C. Rogers-Najważnejsze dokonania teoretyczne i praktyczne.
Najważniejsze dokonania teoretyczne:
1.Teoria oparta na doświadczeniu.
Pochopne stosowanie modeli teoretycznych sprawia, że trudniej jest zaufać własnych spostrzeżeniom oraz prowadzi do sytuacji, kiedy terapeuta próbuje wpasować klienta w określoną teorię.
Znaczenie ma nie taka czy inna koncepcja obiektywnej rzeczywistości, ale sposób, w jaki dana osoba tę rzeczywistość postrzega, subiektywne doświadczenie danej osoby jest godne najgłębszego szacunku.
Z chwilą zaakceptowania przez klienta fantazji, że terapeuta wie więcej, utrudnione staje się zaufanie własnym spostrzeżeniom. Zadaniem terapeuty jest wspomaganie klienta w eksploracji i odkrywaniu jego wewnętrznych zasobów.
Ludzie stają się godni zaufania, gdy są głęboko przekonani, że ich subiektywne doświadczenie jest szanowane i coraz lepiej rozumiane.
2.Tendencja do samourzeczywistniania.
Jest to jedyna siła napędowa człowieka, dąży on do spełnienia i osiągnięcia możliwie najwyższego poziomu człowieczeństwa. Tendencję tę ogranicza jedynie środowisko, organizm przejawia ją jako całość, ale części organizmu, które były przedmiotem oddziaływania środowiska, mogą przeszkadzać w samourzeczywistnianiu.
3.Samourzeczywistnianie Ja i pojęcie Ja.
Samourzeczywistnianie ja jest podsystemem tendencji do samourzeczywistniania.
Klienci wypowiadają się w kategoriach Ja i pojawia się niezadowolenie z powodu nieumiejętności ich wyrażania. Pojęcie własnego Ja bywa bardzo płynne, obraz siebie jest zmienny i modyfikowalny. Ja-pojęciowa całość, składająca się ze sposobów postrzegania cech Ja, postrzegania relacji z innymi, różnymi aspektami życia wraz z wartościami przypisywanymi tym spostrzeżeniom.
4.Warunki poczucia własnej wartości:
-Potrzeba uznania-pojawia się u dzieci, jest uniwersalna, jej zaspokojenie zaczyna być ważniejsze niż doświadczenia sprzyjające samourzeczywistnianiu.
-Potrzeba uznania samego siebie-zależy od jakości i konsekwencji uznania, jakim obdarzają nas inni (rodzice). Nieustanna introjekcja cudzych wartości doprowadza do uzewnętrznienia warunków własnej wartości.
5.Umiejscowienie oceny.
Osoby zabiegające o uznanie nie będą miały wielkiego zaufania do własnych sądów; osoby zaburzone zdradzają brak wewnętrznego umiejscowienia oceny: rozpaczliwe poszukiwanie zewnętrznych autorytetów.
6. Osoba w pełni funkcjonująca.
W odpowiednich warunkach jednostka potrafi odkryć, na czym polega jej ból i dlaczego cierpi. Prowadzi to do zrozumienia pełni człowieczeństwa.
Dojrzałe zachowanie-zdolność do realistycznego spostrzegania, przyjmowania odpowiedzialności za swoje zachowania, oceniania doświadczenia w kategoriach dowodów, zmian oceny doświadczenia-jedynie na podstawie dowodów, akceptowania innych jako jedynych w swoim rodzaju istot, wysokiego cenienia siebie i innych.
Osoba w pełni funkcjonująca:
Otwarta na doświadczenie
Żyje teraźniejszością
Zaufanie do własnego organizmu
Poczucie osobistej wolności
Swoboda działania sprawczego
Jednostki wykazują tendencję do reorganizacji i odbudowy pojęcia własnego Ja.
7.Warunki konieczne i wystarczające.
1) Spójności-terapeuta występuje w relacji bez maski profesjonalisty. Jest otwarty na wewnętrzne doświadczenia, zachowuje swoją autentyczność. Spójność wymaga gotowości do wyrażania i przeżywania.
2) Akceptacji-uznanie ze strony terapeuty, bez sądów i ocen.
3) Empatii.
8. Inne elementy: mistyczna zgodność terapeuty z własnym Ja.
9. Proces terapeutyczny.
Klienci określają własne zadania i cele. Jeśli zaistnieją warunki konieczne i wystarczające to nastąpi proces.
Najważniejsze dokonania praktyczne.
Na elementach terapii nastawionej na osobę buduje się każda relacja terapeutyczna, a dopiero potem rozpoczyna się prawdziwą terapię.
1.Nawiązywanie kontaktu, słuchanie, rozumienie.
Warunki konieczne i wystarczające to postawy terapeuty wobec klienta. Zadaniem terapeuty jest jak najlepsze rozumienie rzeczywistości klienta.
2.Demistyfikacja terapii: badanie i doświadczanie jej jako relacji między rzeczywistymi ludźmi, a nie prywatny i tajemniczy proces leczenia.
3.Nagrywanie i filmowanie.
Nagrania sesji terapeutycznej dają bezpośredni i żywy obraz postaw człowieka. Umożliwia to poddanie procesu terapeutycznego społecznej kontroli.
4. Rogers i jego sławni klienci:
-Herbert Bryan; podstawowe znaczenia dla Rogersa ma towarzyszenie klientowi, a nie prowadzenie go, terapeuta nie powinien powstrzymywać głębokiego rozpoznawania, przepływu uczuć; empatia-zdolność do odzwierciedlania uczuć, sprawdzanie pewności zrozumienia.
-Gloria
-Jan
5. Prekursor praktyki nastawionej na klienta.
Rogers uwierzył w zdolność klienta do znajdowania własnych odpowiedzi, jeśli tylko zapewni się odpowiednie warunki.