MEDIA: media to przedmioty, urządzenia i materiały przekazujące odbiorcą określone informacje (wiadomości, komunikaty) poprzez słowo, obrazy i dźwięki, a także umożliwiające im wykonywanie określonych czynności o charakterze intelektualnym i manualnym. Zawartość treściowa pojęcia media składa się z kilku elementów tj.:

• komunikatu - (przekaz , wiadomość),

• nośnika komunikatu - podłoże, na którym zostały zapisane informacje,

• urządzenia (aparatu) umożliwiającego przekazywanie komunikatu do odbiorcy.

KOMUNIKOWANIE MASOWE - komunikowanie za pomocą mass mediów, czyli komunikowanie w skali masowej i na masową skalę

- formy komunikowania, przy których wyspecjalizowane grupy za pomocą instytucji i

techniki przekazują wiadomości heterogenicznej i rozproszonej publiczności

KILKA PODSTAWOWYCH CECH KOMUNIKOWANIA MASOWEGO:

- po stronie nadawcy - o występowanie instytucji społecznych, które grupują zarówno techniczne środki produkcji i dystrybucji przekazów, jak i zespoły twórców, przygotowujace owe przekazy; o nadawca zbiorowy, nie działa samodzielnie, jest zawsze - chociaż w różnym stopniu - uzależniony od innych instytucji społecznych, które czasami występują jako dysponenci, czasami zaś jako kontrolerzy jego działania;

- po stronie przekazu - o użycie skomplikowanych środków technicznych, zwielokrotniających liczbę oraz szybkość transmisji przekazów;

o masowość produkcji i dystrybucji przekazów;

- po stronie odbiorcy - o masowość odbioru, tj. skierowanie rozpowszechnianych treści ku liczebnie wielkim, społecznie zróżnicowanym oraz rozproszonym przestrzennie odbiorców. Tym samym wyłącza się z zakresu komunikowania masowego wszelkiego typu procesy przekazywania informacji do konkretnego adresata, np. poprzez telefon czy faks;

- cechy samego procesu:

• jednokierunkowość i niesymetryczność przekazu, z jednego centrum do wielu odbiorców;

• periodyczność i schematyczność - poszczególne pakiety przekazów (gazeta, program

telewizyjny) docierają do odbiorców z ustalona częstotliwością, a w ich obrębie panuje określony porządek (objętość i układ tematyczny);

• moralne zużycie - środki masowego przekazu mogą rozpowszechniać swe konkretne

produkty tylko przez krótki okres czasu, zastępując je następnymi.

KOMUNIKOWANIE MASOWE OZNACZA TEŻ PROCES, KTÓRY CHARAKTERYZUJĄ NASTEPUJĄCE CECHY:

- ograniczona liczba zmysłów odbiorcy, biorących udział w procesie przekazu (wzrok i słuch);

- impersonalność przekazu, czyli uczestnicy nie znają się, nie maja ze sobą styczności (są wyizolowani);

- konieczność zaangażowania dużej liczby osób, kompleksowej spo³ecznej organizacji i

instytucji, aby przenosić komunikaty od komunikatora do odbiorców w czasie i przestrzeni;

pełni rolę selekcjonera środków masowego przekazu (gate-keeper);

- opóźnione sprzężenie zwrotne, które wynika z możliwego szumu informacyjnego zakłócającego proces oraz z samego charakteru przekazu medialnego.

ŚRODKI KOMUNIKOWANIA NA TRZY ZASADNICZE KATEGORIE:

- środki wyrażania, do których zalicza wszystkie postacie ludzkiego zachowania werbalnego i niewerbalnego, w szczególności zdolność do wydawania dźwięków, ich wysokość, siłę i barwę, czyli głos i sposób mówienia, możliwość zmiany wyrazu twarzy (mimikę, ruch brwi i oczu), ruchy rak (gestykulacje) i całego ciała (zmiany postawy), a także do pewnego stopniu cechy anatomiczne i biologiczne (kolor włosów czy skóry, zapachy

- środki rejestracji, obejmujące wszystkie narzędzia i urządzenia techniczne, wraz z

przysługującymi im własciwościami estetycznymi, przystosowane do utrwalania określonych

przejawów czy wytworów ludzkiego zachowania

- środki transmisji, w których skład wchodzą poszczególne urządzenia i zespoły, jak maszyny

drukarskie, telefon, nadajniki i odbiorniki radiowe czy telewizyjne służące powielaniu i/lub

szybkiemu przenoszeniu na dość znaczne odleg³osci odpowiednio zarejestrowanych

symbolicznych zachowań ludzkich

AUDYTORIUM - zbiorowość odbiorcza złożona z osób, które uczestniczą bądź uczestniczyły w odbiorze konkretnego przekazu (filmu)

PUBLICZNOŚĆ - zbiorowość złożona z tych, którzy uczestniczą w odbiorze określonego rodzaju przekazu (np. filmów kinowych w ogóle czy też określonych gatunków filmowych

CZTERY PODSTAWOWE FAZY BADAN -

- model masowego komunikowania bodziec-reakcja

- model bodziec-reakcja uwzględniający rolę osobowości

- model zróżnicowanego wpływu mass mediów na zróżnicowanych odbiorców

- model zindywidualizowanego i dwukierunkowego procesu komunikowania mediów z

odbiorca

FUNKCJA - całokształt działania, - kierunek działania, - rezultat działania - w przypadku mediów masowych badaczy interesuje nie tyle samo działanie, co raczej to, co z owego działania wynika, - sposób działania

KLASYFIKACJA MEDIÓW: Jest wiele klasyfikacji mediów. Z pedagogicznego punktu widzenia ciekawy jest podział mediów zastosowany przez McLuhan uwzględniający ilość informacji w danym komunikacie. Mianowicie podzielił on media na:

• gorące - zawierające dużą ilość informacji zawartych w danym komunikacie,

• zimne - zawierające małą ilość informacji w danym komunikacie.

Podział ten ma szczególne znaczenie dla procesów edukacyjnych, gdyż w przypadku komunikatów „gorących”, gdy wszystko jest podane przez nadawcę komunikatu, aktywność ucznia jest słaba. Natomiast uczeń odbierający komunikat „zimny” w pewnym stopniu współtworzyć ów komunikat, przez co jest bardziej aktywny.

W kolejnej klasyfikacji wynikającej z rozwoju techniki komputerowej i związanych z nią multimediów wyróżniamy:

• media podające - zapewniające przede wszystkim transmisje komunikatów,

• media interaktywne - wymuszające możliwie wysoki poziom i wielostronny charakter aktywności uczących się.

ROLA MEDIÓW - ogólny wkład w funkcjonowanie danego społeczeństwa

W. Strykowski wyróżnił trzy zasadnicze funkcje roli mediów w kształceniu tj.:

• poznawczo-kształcącą

Przejawia się w bogactwie różnorodnych informacji przekazywanych w języku

obrazów, słów, dźwięków i działań. Media znacznie rozszerzają pole poznawcze

uczących się, rozwijają ich procesy percepcyjne, intelektualne i wykonawcze. Dzięki

mediom uczniowie spostrzegają obiekty, procesy i zjawiska w sposób możliwie

wierny, w ich autentycznym otoczeniu, w ruchu, w kolorze zarówno współcze-

śnie jak i odległe w czasie i przestrzeni.

• emocjonalno-motywacyjna

Media posiadają siłę angażowania całej jednostki. Poprawne wykonane pod względem

pedagogicznym, technicznym i artystycznym media dydaktyczne wywołują wzruszenia, przeżycia emocjonalne - ekspresywne, przez co z kolei rozbudzają zaangażowanie, zaciekawienie i zainteresowanie materiałem nauczania.

• działaniowo-interakcyjna

Współczesne media stosowane w procesie kształcenia umożliwiają działania motoryczne i komunikowania się. Działaniowa funkcja mediów jest szczególnie ważna w procesie kształcenia umiejętności i sprawności manualnych. Funkcja interakcyjna realizowana jest w trakcie wzajemnego komunikowania się, wymiany informacji, prowadzenia dialogu z maszyną.. Dzięki interakcyjności mediów elektronicznych rodzą się zupełnie nowe metody i formy edukacji szkolnej. Należą do nich: poczta elektroniczna, teletransmisja i telekonferencja, wirtualne klasy.

Media dla współczesnej edukacji stanowią niezastąpione źródło informacji, narzędzie pracy intelektualnej, zarówno dla ucznia jak i nauczycieli. Są i negatywne strony, często poddajemy się mediom, wierząc w ich dobre intencje. Tymczasem one nas zniewalają i ogłupiają, proponują wycieczkę od życia codziennego, przenoszą w świat fikcji i fantazji.

FUNKCJE MEDIÓW - rezultaty stosowanych sposobów działania

Dla współczesnej edukacji media stanowią źródło informacji, bazę, którą wykorzystują w procesie nauczania-uczenia się zarówno uczniowie jak i nauczyciele. Współczesne media stają się dla uczniów nie tylko źródłem informacji poznawczych, ale samodzielnie organizują

proces nauczania-uczenia się. Niektóre media np. programy telewizyjne, komputerowe, multimedialne staja się dla uczniów alternatywnym nauczycielem.

We współczesnej szkole stosowane w dydaktyce media spełniają dwie podstawowe funkcje:

• według W. Okonia ułatwiają uczniom:

• poznanie rzeczywistości,

• poznanie wiedzy o rzeczywistości,

• kształtują postawy i emocjonalny stosunek do rzeczywistości,

• rozwijają działalność przekształcającą rzeczywistość, która pozwala na wszechstronne aktywizowanie uczących się, co prowadzi do wzrostu efektywności kształcenia,

• samodzielnie, we współpracy z uczniem, sterują procesem kształcenia.

ZADANIA MEDIÓW - planowane działania wynikające z przyjętego celu (celów)

PODSTAWOWE FUNKCJE MEDIÓW MASOWYCH :

- mass media w procesie przekazywania informacji

- mass media jako zródło interpretacji rzeczywistości

OBIEKTYWIZM

- przedstawianie rzeczywistości takiej, jaka ona jest

- informacje są tak przedstawiane, żeby odbiorcy mogli sobie wyrobić na ich temat własny

pogląd

REALIZM MOŻE DOTYCZYC TRZECH ASPEKTÓW:

- realizm wyglądu - dotyczy materialnej, postaciowej sfery rzeczywistości;

- realizm fabuły - obejmujący sferę ludzkich zachowań, działań i stosunków

- realizm tematu - odnoszący się do sfery poruszanych problemów i poglądów

STOSUNEK MEDIÓW DO RZECZYWISTOŚCI - uzależniony jest od zastosowanej konwencji gatunkowej oraz poruszanego problemu

PROCES ODDZIAŁYWANIA KOMUNIKATU MASOWEGO

- wstępna selekcja mediów i treści, związana z oczekiwaniami odbiorcy co do zaspokojenia potrzeb;

- identyfikacja przekazu;

- identyfikacja kodów zawartych w komunikacie;

- odczytywanie zawartości przekazu - przypisanie określonego znaczenia słowom, obrazom i dźwiękom użytym do jego kodowania;

- interpretacja sensu, która polega na ustaleniu intencji nadawcy w danej sytuacji;

- reakcja odbiorcy na komunikat

TEORIA AGENDA-SETTING:

- koncepcja porządku dziennego

- mass media decydują o tym, iż odbiorcy - oprócz tego, że uzyskują informacje o wydarzeniach - nabywają równie_ przekonania o wartości poszczególnych problemów

- proces tworzenia przekonania o wartości danego zdarzenia

• autentyczne wydarzenia i sprawy

• selekcja, czyli wybór niusów

• rodzaj medium informacyjnego

• rodzaj historii

• stopie emfazy (wzmocnienia wyrazistości przekazu) - im częściej dana

kwestia jest poruszana tym większą wagę przywiązuje do niej publiczność

Kompetencje w zakresie języka i komunikowania medialnego. Człowiek kompetentny:
- zna i wyróżnia elementy języka mediów w dowolnych formach komunikatów (od tekstowych do multimedialnych) oraz potrafi objaśniać znaczenie i celowość użycia określonych środków wyrazowych (np. kolor, kształt, znak graficzny),

- potrafi nazwać i scharakteryzować różne formy przekazów słownych, obrazowych, dźwiękowych, audiowizualnych i multimedialnych oraz nośniki, na których je zapisano,

- zna podstawy teoretyczne oraz zasady kompozycji obrazu, m.in. fotograficznego
i filmowego,

- potrafi wyróżniać, porównywać i charakteryzować cechy dowolnych przekazów medialnych (np. słownych, dźwiękowych, audiowizualnych i multimedialnych), rozumiejąc
i uzasadniając dobór formy do treści przekazu,
- dostrzega oraz potrafi interpretować i objaśnić nierealne obrazy i sceny tworzone za pomocą animacji i technik specjalnych,

- zna podstawowe modele i techniki komunikowania bezpośredniego i medialnego,
- potrafi interpretować w kategoriach komunikowania intonację wypowiedzi i przekazy niewerbalne: mimikę, gesty, mowę ciała oraz wygląd osoby i kreowanego przez nią otoczenia.
- potrafi analizować dowolne teksty kultury (przekazy medialne) z punktu widzenia procesu komunikowania, dostrzegając kontekst przekazu,

- potrafi stosować w praktyce wybrane techniki komunikowania medialnego.

3

---