ZajęciaNr2Streszczenie, filologia polska, diachroniczne


POCHODZENIE SYSTEMU FONETYCZEGO SCS

System ten kontynuuje system prasłowiański. Wiemy o tym, dzięki porównaniom różnych grup języków indoeuropejskich.

Wokalizm. W języku praindoeuropejskim występowały:

  1. monoftongi (samogłoski pojedyncze): i, i, e, e, a, a, o, o, u, u

  2. dyftongi (dwugłoski) - a, o, a, o

  3. połączenia dyftongiczne (należące do tej samej sylaby - tautologiczne- połączenia monoftongu ze spółgłoską nosową m, n lub płynną r, l - em, en, om, on - mogły być długie lub krótkie

  4. sonanty - r, l, r`, l` - mogły być długie lub krótkie.

W rozwoju systemu wokalicznego ps. działały dwie tendencje

  1. tendencja do przechodzenia różnić ilościowych w jakościowe

  2. tendencja do unikania sylab zamkniętych.

Ad a.

- pie. *ĕ ≥ ps. *e ≥ scs. e

łac. fero, gr. ferō, ps. *berǫ ≥ scs. berǫ `dzikie zwierzę, bestia`

- pie. *ē ≥ ps. *ĕ ≥ scs. ĕ (JAT` `1)

łac. sēmen, ps. *sĕmę ≥ scs. sĕmę `ziarno, nasiono`

- pie. *ĭ ≥ ps. *ь ≥ scs. ь

łac. hostis, ps. *gostь ≥ scs. gostь

- pie. *ī ≥ ps. *i ≥ scs. i (I 1)

łac. vivus, lit. gỳvas, ps. * živъ ≥ scs. živъ

- pie. *ǒ ≥ ps. *o ≥ scs. o

łac. oculus, lit. Akis, ps. *oko ≥ scs. oko

- pie. *ō ≥ ps. *a ≥ scs. a

łac. (g)nōtus, ps. *znati ≥ scs. znati

- pie. *ă ≥ ps. *o ≥ scs. o

łac. axis, ps. *osь ≥ scs. osь `oś`

- pie. *ā ≥ ps. *a ≥ scs. a

łac. Frater, ps. *bratrъ ≥ scs. bratrъ

- pie. *ŭ ≥ ps. *ъ ≥ scs. ъ

lit. sunủs, ps. *synъ ≥ scs. synъ

- pie. *ū ≥ ps. *y ≥ scs. y

lit. sunủs, ps. *synъ ≥ scs. synъ

W efekcie zamiast dziesięciu praindoeuropejskich samogłosek o różnej długości pojawiło się osiem nowych o zróżnicowanej artykulacji.

Ad. B.

W wyniku tendencji do otwierania sylab spotykamy w ps. następujące zjawiska:

1. zanik wygłosowych spółgłosek

2. monoftongizacja dyftongów i połączeń dyftongicznych

3. metateza

1. Zanik wygłosowych spółgłosek

pie. *ghŏstĭs ≥ ps. *gostь ≥ scs. gostь

pie *dǒmǔs ≥ ps. *domъ

2. Monoftongizacja dyftongów oraz połączeń dyftongicznych

Ponieważ j zamykała sylabę dyftongiczną, dyftongi monoftongizowały się w samogłoski przed sylabami rozpoczynającymi się spółgłoską, a sylaba otwierała się.

W ten sposób a ĕ2, o ĕ2, i2, a u, o u.

Em, en ę, om, on ǫ

Goc. Snai|ws, ps. *snĕgъ ≥ scs. snĕgъ

Lit. Kai|na, ps. *cĕna ≥ scs. cĕna

Metateza

W języku scs zaświadczone są wyrazy, w których składzie znajdują się otoczone spółgłoskami połączenia r lub l +samogłoska a lub ĕ (trat, tlat, trĕt, tlĕt, gdzie t oznacza dowolną spółgłoskę).

Gdy zestawimy wyrazy scs z ich późniejszymi odpowiednikami w innych językach słowiańskich (np. polskim czy rosyjskim) od razu zauważalne są pewne prawidłowości.

SCS

JĘZYK POLSKI

JĘZYK ROSYJSKI

krava

krowa

korova

vrana

wrona

vorona

bg

brzeg

bereg

Natomiast gdy porównamy analogiczne wyrazy w językach niesłowiańskich (ale indoeuropejskich), to okaże się że połączenia trat, tlat, trĕt, tlĕt są wtórne, ponieważ w językach niesłowiańskich połączenia te przybierają taką postać *talt, *tart, *tert, *telt (a ponieważ taka postać pojawia się w wielu językach różnych rodzin indoeuropejskich, jest pierwotniejsza), np.

Lit. karve `krowa`

Lit. varna `wrona`

Niem. berg `brzeg`

Tak więc w języku pie występowały sylaby zamknięte w tych wyrazach (*korva, *bergъ), które następnie otwarły się zgodnie z dominującą tendencją.

W grupie południowosłowiańskiej (także scs) następowała metateza i wzdłużenie samogłoski: *tort *trot *trat; *tolt *tlat; *tert trĕt; *tert *tlĕt

*korva scs. krava

*bergъ scs. brĕg

W grupie zachodniosłowiańskiej metateza, ale bez wzdłużania samogłoski: *tort *trot; *tolt *tlot; *tert tret; *telt *tlet

*korva krowa

*bergъ brzeg

W grupie wschodniosłowiańskiej ma miejsce tzw. pełnogłos, czyli reduplikacja samogłoski przed i po r lub l.

*korva korova

*bergъ bereg



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ZajęciaNr1Podsumowanie, filologia polska, diachroniczne
ZajęciaNr4Streszczenie, filologia polska, diachroniczne
Zajęcianr4Cwiczenie, filologia polska, diachroniczne
StreszczenieZajęćNr3, filologia polska, diachroniczne
ZadaniePoZajęciachNr2, filologia polska, diachroniczne
diachron na zaliczenie 2, filologia polska, diachroniczne
prawpodst (1), filologia polska, diachroniczne
ALFABET CYRYLICKI, filologia polska, diachroniczne
Formalizm amerykański, Nauka, Studia, Filologia Polska, Zajęcia, Teoria Literatury
Teoria literatury, Nauka, Studia, Filologia Polska, Zajęcia, Teoria Literatury
III (02) Sławiński - Synchronia i diachronia, STUDIA, FILOLOGIA POLSKA, Teoria dzieła literackiego
Teoria literatury - opracowane zestawy egzaminacyjne (1), Nauka, Studia, Filologia Polska, Zajęcia,
Fenomenologia, Nauka, Studia, Filologia Polska, Zajęcia, Teoria Literatury
dydaktyka zajecia, Supersiatkareczka, Nauka, Filologia polska
czesci mowy - dodatkowa tabela (1), Filologia polska II rok, fleksja i składnia
Terapia logopedyczna Konspekt 2, PWSZ Tarnów Filologia polska II rok, PWSZ Tarnów Filologia polska I

więcej podobnych podstron