Doktryny - skrypt ściaga2, DOKTRYNY POLITYCZNO-PRAWNE


STAROŻYTNOŚĆ

PLATON - rządy filozofów - albo rządy obejmą filozof., albo władcy zaczną filozofować; idealizm obiektywny - dwa światy: idei (idee dobra piękna sprawiedliwości i prawdy) dostrzegalny tylko dla mędrców-jego odbicie dostrzegalne dla zwykłych ludzi; państwo stworzył człowiek; hierarchia ustrojów: timokracja - oligarchia - demokracja - tyrania; idealna polis - 3 klasy społ.: mędrcy - wojownicy -lud (prostacy)-na wzór duszy człowieka, odlanej z różnych kruszców; antyindywidualistyczna koncepcja - państwo ponad jednostką, jedn. to tylko część całości; hierarchia wg wiedzy; utopijny komunizm grupy rządzącej;

ARYSTOTELES - badanie poprzez empiryzm; państwo-połączenie mniejszych wspólnot rodzinnych, wiejskich; cechuje się samowystarczalnością; cel - zapewnienie rozwoju material. i duchow. potrzeb człowieka; typologia ustrojów - dobre i złe wg kryterium majątkowego grupy rządzącej; podział społ na znakomitych i lud: znakomici to najbogatsi; lud to biedni; stan pośredni - najbardziej ceniony przez A.; prawo natury- połączone z zas. nierówności w świecie i z zas. równości ale + zas. proporcji - każdy ma oddawać to, co mu się należy wg hierarchii świata i społ.; natura stróżem ładu i harmonii świata; trzy prawa nat.: sprawiedliwość, własność prywatna i władza - sama nat. rozstrzyga, kto jest silniejszy;

ŚW.AUGUSTYN - „o państwie Bożym”; ludzie są źli, żądni władzy, chciwi; państwa ziemskie przemijają, jedynie państwo boże będzie wiecznie trwało-to niewidoczny kościół na czele z Chrystusem, na ziemi mieszkańcy tego państwa są tylko pielgrzymami na ziemi, ojczyzną jest niebo; państwo ziemskie istnieje z woli Bożej, jest karą za grzechy, ale jego praw należy przestrzegać; ludźmi rządzą dwa prawa - lex aeterna - pr. wieczne, lex naturalis - pr. natury; ludzie mają prawo do oporu, gdy prawa ludzkie są sprzeczne z prawem boskim; ciało jest ciężarem dla duszy człowieka;

ŚREDNIOWIECZE

TOMASZ Z AKWINU-w państwie żyjemy z woli Bożej, człowiek musi żyć w społeczeństwie zorganizowanym i rządzonym; odrzucenie teorii papalizmu, że państwo z natury jest złe; prymat teologii nad innymi naukami; prymat objawienia nad empirycznym poznaniem prawd; odrzucenie boskiego pochodzenia władzy państwowej - tylko sama zasada władzy; państwo ma prowadzić do wiecznego szczęścia, warunki to utrzymanie pokoju (pax) i porządku (ordo) ; nowy podział na grupy społ.: optimates, populus honorabilis i populus villis; własność to posiadanie + użytkowanie; chrześcijanin wykorzystuje własność w godnym celu, zgodnie z pr.bozym; najlepsza forma rządu to monarchia; teoria prawa - Bóg stworzyła świat, podporządkowany lex aeterna - jego odbiciem w człowieku jest lex naturalis - daje ogólne reguły postęp. ->lex humana, pr.stanowione, nie wolno go naruszać & lex divina, to pr.kościoła z Pisma św. i nauk Kościoła;

MARSYLIUSZ Z PADWY - interesy jednostek nie mogą być sprzeczne z interesem ogółu; państwo powstało z woli ludzi, strzeże bezpieczeństwa i pokoju międzyludzkiego; podstawą państwa jest monopolityczny rząd, który dzierży w ręku wł. sądowniczą, administracyjną i kontrolującą urzędników; inicjatywa prawodawcza należy do całego ludu, lud jest prawodawcą - zasada suwerenności ludu; tezy tłumaczące suw. ludu: ludzie niechętnie słuchają praw, na które nie mieli wpływu; władca mógłby wydać prawo korzystne tylko dla niego samego, nie zaś dla ogółu; lud najlepiej zna swoje potrzeby; państwo jest wspólnotą wszystkich obywateli; pokój jest możliwy tylko w takiej sytuacji; rozdział wł.świeckiej od duchownej - ona sprawuje władzę tylko w sprawach przyszłego zbawienia; zasady kośc. obowiązują tylko tych, którzy się mu chcą poddać; K. Musi się stać instytucją w państwie i być mu podporządkowany;

MACHIAVELLI - bilans zła i dobra jest zawsze stały- tak samo państwa- jedne upadają, drugie powstają na ich miejsce; na człowiek poddany jest wpływowi fortuny i virtu; fortuna to los, cos niezależnego od jednostki, virtu -cnoty, które pozwalają człowiekowi rozumować i przewidywać; z natury ludzie są skłonni do złego niż do dobrego; są chciwi, obłudni, zmienni...; w polityce najważniejsza jest skuteczność - cel uświęca środki - jak trzeba, wolno postępować niemoralnie, dobra i celowa polityka to taka, która nastawiona jest na osiągnięcie wyznaczonego rezultatu, a sukces usprawiedliwia wszelkie poczynania; potrzebna jest twarda władza absolutna monarchy, dyktatura; władca winien zawsze kierować się dobrem powszechnym, budzić miłość, a zarazem lęk u poddanych, oszczędność, by nie wzbudzać zawiści; najlepszy ustrój - republika, bo zapewnia trwałość ustroju i chroni wolność powszechną; gwarancją trwałości rep. miały być prawo i silna armia; jedyny ustawodawca to państwo;

GROCJUSZ-pr. nat.; związane z niezmiennymi cechami ludzkiej natury; bóg nie może go zmienić; oddzielone od treści religijnych, są dobre lub złe same przez się,a nie dlatego że je takimi Bóg ogłosił; źródłem pn jest badanie społecznej natury człowieka; bezpieczeństwo własności i handlu dla burżuazji a nie postulat władzy dla niej; Ustrój polityczny - nie ma idealnego; akceptował ideę suwerenności ludu, wybór ustroju należy do narodu; wolność ludzi i narodów może być przedmiotem obrotu; monarcha może zdobyć pełnię wł. przez podbój; lud może wystąpić przeciw wł. który łamie zastrzeżenia i warunki; podstawowe pr. natury - 1)obowiązek nienaruszania cudzej własności 2)obowiązek wynagradzania szkód 3)obow. dotrzymywania umów 4)obow. ponoszenia kary za popełnione przestepstwa; tylko w obronie pr.nat. wojna jest usprawiedliwona;

TOMASZ HOBBES - A) Stan Natury - Człowiek z nat. jest egoistą; każdy chce mieć dla siebie więcej; to popycha do konfliktów; w okresie pierwotnym: wojna wszystkich ze wszystkimi; subiektywna wolność daje każdemu pr. do każdej rzeczy; pn rozwija się, gdy ludzie zrezygnują z części swych pr. i wybiorą pokój nad wojnę; B) Umowa Społeczna - umowa każdego z każdym; z zawarciem umowy znika wolność naturalna; pojawia się życie społ., pr, wł. chroniona pr.; p. tworzy wolna decyzja ludzi; nikt nie może być zwolniony z umowy, pod pretekstem, że suweren jej nie zachował; suweren nie jest stroną umowy; C) Absolutyzm Państwa - suweren nie podlega kontroli, władzę otrzymał w darze od ludzi; pr. suwerena są niepodzielne; nie może ich delegować, ani utracić; p. zwierzchnictwo nad kościołem; s. jedyny reprezentant poddanych; wolności obywateli otrzymane i gwarantowane przez p.; tylko absol. władca może skutecznie rządzić ludzmi; mądry władca nigdy nie będzie tyranem; państwo absol. miało zapewnić ład i bezpiecz.;

JOHN LOCKE - A) Stan Natury - stan wolności i względnej pomyślności; zupełna równość; o treści pn decyduje rozum; każdy ma pr. karać naruszycieli swego pr. pod.; ludzie ustanowili rząd, gdyz sn był niepewny; B) Umowa Społeczna - Dwa akty umowy: umowa między jednostkami (powołuje społeczeństwo), umowa społ. z władzą (powołuje p.); obalenie wł. nie niszczy całego porządku społ. - bo jest starszy niż p.; Liberalne Państwo - priorytet jednostki przed p.; p. jest tworem sztucznym; wszelkie pr. nat. są zachowane, na p. przekazano tylko pr. represjonowania gwałcicieli tych pr.; Funkcje p.: tworzenie pr. poz., egzekwowanie ich, obrona na zewnątrz; własność jako podst. pr.nat. jest święta, nietykalna, oparta na pracy; C) Rząd - inne instytucje społ. nie są zależne od p., które też jest instytucją społ.; można normalnie zmienić rząd, ale może to doprowadzić do anarchii; zmiana będzie zmianą umowy społ.; D) Podział Władzy - powinny istnieć 3 wł. prawodawcza, wyk. (rządzenie, wym. sprawiedliwości) i federacyjna (pol. zagraniczna); ostatnia to prawie to samo co wyk.; nie należy łączyć wyk i ust; ust. to wł.najw.; kto na obszarze p. korzysta z jego ochrony, daje milczącą zgodę na zasady umowy społ.;

HUMANITARYZM PRAWNICZY - Oświecenie domagało się: jasnych, przejrzystych i jednolitych praw, unifikacja i kodyfikacje to zapora przeciw warcholstwu i arbitralności, zasada ze tylko ustawa może coś określić jako przestępstwo i określić sankcję - nie ma przestępstwa i kary bez ustawy, wszyscy są równi przed karnym wym.sprawiedl., zas. domniemania niewinności, zniesienie kar cielesnych;

MONTESQUIEU, (LIB. ARYST). - Duch praw - zycie społ. przenika duch praw; inny u róznych narodów - normy pr. zależą od: warunków geogr., ustroju, religii, obyczajów, liczby mieszkańców, warunków ekonom., itp.; różne przyczyny działają z różną siłą; zasady pr. muszą być zróżnicowane; B) Historycyzm, Racjonalizm - niewola (źródła w różnicy zwyczajów) - pogarda, fanatyzm religijny, despotyzm; postęp techniczny i umysłowy uzasadnia zniesienie niewolnictwa; Pr. powinny być zgodne z racjonalną oceną warunków życia społ.; wolność - „pr.czynienia wszystkiego tego, na co ustawy pozwalają” C) Polityka Pr. - ustawodawca powinien znaleźć środek między skrajnościami; nie konieczna zbyt duża liczba pr., można je wtedy obejść, nie należy stosować kar, gdy nie ma takiej konieczności; D) Teoria Ustrojów Politycznych - pr. powinny tworzyć całość z naturą rządu (określającą istotę państwa) i z zasadą (to co wprawia w ruch); 3 rodzaje rządów: republika - natura: suwerenność ludu (demokracja, zasada: cnota) lub części (arystokr. zasada: umiarkowanie), monarchia - nat.;rządy jednostki zgodne z pr., zasada: honor, despocja - nat.:rządy jednostki bez praw, zasada: strach; Rep. możliwa tylko na małym terytorium; W demokracji nie powinno być całkowitej równości praw; despocja - synonizm monarchi absolutnej; monarchia to m. konstytucyjna; E) Wolność , Praworządność - wolność polityczna tylko w rządach umiarkowanych, gdy nikt nie nadużywa wł.; jest związana z praworządnością; wolny jest kogo pr. zabezpiecza; musi istnieć system hamulców (pr. stanów, przywileje miast, przeciwwagi); F) Podział władzy - 3 wł.: prawodawcza, wyk, sądowa; gdy dwie skupiają się w jednym ręku - nie ma wolności; wyk dla króla, ust. dla ludu; izba wyższa - wybierana przez wszystkich, wyższa - arystokracja; dla każdego sędzia równy stanem; wł. się na wzajem hamują i kontrolują; G) Liberalizm arystokratyczny - teoria M. zakłada nierówność wobec pr., cenzus majątkowy, członkowie izby wyższej winni być światlejsi od ludu, monarchia niemożliwa bez szlachty;

LIBERALIZM POLITYCZNY

ADAM SMITH (liber. gosp.)- Społeczeństwo - zespół luźno powiązanych jednostek, jego analiza powinna się opierać na badaniu natury i interesów jednostek; ustrój społ. i p. rodzż się spontanicznie za przyczyną rozwoju stos. społ; gospodarką rządzą pr. ekonomiczne, obiektywne; praca źródłem bogactwa; najlepszą obroną pr. jednostki jest wolna konkurencja; interwencja p. jedyniena prośbę jednostki lub gdy zakłócenie porządku;

J.J.ROUSSEAU (radykalizm mieszcz. dem.) - A) Stan Natury - stan pokoju, szczęścia bezpowrotnie utraconego przez ludzi; bez potrzeby życia społ.; rozum i namiętność nie były jeszcze rozwinięte; człowiek ani dobry ani zły, bo brak stosunków społ.; izolacja jednostki; wojny są możliwe tylko między społeczeństwami; B) Społecz. - opatrzność sprawiła, że jednostki zaczęły się łączyć (brak żywności, wylewy rzek...); pierwszy przewrót - powstanie rodziny; C) Państwo - powstanie własności - pierwotna epoka nierówności; walka, zamęt, z inicjatywy bogatych powstała społeczność polityczną; podziały na bogatych/ biednych; potężnych/ słabych; panów/ niewolników; D) środki naprawy - usunąć żądze, ucisk, nierówność, nieszczęścia; prawowity rząd republikański - wolność w granicach pr.; E) Umowa Społ. - ideał nie fakt historyczny; potępienie szkoły pn za możliwość umowy oddającej lud lub jednostki w niewolę; treścią US jest całkowite oddanie się człowieka ze wszystkimi uprawnieniami społeczeństwu, przez wszystkich na równych warunkach; posłuch woli powszechnej; F) Suwerenność Ludu - niezbywalna, niepodzielna; realizacja polega na częstym zwoływaniu zgromadzeń lud.; wola powszechna w praktyce większość; Podstawowym uprawnieniem jest ustawodawstwo, bo każdy słucha samego siebie; też kontrola nad rządem; wł. wyk. to tylko urzędnicy; G) Ekonomika - p. wyrównuje stan posiadania, interwencjonizm państwowy; upowszechnienie wł.; ograniczenie pr. spadkowych do najbliższych krewnych; Wychowanie - gwarancja rządów woli powszechnej; patriotyzm, religia, równość praw i obowiązków obywateli;

T. NIELOGICZNEGO DZIAŁANIA. - Vilfred Pareto - człowiek postępuje tak nie inaczej, bo żywi przekonania wyrażające uczucia (popędy); rozkład popędów - podział społ. na elitę i nie elitę; jeśli elita otacza się barierami uniemożliwiającymi nie-elicie się do niej dostać, to rośnie nowa elita w klasach niższych; Obalenie starej elity przy pomocy haseł potem nie respektowanych - rządzenie po staremu; Rządy rezygnujące z polityki siły i terroru skazane są na zagładę; twierdził, iż socjologia jednoznacznie dowodzi, iż demokracja jest nonsensem. Polityka nie jest sztuką współżycia, ale sposobem narzucania swojej woli.

KIERUNEK RASOWO - ANTOPOLOGICZNY - istnieją rasy wyższe, różnice między rasowe - wrodzone, szkodliwe jet krzyżowanie się ras; Fredrich Nietzsche - życie jest celem ludzkiej egzystencji; wszelka działalność - uwarunkowana potrzebami życia; prawda - subiektywna i względna; wolność silnych, nierówność między ludźmi; przeciwstawienie się złu przez nadczłowieka; wiara w wodza; każdej dekadencji towarzyszy wzrost kulturowy;

FASZYZM
organizacje nie reprezentujące żadnej grupy, tylko powszechny interes; hierarchiczne, uznanie charyzmatycznego wodza; nacjonalizm, rasizm, darwin. społ.; ANTY: pacyfistyczny, liberalny, marksistowski, komunistyczny, demokratyczny, racjonalistyczny, indywidualistyczny; pochwała elit; wojna jedyny obiektywny sprawdzian racji; zniesienie podziałów klasowych; jedyny miernik - praca; państwo wszechobecne, totalne, wł. - uważający się za specjalnych; likwidowanie partii szkodliwych; sędzia nie rozumiejący pr. nie może pełnić swej funkcji;

TEORIA I FILOZOFIA PR. XX W

POZYTYWIZM
unikanie założeń metafizycznych; opisanie cech pr. dających się stwierdzić empirycznie; zbliżenie do nauk przyrodniczych; unikanie ocen i wartościowania; co jest prawem, a nie jakie pr. powinno być; John Austin (gb) pr. poz.- rozkaz suwerena poparty sankcją; jeśli jest zwyczaj słuchania X i X nie ma zwyczaju słuchania nikogo, to X jest suwerenem; racjonalizm ustawodawcy; opinia publiczna ogranicza ustawodawcę; (niem) gdy 3 cechy empiryczne to ppr. poz.: pr. jest tworem ludzkim; normy pochodzące od autorytetu społ., który wymusił posłuch; dlatego są inne od norm moralnych; nie ma filozofii prawa; Prawo - rozkaz poparty przymusem; jedynym źródłem pr. jest ustawa; wszystko co zostało poprawnie uchwalone jest pr.; pewność pr. Poz

NORMATYWIZM
Hans Kelsen - próba oddzielenia pr. od innych nauk; czysta nauka - przedmiotem są normy pr., system norm pr.; jest teorią pr. poz.; Jeśli w warunkach W trzeba czynić C, to związek WC ma char. normatywny; normy są normami pr. jeśli wchodzą do systemu pr. (jeśli została uchwalona na podstawie upoważnienia zawartego w normie wyższej); podstawową normą pr. międzynarodowego jest uznanie porządków pr. poszczególnych państw; KRYTYKA: jeśli norma podstawowa nie ma sankcji, to jak może obowiązywać? teza, że p. jest pr. z def podważało tezę o p. pr.;

PSYCHOLOGIZM
Leon Petrażycki - emocje prawne - związane z wyobrażeniem osoby mogącej się domagać od nas określonego postępowania; Prawo - takie przeżycia etyczne, mające char. atrybutywny; wł p. (jakakolwiek wł.) nie jest siłą, jest projekcją emocjonalną, oznacza specjalny rodzaj praw przypisanym pewnym osobom w obawie o dobro ogólne; odrzucał tezę, że źródłem pr. jest wola p., czy też przymus;

William Ockham- filozof i teolog scholastyczny, czołowy reprezentant krytycyzmu scholastycznego, powoływał się na Arystotelesa jako swojego mistrza. W swojej myśli politycznej Ockham oparł się na dwóch źródłach: filozofii awerroizmu i dosłownej interpretacji Pisma Świętego. Od awerroistów przejął przekonanie, że interes jednostki jest zawsze tożsamy z interesem wspólnoty. Analizując zaś księgi Starego i Nowego Testamentu, zarzucił papiestwu herezję. Ockham doszedł bowiem do wniosku, że władza świecka pochodzi od Boga bezpośrednio, a Kościół nie jest żadnym pośrednikiem w jej przekazywaniu. Ockham w swojej myśli zawarł nawet pewną formę koncepcji umowy społecznej. Według niego to ludzie na swój wniosek otrzymali od Boga władzę, która uległa uświęceniu. Na potrzeby

polemiki O. zajmował się naturą władzy, własności, prawa naturalnego i

stanowionego, relacjami papiestwa i władzy świeckiej, a także pochodzeniem i

naturą władzy papieskiej.

Samuel Puffendorf- wychodzil z zalozenia ze natura czl charakteryzuje się dwiema właściwościami, dążności jednostki do zycia w społeczeństwie i egoizmu jednostki, prawo do tego ze każdy ma pawo chronic majatku. Jego pierwszym ważnym punktem było to, że prawo naturalne nie wykracza poza granice tego życia i ogranicza się do regulowania zewnętrznych czynów. Pufendorf mocno broni idei prawa międzynarodowego nie ogranicza się do chrześcijaństwa, ale stanowi za więziami między wszystkimi narodami, ponieważ wszystkie narody są częścią ludzkości.

Wilhelm Humboldt- Przeciwstawiał się scjentyzmowi. Podkreślał specyfikę i metodologiczną odrębność nauk humanistycznych jako badających wytwory ducha. Za główny cel człowieka uznawał harmonijny rozwój z uwzględnieniem indywidualnych dyspozycji i uzdolnień. Powoływał się przy tym na ideały starożytnej Grecji, gdzie według niego realizowano to założenie najlepiej. Sformułował tezę o istnieniu tzw. wewnętrznej formy językowej, co czyniło z języka element aktywny. Uważał, że każdy naród, społeczność kształtuje charakterystycznie swój język, kształtując tym samym ducha narodu. Zajmował się również problemami relatywizmu językowego.

Georg Jedlinek- Przedstawiciel pozytywizmu prawniczego, zajmował się teorią państwa i prawa, podkreślając rolę gwarancji zapewniających poszanowanie prawa, z których najbardziej istotne były czynniki kulturowe. Opracował klasyczną trójelementową koncepcję państwa, definiując je jako organizację osiadłego na określonym terytorium ludu, wyposażoną w bezpośrednią władzę zwierzchnią. Definiując państwo wskazał trzy istotne elementy: władza - jako czynnik najistotniejszy, przymiot suwerenności, terytorium, na którym władza jest sprawowana oraz ludność tej władzy poddaną.

6



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Doktryny prawno-polityczne skrypt lords patch1, Doktryny polityczno-prawne, Skrypty
Doktryny - tezy opracowane, Doktryny polityczno-prawne, Skrypty
doktryny polityczne i prawne skrypt
Doktryny skrypt, Doktryny polityczno-prawne, Skrypty
Cały skrypt DPP, Prawo UŁ, rok II 2012, Doktryny polityczno-prawne
Doktryny prawno-polityczne skrypt lords, Doktryny polityczno-prawne, Skrypty
Doktryny polityczno prawne, główny skrypt,  Kilka słów o przedmiocie:
Doktryny Polityczno - Prawne, Skrypt książki Justyńskiego
SKRYPT EGZAMINACYJNY Doktryny polityczno prawne
doktryny polityczne i prawne skrypt
doktryny polityczne i prawne
narodowy socjalizm, Studia, Prawo, Doktryny polityczno-prawne
Alterglobalizm, DOKTRYNY POLITYCZNO-PRAWNE

więcej podobnych podstron