historia rosji


Historia Rosji

Wg podania w Powieœci minionych lat Waregowie wraz ze swym wodzem Rurykiem zostali zaproszeni w 862 przez zwaœnione północne plemiona wschodniosłowiańskie ifińskie do objęcia władzy (tzw. normańska teoria pochodzenia Rusi). Mnich Nestor, ok. 1113 zachowana w latopisach (utwór w porządku chronologicznym) póŸniejszych. Bracia Ruryka Sineus i Truwor.

Pierwszym władcą historycznym ks Ruryk z braćmi 862. Syn Oleg zdobywa Kijów 882 jednoczy Ruœ Kijowską. Księżna Olga - centralizuje państwo. Syn Olgi Œwiętosław ożeniony z s ces Biz Anną przyjął chrzest 988.

1019-1054 Jarosław Mądry umacnia Koœciół na Rusi Kijowskiej, zasada senioratu. Po Włodzimierzu Monomachu 1093-1125 rozpad jednoœci kraju.

Rosło zagrożenie księstw ruskich od strony Tatarów. 1223 Batu-chan pobił wszystkie księstwa prócz Nowogrodu Wielkiego, który płacił trybut. 1223 bitwa pod Kałką - rozgromienie sił ruskich. Ok. 1240 trwałe podporządkowanie Rusi. Mongołowie zw Tatarami.

Tatarzy nie przejęli bezpoœrednich rządów w podbitych księstwach, zadowolili się każdorazowym zatwierdzaniem kandydata do tronu książęcego we Włodzimierzu, który z kolei pełnił funkcje zwierzchnie nad resztą książąt i miał prawo zwracania się o pomoc do chana. W okresie panowania mongolskiego wodzem dużej rangi izręcznym politykiem okazał się książę nowogrodzki A. Newski. 1240 pokonał Szwedów, 1242 wojska Zakonu Inflanckiego. 1252 otrzymał od chana księstwo włodzimiersko-suzdalskie i zwierzchnictwo nad pozostałymi. Po A. Newskim walka księstw o zwierzchnictwo, zwycięstwo ks moskiewskiego, syn A. Newskiego , Daniel.

1325 metropolita przeniósł się z Włodzimierza nad KlaŸmą do Moskwy.

1325-1341 Iwan Kalita uzyskuje tytuł wielkiego księcia, kalita - sakiewka. Uznając zwierzchnictwo Złotej Ordy nad ks moskiewskim pozwala mu przejąć funkcje poborcy podatkowego stąd przydomek kalita - sakiewka.

Dymitr Doński 1359-1389, wielki książę moskiewski i włodzimierski , wnuk I. Kality.

W XV w szczególna pozycja władców Moskwy.

Wasyl II Œlepy 1425-1462, syn Wasyla I (wnuk Dońskiego)

Iwan III Srogi 1462-1505, syn Wasyla II, w ks moskiewski. Rozpoczął proces jednoczenia księstw ruskich wokół W Ks Mosk.

- Po upadku Konstantynopola (1453) kontynuował tradycje bizantyjskie, tworząc z Moskwy stolicę prawosławia, przyjmując tytuł cara (ces) i symbolikę bizantyjską (dwugłowego orła: władza œwiecka i duch). Negatyw: izolacja Rosji.

Złota Orda przestała właœciwie istnieć po atakach Tatarów krymskich.

1472 małżeństwo z Zofią bratanicą ostatniego władcy Bizancjum. 3 Rzym. Pierwszy upadł 476, drugi Bizancjum 1453, pozostała tylko Moskwa. Silna władza wielkoksiążęca. W karbach utrzymywana była arystokracja feudalna.

Bojarzy: właœciciele dóbr ziemskich na Rusi, w państwie moskiewskim tworzyli stan, który zasiadał w Dumie. Po reformie Piotra I godnoœć zlikwidowano. Potomkowie władców dzielnicowych spokrewnionych z rodem panującym. Władali wielkimi obszarami ziemi - wotczyny.

Dworiaństwo - znaczenie i przywileje uzyskane od władcy, żyli w otoczeniu cara, na dworze, otrzymywali nadziały ziemi, pomestie.

Wotczyna - własnoœć bezwarunkowa i dziedziczna

Pomiestia - nadziały ziemskie, własnoœć warunkowa i dożywotnia..

Kormlenije - system zbierania powinnoœci w naturze przez bojarów i książąt udzielnych. Prawo do pobierania opłat i podatków przez bojarów na rzecz państwa, częœć dla siebie.

Miestniczestwo - zróżnicowany system, prawo do obejmowania wysokiego urzędu z zależnoœci od znaczenia rodu.

Duma bojarska - organ doradczy Wielkiego Księcia, najbardziej wpływowi bojarzy

Prikazy - urzędy centralne - rozwinęły się w 2poł XVI w - centralizacja władzy.

Wasyl III 1505-1533,, syn Iwana III i Zofii Paleolog, ojciec Iwana IV GroŸnego.

Nawiązał stosunki dyplomatyczne z dworami europejskimi i krajami Wschodu. Poparcie częœci kleru oraz przyjęcie teorii Filoteusza z Pskowa, traktującej Moskwę jako trzeci Rzym, dodatkowo umocniły jego autorytet.

Od chwili zjednoczenia ziem mówi się o państwie rosyjskim.

Iwan IV GroŸny Pierwszy car całej Rosji w latach 1547-1584. 1530-1584, ks jako trzyletni syn Wasyla III z dyn Rurykowiczów

W wieku 3 lat regencja matki Glińska (otruta) i ks Oboleńskiego (zagłodzony), bezwzględne walki rodów Szujskich i Bielskich. W takim otoczeniu dorastał Iwan IV. Upokarzany przez bojarów. Dlatego rozprawił się z bojarami. Izolowany czytał dużo. Władzę wspomagała tzw. Rada Wybrana. Rada wybrana decydowała w okresie małoletnioœci cara, znienawidzona przez niego.

Reformy:

Barbarzyńskie okrucieństwo, ale zdolnoœci polityczne.

1564 wyjeżdża z rodziną z Moskwy (do Aleksandrowskiej Słobody blisko Moskwy):

Oprycznina - tworzy nowy dwór i wojsko, czarne wojsko, symbol miotła i psia głowa - symbol że będą gryŸć jak psy zdrajców - uposażeni w ziemię wysiedlonych bojarów, Muta Skuratow, okrutnik potem zabity na rozkaz cara Zapanował terror, mordowano bojarów, ale i chłopstwo, po egzekucji następowała konfiskata, więc zdrajcami obwoływano ludzi zamożnych. Największa rzeŸ w Nowogrodzie 1570 - wymordowano mnichów, posądzono o zdradę na rzecz Polaków, mordowano mieszkańców z rodzinami.

Wojna o Inflanty 1558-1583 (25 LAT) Wojna o dostęp do M. Bałtyckiego

Osłabione państwo przez opryczników najechał chan krymski w 1571 dotarł do Moskwy, ograbił i spalił miasto. W 1572 złagodzono opryczninę, ale terroru GroŸny nie zaprzestał do końca życia.

Z opryczniną łączy się centralizacja ale i ruina kraju oraz anarchia. Od 1581 przejœcie chłopa do innego pana było niemożliwe.

Sobór Ziemski, zgromadzenie stanowe w Rosji w XVI i XVII w., złożone z Dumy bojarskiej, dworiaństwa, dostojników duchownych i œwieckich. Początkowo posiadał jedynie kompetencje doradcze, które wzrastały w okresie osłabienia władzy carskiej. Wraz z umacnianiem się władzy absolutnej carowie dążyli do likwidacji Soboru Ziemskiego, ostatni zwołano 1683-1684.

Fiodor 1584- 1598, po Iwanie IV jego nieudolny syn

1597 - ostateczne przywiązanie chłopów do ziemi

koœciół rosyjski uniezależnił się od patriarchatu w Konstantynopolu, trzykrotnie proponowany na tron Polski

Na Fiodorze kończy się dynastia Rurykowiczów. wysuwa się członek z rady regencyjnej (pięciu) Borys Godunow z drugorzędnej rodzbojarskiej, s Godunowa była ż Fiodora Usuwa przeciwników.

1605-1613 - wielka smuta - Smuta (z ros "zamęt"), Smutnoje wriemia, w historiografii rosyjskiej okres walk wewn, wojny chłopskiej i interwencji pol-szw na początku XVII w. (1605-1613). Burzliwy okres (panowanie samozwańców Dymitra I i Dymitra II) zakończył się w 1613 wyborem na tron Michała Romanowa. W wyniku głodu i klęsk żywiołowych, zarazy i wystąpień chłopskich.

Borys Godunow (ok. 1598-1605), bojar. Za panowania cara Fiodora sprawował faktyczne rządy w Rosji. 1598, po œm Fiodora carem

Dymitr Samozwaniec I (?-1606), Grigorij Otriepjew, car moskiewski. Protegowany polsko-szlacheckich interwentów, awanturnik, podający się za syna cara Iwana IV - Dymitra. Poparty przez króla polskiego Zyg III W, polskich magnatów oraz Watykan, przekroczył granicę Rosji i zajął Moskwę. Od 1605 na tronie cara. Zginął w walce zwojskami polskimi. Teœć woj sandomierski Mniszech oraz Polacy chcieli powetować swoje straty - znienawidzeni przez lud Moskwy. Podatki na klasztory. Rządy 11 m-cy.

Wasyl Szujski - przedstawiciel bojarów na tronie carskim - morduje Dymitra i sam ogłoszony carem. 1606-1610. porzucił Godunowa na rzecz Dymitra, zawiązał przeciw niemu opozycję, uwięziony i ułaskawiony przez Dymitra, występuje przeciwko niemu. 1611 obalony przez Polaków i wywieziony do Polski.

Bołotnikow Iwan (?-1608), przywódca jednego z większych powstań chłopskich w Rosji (1606-1607). Chłop pańszczyŸniany z dużym talentem przywódczym i organizacyjnym, który przyciągnął do walki powstańczej nie tylko chłopów, ale i mieszczaństwo i drobną szlachtę. Powstanie to przekształciło się w jedną z największych wojen chłopskich na terenie Rosji, zagrażając władzy cara Wasyla IV Szujskiego. Po upadku powstania jego przywódca został oœlepiony i stracony.

Dymitr Samozwaniec II (? - 1610), po œmierci Dymitra Samozwańca I (1606) pretendent do tronu moskiewskiego, podający się za cudownie ocalałego syna Iwana IV GroŸnego. Korzystając z poparcia częœci magnatów polskich wkroczył 1607 do Rosji i oblegał Moskwę (1608). W wyniku kontrataku wojsk moskiewskich wycofał się do Kaługi (styczeń 1610). Po klęsce wojsk rosyjskich pod Kłuszynem (lipiec 1610) ponownie oblegał Moskwę. Zamordowany przez Tatarów pozostających na jego służbie.

Szujski wezwał Szwedów 15 tyœ za ustępstwa w Inflantach. Polska odebrała to jako działania przeciwko niej. Doszło do wojny pol-ros 1609-1618. Stanisław Żółkiewski rozbił wojska Szujskiego w 1610. Królewicz Władysław kandydatem do tronu - zawarto układ. Układ popsuł sam król Zygmunt III Waza, który sam chciał zagarnąć koronę i nie pozwolić synowi na przyjęcie prawosławia.

Do walki włączają się Szwedzi zajmując w 1611 Nowogród. Pospolite ruszenie w Rosji - wzywają naród do obrony prawosławia. W 1612 garnizon polski skapitulował. Kończy się utopia o opanowaniu Rosji. Wojna trwała jeszcze przez kilka lat, ale małymi siłami.

Po zdobyciu Moskwy zebrano Sobór Ziemski w celu wyboru cara. Wybór na 16 letniego syna Filareta. 1613 - powołano go na tron.

Filaret, właœciwie Fiodor N. Romanow (ok. 1550-1633), patriarcha moskiewski od 1619, ojciec Michała, pierwszego cara moskiewskiego z dynastii Romanowów. Członek możnego rodu bojarskiego, spokrewnionego z Rurykowiczami.

Popierał Dymitra Samozwańca I, który w 1605 mianował go metropolitą rostowskim. Po zamordowaniu Dymitra, w czasie tzw. " wielkiej smuty" (1606-1610), stanął na czele grupy bojarów przeciwnych W. Szujskiemu, wiążąc się z Dymitrem Samozwańcem II, a następnie z Polską. We wrzeœniu 1610, po zajęciu Moskwy przez wojska Żółkiewskiego, Filaret stanął na czele poselstwa, które przybyło do Zygmunta III pod Smoleńsk, aby ofiarować koronę moskiewską królewiczowi Władysławowi. Gdy okazało się, że Zygmunt III łamiąc układ sam pragnie zostać carem, Filaret wraz z innymi posłańcami wystąpił przeciwko niemu, za co w marcu 1611, wspólnie z całym poselstwem, osadzony został w twierdzy malborskiej.

Zwolniony po rozejmie w Dywilinie w 1619 wrócił do kraju, gdzie od 1613 na tronie zasiadał jego syn. W 1619 wyœwięcony na patriarchę moskiewskiego i odtąd aż do œmierci był faktycznym władcą państwa, realizując program odbudowy silnej władzy carskiej i potężnego koœcioła prawosławnego. Przeprowadził centralizację administracji koœcielnej, zorganizował skarbowoœć i wojsko, unikał zwoływania Soboru Ziemskiego. Popierał kupiectwo i sprowadzał zagranicznych specjalistów. Z jego inicjatywy dokonano pierwszego spisu ludnoœci w Rosji. Dbał o koœ prawosławny, mnożąc liczbę cerkwi i organizując arcybiskp Syberii (1620), gdzie rozpoczął akcję kolonizacyjną. Wrogo nastawiony do Polski, po wygaœnięciu rozejmu podjął z nią wojnę w 1632, podczas której zm.

Michał Romanow (1613-1645), car rosyjski, zał dyn Romanowów. W 1617 podpisał pokój ze Szwecją, w 1619 rozejmem w Dywilinie (Deulinie) zakończył wojnę z Polską. W latach 1632-1634 próbował odzyskać Smoleńsk.

1632 - 1634 po œm Zygmunta III wszczynają działania wojenne. Ostatnia wygrana wojna przez Polskę, która nie potrafiła utrzymać nienaturalnie zdobytych ziem na wschodzie. Wł IV W wygrywa, uznane polskie zdobycze, ale zrzeka się pretensji do tronu w Moskw.

Romanowowie, dynastia panująca w Rosji 1613-1917, druga po Rurykowiczach i zarazem ostatnia. Po wygaœnięciu dynastii Rurykowiczów wraz ze œmiercią cara Fiodora (1598) i po zakończeniu wojny polsko-rosyjskiej (1608-1612) na tron moskiewski powołano 16-letniego Michała Romanowa (panował 1613-1645) z bojarskiego rodu . Do XVIII w. dynastia carska, od 1721 cesarska (pierwszym cesarzem - imperatorem Wszechrosji - ogłosił się Piotr I). Spokrewniona póŸniej poprzez związki małżeńskie z królewskimi domami Europy, m.in. z Habsburgami i Windsorami. Ostatni z Romanowów, Mikołaj II, abdykował w 1917, a 17 VII 1918 został rozstrzelany wraz z rodziną w Jekaterynburgu.

W 1637 kozacy œmiałym wypadem zdobyli Azow - główną twierdza, którą władali Turcy, przez co zapewniali sobie panowanie w rejonie M. Czarnego. Jednak Sobór Ziemski z carem Michałem rozkazał opuœcić Azow, by nie wszczynać wojny z Turcja - 1642 opuszczają i niszczą twierdzę.

Następcą Michała Aleksy.

Aleksy Romanow (1645-1676), syn Michała Romanowa, od 1645 car rosyjski. wpływy wychowawcy Morozowa

Rządy Aleksego:

1652 - Nikon został ptr Moskwy - syn chłopa, zawrotna kariera, reformy:

Doszło do schizmy, zwolenników starego obyczaju nazywano - starowiercami. Przeœladowania przy pomocy aparatu władzy, która opowiadała się za reformą. PóŸniej pogorszyły się stosunki z carem, ptr stawiał wyżej władzę duchową nad œwiecką.

Nowy sobór 1666 rzuca klątwę na staroobrzędowców. Przeciwnikiem Aawakum. Wyjeżdża z Moskwy. Zesłany do klasztoru.

Raskolnicy = staroobrzędowcy - spalali się żywcem.

Ukraina = Kijowszczyzna - ziemia Kijowska po unii lubelskiej została włączona do Korony.

Tereny bezludne kolonizowano, po latach gdy domagano się œwiadczeń (po okresie zwolnień na woliznach) szerzyły się bunty. Problemy religijne i narodowoœciowe. Od końca XVI w pojawiają się bunty kozackie przeciwko Polsce.

Kozacy, grupa społeczna zamieszkująca Ukrainę i południowo-wschodnią Rosję. Utworzona w ciągu XV i XVI w. z różnych klas społecznych, głównie chłopów. Kozacy tworzyli swoisty wolny stan w Rzeczpospolitej i w państwie moskiewskim. Dużą ich częœć stanowili zbiegowie uchodzący w stepy na Zaporoże (stąd nazwa Kozacy zaporoscy), oraz tzw. "ludzie luŸni". Nominalnie podlegali Rzeczpospolitej, w praktyce byli całkowicie niezależni.

W obronie przed Turkami i Tatarami organizowali oddziały zbrojne (watahy), początkowo obronne, następnie także zaczepne. Ich wyprawy miały niejednokrotnie charakter łupieżczy. Przed wyprawami Kozacy organizowali specjalny obóz (kosz), na którego czele stawał ataman koszowy, sprawujący w czasie wyprawy władzę absolutną. W czasie pokoju jego władzę ograniczała tzw. czarna rada (ogólne zebranie wszystkich Kozaków) i rada pułkowników.

Od początku XVI w. władza Rzeczpospolitej i magnateria kresowa starała się zwerbować Kozaków na służbę. W wojsku polsko-litewskim po raz pierwszy wystąpili w bukowińskiej wyprawie Jana Olbrachta w 1489, głównie w charakterze zwiadowców i przewodników. Regularne oddziały kozackie pojawiły się w 1572, sformowane z polecenia Zygmunta Augusta. Oddziały tworzyli tzw. Kozacy rejestrowi, spisani imiennie, pozostający na żołdzie Rzeczpospolitej, choć formalnie podporządkowani jedynie swojemu dowódcy - starszemu rejestru. Częste zmiany rejestrów były jednym z powodów powstań kozackich.

Upadek kozaczyzny - Walki na Ukrainie, wybór I. Brzuchowieckiego na hetmana (1663) zapoczątkowały rozpad Kozaczyzny, przypieczętowany rozejmem w Andruszowie (1667), - podzielił Ukrainę między Rosję a Polskę. W następnych latach Kozaczyzna zaporoska uległa osłabieniu i rozwarstwieniu. Ostatecznie zlikwidowana przez Katarzynę II w 1775. Niezależnie od zamieszkujących Kresy Rzeczpospolitej Kozaków zaporoskich, w XVI-XVII w. istnieli w Rosji Kozacy dońscy, kubańscy, uralscy, wołżańscy, orenburscy i in. Autonomię Kozaków znacznie ograniczył car Piotr I. Za panowania jego następców Kozacy stali się częœcią siły zbrojnej Rosji (jazda), w XIX w., używaną nie tylko w wojnach, ale i do tłumienia ruchów rewolucyjnych i narodowoœciowych.

1648 - największe powstanie kozackie Chmielnickiego Bohdana przeradzając się w wojnę chłopską. Podszedł pod Lwów i Zamoœć, ale nie zdobył. Pokój z nowym królem Janem Kazimierzem - uznano chanem zaporoskim Chmielnickiego, a władza w województwie nadawana tylko szlachcie prawosławnej. Po 2 latach wznowienie walk. 1651 Polacy zajmują Kijów, już tylko ziemia kijowska otrzymała przywileje, a poprzedni właœciciele zwrot ziem, a chłopi mogli przestać marzyć o zniesieniu poddaństwa. Ukraina zaczęła ciążyć ku Rosji. Powszechne zbiegostwo chłopów i kozaków na wschodnie rubieże.

1653 - zwołano ostatni Sobór Ziemski w dziejach Rosji - zgodę na przyłączenie ziem Ukrainy Decyzja ta oznaczała wojnę z Pols

1654 - Aleksy energicznie zajął Białoruœ, Smoleńsk i Wilno. Chmielnicki od płd Lublin.

1655 - zaczyna się potop Szwedów. Jej sukcesy doprowadziły do pokoju wobec zagrożeń Rosji od Szwedów. 1656 zawarto pokój Atanazy Ordin-Naszczokin - w obietnicy wybór Aleksego na króla Polski.

1657 Po œm Chmielnickiego, nowy hetman Jan Wyhowski uznał zwierzchnoœć Polski - wywołało to nową wojnę.

1667 Zakończył ją pokój w Andruszowie:

1654 - wobec zarazy, odmowy pożyczki z Wenecji zaczęto bić monetę miedzianą - duże dochody, ale wykorzystują to oszuœci - podrabiają tzw łotrowskie pieniądze. Tezauryzacja srebrnej monety. Wypłacano żołd miedzią, ale domagano się podatków w srebrze. Drożyzna powszechna.

1662 - bunt miedziany, mieszkańcy wezwali cara do położenia kresu tragicznej sytuacji - masakra ludnoœci i represje. Pieniądze miedziane jednak wycofano rok póŸniej z obiegu.

1670-1671 -największy bunt chłopstwa pod dowództwem Razina w 1670 stanął na czele zbuntowanego chłopstwa i rozpoczął wojnę przeciwko rządom moskiewskim. Największe sukcesy odniósł na Powołżu, rozsyłając odezwy i nawołując do rozprawiania się z bojarami, szlachtą i kupiectwem. Wczeœniej pustoszył tereny Persji. Zajął Asttrachań, Carycyn (Wołograd), Saratow, Samarę.

Rząd carski skierował na Powołże armię pod dowództwem księcia J.N. Bariatyńskiego, która odniosła zwycięstwo pod Symbirskiem i stłumiła bunt. Razin uciekł nad Don, ale w 1671 został wydany władzom przez starszyznę kozacką i stracony w Moskwie.

Fiodor III (1676-1682), syn Aleksego, od 1676 car moskiewski.

Ustrój - Car władcą absolutnym. Poddani z książętami sługami i niewolnikami. Większych jednostek podziału Rosja nie miała. W terenie przedstawicielami władzy byli wojewodowie rezydujący w miastach powiatowych. Zwierzchnik starostów ziemskich i burmistrzów w miastach.

Armia - Pułki strzeleckie - powołane za Iwana GroŸnego, mieszkali gł w miastach a w czasie pokoju zajmowali się handlem i rzemiosłem. Pospolite ruszenie - uchylało się od służby. W XVII w formowano pułki rajtarskie i dragońskie ze zubożałej szlachty.

Oficerów i broń sprowadzano z zagranicy.

Gospodarka - Moskwa w XVII w ok. 100 tyœ. Panował ucisk fiskalny i wyzysk gospodarczy chłopów. Rozwój kapitału handlowego sprzyjał powstawaniu manufaktur.  Do koń XVII w wpływy kulturowe polskie. Symeon Połocki.

Zofia 1682-1689 - córka Aleksego, uzurpowała regencję za braci Iwana i Piotra - faworyt Wasyl Golicyn

Piotr I - 1682-1725, ces od 1721. Uzurpacja 7 lat s Zofii, Rządził razem z Iwanem: podwójny tron, za którym mówiła co maja mówić Brutalne rządy, zamord. nawet syna Aleksego gdy wyjechał z Rosji torturowany zmarł przed egzekucją. Z czasem obwołany wielkim.

Wojna północna 1700-1721 - ciężka i wyniszczająca

Reformy Piotra I objęły nieomal wszystkie dziedziny życia, pierwszy władca na Zachodzie:

Reformy administracyjno-polityczne:

1711 Senat Rządzący - na miejsce Dumy Bojarskiej - miał wypełniać rozporządzenia cara, sprawował kontrolę nad administracją i sądem, pobór podatków, publikował dekrety carskie, od 1722 działał przy senacie prokurator generalny

Kolegia - zamiast prikazów - instytucje resortowe z prezydentem na czele, zastępcą był zwykle cudzoziemiec

1708 - podzielono Rosję na 8 guberni - okręgów administracyjnych z gubernatorem na czele - póŸniej zwiększono liczbę guberni.

Dyferencjacja - wyodrębnianie się składników jakiejœ całoœci, różnicowanie się.

Mieszkańcy miast dzielili się na 2 grupy:

regularnych - ci dzielili się na 2 gildie - tylko oni mogli brać udział w wyborach magistratu

podłych - najemni robotnicy, ludzie bez zawodu

Hierarchia urzędnicza wg tabeli rang, było ich 5:

dworska

cywilna

wojsk lądowych

wojsk morskich

przemysłowo-górnicza

System wzorowany na administracji pruskiej. Umożliwiał awans z poza szlachty. Każdy szczebel wiązał się z tytulaturom. Od 14-11 czyny niższe, od 10 wyższe. Z tabelą rang związane finanse. Najniższy czyn: rejestrator, pisarz kolegialny, najwyższy kanclerz.

Wszystkie reformy utrwalały absolutyzm monarszy, wszystkie organy i instytucje podporządkowane woli carskiej. Problemy z podporządkowaniem cerkwi, władze cerkwi były w opozycji. Po œm patr zabronił Piotr nowego wyboru i powołał tzw kolegium duch.

Wojsko - Pospolite ruszenie zrezygnowano, po buncie strzelców 1698 rozwiązano. Wprowadza regularny pobór z chłopów i mieszkańców miast wg norm liczbowych. Do korpusu oficerskiego - szlachta. Służba w armii bezterminowa. Piotr dysponował 200 tyœ armią i 100 tyœ kozaków w rezerwie. Utworzył flotę wojenną. (aby zyskać przychylnoœć cara celowo rozmawiano na dworze o tym). Dzięki reformą w armii rozwój manufaktur, hutnictwa, przemysłu. Prawo zakupu wsi, aby zdobyć ręce do pracy.

Merkantylizm w polityce gospodarczej Piotra I.

Szlachta - Tylko szlachta była warstwą uprzywilejowaną, mogła władać ziemią i poddanymi, dostęp do stanowisk. Bojarstwo przestaje istnieć jako arystokracja feudalna. Ciężar państwa spoczywał na barkach chłopów obciążonego pańszczyzną, płacącego podatki i zmuszanego do robót publicznych. Urzędnicy wymyœlali coraz to nowe podatki. Wprowadza obowiązek dla szlachty wojskowy lub cywilny. Zakaz dzielenia majątków szlacheckich, najstarszy syn, obowiązywał tylko do œm cara.

1722 spis ludnoœci - podatek pogłówne.

1703 - pierwsza gazeta Wiadomoœci.

Charakterystyka rządów:

1722 wydał dekret przysługujący imperatorowi wyznaczenie następcy. 1725 zmarł na przeziębienie nie wyznaczając następcy. Tarcia miedzy Dołgorukimi i Golicynami - obwołano Katarzynę I.

Katarzyna I, właœciwie Marta Skawrońska 1724-1727. Prawdopodobnie córka włoœcianina litewskiegoz Kurlandii. Branka po wkroczeniu Rosjan do Marienburga, podarowana ks Aleksandrowi Mienszykowowi (przyjacielowi cara, dowódca z Połtawy).

Po œm Katarzyny rządy s zab przez Piotra I Aleksego wnuk Piotr II 1727-1730, ale zm. na ospę - Koniec męskiej linii Romanowów.

Zawiązuje się tzw Najwyższa Tajna Rada

Najwyższa Tajna Rada opracowała tzw Kondycje kładące kres absolutyzmowi. Kandydat na cara musiałby je uznać, były to:

Propozycja korony dla Anny, córka Iwana V, brata Piotra I Wielkiego. Przyjmuje kondycje.

Anna 1730-1740 - c Iwana V, brata Piotra I - podarła kondycje. Po 3 dniach wydaje manifest o przejęciu władzy. NTR rozwiązana.

Przed œm 1740 Anna wyznaczyła na następcę tronu wnuka swej siostry, Iwana jako dwumiesięczne niemowlę (po roku utracił tron).

Elżbieta - córka Piotra I i Katarzyny I 1741-1762, obala nieletniego Iwana IV

Piotr III - 1762 niepopularny, nakazał wycofać wojska i przymierze z Prusami.

Katarzyna II - 1762-1796 Sophia Augusta Anhalt Zerbst, najbardziej niemoralna władczyni. K II 100% Niemką i uzurpatorką.

Sprawy z Polską

Agentem w Polsce Nikolaj Repnin ambasador w Polsce, gen wykorzystywał trudną sytuację w Polsce do utrzymania wpływów ros.

Sejm delegacyjny, sejm Repninowski, obradował 1767-1768 w Warszawie jako sejm skonfederowany. Delegację wyłonioną pod naciskiem N.W. Repnina i pod terrorem wojsk rosyjskich zmuszono do przyjęcia pełnego równouprawnienia dysydentów (różnowierców) i ustalenia praw kardynalnych, poddanych gwarancji cesarzowej Katarzyny II. Protestujących senatorów (m.in. W. Rzewuskiego. I S. Rzewuskiego, K. Sołtyka) aresztowano i wywieziono do Kaługi.

Szlachta dysydencka, innowiercza nie miała praw politycznych - pretekst Repnin to wykorzystał

Opozycja - zawiązano nową konfederację w Barze (barska) broniła wolnoœci szlacheckiej, przeciwko reformą Poniatowskiego i Familii, próba osadzenia Wettinów i wyzwolenie się spod kurateli ros. Rzewuski, Pułaski, Krasińscy. Regularna armia rozprawiła się z patriotami. Pomoc od Francji, Turcji i Austrii. Walki 4 lata. Sprowokowany także przez władze Rosji bunt chłopstwa na Ukrainie polskiej pod przywództ Gonty. Wszystko to doprowadziło do I rozbioru Polski.

Atencja - okazywanie komuœ szczególnego szacunku, respekt, względy

Luminarz - człowiek wybitny, sławny, zwł w jakiejœ dziedzinie nauki, kultury, oœwiaty; znakomitoœć.

Targowicka konfederacja, Targowica, spisek magnacki w celu obalenia reform Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja 1791. Przywódcy, magnaci kresowi Potocki, Branicki, Rzewuski, Kossakowski dążyli do utrzymania starych struktur państwowych bądŸ podziału na autonomiczne prowincje zarządzane przez magnaterię. Konfederaci zwrócili się o pomoc do Rosji, co wykorzystała Katarzyna II, wysyłając 100-tysięczną armię. W trwającej od V do VII 1792 wojnie wojsko polskie poniosło klęskę. Po wojnie targowiczanie przywracali stare porządki, przeœladowali zwolenników Konstytucji 3 Maja, wprowadzili cenzurę prasy, wydawnictw i korespondencji. Wkroczenie Prus do Wielkopolski i II rozbiór skompromitowały przywódców konfederackich i spowodowały odsunięcie ich od wpływów na sprawy państwowe. Konfederacja została rozwiązana w 1793 przez sejm rozbiorowy w Grodnie 1793.

Wojna polsko-rosyjska 1792, wojna prowadzona przez Polskę w obronie Konstytucji 3 Maja, przeciwko wojskom rosyjskim interweniującym na rzecz konfederacji targowickiej. 18 maja 1792 armia rosyjska (97 tys. żołnierzy) przekroczyła granice Rzeczypospolitej, kierując większoœć sił na Ukrainę, pozostałe na Litwę. Z liczącej 60 tys. żołnierzy armii polskiej do walki skierowano 37 tys., reszta stanowiła rezerwę bądŸ znajdowała się w  tadium formowania. Armia rosyjska, dowodzona przez M.W. Kachowskiego. Głównodowodzący armią polską król Stanisław August Poniatowski nie wierząc w możliwoœć zwycięstwa podjął rokowania z Rosją. Katarzyna II zażądała przerwania działań wojennych i przystąpienia króla do konfederacji targowickiej. Stanisław August Poniatowski podpisał akt kapitulacji (24 lipca) i akces do konfederacji (25 lipca).

Sejm skonfederowany, w dawnej Polsce sejm obradujący jako konfederacja, uchwały zapadały większoœcią głosów i nie można było zastosować zasady liberum veto. Sejmami skonfederowanymi były: sejm delegacyjny, sejmy rozbiorowe, Sejm Czteroletni.

Kardynalne prawa, podstawowe zasady ustrojowe Polski XVII i XVIII w. Do praw kardynalnych należały: wolna elekcja, liberum veto, prawo do wypowiadania posłuszeństwa królowi, szlacheckie przywileje wyłącznoœci sprawowania urzędów, posiadania ziemi i władzy nad chłopami. Kardynalne prawa jako odrębną ustawę uchwalił w 1768 tzw. sejm delegacyjny

Wojna z Turcją o dostęp do M. Czarnego. Różne wypadki. W 1768 Turcja zażądała wycofania wojsk z Polski, odmowa przyczyną wojny. Zakończona zdobyczami i dostępem do M. Czarnego przez Rosję. Zdobyła Krym i umacnia wpływy w rejonie.

Sukcesy na froncie z Turcją (Krym) sprawiły obawy państw Prus i Austrii. Fryderyk II zaproponował podział Rzeczypospolitej. Katarzyna wahała się myœląc o całej Polsce. 1772 - I rozbiór Polski.

Wojna chłopska 1773-1775 - Chłopi i robotnicy z manufaktur. Przyczyny: oburzenie z prawa zsyłania chłopów na katorgę i pozbawienie prawa do skargi, wyzysk i eksploatacja. Robotnicy żyli w opłakanych warunkach. Na czele buntującego się kozactwa - starszyzna chciała uzyskać przywileje szlacheckie i wprzęgnąć szeregowych kozaków w jarzmo poddaństwa.

Na czele buntu Pugaczow 1773 - podawał się za Piotra III. Stracony w 1775. Ostatnia wojna chłopska w Rosji. Nieludzkie represje.

Po powstaniu reformy - podział na 50 guberni.

1775 wydała ustawę - przywilej zasadniczy - największe osiągnięcie szlachty, bez względu na narodowoœć:

Potiomkin Grzegorz 1762-1791 faworyt i doradca K II, uczestnik przewrotu pałacowego 1762

Po zakończeniu wojny z Turcją (w czasie prowadzenia jej Polska mogła uchwalić konstytucję 3 maja 1791 - na Sejmie Czteroletnim) w 1793 Rosja i Prusy przeprowadziły II rozbiór Polski.

Po zdławieniu powstania koœciuszkowskiego 24III-16XI 1794 Rzeczypospolita przestała całkowicie istnieć - III rozbiór 1795.Ostatnie lata panowania K II zbiegły się z rewolucją we Fr wymierzoną w Burbonów. Niepokój. Po straceniu Ludwika XVI zrywa stosunki z Fr.

Jeżeli mówimy o absolutyzmie oœwieceniowym to od czasów K II. Absolutyzm oœw charakteryzuje się poprawą bytu ludnoœci, zniesienie feudalizmu, za K II nie było takich reform - mamy więc do czynienia z mistyfikacją oœwieceniową.

Katarzyna um 1796. Następcą syn K II i Piotra III - Paweł I.

Paweł I 1796-1801 - tron w wieku 42, żył w cieniu usunięty przez matkę z życia polit.

Aleksander I 1801-1825, od 1815 król Polski. Wychowawca Michał Murawiow, kształcił go Szwajcar Laharpe.

Reformy Michała Sperańskiego: tylko PROJEKT!

Idea wg Monteskiusza trójpodziału władzy: na władze ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą

Projekt zakładał powołanie 4 dum (właœciciele ziemscy i chłopi państwowi), władza ustawodawcza, czyli prawodawcza:

gromadzka

powiatowe, (za Piotra I były to dystrykty)

gubernialne

Duma Państwowa - parlament (działała dopiero w latach 1906-1917)

Władza  wykonawcza:

zarządy gromadzkie

naczelnicy powiatów

gubernatorzy

car - najwyższa władza wykonawcza

Sądownictwo:

sądy gromadzkie

powiatowe

gubernialne

senat

Senat powoływany przez Dumę jako organ sądowniczy - członkowie urząd dożywotnio.

Podział na 3 stany: szlachta, stan œredni i lud roboczy. Dwa pierwsze stany miały prawa polityczne, 3 cywilne.

Projekt nie naruszał samodzierżawia, ale sprzyjał aktywizacji politycznej i przyspieszał reformy państwowe. Wszystko w rękach cara.

Z projektów zrealizowano powołanie tylko Rady Państwa, jako organu doradczego mianowanego przez cara. 

1812 - wojna z Fr za nieprzestrzeganie blokady Anglii (np. Holandię za to wcielił do Fr).

1815 - traktat œwiętego przymierza w skład Prusy Austria i Rosja. Układ zapobiegający rewolucjom.

Rosja była uważana za żandarma w Europie, interwencje w sprawy Włoch i Hiszpanii. Okres panowania Aleksandra korzystny dla Rosji, także terytorialnie. Zm w XI 1825. Legenda po œm, że żyje jako mnich.

Konstanty zrzekł się tronu na rzecz brata Mikołaja w zamian za zgodę na œlub z Polką Joanną Grudzińską.

Aleksy Arakczejew, 1815-1825, główny doradca cara, minister wojny, faworyt, rządził wszechwładnie Rosją tzw „arakczejowszczyzna”, zwany czarną eminencją, w ostatnim okresie życia cara skupił pełnię władzy, nikt nie mógł się dostać do cara tylko przez niego. Uczciwy i lojalny. Bezwzględna cenzura, szkolnictwo i życie umysłowe pod nadzorem policyjnym. Zakładanie osiedli na wsiach. Osiedleńcy wojskowi na wsiach - przymusowa praca i musztra.

4 organy centralne w Rosji

1. Ministrowie - wprowadzeni 1802 jako urzędnicy. Ministerstwa dzieliły się na departamenty. Mianowani przez cara i tylko przed nim odpowiedzialni. 8 potem 11 (do 1905 nie powstała Rada Ministrów) brak premiera. Najważniejszy min spraw wew.

2. Rada Państwa - 1810 powołana w myœl projektu Sperańskiego. Radzie przewodniczył car. Liczba do 90. Skład: wszyscy ministrowie i ludzie powołani przez cara. Zadaniem opiniowanie projektów ustaw. Jej uchwały nie wiązały cara. Dzieliła się na departamenty. V departament ds. Królestwa Polskiego.

3. Senat - Senat Rządzący stworzony przez Piotra I sprawował funkcje Sądu Najwyższego, trybunał i funkcje odwoławcze. Ogłaszał ustawy. Był niejednolity, senatorowie nigdy nie zasiadali jednoczeœnie. Dzielił się na departamenty 8 i więcej. Koń XIX w skład wchodziło 5 kolegiów: 2 sądowych i 3 administracyjnych.

4. Kancelaria - utworzona przez Aleksandra I, rozbudowana przez Mikołaja I, zlikwidowana 1882 poza osobistą, miała 6 oddziałów:

Oddz. Kancelaria osobista - korespondencja cara

oddz. Kodyfikacja prawa, powstał pełaen zbiór praw

oddz. Tropienie przestępstw politycznych, działał do 1881 (potem ochrana)

oddz. Sprawy charytatywne

sprawy chłopów państwowych

 

Mikołaj I - 1825-1855

Dekabryœci: podczas walk z Napoleonem, młoda kadra oficerska zapoznana z życiem na zachodzie podczas marszu do Paryża za Napoleonem. Po powrocie chcieli zmian. Od 1821 działali zasadniczo w trzech oœrodkach:

Towarzystwo Północne w Petersburgu, N. Murawiow, S. Trubecki, program, tzw „Konstytucja”

Towarzystwo Południowe w Tulczynie (Ukraina) , Paweł Pestel, Michał Riumin, program „Ruska Prawda” - radykalne:

Stowarzyszenie Zjednoczonych Słowian w Kijowie.

Pierwszy związek w 1816 „:Związek Ocalenia”, „Stowarzyszenie Prawdziwych i Wiernych Synów Ojczyzny”.

Przedstawiciele : Nikita Murawiow, Sergiusz Murawiow Apostoł, Paweł Pestel, Sergiusz Trubecki.

Nie było jednomyœlnoœci wœród dekabrystów także w sprawie polskiej. Towarzystwo Południowe opowiadało się za przyznaniem Polsce całkowitej niepodległoœci, podczas gdy Towarzystwo Północne - za powstaniem państwa polskiego uzależnionego od Rosji.

Wystąpienie rewolucjonistów rosyjskich przyspieszyła œmierć cara Aleksandra I w grudniu 1825. W Petersburgu doszło do wymarszu jednego pułku na plac Senacki, do którego dołączyli następnie grenadierzy.

Zrewolucjonizowane wojsko, pod dowództwem M.P. Bestużewa-Riumina, nie podjęło żadnej walki, a ich bunt stłumiły wojska wierne carowi już w pierwszym dniu wystąpienia.

Podobny przebieg miała rebelia pułku czernihowskiego w Tulczynie pod dowództwem S.I. Murawjowa-Apostoła. Pułk opuœcił koszary na początku stycznia i zajął miasteczko Wasilków. Poddał się po kilku dniach. Z wyroku cara przywódcy (synowie elit, generałów senatorów) dekabrystów: P.I. Pestel, K.F. Rylejew, P.G. Kachowski, M.P. Bestużew-Riumin i S.I. Murawjow-Apostoł zostali powieszeni, a ok. 100 osób zesłano na Syberię.

Rosja zacofana do Zachodu. Praca pańszczyŸniana na roli coraz mniej wydajna. Sztucznie podtrzymywane stosunki feudalne.

Powstawanie różnych organizacji i stowarzyszeń rewolucyjnych. Duch zmian przyniesiony w czasie wizyty wojsk rosyjskich we Fr.

1840 - Interwencja polityczna Fr Anglii Austrii i Prus - zwierzchnictwo nad Turcją ze względu na stosunki handlowe, był to cios dla polityki Rosji. Anglii zależało na osłabieniu Rosji w polityce bliskowschodniej. 

1830 - powstanie Listopadowe, sejm w Warszawie zdetronizował cara i powołał Rząd Narodowy z Adamem Czartoryskim na czele. Stłumione krwawo. Represje zniesienie konstytucji z 1815, wojska i sejmu. Królestwo stało się już tylko częœcią Rosji.

Zaczęła się rusyfikacja, wprowadzenie języka do uczelni, zamiana województw na gubernie. Żadne powstanie się nie udało jeœli nie ma poparcia mocarstw, dlatego Polacy nie wygrali żadnego z powstań. 

1848 - wiosna ludów - tłumienie ruchów wolnoœciowych w Mołdawii na Węgrzech pomogli Austrii

1853-1856 wojna krymska (z Turcją). Pretekstem opieka nad Ziemią Œwiętą. W wyniku wojny Anglia i Francja wypowiedziały Rosji wojnę. Potem nawet Austria żądała wystąpienia wojsk ros z Mołdawii i Wołoszczyzny. Desant 60 tyœ wojsk na Krymie. Przewaga techniczna. Zajmują Sewastopol. W tym czasie um Mikołaj I w 1855. Władzę przejmuje syn Aleksander II.

Aleksander II 1855-1881 objął rządy w czasie panowania wojny krymskiej.

1856 zawarto pokój. Efektem wojny, że nie może pływać po M. Czarnym żadna flota wojenna. Wojna pokazała słaboœć Rosji i przestarzałe struktury. Fala wystąpień chłopskich powoduje, że car w celu odciągnięcia chłopów od walki w 1857 powołuje

Tajny Komitet do opracowania reformy chłopskiej

3 grupy projektów reformy chłopskiej:

projekt z guberni czarnoziemnych: całkowite uwolnienie chłopów bez ziemi lub z małymi nadziałami

projekt ziemi mniej urodzajnej: uposażenie w ziemię ale w drodze wykupu

stepy i tam gdzie trudno o siłę roboczą: duże nadziały ziemi i długi okres przejœciowy

Reforma nie zadowala chłopów, najkorzystniejsza w Królestwie Polskim, nie doprowadziła do wyłonienia bogatej warstwy chłopów. Szlachta nie traci. Nadziały 3-5 dziesięcin. 1 dzies=1,09 ha. wykup 6% od rocznego dochodu. Państwo wykłada 80 % spłata 49 lat.

Do 1905 lub 1917 Rosja nadal państwem feudalnym. Dokończenie za reformy agrarnej Piotra Stołypina z 1905: znosi wspólnoty gminne dając podstawy warstwy zamożnego chłopstwa stanowiącej oparcie polit. władz. Zamordowany 1907 z inspiracji Ochrany.

Reforma samorządowa zwana reformą ziemską 1 I 1864 - powstały „ziemstwa”

Reforma sądowa 1864, likwiduje sądownictwo stanowe - nie obejmuje całego imperium

Organy sądowe:

sądy pokoju

sąd powiatowy (instancja odwoławcza)

sąd okręgowy (sprawy poważniejsze)

trybunały sądowe (działały w miastach)

Senat Rządzący - najwyższa instancja sądowa

Ustawa o miastach 1870

Reforma wojskowa Dymitra Milutina 1874

Reforma oœwiatowa 1863

Ustawa o cenzurze 1865, złagodziła cenzurę stosując prewencyjną; 2 typy cenzury:

prewencyjna, przed opublikowaniem dzieła sprawdzana przez cenzora

represyjna. Cały nakład po wydrukowaniu anulowany, gł przeciw socjalistom, groziła bankructwem

Rosja po wojnie krymskiej w izolacji. Szukała sojuszników. Francja chciała osłabić Austrię. Napoleon III chciał wywołać wojnę i doprowadzić do zjednoczenia Włoch. Po zwycięstwie Fr sojusz upada. Sprawa Polska łączy w naturalny sojusz Rosję z Prusami Bism

Powstanie styczniowe w Polsce 22 I 1863 do XII 1864 Nawiązano rewolucyjny sojusz pol-ros. Sojusz między Ziemią i Wolą (ruchy rewolucyjne) oraz Centralnym Komitetem Narodowym w Polsce. Klęska powstania była ogromnym wstrząsem dla Polaków. Wœród znacznej częœci społeczeń zapanowało przeœwiadczenie o beznadziejnoœci wszelkiej walki zbrojnej. Rząd carski stopniowo likwidował resztki autonomii Królestwa Polskiego, którego nazwę zmieniono na Kraj Nadwiœlański. Prowadził rusyfikację ziem pol.

1863 - przywraca autonomię uniwersytetom.

1864 - reforma sądowa - jednolita, bez podziału na stany.

1867 - sprzedaż Alaski, ale opanował Kaukaz, Turkiestan, Bucharę.

1870 - ustawa o miastach - samorządy bez stanów, ale cenzus majątkowy.

1874 - reforma wojskowa - służba z 25 na 15 lat, a następnie do lat 6 i 7 w marynarce. Z wykształceniem krócej. 

Ruchy społeczne - Narodnicy (ideologia Aleksander Hercen) - na filozofii Hegla, głosili zmianę stosunków społecznych na wsi, budowę socjalistycznej Rosji w oparciu o lud, kierunki reformistyczne, liberalne oraz rewolucyjne ukształtowały się 2 ugrupowania:

słowianofilów - Rosja nadzieją Europy, która jest zdegenerowana - przewidziano jej upadek, zachowuje chrzeœcijaństwo, potępia Piotra I - wyrządził więcej szkody europeizując Rosję, Rosja nie zacofana, a podąża inną drogą; miała wpływ na reformę uwłaszczeniową. Kirejewski, Aksakow.

okcydentalistów - totalna krytyka Rosji, bez historii i przyszłoœci, konieczny związek z E. Zach, Rosja zacofana idzie złą drogą, mniejszy wpływ. Czadajew

Michał Bakunin: anarchista, wzywał młodzież do poœwięceń, rewolucja chłopów, wspólnota gmin, nie będzie granic ani państwa, odrzucał ideę własnoœci prywatnej

Piotr Ławrow - twórca ławryzmu, lud nie zna swej siły i celów rewolucyjnych, inteligencja ma dług wobec ludu i musi go spłacić, poprzez cierpliwą pracę, osiedlać się na wsi jako nauczyciele, lekarze.

Piotr Tkaczow - propagator terroru indywidualnego, wierzył w szybka rewolucję, przeprowadzić ma ją elita intelektualna w ramach spisku, który z kolei miały poprzeć masy.

Mikołaj Michajłowski - myœl liberalna, wspólnota gminna, mało radykalny.

Organizacje:

1862 - 1864 Ziemia i Wola - przygotowanie powstania, oddanie chłopom ziemi, Aleksander Czernyszewski, Aleksander Herzen.

1876 II Ziemia i Wola wewn spory odnoœnie metod działania i podział 1879:

Narodna Wola - „Wolnoœć ludu” - terror indywidualny na urzędników carskich, sukces 1881 zabójstwo A II

Czarny Podział Jerzy Plechew, Wiera Zasulicz, pierwsza organizacja marksistowska, na emigracji w Szwajcarii, organizacja „Wyzwolenie Pracy”.

1881 zamach Pol Ignacego Hryniewickiego car ginie i zamachowiec. Liczono na to, że zamach wywoła masowy ruch, brak odzewu

Dezawuować - nie uznawać czyjegoœ prawa do jakichœ działań, do występowania w czyimœ imieniu, cofać aprobatę, kwestionować czyjeœ upoważnienie.

Aleksander III 1881-1894 Rosja była monarchią szlachecką. Stosunki niem-ros pogarszały się z każdym rokiem.

Wypadek kolejowy osłabił jego zdrowie. Um 1894, carem syn Mikołaj II. 1882 - trójprzymierze Niemcy, Austria i Włochy.

Mikołaj II 1894-1917 - ostatni car, żadnych reform, cdn system reakcyjny.

Wybory do Dumy poœrednie i kurialne; poœrednie bo:  kurialne bo społeczeństwo podzielone na 4 kurie:

wybierano elektorów 1. ziemską, 2, miejską, 3. wiejską, 4. robotniczą

elektorzy wybierali deputowanych

Rozwój przemysłu zwiększa liczbę zatrudnionych - robotników najemnych. Mizerna praca, kiepskie warunki.

Po zniesieniu poddaństwa rozwój przemysłowy. Nowe dopływy rąk do pracy ze wsi powodują tanią pracę i stawia przedsiębiorców w korzystnym œwietle. Budowano, przenoszono całe fabryki w okręgi wiejskie. Praca 14h dziennie. Zapłata towarami, obniżane wynagrodzenie za urojone wykroczenia.

Z wolna formuje się ruch robotniczy. Strajki, pierwsze formy organizacyjne. Kółka robotnicze, kolportaż broszur.

1882 - zakaz zatrudniania dzieci podczas nocnych zmian.

1884 - obowiązek szkolny zatrudnianych dzieci.

1885 - zakaz pracy nocnej także kobiet i młodocianych.

Ustalono max zakres kar pieniężnych, które można było wydać tylko na robotników.

Lenin działalnoœć w Petersburgu od 1893 - zasługą wyprowadzenie ruchu robotniczego ze stadium kółkowoœci i utworzenie zjednoczonej partii marksistowskiej. Jego zasługą:

1895 na zesłaniu - prace naukowe. 1900 na emigracji. Redagował tam pismo Iskra, przemycane do Rosji.

1903 - II Zjazd SDPRR doprowadził do rozłamu tworząc frakcję bolszewików - zawodowych rewolucjonistów, zorganizowana na wzór wojskowy.

1914 w Szwajcarii.

Po rewolucji lutowej 1917 dzięki akcji wywiadu niemieckiego przedostał się do Rosji w zaplombowanym wagonie kolejowym.

Rewolucja Lutowa - burżuazyjna, car abdykował, władza Rządu Tymczasowego. Zlikwidowano ochranę, cenzurę, zwolniono więŸniów politycznych. Do X 1917 panował system dwuwładzy.

Przyczyny - klęski na frontach, nieudolnoœć cara Mikołaja II, głód, strajki.


Wyszukiwarka