Gałąź	Szkoła	Miejsce i czas powstania	Założyciel (kodyfikator)	J ęzyk	Cele
Hinayana	1. Buddyzm pierwotny	Indie, VI w, p. n. e.	1. Sidhatha, Gotama, Budda (563-483) 2-3, Począwszy od 11 Soboru oddzielna szkoła 5. Wasubandhu (V w. n.e.)	magadhi (brak źródeł pisanych), pali mieszany sanskryt (tylko fragmenty) pali(?) sanskryt(fragmenty) jak wyżej	cel ostateczny 1-16. Nirwana cel tymczasowy 9. Z wdzięczności za pomoc, otrzymaną od Bodhisattwów, samemu zostać nim w celu pomagania innym 10. Odrodzenie się w jednym z rajów Buddy (zw. Sukhawati), gdzie osągnie się dojrzałość do Nirwany.
		2. Theravada				Indie, IV w. p. n. e.
		3. Mahasanghika				jak wyżej
		4. Puggalavada				Indie, III w. p. n. e.
		5. Sarvastivada				jak wyżej
		6. Sautrantika				Indie, II w, p,n,e.
	Mahayana	7. Szkoła Mądrości		Indie, I w. p, n. e,		8. Nagardżuna II w. n. e. 10. W Japonii Honen i Sinran (XII, XIII) 11. Asanga, Wasubandhu (IV, V w,) 12, Bodhidharma (VI w. )	sanskryt
		8. Madhyamika		Indie, II w. p. n, e.			sanskryt
		9. Szkota Bodhisattwy		Indie, I w. p. n. e.			sanskryt
		10. Buddyzm Ufności		Indie, I w. p. n. e.			sanskryt
		11. Jogaczara		Indie, III-IV w. n. e.			sanskryt
		12. Zen (Ch'an)		Chiny, VI w. n. e			chiński
	Tantrayana	13. Mantrayana		Indie, II w. n. e.		15, Saraha (VIII-IX)	sanskryt
		14. Wadżrayana		Indie, III w. p. n. e.			sanskryt, tybetański
		15. Sahadżayana		Indie, ok. VIII w.			apabhramśa, tybetański
		16. Kaleczakrayana		Indie, X w. n. e			sanskryt, tybetański
Kraj, gdzie ciągle istnieje			Metoda osiągnięcia wyzwolenia
- - - - - - Tybet, Nepal, Sikkim, Bhutan, Wietnam, Korea, Japonia jak wyżej jak wyżej jak wyżej Tybet, Nepal, Sikkim, Bhutan, Chiny, Japonia Chiny, Wietnam, Korea, Japonia Tybet Sikkim, Bhutan, Mongolia, Chiny, Korea Tybet Sikkim, Bhutan, Mongolia, Chiny, Korea Tybet Sikkim, Bhutan, Mongolia jak wyżej			1-6. Przerwanie łańcucha narodzin środkami samodyscypliny i oświecenia T-8, Urzeczywistnienie pustki empirycznej osoby i wszystkich rzeczy metodami Mądrości; Pustka jest Absolutem i wyzwoleniem. 9. Ulga w uciążliwościach spowodowanych karmš, wskutek pomocy Bodhisattwów, 10. Poprzez pełnąwiary ufność w Buddów (zwł. Amitabhę), odrodzenie w raju. 11. Urzeczywistnienie tego, że wszystko jest Umysłem i powrót do Czystego Umysłu. 12. Urzeczywistnienie w medytacji, że wszystko jest Umysłem (= Buddą = Wyzwoleniem). 13. Wyzwolenie dzięki poznaniu tożsamości indywidualnej i źródłowej (Aleja). poprzez skuteczne psychologicznie mantry i mudry. 14. Poprzez nasienne formuły, Sakihaka wizualizuje Bodhisattwów, z którymi się utożsamia. Doświadcza w ten sposób istotnej wszechtożsamości i zyskuje świadomość swego wyzwolenia. 15. Poprzez wyzbycie się pustego myślenia, które jest przyczyną dualizmu. Jogin intuicyjnie chwyta współzależność samsary i nirwany co urzeczywistnia wyzwolenie. 16. Wyzwolenie poprzez urzeczywistnienie paralelizmu człowieka i kosmosu. Mistyczne zjednoczenie z pierwotnym Buddš Kalaczakrą dzięki wglądowi koniecznemu dla wyzwolenia.

---