PLAZY
1. Budowa serca: a)cienkoscienna zatoka zylna umieszczona na prawym przedsionku - przyjmuje krew utlenowana ze skóry i odtlenowana z duzego obiegu b)2 gladkoscienne przedsionki c) pojedyncza, miesista komora, w której sa blaszki i beleczki utrudniajace mieszanie sie krwi d) krótki stozek tetniczy, przechodzacy w pien plucny. Powstal drugi przedsionek i otwór przedsionkowo-komorowy. Jest kontrolowane przez u. nerwowy, ale posiada wlasne osrodki rozruchowe (po rybach). Krazenie nie jest zbyt wydajne, zalezy od temperatury otoczenia (zmiennocieplne)
2. Typy krazenia: a) maly i duzy: w plucach krew pobiera tlen a oddaje CO2 - utlenowana; Zylami plucnymi dostaje sie do lewego przedsionka a z niego otworem p-k do gabczastej czesci komory. Skurcz komory wypycha krew do stozka tetniczego; Krew dostaje sie do aorty i nia jest rozprowadzana w duzym obiegu. Z duzego o. krew odtlenowana wraca zylami glównymi i watrobowa do zatoki zylnej, prawego przeds. i prawej cz. komory. Skurcz komory tloczy ja do stozka tetniczego. Stamtad plynie do pnia plucnego, tetnic plucnych i pluc b) skórny: (tylko u plazów) krew odtlenowana plynie odgalezieniami tetniczymi od tetnic plucnych do skóry. Tam ulega utlenowaniu w naczyniach wlosowatych powierzchni ciala. Wraca zylami skórnymi do zyl gl. tuz przed zat. zylna (prawa cz. serca - krew mieszana, ale nie ma to wielkiego znaczenia)
3. Wydalanie i osmoregulacja: Nerki plazów sa parzyste. Silnie rozcienczony mocz uchodzi do steku, którego uchylek tworzy pecherz moczowy (tam gromadzi sie woda do ewentualnej resorbcji w suchym srodowisku). Skrzelodyszne larwy wydalaja amoniak (prostsze i lepsze), dorosle mniej toksyczny, db rozp. w wodzie mocznik. Sprawnosc u. wydal. nie pozwala im zyc w hipertonicznej wodzie morskiej. Plazy nie pija wody, ale chlona ja przez skóre. Wode traca powlokami ciala, wiec sa pokryte rogowaciejacym naskórkiem (warstwa izolacyjna), ale jest to tylko polowiczne rozwiazanie
4. Rozmnazanie i rozwój: na okres godowy wracaja do zbiorników wodnych; tylko u ogoniastych i niektórych beznogich jest wewnetrzne; zewnetrzne: w momencie skladania przez samice jaj do wody; samce skladaja do wody plemniki zebrane w pakiety - spermatofory, które samice aktywnie wprowadzaja do kloaki. Komórki jajowe sa duze, jaj tez jest duzo (10000 - u zab), otoczone galaretowata oslonka (tworzy sie skrzek), brak opieki nad potomstwem, jaja srednio zasobne w zóltko - larwa (kijanka). Kijanka - skrzela zewn., szczeliny skrzelowe, przyssawki, ogon, odzywia sie planktonem (ma dlugie, poskrecane jelito - banieczkowy korpus). Tylne konczyny powstaja szybko, przednie podczas metamorfozy - resorbcja skrzeli, zmiany w skórze, utrata ogona. Niektóre nie przechodza metamorfozy (larwy dojrzewaja plciowo) - aksolotl. Amplexus - milosny uscisk plaza (oparcie na samicy i trzymanie rekami)
5. Oddychanie: pluca - parzyste, cienkoscienne worki, u bezogonowych pofaldowane przegrody pierwotne; skóra bez pancerza umozliwila oddychanie powierzchnia ciala; larwy skrzelodyszne (u starszych obrastaja faldem skórnym i sa resorbowane). Duza sprawnosc oddechowa w wodzie. W warunkach ladowych pow. oddechowym grozi nieustanne wysychanie. Silnie ukrwiona pow. ciala nie daje tez szansy utrzymania równowagi osmotycznej w sr. hipert., dlatego plazy nigdy nie opanowaly zycia w wodach morskich. Budowa: nozdrza zewn., przewód nosowy (nozdrza wewnetrzne) do jamy gebowej, krótki odcinek krtaniowo-tchawiczny, workowate pluca. Mechanizm: nie maja kl. piersiowej, nie moga zmieniac obj. pluc. a) Bezogonowe obnizaja dno j. gebowej przy otwartych nozdrzach i zamknietym otw. geb. - przewietrzenie jamy. b)Zamkniecie nozdrzy, otwarcie krtani, podniesienia dna - wtloczenie swiezego pow. do pluc. c) kilkakrotne ruchy dna - wymiana pow. w plucach. d) Zamkniecie krtani, otwarcie nozdrzy, podniesienie dna - wypchniecie zuzytego powietrza.
6. Szkielet: Zanika struna grzbietowa (chrzestno-kostny kregoslup), k. konczyn krótkie i masywne Podniesienie korpusu nad podloze na konczynach parzystych, popychanie ciala do przodu - czworonoznosc - umozliwienie ruchu w warunkach ladowych. Czaszka bardziej skostniala, lekka (azurowa) - redukcja el. budulcowych, splaszczona grzbieto-brzusznie, duze oczodoly, mala obj. mózgoczaszki, pierwsza kostka sluchowa - strzemiaczko - lepsze slyszenie na ladzie, liczne zeby niezróznicowane - homodontyzm, 2 klykcie potyliczne - glowa ruchoma w pionie - odcinek szyjny (nowosc) z 1 kregiem (atlas - d?wigacz). Odcinek tulowiowy - 7 kregów (u bezogonowych skrócony, bo maja krótszy tulów i skaczacy tryb zycia). Zebra uwstecznione, nie siegaja mostka - brak klatki piersiowej. Odcinek krzyzowy - 1 kreg krzyzowy polaczony z k. biodrowymi. Ogonowy - urostyl (k. ogonowa) - zlane krefi ogonowe, laczy sie z obrecza miednicowa - wzmacnia polaczenie szkiel. osiowego z konczynami tylnymi