Temat: Uszkodzenia skóry pochodzenia termicznego i mechanicznego.

Skóra poddawana jest codziennie działaniu różnorodnych bodźców. Można je podzielić na następujące grupy:

• Mechaniczne

• Fizyczne

• Chemiczne

• Infekcyjne

Poznanie mechanizmów działania bodźców zewnętrznych na skórę umożliwia nam jej właściwą pielęgnację i zabezpieczenie jej przed ich niekorzystnym wpływem.

Czynniki mechaniczne.

W zależności od ich charakteru i czasu działania mogą uszkodzić skórę w różnym stopniu:

• długotrwałe tarcie lub ucisk spowodowany przez np. ubranie, pasek, protezy, może wywołać zgrubienie, z także przebarwienie skóry

• ostre mechaniczne uszkodzenie i zranienie skóry może manifestować się jako rana lub pęcherz

RANA - powstaje na skutek przerwania ciągłości skóry.

PĘCHERZ - powstaje w wyniku poziomego oddzielenia się ciągłości skóry.

MODZELE - są to niezbyt odgraniczone zmiany polegające na zgrubieniu skóry (hiperkeratozie) w miejscu przewlekłego drażnienia mechanicznego. Powstają w wyniku długotrwałego ucisku jako reakcja obronna skóry.

NAGNIOTEK, ODCISK - jest to najczęściej mała, odgraniczona grudka hiperkeratotyczna z obecnością czopa lub rdzenia w części centralnej.

Leczenie modzeli i nagniotków:

• polega na usuwaniu warstw hiperkeratotycznych za pomocą odpowiednich narzędzi, gotowych plastrów i roztworów z kwasem salicylowym, specjalnych opatrunków leczniczych

• w zmianach głębszych z obecnością przetok, leczeniem operacyjnym zajmują się ortopedzi

• profilaktyka: noszenie wygodnych butów

ROGOWIAK - bolesna zmiana o charakterze płaskiego guza, często z zagłębieniem centralnym, niekiedy z obecnością wydzieliny ropnej. Powstają często na nosie w wyniku długotrwałego ucisku przez oprawki okularów.

OWRZODZENIE ODLEŻYNOWE - jest to owrzodzenie powstałe skutek martwicy niedokrwiennej, wywołanej długotrwałym uciskiem powierzchni skóry. Powstają u pacjentów obłożnie chorych, długotrwale unieruchomionych, z zaburzeniami czucia, pacjentów z opatrunkami gipsowymi.

Czynniki fizyczne.

Zaliczamy do nich: wysoką i niską temperaturę, promieniowanie jonizacyjne, promieniowanie słoneczne, energię elektryczną.

• Wysoka temperatura.

OPARZENIE - jest to ostre uszkodzenie skóry wywołane działaniem wysokiej temperatury. W wyniku działania wysokiej temperatury dochodzi do martwicy koagulacyjnej oraz zmian w obrębie naczyń włosowatych, co prowadzi do ich wzmożonej przepuszczalności oraz utraty osocza i elektrolitów. W zależności od rozległości i głębokości uszkodzenia skóry wyróżniamy oparzenia I, II i III stopnia.

• Niska temperatura.

ODMROŻENIE - są to zmiany wywołane działaniem na skórę temperatury poniżej 0^OC. W wyniku działania niskiej temperatury dochodzi do skurczu naczyń i zaburzeń krążenia krwi oraz do tworzenia się zakrzepów, wynaczynień. W wyniku zaburzeń dopływu krwi dochodzi do uszkodzenia tkanek i powstania martwicy. Klasyfikacja odmrożeń obejmuje 3 stopnie ciężkości.

ODMROZINY - są to sinoczerwone, siatkowate i ciastowate nacieki powstałe pod wpływem ekspozycji na zimno z towarzyszącą niewydolnością krążenia. Czynnikami sprzyjającymi są: zbyt ciasne buty, zbyt cienkie skarpetki, przewlekła ekspozycja na zimno w miejscu pracy.

• Promieniowanie jonizujące.

Popromienne zapalenie skóry - są to zmiany wywołane uszkodzeniem skóry przez promieniowanie jonizujące. Uszkodzenia skóry mogą być efektem naświetlań leczniczych, ekspozycji na promieniowanie w zakładach pracy, następstwem wypadku (Czarnobyl). Uszkodzenie może się rozwinąć jako ostre lub przewlekłe popromienne zapalenie skóry.

• Promieniowanie słoneczne.

Korzystne efekty działania słońca:

• miejscowe rozgrzanie skóry dające uczucie ciepła

• uaktywnianie produkcji melaniny (efekt opalenia i dalsza ochrona przed UV)

• uaktywnienie produkcji endorfin - „hormonów szczęścia”

• pobudzenie syntezy wit. D3, a w efekcie wpływ na stan kośćca i zębów

• melanina hamuje również namnażanie bakterii i grzybów

• melanina jest też antyoksydantem

do uzyskania tych wszystkich korzystnych efektów wystarczy 15 minutowa ekspozycja na słońce.

Zagrożenia związane nadmierną ekspozycją na słońce:

• powstanie opalenizny, oparzenia słonecznego, odczynów przewlekłych

• pierwszym objawem nadmiernej ekspozycji jest rumień

• zmianom rumieniowym mogą towarzyszyć obrzęki, złe samopoczucie, pojawienie się pęcherzy, złuszczanie naskórka

• w cięższych przypadkach poparzenia słonecznego pojawiają się gorączka, nudności, bóle głowy, wymioty, czasem zaburzenia krążenia.

Profilaktyka - stosowanie kremów z filtrem UV.

FOTODERMATOZY - jest to grupa chorób, gdzie promieniowanie słoneczne odgrywa istotna role w patogenezie.

Patrz wykład wcześniejszy.

Uszkodzenia wywołane energią elektryczną.

Uszkodzenia wywołane prądem elektrycznym - mogą być spowodowane przez kontakt gorącym żelazkiem, przewodami grzewczymi, suszarką do włosów, prostownica, itp.

Uszkodzenia wywołane piorunem - w wyniku uderzenia pioruna najczęściej dochodzi do poważnych zaburzeń krążenia, powikłań neurologicznych. Na skórze w miejscu wniknięcia pioruna dochodzi do powstania powierzchownych oparzeń.

Uszkodzenia skóry wywołane czynnikami chemicznymi:

Ostre toksyczne uszkodzenia skóry - spowodowane są kontaktem skóry ze środkami żrącymi. Uszkodzenia skóry mogą być powierzchowne lub głębokie. Najczęściej są o charakterze martwiczym.

Dermatoza ze zużycia - są to zmiany wywołane długotrwałym działaniem czynnika uszkadzającego w niskim stężeniu. Zmiany to: wysuszenie skóry, łuszczenie, pęknięcia, zaczerwienienie, rozpadliny, powierzchowne rogowacenie. Zmiany te maja charakter przewlekły i mogą ulec wtórnym nadkażeniom.

Dym tytoniowy - jego wpływ na skórę: (Patrz wykład z kosmetologii)

1

---