Błąd - wyłącza winę, rozbieżność między wyobrażeniem sprawcy a rzeczywistością art. 10
znamię czynu zabronionego
co do bezprawności czynu (kontarypu)
konstrukcja błędu co do prawa
ad a. -znamię czynu zabronionego: dotyczy okoliczności składających sie na stronę przedmiotową (zachowanie sprawcy, skutek oraz naruszenie reguł ostrożności)
Konsekwencje : jeżeli jest usprawiedliwiony błąd to sprawca nie ponosi odpowiedzialności za przestępstwo umyślne, a jeżeli czyn ma odmianę umyślną to ponosi odpowiedzialność.
Paserstwo akcyzowe czy celne, przemyt przewidują typy umyślne i nieumyślne.
Jeżeli jest bład nieusprawiedliwiony to osoba ponosi odpowiedzialność za przestępstwo umyślne, ale sad może łagodzić karę lub odstąpić od niego.
ad b. co do bezprawności czynu (kontarypu) nie ma zastosowania w prawie karno-skarbowym,. Nie ma kontratypu. Jedyna okolicznością, która mogłaby być zastosowana to eksperyment ekonomiczny art. 20 kks. Powinien on zmierzać w celu poznawczym, powinien być przeprowadzony z wiedzą i sztuką w chwili przeprowadzenia. Musi wskazywać cel do którego zmierza. Musi być zgoda uczestników.
ad c. konstrukcja błędu co do prawa : sprawca nie popełnia przestępstwa skarbowego jeżeli dopuści się tego czynu w usprawiedliwionej nieświadomości karalności np wwóz dewiz do kraju 10 tys Euro.
Niepoczytalność osoby: choroba, upośledzenie umysłowe lub innego zaburzenia czynności psychicznej, nie popełnia przestępstwa osoba która pozostaje w pełnej niepoczytalności.
-pełna nie można orzec kary ani środka karnego, orzeczenie środków zabezpieczających,
-ograniczona (przestępstwo) górna wysokość kary nie może przekraczać 2/3 za dany czyn, sąd może orzec nadzwyczajne złagodzenie kary. Zamiast kary zastosować środek karny przepadek przedmiotów, ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotu, orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospod., wykonywania zawodu bądź sprawowania stanowiska, podanie wyroku do publicznej wiadomości. Sąd może odstąpić od wymierzenia środka karnego wymienionego powyżej. Musi natomiast orzec przepadek przedmiotów których posiadanie, przewóz, przesyłanie jest zabronione.
- ograniczona (wykroczenie) : sąd może odstąpić od grzywny, zastosować środek karny np ściągniecie równowartości, odstąpić od środka karnego , musi orzec przepadek przedmiotów jak w art. 29 p4.
Jeżeli sprawca jest pijany, odurzony to nie jest niepoczytalny, chyba że zostanie wprowadzony w taki stan nieświadomie.
Formy art. 9 poza podżeganiem i pomocnictwem art. 20, 18 p 2i 3 :
sprawstwo -sam dopuszcza się czynu,
współsprawstwo (wspólnie i w porozumieniu), każdy współsprawca może zrealizować część czynu zabronionego, musi być istotna, , musi obejmować zamiar czynu zabronionego czynu współsprawcy,
sprawstwo polecające, konfiguracja dwóch osób, osoby te są powiązane stosunkiem zależności, który może mieć charakter prawny lub faktyczny,
sprawstwo kierownicze , kierowane przez jedną osobę np w grupie przestępczej, sprawca kierowniczy ma możliwość panowania nad wykonaniem czynu, może przerwać i nie dopuścić do istnienia skutku. sprawca kierowniczy może być współsprawcą.
podżeganie, nakłanianie do czynu zabronionego, wzbudzanie zamiaru, podżegacz zawsze działa w zamiarze bezpośrednim, podżeganie może być realizowane tylko przez działanie,
pomocnictwo: może przybrać formę rzeczową i intelektualną, można używać , udzielać środków do przestępstwa lub udzielić informacji., różni się od podżegania stroną podmiotową.
Prowokator namawia do popełnienia czynu , jednak czyni to w celu skierowania przeciwko tej osobie postępowania karnego, nie może skorzystać z nadzwyczajnego złagodzenia kary i instytucji czynnego żalu.
Formy stadialne:
Przechód przestępczy: zamiar to przechód wew, formy stadialne uzewnętrznione: przygotowanie, usiłowanie, dokonanie,
Przygotowanie: zbieranie rzeczy, przedmiotów, zbieranie informacji, wchodzenie w porozumienia, stworzenie warunków zmierzających do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania. Nie jest przygotowanie karalne,, wyjątek art. 67 p 2 przysposobienie lub uzyskiwanie środków służących do przestępstwa znaków akcyzy podrobienia upoważnienia do odbioru banderol akcyzowych.
Usiłowanie: karane zawsze na gruncie kk, na gruncie kks nie zawsze, : zamiar czynu zabronionego, zachowanie zmierzające do czynu zabronionego, brak dokonania czynu zabronionego, brak zaistnienia skutku w przypadku przestępstwa materialnego bądź nie wypełnienia wszystkich znamion czynu materialnego. Jeżeli czyn jest zabroniony karą co najmniej roku pozbawienia wolności to usiłowanie jest karalne zawsze. Jeżeli jest zagrożony karą do roku lub łagodniejszą to karane tylko wtedy gdy ustawa tak stanowi art. 69, art. 70p3. Jeżeli usiłowanie jest karalne art. 21 p1 Sąd moze wymierzyć karę 2/3 górnej granicy zagrożenia. Odstąpienie od usiłowania jego czyn podlega karze, czynny żal. Usiłowanie nie jest karalne w przypadku wykroczeń kks.
Dokonanie: sprawca zrealizował wszystkie znamiona czynu zabronionego, skutek w przypadku przestępstwa formalnego nie dokonał się.
Zaniechanie ukarania sprawcy:
I. .czynny żal art 16
II. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
III. Odstąpienie od wymierzenia kary
I czynny żal :
dobrowolne zaniechanie przez sprawcę realizacji znamion czynu zabronionego (zaniechał zrealizowania skutku lub podjął działania do zaniechania)
Muszą zaistnieć :
dobrowolność -samodzielne podjęcie decyzji o dalszej realizacji znamion czynu zabronionego. Źródłem dobrowolności są elementy wew tj. strach, obawa przed karą i zew tj przekonanie sprawcy o bezsensowności, o ujęciu, o odpowiedzialności karnej; brak narzędzi, środków do zrealizowania czynu zabronionego. Sprawca musi podjąć decyzję samodzielnie, dobrowolnie.
Przesłanki negatywne i pozytywne czynnego żalu:
POZYTYWNE: łączą się zachowaniem sprawcy, dokonaniem czynności,
musi nastąpić sytuacja, że sprawca sam się zgłasza,
muszą być wyjawione wszystkie okoliczności czynu np wymienienie wszystkich osób współdziałających, szersze określenie obejmuje sprawcę namawiającego podżegacza i pomocnika.
sprawca powinien dokonać samodenuncjacji w czasie gdy organ nie miał ifn o czynie zabronionym art. 16 par 5p2.
uregulowanie czynności publ-prawnej w terminie wskazanym przez organ.
wobec osoby która dokonała samodenuncjacji może zostać orzeczony przepadek przedmiotów , gdy nie może nastąpić uiszczenie kwoty o wysokości wartości przedmiotu WYJĄTEK: art. 29 p4 przechowanie, przewożenie przedmiotów zakazane przez prawo.
Samodenuncjacja formy: ustanie do protokołu, na piśmie nie może być anonim,
Nie może nastąpić gdy organ ma już informacje.
NEGATYWNE: podmiotowe wyłączają grupy osób z możliwości skorzystania z instytucji czynnego żalu.
osoba, która kierowała popełnieniem czynu zabronionego (sprawca kierowniczy)
sprawca który wykorzystał istnienie uzależnienia innej osoby od siebie (sprawca polecający)
osoba która zorganizowała grupę lub związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego , albo taką grupą kierował. WYJĄTEK: instytucja czynnego żalu może być stosowana jeżeli osoba ujawni czyn z innymi członkami grupy.
Prowokator osoba która namawia inną do popełnienia przestępstwa , wykroczenia skarbowego.
Sprawca nie podlega karze jeżeli:
-postępowanie nie zostało wszczęte, a zaistniały przesłanki pozytywne, to następuje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania,
- postępowanie zostało umorzone.
II. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności art. 17, 18
sprawca ponosi odpowiedzialność, kara jest orzekana, zgodę na poddanie się odpowiedzialności wyraża sąd 142, 147.
POZYTYWNE:
stosuje się do sprawców czynów zagrożonych karą grzywny (wykroczeń, przestępstw skarbowych,)
Wina sprawcy i okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości
sprawca musi uiścić należność publ - prawną.
musi sprawca uiścić najniższą grzywnę jaką jest zagrożony dany czyn zabroniony od 10 do 720 stawek, widełki od 1/30 najniższego wynagrodzenia. 1/30 razy 890=29 do 400 krotności 1/30 najniższego wynagrodzenia ok 12 tys zl. art 48 p1, 17,18
wyrażenie zgody na przepadek przedmiotów ewentualnie uiszczenie kwoty w przypadku przedmiotów
uiszczenie zryczałtowanych kosztów postęp. - 1/30 najniższego wynagrodzenia.
NEGATYWNE :
1. zagrożenie kara pozbawienia lub ograniczenia wolności
2. jeżeli zachodzą okoliczności do obostrzenia odpowiedzialności art. 30 p2- to sprawca czynu zagrożonego grzywną nie może skorzystać z tej instytucji.
Organ finansowy musi złożyć wniosek o poddanie się odpowiedzialności. Po cofnięciu ponowne złożenie nie jest dopuszczalne. Sąd oceni wniosek z punktu widzenia strony formalnej i merytorycznej. Jeżeli osoba zostaje skazana , grzywna wcześniej uiszczona liczy się na poczet kary.
III. odstąpienie od wymierzenia kary
art. 16 p1 i p 1i2, 19par1 p 1 i p 2 , wyjątek art14 kk, odstąpienie od usiłowania nieudolnego, art. 22 pa 2 kk w zw. z art. 20 p 2 kks odpowiedzialność podżegacza i pomocnika gdy czynu nie usiłowano dokonać. art. 10 par5kks błąd co do bezprawności czynu,
art. 11par2 ,3 kks odstąpienie przy ograniczonej poczytalności,
art. 36par1p2 nadzwyczajne złagodzenie kary ,
art.77par7p5,
art. 19 -w przypadku przestępstwa skarbowego odstąpienie może odnosić się do sprawców czynów zabronionych zagrożonych karą max 3 lat pozbawienia wolności lub łagodniejszą , sąd bada społeczną szkodliwość czynu, warunki osobiste sprawcy, życie po popełnieniu czynu zabronionego, sąd może orzec środek karny (przepadek przedmiotów, równowartości pieniężnej przepadku, podanie wyroku do publicznej wiadomości, zakaz prowadzenia działalności gosp., wykonywania określonego zawodu)
sąd może odstąpić od wymierzania środka karnego art. 29 p 4
Charakterystyka kary, środków karnych na gruncie kks
-grzywny, - ograniczenie wolności, - pozbawianie wolności,
GRZYWNY - przy przestępstwach , wysokość stawki do 130 min wynagrodzenia przy karo-skarbowych ,w systemie kwotowym od 1/10 do 200 krotności min wynagrodzenia,
OGRANICZENIE WOLNOŚCI: art 26 , orzeka w miesiącach od 1 do 12. W sytuacji wyjątkowej nadzwyczajnego zaostrzenia odpow. karnej i przy karze łącznej kara ta wynosi 18 miesięcy. Dwa sposoby:
-praca społeczna pożyteczna (od 20do40 godz. na miesiąc)
-potrącenie z wynagrodzenia (od 10 do 25 %)
Sprawca ma obowiązki:
-zakaz zmiany miejsca zamieszkania,
-inform. o przebiegu wykonywania kary ,
-wykonanie kary wskazanej przez sąd,
-potrącenie z wynagrodzenia (od 10 do 25%), osoba nie może rozwiązać stosunku pracy bez zgody sądu.
POZBAWIENIE WOLNOŚCI od 5 dni do 5 lat. przekroczenie 5 lat -nadzwyczajne zaostrzenie odpowiedzialności, max 7,5 roku, art. 38 p 2 zaostrzenie kary podwójne max 10 lat. Przy karze łącznej, zbieg przestępstw, kara pozbawienia wolności max 15 lat art. 39.
ŚRODKI KARNE art. 22 p 2
a)katalog środków karnych przy przestępstwach skarbowych
b) -//- wykroczeniach
a) dobrowolne poddanie się karze,
-przepadek przedmiotów,
-ściągnięcie równowartości przepadku przedmiotu,
-korzyści majątkowe z przestępstwa,
-Zakazy: określonej działalności gospod., wykonywanie określonego zawodu, stanowiska,
-podanie wyroku do publicznej wiadomości,
-pozbawienie praw publicznych,
-instytucje probacyjne: warunkowe umorzenie, zawieszenie, zwolnienie w zakresie wykonywania kary.
b) przy wykroczeniach :
-dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,
-przepadek przedmiotów,
-ściągniecie równowartości przepadku przedmiotu,
środki zabezpieczające:
- do sprawców czynów przestępstwa skarbowego: przepadek przedmiotów, zakazy ,
- przy wykroczeniach: przepadek przedmiotów art 29: pochodzą z przestępstwa, czynu zabronionego, opakowanie połączone z przedmiotem który podlega przepadkowi , przedmioty których posiadanie , przewóz itp jest zabronione.
ZAKAZY
-od roku do 5 lat,
-zachodzi obostrzenie odp. karnej art. 38 p 1 i 2
-art 34 p2 katalog przestępstw skarbowych wobec których sąd może wprowadzić zakaz,
Pomiędzy czynem a wykonaniem zakazu zachodzi więź. Przestępca (sprawca) może wykonać zawód , działalność gos. wykorzystać go ponownie do popełnienia czynu zabronionego. . Można uznać go za wykonany po upływie połowy okresu, nie wcześniej niż przed końcem roku - upływu.
Pozbawienie praw publicznych:
od roku do 5 lat, art. 38 p 1 i2:
-skazanie sprawcy na karę pozbawienia wolności przekraczające 3 lata ,
-utrata biernego i czynnego prawa wyborczego,
- zakaz pełnienia funkcji publicznych i sam teryt.
-utrata odznaczeń i tytułów oraz utrata w czasie odbywania wyroku
Zaostrzenie i złagodzenie kar
ZŁAGODZENIE art 36
-dla sprawcy poczytalnego w stopniu ograniczonym
- w przypadku błędu wyłączającego bezprawność lub winę,
- dla osoby która ujawniła organom ścigania istotne okoliczności popełniania przestępstwa,
-płatnik i inkasent , dokonanie pobory i nie uiszczenie wpłaty art. 77 p4
orzeczenie kary niższej rodzajowo (ograniczenia wolności przy czynie pozbawienia wolności)
-odstąpienie od wymierzenia kary, orzeczenie środka karnego (przepadek przedmiotów, ściągniecie równowartości, pieniężnej przepadku przedmiotu, zakazy, podanie do publicznej wiadomości).
-odstąpienie od środka karnego jeżeli jest to obowiązkowe: jeżeli sprawca czynem uszczuplił należność publiczno - prawną a przed wyrokiem uiścił należność to sąd może wymierzyć karę do połowy górnej granicy grzywny).
ZAOSTRZENIE art. 37 i 38
sąd może ale nie musi art 37
-dopuszczenie się przestępstwa skarbowego umyślnego
- uszczuplenie należności publ -prawnej o dużej wartości
- uczynienie przez sprawcę z działalności przestępczej stałego dochodu
-recydywa skarbowa - popełnienie w ciągu 5lat od skazania za przestępstwo umyślne i wykonanie 6 miesięcy pozbawienia wolności, 6 miesięcy ograniczenia wolności albo uiszczenie 120 stawek dziennych grzywny, przestępstwa tego samego rodzaju).
-popełnienie przestępstwa skarbowego w grupie.
-użycie przemocy lub groźby natychmiastowej użycia przemocy,
-wykorzystanie stosunku zależności lub krytycznego położenia innej osoby, doprowadzenie jej do popełnienia czynu zabronionego.
-surowsze wymierzenie kary
-grzywna do 360 stawek -to sąd zaostrzając karę może orzec karę pozbawienia wolności do 6 miesięcy lub ograniczenia wolności.
-grzywna ponad 360 stawek -zaostrzenie do 1 roku pozbawienia wolności.
-pozbawienie wolności -zaostrzenie polega na wymierzeniu kary powyżej dolnej granicy, do górnej granicy zwiększonego o połowę np 3 lata-4,5 roku) np 5-7,5 roku,
art. 38 p.2 zaostrzenie podwójne , do górnej granicy zwiększonej podwójnie, (czy powoduje skutek uszczuplenia przekraczającego 1000 krotność min wynagrodzenia , uchylenie się od obowiązku podatkowego, oszustwo, przemyt, przestępstwa akcyzowe.
Sąd może orzec grzywnę do górnej granicy zwiększonej o połowę do 1080 stawek.
Kumulatywna kwalifikacja prawna art 7
Sprawca jednym czynem narusza dyspozycję co najmniej dwóch przepisów ustawy. Sąd skazuje za wszystkie zbiegające się przepisy. Środek karny z różnych przepisów.
czyn ciągły - sprawca z góry powziął zamiar , realizuje go na raty, robi to w krótkich odstępach, w sposób podobny,
ciąg przestępstw - co najmniej dwa przestępstwa w krótkich odstępach czasu, dotyczą tego samego przepisu.
Instytucja probacyjna :
Warunkowe umorzenie kary art 20 p2kk
-ma zastosowanie wobec sprawców czynów zabronionych których wina i społeczna szkodliwość czynu są nieznaczne.
-okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości
-sprawca nie był skazany za przestępstwo umyślne
-właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed i po popełnieniu czynu sprawią, ze sprawca nie popełni czynu w przyszłości (pozytywna prognoza kryminologiczna)
Postępowanie warunkowo umorzone: nie może być stosowana wobec niektórych sprawców (art. 38par 2, 37par1, p1-3,, 5-7)podwyższenie odpowiedzialności. Jest orzekane na okres próby od pół roku po.
Obligatoryjne podjecie umorzonego postępowania : sprawca dopuścił się umyślnego przestępstwa, co stało się przyczyną warunkowego umorzenia postęp.
Sąd może podjąć warunkowo umorzone postępowania:
-dopuszczenie sie innego przestępstwa niż te które było przedmiotem postępowania.
- w inny sposób naruszył porządek prawny np wykroczenie skarbowe
-nie uiścił wysokości publiczno-prawnej należności..
Jeżeli wniosek o warunkowe umorzenie przekształcono w akt oskarżenia - sprawca nie może liczyć na łagodne traktowanie.
Warunkowe zawieszenie wykonania kary art. 69,72:
-postępowanie zakończone,
- poniesiona kara,
-wymierzona kara
2 lata pozbawienia wolności wymierzone wobec sprawcy.
Musi zachodzić pozytywna prognoza kryminologiczna :
-staranie sie naprawienia szkody,
życie przed i po,
Długość okresu próby od rodzaju kary (od2 do5 lat)
-od 1-3 lat ograniczenie wolności i grzywna
-od 3-5 lat - stały dochód z przestępstwa trwałego - nie stosujemy zawieszenia kary tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Dozór kuratora w okresie próbnym (obowiązkowy):
-informowanie kuratora lub sądu
- uiszczenie należności publiczno- prawnej, jeżeli czynem uszczupli należność publ -prawną
Zawieszenie kary obligatoryjne: - sprawca w okresie próby dopuścił się przestępstwa podobnego.
Fakultatywne zawieszenie kary: - sprawca dopuścił się innego umyślnego czynu, - w inny sposób naruszył porządek prawny, - nie uiścił należności publ- prawnej.
Po upływie okresu próby i po 6 miesiącach nie może nastąpić zarządzenie wykonania kary. Zatarcie skazania z mocy prawa.
warunkowe przedterminowe zwolnienie art 20 p2 kks, art 42 kks,
-tylko kara pozbawienia wolności
-pozytywna prognoza kryminologiczna - pełni rolę przesłanki materialnej i formalnej art 78 kk, sprawca musi odbyć pół kary minimum 6 miesięcy,
-42 p1 recydywa skarbowa (2/3 kary , min 6 miesięcy)
- 42 p2 stałe źródło dochodu lub działały w grupie przestępczej (3/4 kary, nie mniej niż rok ).
Okres próby do odbycia kary od 2 do 5 lat. :
Jeżeli sprawa w okresie próby dopuścił się przestępstwa za które został skazany , dochodzi do umieszczenia w zakładzie karnym obligatoryjnie.
Jeżeli dopuścił się innego przestępstwa niż te za które został skazany , może ale nie musi sąd umieścić go w zakładzie karnym -fakultatywne.
np art 54 uchylanie się od obowiązku podatkowego
-podmiot przestępstwa - osoba ma obowiązek podatkowy,
-przedmiot ochrony - obowiązek podatkowy , uiszczenie należności publ - prawnej,
-strona podmiotowa - działanie sprawcy umyślne i nie umyślne, zamiar bezpośredni i ewentualny.
-strona przedmiotowa - popełnione z zaniechania, narażenie na uszczuplenie, przestępstwo materialne.