GRUPA I
1.Pojęcia:pokolenie,edukacja,kultura,paidea.
POKOLENIE : zbiorowość rówieśników kształtowana przez te same wielkie wydarzenia i przemiany. każde pokolenie swój duchowy char. zawdzięcza działaniu dwojakich czynników:
1. zbiór kulturowych i duchowych form istniejących w czasie, kiedy pokolenie zaczyna się formować
2. społeczne, polityczne i inne warunki otaczającego świata oddziałującego na pokolenie wtedy, gdy pierwsze z wymienionych form zostaną przyswojone
EDUKACJA : Ogół czynności drugiego człowieka i jego własnej aktywności w osiąganiu pełnych i swoistych dlań możliwości, to też ogół wpływów i funkcji ustanawiających i regulujących osobowości człowieka i jego zachowań.
KULTURA : czyli cywilizacja w szerokim etnograficznym sensie, jest złożoną całością, która obejmuje wiedzę,wierzenia,sztukę, moralność, prawo, obyczaje oraz wszelkie inne zdolności i nawyki zdobyte przez człowieka jako członka społeczeństwa.
PAIDEA : wyraz znaczący całość czynności i skutków wychowawczych. Wyraz paideia. Stworzony przez sofistów, wędrownych nauczycieli greckich na przełomie V i VI w.p.n.e. Znaczył on całość wykształcenia w gramatyce, retoryce i dialektyce. Paideia określa nie tylko formację duchową człowieka pod wpływem całokształtu kultury narodowej, ale zawiera w sobie najwyższy ideał humanistycznego kształcenia. Obecnie grecka paideia odradza się jako idea humanizmu we współczesnym wychowania,ale poza tym tworzy fonetyczny skrót w wyrazie „pedia”, który służy do określenia odrębnych dziedzin pedagogiki praktycznej, posługującej się jakimiś czynnościami lub wpływami czegoś na rozwój ludzi.
2. Wymień rodzaje wiedzy o wychowaniu-Rutkowiak.
● wiedza naukowa : wyróżnia dwa rozgałęzienia :
▪ wiedza logiczna - wykazuje prawdziwość danego zdania
▪ wiedza empiryczno-indukcyjna : język konkretny, naukowy mający na celu w jasny i wyraźny sposób opisać zjawiska pedagiczne.
● wiedza filozoficzna : ogólna, szeroka, stawiająca pytania i nie odpowiadająca na nie
Filozoficzne kategorie strukturotwórcze :
kategoria „pragmatyczność”- organizuję wiedzę o wychowaniu progresywistycznym
kategoria „praktyczność” - organizuje wiedzę o koncepcjach „nowego wychowania”
kategoria „przedmiotowość”- organizuje wiedzę o naukowo- technicznym ujmowaniu wychowania
kategoria „logiczność” - organizuje wiedzę o ujawnieniu naukowo-dedukacyjnym
kategoria „podmiotowość” - organizuje wiedzę o humanistycznym podejściem do wychowania końca XX w.
kategoria „demaskacyjność”- organizuję krytyczną wiedzę o wychowaniu
kategoria „przedzałożeniowość”- organizuje wiedzę hermeneutyczną
kategoria „uprawnioną wielość” - organizuje wiedzę postmodernistyczną
●wiedza potoczna i język potoczny : język jest emocjonalny, spontaniczny, krytykowany przez naukowców, ale nie da się bez niego tworzyć nauki.
● wiedza typu religijnego : jest zawarta w księgach religijnych, naukach Kościoła, w tekstach filozoficznych podejmujących kwestie religijno-wychowawcze, język niejednoznaczny, bogaty, oparty na założeniach niekwestionowanych, funkcjonujący dzięki ufności wyznawców
● wiedza z kręgów sztuki : ekspansja języka obrazu, dźwięku, barw, ruchu, język prosty, nieskomplikowany, przenikający do kręgów szkolnych, staje się środkiem porozumiewania w sprawach ważnych, np. akcja WOŚP
● wiedza publicystyczna zwraca uwagę na zjawiska społeczne, język potoczny wpleciony w język literacki.
3. Def.prakseologiczne
PRAKSEOLOGICZNA (działaniowa):
• wychowanie to działanie wychowawców, wpływanie na wychowanków.
• Wychowanie jest opiekuńczym, regulującym i kształtującym oddziaływaniem ludzi dojrzałych na rozwój dojrzewających, ażeby mogli mieć udział w dobrach, które są podstawą życia społecznego
• Świadome urzeczywistnienie wartości w kimś
4. mów odtwarzanie kultury Bersztaina.
- zwrócił uwagę na istotną rolę języka w przenoszeniu dziedzictwa kulturowego rodzin i
stymulowaniu - bądź hamowaniu - rozwoju intelektualnego jednostki
- ogranicza się do porównania sytuacji dzieci i rodzin pracujących fizycznie i dzieci, których
rodziny są zaliczane do klasy średniej
- rozróżniał 2 typy wypowiedzi językowych:
- język potoczny (kod ograniczony)
- język sformalizowany (kod rozbudowany)
- możliwość wypowiadania się w prostym, ograniczonym kodzie językowym i w kodzie
rozbudowanym:
To, ze ktoś posługuje się kodem ogr. lub rozbud., zależy od środowiska wychowania.
- kod ograniczony: stanowi najprostszą formę komunikacji.-wypowiedzi mają niski
stopień ogólności tego typu język jest łatwo zrozumiały w określonym środowisku , traci jednak_
wartości komunikacyjnych w szerszej społeczności, gdzie przestają funkcjonować
więzi solidarności grupowej i konwencje jednej tylko wspólnoty kulturowej; w słabym stopniu
pobudza psychikę; nadawca informacji często posługuje się nakazem
- kod rozbudowany: stosowanie rozwiniętych zdań; taki język dobrze wyraża myślenie
abstrakcyjne; dopuszcza istnienie alternatyw
- szkoła w całym toku kształcenia przywiązuje dużą wagę do jakości wypowiedzi. Zdecydowanie
lepiej funkcjonują w niej uczniowie wypowiadający siię w kodzie rozbudowanym. Rodziny
robotnicze przyzwyczajają dzieci wypowiadania się w kodzie najprostszym. Rodziny klas średnich
mówią na co dzień w kodzie rozbudowanym. Takim dzieciom nie sprawia trudności wypowiadanie
się w szkole. Natomiast dzieci robotnicze częściej napotykają kłopoty w nauce.
Szkoła powinna rozwijać kod ograniczony, ale tak nie jest - dochodzi do selekcji.
5.Współczesna pedagogika-3rodzaje wychowania.
6. Nowak-strategie wychowania do wartości.
Dziecko uporządkowuje własne wartości i zaczyna osiągać dojrzałość aksjologiczną, która obejmuje: potrzebę aksjologiczną (tworzenie wartości, kontakt z wartościami, układanie życia według tych wartości), wrażliwość aksjologiczną (rozpoznawanie wartości), postawę aksjologiczną (sposób adekwatnego odpowiadania na wartości)
7. Kulturowe ujęcie wychowania-Nowak
kulturowe ujęcie wychowania- przygotowanie jednostki do życia w kulturze
8.Cechy zjawisk kulturowych-Nowak
KULTURA MA WYMIAR CZASOWY- charakteryzuje się rozciagłoscią w czasie
KULTURA MA WYMIAR PRZESTRZENNY- rozciagłość w przestrzeni
KULTURA JEST SYSTEMEM- złożona z elementów trzących całosć
KULTURA JEST PRAWIDŁOWA- trwa i zmienia się według pewnych praw i regularności
KULTURA JEST APARATEM ADAPTACYJNYM CZŁOWIKA- poszczególne kultury stanowią sposów adaptacji określonych grup ludzkich do konkretnego środowiska natulnego. To pośrednik między człowiekiem a środowiskiem przyrodniczym
9. Pojęcie indoktrynacji i jej związek z wychowaniem
indoktrynacji jako cecha konstytutywna wychowania rozumianego w szerszym zakresie,sprowadza się do systematycznego i zorganizowanego wpływu na przekonania i poglądy,czyli urabiania świadomości jednostek i grup, których źródłem są idee formułowane przez określoną doktrynę reprezentowaną przez takie instytucje społeczne jak : rodzina,naród,państwo,kościół,partia.
GRUPA II
1. Pojęcia : formacja,pedagogia,socjalizacja,wychowanie.
FORMACJA- obejmuje łącznie wychowanie, kształcenie i nauczanie mówiąc o formacji intelektualnej, duchowej, liturgicznej, dyscyplinarnej, jak to czynią dokumenty soborowe.
PEDAGOGIA- to sztuka wychowania, jest umiejętnością praktyczną, to twórcze działanie na dzieci i młodzież, płynący z talentu wychowawcy. To również wzór postępowania, który jest zależny od nabytej wprawy i rutyny.
SOCJALIZACJA- przygotowanie jednostki i wprowadzenie do życia w społeczeństwie.
WYCHOWANIE- świadome i celowe działanie pedagogiczne dążące do osiągnięcia stałych skutków w osobowości wychowanka
2. EWOLUCYJNA DEFINICJA WYCHOWANIA:
rozwój zachodzi w momencie, kiedy jednostka jest swobodna i indywidualna
3. socjologiczne ujęcie wychowania:
najwyższym i głównym celem wychowania, jakiemu powinny być podporządkowane wszystkie inne środki wychowania, jest wprowadzenie i adaptacja młodego pokolenia w życie społeczne. Problematyka „socjalizacji” i jej związki z „wychowaniem':
Wychowanie jest uczeniem się wartości i norm społecznych
Wychowanie jest pomocą w przygotowaniu do podjęcia i pełnienia ról społecznych
Wychowanie jako formowanie sumienia
4. Kreowanie pedagogiki w Polsce.
1. Pedagogika socjalistyczna- czerpiąca z różnych filozofii, religii, próbowano ją zastąpić p. chrześcijańską.
2. Pedagogika czerpiąca swoje teorie z socjologii i psychologii; jest niezdolna do budowy własnych teorii
3. P. prakseologiczna (technologia pedagogiczna) - koncentruje się na najlepszych, najbardziej wydajnych sposobach realizowania celów wychowawczych.
4. P. empiryczno- analityczna- na podstawie doświadczeń wysuwa się teorie
5. P. humanistyczna- jej podstawą jest rozumienie i interpretacja, przeciwstawna do p.e. gdyż natura zjawisk pedagogicznych jest inna niż zjawisk przyrodniczych.
6. P. teoretyczna- odkrywa i systematyzuje nieograniczone czasowo i przestrzennie prawidłowości procesów wychowania, kształcenia i samokształcenia człowieka.
Istnieje wiele różnych sposobów uprawiania pedagogiki w Polsce, każdy z nich ma bardziej lub mniej korzystne znaczenie dla teorii i praktyki pedagogicznej. Różnorodność sposobów kreowania pedagogiki pociąga za sobą określone konsekwencje metodologiczne np. występowanie pluralizmu metodologicznego.
5. Wielość języków pedagogiki.
Pedagogika socjalistyczna- funkcjonuje ortodoksja, model teleologiczno- instrumentalny, język jest językiem powinności służący do wyrażania Konstancji jakie powinien być wychowanek i jak wychowawca powinien go takim uczynić.
Pedagogika sprzeciwu- funkcjonuje heterodoksja, pedagodzy pedagodzy marginesu, służyła uprawianiu pedagogiki krytycznej, ukierunkowana na obszarach problematyki teoretycznej jak i życie społeczne
6.Koncepcja aksjologiczna Cichonia.
Wg Cichonia wychowanie jest procesem realizowanie określonych wartości. W wychowaniu wartości moralne przejawią się zarówno w treściach, metodach i celach. W treściach obecność wartości jest konieczne, widoczne są tu najwyraźniej. Metody nie zawsze są wartościowe - mogą być dobre lub złe pod wzgl.wychowania (moralnym). Cele wartości mogą się pojawiać w sposób bezpośredni, jest wtedy gdy celem wychowania jest urzeczywistnienie jakiejś wartości lub grupy wartości albo w sposób pośredni.
1. w stopniu ogólnym pojawiają się w przekazywanej o nich wiedzy teoretycznej.
2. mniejszym stopniem ogólności mieszczą się w treści przyjmowanych ideałów wychowania.
3. sposób bezpośredni: zarówno wychowanek jak i wychowawca doświadcza ich poprzez kontakt z konkretnym światem wartości. Właściwa dla teorii wychowania byłaby tu taka koncepcja wartości, która uznawałaby ich jakościowe zróżnicowanie i swoistą obiektywność, a także przyjmowała ich możliwość poznawczego ujęcia płynącego z różnorodnych źródeł.
Jest to koncepcja relatywistyczna,czyli nie zamyka się tylko na jeden system wartości.
7. Dlaczego pedagogika jest nauką
PEDAGOGIKA JEST NAUKĄ:
pedagogika jest traktowana jako dyscyplina naukowa, mającą własny przedmiot i własne metody badania, tak samo jak inne tematyczne nauki.Skupia ludzi zawodowo wykonujących w jej obszarze działania naukowe i mieści się w akademicko- uniwersyteckiej strukturze, typowej dla współczesnej organizacji nauki.
Jest nauką, bo:
- ma ściśle określone pole badań
- zaangażowana jest w problematykę odnoszącą się do człowieka
- współpracuje z innymi naukami, np. biologia, psychologia, filozofia, teologia.
8. PLURALIZM LOGOSU EDUKACYJNEGO
- logos podzielany i replikowany
- logos rozwijający się i rozwijany
2 modalności pedagogiki:
- pedagogika jako pedagogika, tj. logos rozwijany i podzielany z użyciem kodów kultury materialnej i społecznej
- pedagogika jako ogół form świadomości edukacyjnej, tj. jako logos rozwijany i podzielany w użyciem kodów kultury symbolicznej.
9. Akomodacja i jej związek z wychowaniem.
Akomodacja odzwierciedla się w przystosowaniu jednostek (bądź grup) do zastanych warunków i wymagań społecznych. Jej istotą jest akceptowanie i zarazem „otwieranie się” na rzeczywistość, w której funkcjonują.
Wychowawcze działania społeczne przyczyniają się więc w tym wypadku do przyjęcia przez jednostkę za właśnie : rodziny,najbliższego środowiska społecznego(osiedle,miasto), zakładu pracy, środowiska zawodowego itp.,które stanowią źródło informacji o wartościach i celach życiowych.