Nowelistyka pozytywistyczna, materiały- polonistyka, część IV

Pobierz cały dokument
nowelistyka.pozytywistyczna.materialy.doc
Rozmiar 78 KB

Fragment dokumentu:

Nowelistyka pozytywistyczna

  • Geneza gatunku

  • Nowela i jej odmiany

  • „Kamizelka” B. Prusa, czyli o sile miłości

  • „Omyłka” B. Prusa - literacki rozrachunek z powstaniem styczniowym

  • Echa powstania - „Gloria victis” E. Orzeszkowej

  • „Szkice węglem” H. Sienkiewicza - o tragicznym losie chłopów

  • Protest przeciwko nietolerancji - „Mendel Gdański” M. Konopnickiej

Geneza gatunku

Nowela to stary gatunek literacki, którego początków należy szukać w literaturze antycznej. Jej nowożytny wzorzec został ukształtowany z dobie renesansu. Najsłynniejszy zbiór utworów nowelistycznych z tego okresu to „Decameron” włoskiego pisarza Giovanniego Boccaccia. Jedna z jego nowel - „Sokół” uchodzi za wzorcową realizację założeń tego gatunku. Od tytułu wspomnianego utworu utworzono termin sokola teoria na oznaczenie klasycznie skonstruowanej noweli, której akcja zasadza się na jednym motywie, nabierającym zazwyczaj znaczeń symbolicznych.

Największy rozkwit tej formy prozatorskiej przypada jednak na drugą połowę XIX wieku. Wtedy powstają arcydzieła tego gatunku. We Francji nowele pisze Guy de Maupassant, w Rosji Anton Czechow, w Polsce najbujniejszy rozwój nowelistyki przypada na przełom lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX wieku. Najwybitniejsze dzieła polskiej nowelistyki wyszły spod pióra Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza, Marii Konopnickiej, Elizy Orzeszkowej czy Aleksandra Świętochowskiego.

Nowela i jej odmiany

Nowela jest gatunkiem literackim mającym wiele odmian, wśród których możemy wyróżnić:

  1. nowelę właściwą (klasyczną), ten typ charakteryzuje:

    • zwięzłość

    • precyzyjność

    • ścisłe zasady kompozycyjne

    • rygoryzm formy

    • jednowątkowość

    • jeden motyw przewodni

    • ograniczenie przestrzeni

    • ograniczenie czasowe

    • mała liczba bohaterów (selekcja postaci)

    • zdramatyzowana konstrukcja, wyraźny punkt kulminacyjny

    • spuentowane zakończenie.

Do noweli właściwej zaliczamy m.in. „Kamizelkę” i „Katarynkę” B. Prusa, „Janka Muzykanta” H. Sienkiewicza.

  1. szkic

Tę odmianę noweli cechuje: luźna kompozycja, epizodyczność, brak rygoryzmu formy, swobodne prowadzenie wątku (dygresje, inwersje czasowe, swoboda skojarzeń). Szkicem z pewnością można nazwać „Omyłkę” B. Prusa.

  1. obrazek

Jest to krótkie opowiadanie opisowe, którego celem jest „odmalowanie” pewnego wycinka rzeczywistości, zarysowanie pewnej sytuacji, przedstawienie postaci czy zbiorowości.

  1. studium (portret, fizjonomia) - opis, charakterystyka postaci.


    Pobierz cały dokument
    nowelistyka.pozytywistyczna.materialy.doc
    rozmiar 78 KB
    Wyszukiwarka

    Podobne podstrony:
    Swoi, materiały- polonistyka, część IV
    Hymn do Nirwany Tetmajera, materiały- polonistyka, część IV
    Lalka, materiały- polonistyka, część IV
    Przewartosciowania i powroty - Nad Niemnem, materiały- polonistyka, część IV
    Mloda Polska, materiały- polonistyka, część IV
    Byc artysta, materiały- polonistyka, część IV
    Chlopi Reymonta, materiały- polonistyka, część IV
    Wiersze Koraba-Brzozowskiego, materiały- polonistyka, część IV
    W poszukiwaniu języka poezji, materiały- polonistyka, część IV
    Nigdy nie bylo tak pieknej plejady, materiały- polonistyka, część V
    Walka klasykow z romantykami, materiały- polonistyka, część II
    narodziny romantyzmu, materiały- polonistyka, część III
    polszczyzna okresu baroku, materiały- polonistyka, część II
    piesn XIX Kochanowskiego, materiały- polonistyka, część I
    lektury semestr II, materiały- polonistyka, część II
    My i wy, materiały- polonistyka, część III
    Polityka i psychologia - Przedwiosnie Zeromskiego i Granica Nalkowskiej, materiały- polonistyka, czę
    B. Lesmian - odkrywca nowych swiatow poetyckich, materiały- polonistyka, część V
    oswieceniowa mysl w literaturze europejskiej, materiały- polonistyka, część II

    więcej podobnych podstron

kontakt | polityka prywatności