Niedokształcenie mowy o typie afazji percepcyjnej (sensorycznej)	Niedokształcenie mowy o typie afazji ekspresyjnej (motorycznej)
Zaburzenia rozumienia i ekspresji werbalnej. Osłabienie pamięci słuchowej. Trudności w uczeniu się zasad sekwencyjności. Cechy nadpobudliwości psychoruchowej, wzmożona męczliwość, zaburzenia koncentracji uwagi. Dominacja uwagi mimowolnej nad dowolną(szczególnie u dzieci z n. m. o typie a. percepcyjnej). Zakres uwagi obniżony. Zaburzenia procesu lateralizacji (brak dominacji stronnej lub l. skrzyżowana) Poziom myślenia konkretno- wyobrażeniowego (obniżone możliwości dokonywania operacji klasyfikowania, porównywania, abstrahowania, uogólniania, myślenia przez analogię i myślenia przyczynowo-skutkowego. Izolacja , zaburzenia sfery emocjonalno-społecznej.
Słuch fizjologiczny prawidłowy lub nieznacznie obniżony Rozumienie mowy: -błędne wskazywanie przedmiotów czy obrazków; -brak odpowiedzi lub jej nieadekwatność na zadane pytania, przy zachowanej możliwości formułowania wypowiedzi; -brak reakcji na polecenia lub nieprawidłowe ich wykonanie; -brak reakcji na treść przekazu werbalnego przy zachowanej reakcji na głos lub dźwięk w ogóle; -rozumienie gorsze niż możliwość wypowiadania się; -w dużej grupie u dzieci podejrzewanych o niedosłuch pojawia się zatykanie uszu, pobudliwość i drażliwość( skupianie uwagi na odbiorze i przetwarzaniu bodźców wzrokowych, będących podstawowym źródłem informacji); -zaangażowanie emocjonalne, zainteresowanie tematem, w znaczący sposób daje poprawę odbioru przekazu werbalnego; -dobre odczytywanie intencji, wyrażonych poprzez cechy prozodyczne mowy; -ubogi słownik bierny; -trudności w rozumieniu pytań i poleceń, zdań o złożonej strukturze logiczno-gramatycznej(określenia stosunków czasowo-przestrzennych, związków przyczynowo-skutkowych) Ekspresja słowna: -dobre powtarzanie pojedynczych głosek, sylab, wyrazów, a nawet (przy dobrej pamięci słuchowej bezpośredniej) prostych zdań, powtórzenia nowych, nieznanych czy niezrozumiałych słów zniekształcone; -na poziomie wyrazu-substytucje fonemowe, upodobnienia, epentezy, elizje głosek (najczęściej w wygłosie), redukcje grup spółgłoskowych, metatezy; -częste substytucje wyrazowe formalne (podobieństwo brzmienia) lub znaczeniowe; -proces zapamiętywania znaczenia słów, zdań - b. wolny; -słownik ograniczony do pojęć bliskich dziecku, dominują rzeczowniki i czasowniki; -używane pojęcia często stają się substytutami pojęć w obrębie jednego pola semantycznego, mają różne znaczenie, czasem uściślane przez gest, mimikę, kontekst sytuacyjny; Inne dysfunkcje: -dobre przepisywanie, odczytywanie , zaburzone rozumienie -dobre efekty daje etykietowanie-kanał wzrokowy b. aktywny; -sprawność motoryki ruchowej - na ogół prawidłowa.	Słuch fizjologiczny prawidłowy Rozumienie mowy : -wskazywanie przedmiotów codziennego użytku-prawidłowe, - wybieranie ilustracji przedstawiających przedmioty, czynności i cechy- prawidłowe, -rozumienie prostych, a często i złożonych pytań i poleceń-dobre; -adekwatne reakcje na instrukcje słowne; -zaburzone rozumienie stosunków przestrzennych i czasowych; -zaburzone rozumienie pytań i poleceń o złożonej strukturze logiczno-gramatycznej; -obniżona zdolność rozumienia dłuższych tekstów Ekspresja słowna: -zazwyczaj pełny zasób głoskowy, ograniczenia mogą dotyczyć fonemów najpóźniej opanowywanych (/r/ i głoski tzw. trzech szeregów) -zaburzenia praksji i kinestezji artykulacyjnej-im większe, tym większe trudności artykulacyjne; -trudności w różnicowaniu wg określonej opozycji głoskowej (dźwięczna-bezdźwięczna, twarda-miękka, ustna-nosowa); -substytucje fonemowe dwukierunkowe i nieregularne; -trudności w odtwarzaniu wyrazów); -częste metatezy, uproszenia grup spółgłoskowych, braki w nagłosie, wygłosie, śródgłosie, asymilacje, dysymilacje, epentezy, reduplikacje; -w zdaniach szyk przestawny, brak intonacji zdaniowej i logicznego akcentu zdaniowego, -zaburzony akcent w wyrazie, czasem mowa skandowana; -brak stałego zniekształconego schematu wyrazu, -trudności w zapamiętaniu ruchowego wzorca nowego wyrazu i kolejności wyrazów w zdaniu; -powtarzanie lepsze niż nazywanie; -brak kontroli wzrokowej układu warg; -częste onomatopeje, neologizmy, własny język; -dzieci mówiące więcej podczas nazywania stosują artykulację próbną, dzielą słowa na sylaby, mowa jest cicha i niepewna. -wypowiedzi często podpierane gestem; -w słowniku czynnym dominują rzeczowniki , mniej jest czasowników, przymiotników, liczebników, przysłówki pojawiają się rzadko( jak i przyimki i spójniki czy większość zaimków); -trudności z zastosowaniem odpowiednich form fleksyjnych i zachowaniem właściwej składni; Inne dysfunkcje: -niski poziom analizy i syntezy wzrokowej, uczenia się wzrokowo-ruchowego, koordynacji wzrokowo- ruchowej, sekwencji pamięci wzrokowej, zaburzenia słuchu fonemowego, analizy i syntezy słuchowej, pamięci słuchowej; -trudności w opanowaniu języka obcego; -ogólna słaba sprawność, trudności z koordynacją i precyzją ruchów

Opr.M. Rządzka na podst. mat. A. Paluch, E.Drewniak-Mikoszy, L.Mikoszy-„Afaskala. Jak badać mowę dziecka afatycznego”, Impuls, Kraków 2005

---