09.01.2013

Wykład 9-10

1. Egzamin zerowy:

• 30 minut - 20 pytań

• Na zaliczenie 11 pkt

• W każdym pytaniu 3 odpowiedzi

• Prawidłowa 1, 2, lub 3

Temat: Wykładania prawa finansowego.

2. Zasady interpretacji przepisów prawa:

• Zasada clara non sunt interpretanda - nie podlega interpretacji tekst prawny, który jest jasny (WYJĄTEK: ustawodawca, mimo jasnego zrozumienia danego terminum nadaje mu w prawie inne znaczenie i wyjaśnia je w ustawie Np. definicje legalne)

• Zasada omnia sunt interpretanda - wszystko podlega interpretacji

• Zasada interpretatio cessat in claris - interpretacje należy zakończyć, gdy osiągnięto, jednoznaczny rezultat.

Koncepcja klasyfikacyjna (Clara non sunt interpretanda):

• Zakłada ograniczenie aktywności interpretacyjnej do ustalenia znaczenia tekstu prawnego w oparciu o reguły wykładni językowej i na poprzestaniu na jej rezultatach w sytuacji, gdy rezultaty te są jednoznaczne

• Też w sytuacji, gdy rezultaty wykładni językowej są sprzeczne z podstawowymi wartościami systemu prawa

• Inne metody - stosowane dopiero wówczas, gdy brak jednoznacznych rezultatów wykładni językowej.

• Koncepcja derywacyjna (Interpretatio cessat in claris):

• Zakłada konieczność prowadzenia wykładni do momentu pełnej jasności do …

• Wykładnia (interpretacja) prawa finansowego to:

• Zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawa finansowego zawartych w aktach prawnych

• Proces ustalenia znaczenia norm prawa finansowego zawartych w przepisach prawa albo wynik tej czynności, który ma miejsce przede wszystkim w toku stosowania prawa.

• Czynności zmierzające do ustalenia właściwego znaczenia normy prawa finansowego:

• Ustalenie woli ustawodawczy

• Dostosowanie do stosunków społeczno-gospodarczych

• Uelastycznienie przepisów

• Zakaz stosowania wykładni niezgodnej z literą prawa conta legem

• Kryteria podziału wykładni prawa finansowego:

• Metoda interpretacji

• Zakres

• Podmiot interpretujący

• Moc wiążąca

• Rodzaje wykładni według metody interpretacji:

• Językowa (gramatyczna, słownikowa) interpretacja norm prawnych przy wykorzystaniu reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka aktu prawnego przy zastosowaniu reguł logiki formalnej i logiki prawniczej, (Np. terminom technicznym nadaje się znaczenie techniczne, a nie potoczne). Posługując się wykładnią językową należy odróżnić język prawny od języków prawniczych (język nauki prawa i praktyki prawa) oraz języka potocznego.

• SYSTEMOWA (systematyczna) - ustala się znaczenie normy prawnej ze względu na system prawa, do którego należy przepis, lub ze względu na miejsce przepisu w akcie normatywnym; przepisowi prawnemu nie należy przypisywać znaczenia, które byłoby sprzeczne z normami należącymi do danego systemu prawa.

• FUNKCJONALNA I CELOWOŚCIOWA (teleologiczna) - ustalenie znaczenia norm zgodnie z warunkami, w jakich norma ma funkcjonować oraz celem ich stanowienia.

• PORÓWNAWCZA - ustala znaczenie normy prawnej poprzez porównanie do norm istniejących w obcych systemach prawnych lub do przepisów obowiązujących wcześniej (historycznych).

• Stopień związanie wykładnią językową:

• 5 przypadków wiązanie „mocnego”:

• gdy przepis zawiera definicję

• przepis zawierający wyrażenie zdefiniowane

• przepis kompetencyjny

• groźba pogorszenia sytuacji prawnej jednostki

• przepis określający wyjątek od zasady

• Rodzaje wykładni wg zakresu interpretacji

• LITERALNA (dosłowna, adekwatna, stwierdzająca) - interpretacja pozajęzykowa potwierdza znaczenie przepisu prawnego ustalonego w drodze wykładni językowej przez wykładnie pozajęzykowe.

• ROZSZERZAJĄCA - metody pozajęzykowe interpretacji wskazują na fakt, że norma ma szersze znaczenie niż jej literalne rozumienie.

• ZWĘŻAJĄCA (ścieśniająca) - zwęża znaczenie przepisu ustalone w drodze interpretacji językowej.

• Rodzaje wykładni wg podmiotu interpretującego:

• AUTENTYCZNA - interpretacji dokonuje organ, który interpretowany przepis wydał; interpretacja wiąże wszystkich w tym samym zakresie.

• LEGALNA - interpretacji dokonuje organ, który został upoważniony na podstawie przepisów do interpretacji prawa przez ustawodawcę; interpretacja wiąże wszystkich w tym samym zakresie

• PRAKTYCZNA (sądowa, administracyjna, operatywna) - wykładnia organów stosujących prawo, których interpretacja przepisów ustalane jest w konkretnej, indywidualnej sprawie. Nie jest powszechnie obowiązująca tylko stosowana w jednym konkretnym przypadku.

• DOKTRYNALNA (naukowa) - interpretacja przepisów przez niezależne autorytety; nie ma mocy wiążącej, ale może wpływać na interpretację podejmowaną przez podmioty stosujące prawo.

• Dyrektywy wykładni językowej:

• Do tekstu przepisu niczego nie wolno dodawać ani odejmować (słów, znaków interpunkcyjnych, itp.)

• Zwrotom języka polskiego nie należy - bez wyraźnego powodu nadawać innego znaczenia niż to, które zwroty te mają na gruncie języka naturalnego.

• Jeżeli w danym akcie normatywnym język użyty jest specyficzny zwrot języka prawnego to należy go zrozumieć zgodnie ze znaczeniem nadanym mu w tym języku (definicja legalna)

• Terminy jednobrzmiące użyte w tekście aktu normatywnego należy zrozumieć jednolicie

• Terminy brzmiące odmiennie należy rozumieć nie jednolicie, lecz odmiennie

• Jeżeli dany termin należy do terminów wykorzystywanych w określonej dziedzinie wiedzy (nauki) należy przyjąć, że termin ma takie znaczenie jak w tych dziedzinach

• Przepisów prawych nie należy interpretować tak, by ich fragmenty okazały się zbędne

• Jeżeli przepis ma postać zdania opisującego jakieś zachowanie należy go interpretować jako obowiązek tego postępowania

• Dyrektywy wykładni systemowej:

• Wszystkie normy prawne powinny być interpretowane zgodnie z zasadami prawa, przede wszystkim z zasadami konstytucyjnymi

• Interpretacja prawa polskiego (wewnętrznego) powinna być zgodna z normami prawa międzynarodowego publicznego i prawa unijnego

• Nie należy interpretować przepisów w sposób prowadzący do ich sprzeczności z innymi przepisami

• Nie wolno interpretować przepisów w sposób prowadzący do luk

• Przepisy prawne należy interpretować biorąc pod uwagę ich miejsce w systematyce aktu normatywnego.

• Wnioskowanie prawnicze:

• Wnioskowanie per analogiam - przez analogię na podstawie podobieństwa z ustawy (analogia legis) lub prawa (analogia iuris):

• Analogia legis - do nieuregulowanego stanu faktycznego stosuje się normę prawną odnoszącą się do podobnego faktu prawnego na gruncie danego aktu prawnego.

• Analogia iuris - w sytuacji, kiedy istnieją luki w uregulowaniach prawnych dotyczących spraw, które nie są podobne do żadnych innych unormowanych w akcie prawnym wówczas rozstrzyga się w oparciu o normę pośrednią dedukowaną z rozumowania analogicznego na gruncie systemu prawa.

• Wnioskowanie a contrario (z przeciwieństwa)

• Jeśli pewien stan rzeczy spełnia określone przesłanki, to pociąga za sobą określone konsekwencje prawne. Przeciwnie, - jeśli dany stan nie spełnia takich przesłanek, to nie pociąga tychże konsekwencji.

• Wnioskowanie a contrario stosuje się wyłącznie w wypadku istnienia odpowiedniego przepisu prawa.

• Wnioskowanie a fortiori przybiera dwie formy wnioskowania:

• a maiori ad minus - z uzasadnienia silniejszego na słabsze. Jego podstawą jest przepis prawa o charakterze uprawniającym lub nakazującym. Jeśli ktoś jest uprawniony lub zobowiązany do czynienia „więcej” - wtedy jest uprawniony do czynienia „mniej” w tej kwestii, w której posiada większy zakres uprawnień lub zobowiązań.

• a minori ad maius - z uzasadnienia słabszego na silniejsze. Podstawą jest przepis zakazujący. Jeżeli nie wolno czynić mniej, to tym bardziej nie wolno czynić więcej.

• Prounijna wykładnia przepisów prawa finansowego:

• Zasada prowspólnotowej wykładni prawa krajowego wymaga, aby wszelkie przepisy krajowe były interpretowane z uwzględnieniem treści przepisów prawa Unii Europejskiej.

• Granicą tej wykładni prawa krajowego z prawem UE, zgodnie z orzeczeniem WSA (sygn. III SA/Wa 988/2005), jest wykładnia o skutkach conta legem.

• Interpretacja przepisów prawa podatkowego:

• Wydane przez Ministra Finansów

• Interpretacje ogólne

• Interpretacje indywidualne

• Wydawane przez samorządowe organy podatkowe pierwszej instancji w zakresie niektórych podatków i opłat lokalnych

• Interpretacja ogólna (Ordynacja podatkowa_art.14a)

• Forma wykładni przepisów prawa podatkowego dokonywana wyłącznie przez Ministra Finansów.

• Nie jest realizowana w procesie stosowania prawa podatkowego.

• Rodzaj wykładni o charakterze doktrynalnej, legalnej (przy zestawieniu z wykładnią operatywną).

• Zapewnia jednolite stosowanie prawa podatkowego przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej.

• Wydając interpretację MF uwzględnia orzecznictwo sądów oraz TK lub TS UE.

• Publikowany w Dzienniku Urzędowym MF oraz BIP bez zbędnej zwłoki.

• Przepisy wykonawcze - interpretacja ogólna

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji ogólnej oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. z 2011 roku Nr 296, poz. 1756).

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie upoważnienia do wydawania postanowień o pozostawieniu bez rozpatrzenia wniosków o wydanie interpretacji ogólnych oraz wykonywania niektórych czynności związanych ze złożonymi wnioskami (Dz.U. 2011 nr 296 poz. 1757)

• Interpretacja indywidualna (Ordynacja podatkowa_art.14b)

• Dotyczą oceny stanowiska wnioskodawcy i ewentualnego wskazania na prawidłową ocenę stanu prawnego, jeśli ocena dokonana przez wnioskodawcę zostanie uznana przez organ wydający interpretację za wadliwą.

• Forma odpłatnego uzyskania informacji i urzędowego poświadczenia, że opisany we wniosku o wydanie interpretacji stan faktyczny (rzeczywisty lub projektowany) jest w ocenie MF lub inny organ zobowiązany do wydania interpretacji zgodny z prawem obowiązującym w dniu wydania interpretacji.

• Przepisy wykonawcze - interpretacja indywidualna

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. 2007 nr 112 poz. 770).

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. 2008 nr 236 poz. 1632)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 marca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. 2011 nr 58 poz. 298)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. 2007 nr 112 poz. 771)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. 2008 nr 237 poz. 1662)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 marca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. 2011 nr 58 poz. 299)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 15)

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: Prawo finansowe (wykłady)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Dr D. Benduch	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

1

---