwiększenie się i ujędrnianie

--rozwój masy i kształtu ciała

--przyrost 25-30 cm długości w trakcie I roku

--potrojenie masy ciała w I roku życia

ROZWÓJ ZDOLNOŚCI RUCHOWYCH

--lokomocyjne:chodzenie,bieganie,skakanie

--nielokomocyjny:pchanie,ciągnięcie,zginanie

--manipulacyjne:chwytanie,rzucanie,łapanie

PRZYCZYNY ZMIAN FIZCZNYCH

--dojrzewanie i dziedziczenie

--czynniki środowiskowe; dieta i ćwiczenia

ZDROWIE

--choroby pierwszych dwóch lat:schorzenia układu oddechowego

--śmiertelność niemowląt: wady wrodzone, niska masa urodzeniowa, zesół nagłej śmierci niemowląt (SIDS)

RÓŻNICE INDYWIDUALNE W ROZWOJU NIEMOWLĄT

--wcześniaki

--chłopcy i dziewczynki

--różnice etniczne

PAMIĘĆ

--zdolność zapamiętywania doświadczeń przez kilka dni lub tydzień u niemowląt trzy i czteromiesięcznych

ROZWÓJ PERCEPCJI

--odróżnienie matki od innych osób przy pomocy wzroku, słuchu i zapachu

--rozróżnianie reakcji emocjonalnych

--korzystanie z transferu intermodalnego

Rozwój fizyczny i poznawczy, społeczny i osobowości(2-6lat)

ROZWÓJ RUCHOWY

Zdolności lokomocyjne:

--18-24 mies biega, sprawnie chodzi, wchodzi po schodach

--2-3 lata biega z łatwością, wchodzi na meble

--3-4 lata wchodzi po schodach, chodzi na palcach, skacze obunóż przez skakanke

--4-5 lat chodzi po schodach w górę i w dół, chodzi, stoi biega na palcach

--5-6 lat skacze przez skakanke, chodzi po cienkiej linii, korzysta ze zjeżdżalni i huśtawki

Zdolności nielokomocyjne

--18-24 mies popych lub ciągnie zabawki na kółkach

--2-3 lata zbiera małe przedmioty

RÓŻNICE INDYWIDUALNE

--różnice w tempie rozwoju języka

--różnice w poziomie inteligencji przedszkolaków(wyjaśniane dziedziczeniem oraz oddziaływaniem czynników środowiskowych)

ROZWÓJ OSOBOWOŚCI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

--faza analna według Freuda

--faza autonomii i inicjatywy wg Eriksona

--znaczenie związków pionowych( z rodzicami i opiekunami) i poziomych (z rówieśnikami) dla rozwoju osobowości wg Hartupa

ZWIĄZKI Z RODZICAMI

--mocne przywiązanie do rodzica, ale w miarę upływu czasu gesty przywiązanowe są mniej wyraźne

--przejawy buntu u przedszkolaków

ZWIĄZKI Z RÓWIEŚNIKAMI

--zabawa równoległa do 3 roku życia

--przejawy agresji

--zachowania altruistyczne pojawiają się wraz ze wzrostem zdolności do przyjmowania perspektywy drugiej osoby

--powstanie pierwszych przyjaźni

TWORZENIE SIĘ POCZUCIA WŁĄSNEGO „JA”

--umiejętność opisywania własnej osoby w kategorii cech

--brak poczucia własnej wartości

--rozwój samokontroli

--rozwój pojęcia płci i związanych z nią ról społecznych

POJĘCIE PŁCI

--trzyetapowy rozwój pojęcia płci(pojawienie się tożsamości płciowej, stabilność, stałość płci)

--rozwój pojęcia i stereotypu roli płciowej

--rozwój zachowań właściwych dla roli płciowej

--wyjaśnienie rozwoju roli płciowej

RÓŻNICE INDYWIDUALNE

--temperament

--styl wychowania

--struktura rodziny

Rozwój fizyczny i poznawczy, społeczny i osobowości (6-12lat)

ZMIANY FIZYCZNE

--powolne zmiany fizyczne połączone ze zmianami hormonalnymi poprzedzającymi okres dojrzewania

--zmniejszenie częstotliwości zachowań

--wzrost zagrożenia nieszczęśliwymi wypadkami

--problemy z otyłością

ROZWÓJ JĘZYKA

--dalsze postępy

--wzbogacenie zasobu słownika

ZMIANY W ZAKRESIE PROCESÓW POZNAWCZYCH

--pojęcie operacji konkretnych Piagata

--rozwój odwracalności, dodawania, odejmowania, mnożenia dzielenia

--rozumienie odwracalności jako najważniejsza operacja

--zdolność posługiwania się logiką i indukcją

--brak biegłości w zakresie dedukcji

ZMIANY W ZAKRESIE PROCESÓW POZNAWCZYCH

--najnowsze badania

--potwierdzenie

PAMIĘĆ I ZAPAMIĘTYWANIE

--strategie zapamiętywania u dzieci w wieku szkolnym

--zjawisko deficytu produkcji

PRZETWARZANIE INFORMACJI

--wzrost skuteczności przetwarzania informacji

--poszerzanie wiedzy dzięki eksperymentom, poszukiwaniom

--rozwój strategii do rozwiązywania problemów

--nadzorowanie i planowanie własnych czynności umysłowych

--stymulacje rozwoju poznawczego

--nauka czytania

--kształtowanie poczucia własnej wartości

--rola gotowości poznawczej

SPOSOBY POSTĘPÓW UCZNIÓW

--testy inteligencji

--testy osiągnięć

POJĘCIE WŁASNEGO „JA”

--coraz częściej opiera się na wartościach wewnętrznych a nie na cechach zewnętrznych

--JA staje się bardziej abstrakcyjne, uogólnione

ZWIĄZKI Z RODZICAMI

--mniej czułe niż dotychczas

--zmniejszenie zachowań przywiązaniowych

--siła przywiązania nie słabnie

ZWIĄZKI Z RÓWNIEŚNIAKMI

-stają się bardziej istotne

--zaznaczanie segregacji płciowej

--wzrost powszechności i stałości przyjaźni

--różnice w charakterze związków u chłopców

Rozwój fizyczny i poznawczy, społeczny i osobowości w okresie dorastania

ZMIANY FIZYCZNE

--konsekwencja zmian hormonalnych

--zmiana proporcji ciała

--gwałtowny wzrost

--przyrost masy mięśniowej i tkanki tłuszczowej

--rozwój dojrzałości płciowej

--dziewczęta osiągają dojrzałość płciową na skutek zmian zachodzących w wieku 8-9 lat a pierwsza miesiączka pojawia się później

--współżycie seksualne w okresie dorastania

--przypadki ciąży wśród nastolatek

ZDROWIE W OKREDIE DORASTANIA

--zmniejszenie ilości ostrych chorób

--zwiększenie ryzyka udziału w wypadkach

--wzrost ilości zachowań ryzykownych

--spożywanie alkoholu i narkotyków

--przypadki anoreksji

ROZWÓJ POZNAWCZY

--operacje formalne Piagata

--rozwój logiki dedukcyjnej

--rozwój poszukiwania rozwiązań

--brak uniwersalności operacji formalnych u nastolatków

ROZWÓJ MORALNOŚCI(Kolberg)

--poziom I moralność przedkonwencjonalna(1.nastawienie na karę i posłuszeństwo;2.indywidualizm, cel instrumentalny)

--poziom II moralność konwencjonalna (3.wzajemne oczekiwania międzyludzkie, związki i zgodności;4.system społeczny i sumiennie) )

--poziom III moralność zasadnicza lub postkonwencjonalna (5.kontakty i użyteczność społeczna a prawa jednostki; 6.uniwersalne zasady etyczne)

POJĘCIE”JA”

--bardziej abstrakcyjne

--podkreślenie cech wewnętrznych i ideologii

ROLE PŁCIOWE

--męska

--zeńska

--androgyniczne

--nierozróżniona

TOŻSAMOŚĆ W ZAKRESIE DORASTANIA

--tożsamość a niepewność roli

--różne statusy tożsamości

--tożsamość osiągnięta

--moratorium

--tożsamość przejęta

--tożsamość rozproszona

POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI

--początkowo spadek

--następnie równomierny wzrost

ZWIĄZKI Z RODZICAMI

--wzrost liczby konfliktów, napięć rodzinnych

--silne wewnętrzne przywiązanie emocjonalne do rodziców

--skuteczność autorytatywnego systemu wychowania

--negatywne konsekwencje rozwodów

ZWIĄZKI Z RÓWIEŚNIAKMI

--mają duże znaczenie

--ważna rola grupy rówieśniczej

--zmiana w strukturze grupy

RÓŻNICE INDYWIDUALNE

--depresja

--przestępczość

WCZESNA DOROSŁOŚĆ

ROZWÓJ FIZYCZNY

--pierwotny proces starzenia się

--wtórny proces starzenia się

FUNKCJONOWANIE FIZYCZNE

--stopniowe pogorszenie ok. 30-40 roku życia

--zmiany w funkcjonowaniu serca

--utrata szybkości w reakcji na bodźce i prędkość ruchu

--osłabienie zdolności rozrodczych z wiekiem

--zwiększenie podatności na choroby

FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE

--pogorszenie wyników z wpływem lat

--wcześniejsze pogorszenie w zakresie zdolności plynnych

--późniejsze pogorszenie w zakresie zdolności skrystalizowanych

RÓŻNICE INDYWIDUALNE

--prędkość utraty zdolności fizycznych i poznawczych jest sprawą indywidualną

--znaczenie nawyków zdrowotnych

--znaczenie kontroli w sytuacji stresu

UCZENIE SIĘ NOWYCH RÓL

--partnera

--rodzica

--rówieśnika

POSZUKIWANIE PARTNERA

--dokonywanie wyboru

--znaczenie podobieństwa w doborze partnera

--rola partnera w tworzeniu bezpiecznej bazy

TWORZENIE ZWIĄZKU

--znaczenie przywiązania dla jakości związku

--rola miłości

ZWIĄZKI SPOŁECZNE

--kontakty z rodzinom

--przyjaźnie

RODZICIELTWO

--stres

--zadowolenie z nowej roli

--spadek satysfakcji z pożycia małżeńskiego

--wzmocnienie roli płciowej

ROLA PRACOWNIKA

Na wybór zawodu wpływ ma:

--wykształcenie

--pochodzenie

--potencjał

--wartości rodzinne

--osobowość

--płeć

--znaczenie dopasowania zawodu do osobowości

--zadowolenie z pracy

--szczeble kariery

--połączenie roli rodzica i pracownika

OSOBOWOŚĆ-WCZESNA DOROSŁOŚĆ

--ciągłość osobowości

--zmiany osobowości między 30-40 rokiem życia, większa niezależność, pewność siebie, nastawienie na osiągnięcia

RÓŻNICE INDYWIDUALNE

--dorośli bez dzieci

--dorośli bez związku

ROZWÓJ W WEKU ŚREDNIM

Zmiany fizyczne:

--układ rozrodczy

--męskie klimakterium

--menopauza

--aktywność płciowa

--kości osteoporoza

--wzrok i słuch

--starcze przytępienie słuchu

---