ZAGOSPODAROWANIE TURYSTYCZNE - M.ŁABAJ

WYKŁAD I 11.05.2002

Zakres przedmiotu

1. Planowanie zagospodarowania turystycznego w skali kraju, regionu, województwa, miejscowości.

Ostatni plan zagospodarowania turystycznego w Polsce pojawił się w roku 1972 i dotyczył lat 90, dochodził do roku 2000.

Zagospodarowanie w skali województwa - robione w postaci strategii rozwoju turystycznego, baza komunikacyjna, noclegowa, gastronomiczna.

2. Zagospodarowanie turystyczne stref:

• nadmorska

• pojezierna

• górska

3. Ocena wartości środowiska dla potrzeb zagospodarowania turystycznego

Ocena walorów miejscowości - metody oceny walorów: waloryzacja przyrodnicza, kulturowa, ekologiczna, rozrywkowa, sportowa, handlowa, transportowa.

4. Zasady wyznaczania stref turystycznych na obszarach różnej wielkości - dot. Stref podmiejskich, miejskich, miejscowości o charakterze turystycznym

5. Programowanie zagospodarowania turystycznego (infrastruktura) wg różnych koncepcji (produktowej, modułowej)

6. Metodyka zagospodarowania turystycznego obszarów różnej wielkości

7. Turystyczne zagospodarowanie obszarów chronionych (parki krajobrazowe, narodowe)

8. Rekreacyjne zagospodarowanie turystyczne różnych ekosystemów - zagospodarowanie zbiorników zaporowych, lasy, jeziora

9. Obszary recepcji turystycznej - turystyczne systemy rekreacyjne

Literatura

1. Dębski - zagospodarowanie turystyczne

2. Kruczała - zagospodarowanie turystyczne

3. Mokrzyński J. - Architektura wolnego czasu

4. J. Jędrzejczyk - ekologiczne uwarunkowanie i funkcje turystyki (10-15 stron dot chłonności i pojemności turystycznej)

5. S.Rutkowski - planowanie obszarów wypoczynkowych w strefie dużych miast

6. D. Sołowiej - podstawy metodyki oceny środowiska przyrodniczego człowieka

7. B. Waryński - urządzenie i zagospodarowanie lasu dla potrzeb turystyki i rekreacji

8. Kłodzka - wybrane elementy zagospodarowania turystycznego CKU Toruń 1996 lub 7 r

Zagospodarowanie turystyczne obejmuje takie elementy naturalne środowiska geograficznego (zagospodarowania przestrzennego), które przeznaczone są do zaspokojenia potrzeb turystycznych.

Zagospodarowanie turystyczne stanowi składnik zagospodarowania przestrzennego miejscowości, regionu, kraju.

Zakres rzeczowy zagospodarowania turystycznego ma charakter historyczny i stąd jest otwarty - zmienia się i zależy od wielu czynników:

• rozwój potrzeb społecznych

• potrzeb turystycznych

• możliwości ekonomicznych i technicznych

• procesu możliwości kształtowania środowiska.

Zakres zagospodarowania turystycznego uzależniony jest od położenia geograficznego miejscowości, regionu.

Zagospodarowanie turystyczne jest definiowane w literaturze przedmiotu różnorodnie

1. M.Band (1966) - nie podaje definicja zagospodarowania turystycznego lecz wymienia jego składniki:

• dostępność komunikacyjna

• infrastruktura ogólna - środki komunikacji wewnętrznej regionu

• urządzenia administracyjne, kulturowe, socjalne

• infrastruktura turystyczna - obiekty infrastruktury ogólnej powstałej po nadaniu gminie, miejscowości charakteru turystycznego

• trwałe zagospodarowanie turystyczne dla wyżywienia turystów i personelu obsługującego

• urządzenia sportowe, rozrywkowe

• zagospodarowanie turystyczne handlowe

• zagospodarowanie w zakresie recepcji i informacji

• urządzenia lecznicze

2. Olaf Rogalewski (1966)

Zagospodarowanie turystyczne - wyposażenie określonego rejonu, miejscowości lub obszaru w zespół urządzeń do obsługi ruchu turystycznego.

3. Olaf Rogalewski (1974)

Zagospodarowanie turystyczne - stanowi działalność mającą na celu przystosowanie środowiska geograficznego dla potrzeb turystyki.

4. Lech Andrzej Dębski (1978)

Zagospodarowanie turystyczne - działalność mająca na celu przystosowanie środowiska geograficznego dla:

• potrzeby ruchu turystycznego

• zapewnienia dojazdu do miejscowości turystycznych

• wyposażenie w odpowiednią bazę podstawową i towarzyszącą

5. Jadwiga Warszyńska, Antoni Jackowski (1979)

Zagospodarowanie turystyczne - działalność mająca na celu przystosowanie przestrzeni do potrzeb rynku turystycznego. W działalności tej zawierają się 3 tendencje:

• ochrona i przystosowanie dla potrzeb turystów walorów turystycznych

• zapewnienie dostępności komunikacyjnej obszarów, miejscowości i obiektów stanowiących cele wyjazdów turystycznych

• zapewnienie turystom niezbędnych warunków egzystencji w miejscu lub na szlaku będącym celem podróży poprzez wyposażenie ich w odpowiednie urządzenia obsługowe.

6. Zagospodarowanie określa się mianem infrastruktury turystycznej.

Infrastruktura turystyczna - zespół obiektów i urządzeń stanowiących wyposażenie określonego obszaru, szlaku lub miejscowości, umożliwiających zaspokojenie potrzeb ruchu turystycznego.

Infrastruktura turystyczna

Komunikacyjna noclegowa żywieniowa towarzysząca

Infrastruktura komunikacyjna

Sieć oraz stan wyposażenie urządzeń organizowanie ruchu stan zaplecza

Techniczny komunikacyjnych w komunikacyjnego techniczno - usługowego

urządzeń środki transportu transportu

komunikacyjnych

infrastruktura noclegowa

(baza noclegowa turystyki)

charakter dostępność bazy stan i warunki

użytkowanie materialno - techniczne

bazy

stała sezonowa otwarta zamknięta trwała lekka

(środowiskowa)

infrastruktura towarzysząca

urządzenia umożliwiające urządzenia urządzenia urządzenia ułatwiające

korzystanie z walorów rozrywkowe usługowe uprawianie turystom

turystycznych turystyki (kwalifikow)

i sportu

7. Marek Łabaj (1977)

Zagospodarowanie turystyczne - zaplanowane, dynamiczne kształtowanie układów przestrzennych poprzez uzasadnione ekologicznie, ekonomicznie i społecznie działania inwestycyjne na obszarach atrakcyjnych turystycznie w celu utworzenia zrównoważonej ze środowiskiem i harmonijnej z krajobrazem infrastruktury zapewniającej odpowiednim segmentem ruchu turystycznego interesujący produkt.

Metodologia zagospodarowania turystycznego w skali (gmina-miasto)

I ocena atrakcyjności gminy, miasta

II określenie funkcji tej miejscowości

III obliczenie chłonności i pojemności turystycznej

IV zagospodarowanie wg koncepcji modułowej

Atrakcyjność turystyczna

1. walory przyrodnicze - ukształtowanie terenu, wody, powierzchni, lesistość, klimat

2. walory antropogeniczne - stworzone przez człowieka:

• walory kulturowe materialne - zamki, pałace, cmentarze, kościoły

• walory kulturowe niematerialne - folklor, tradycja, kuchnia

Na atrakcyjność wpływają:

- infrastruktura turystyczna

- mieszkańcy

- cena

Metody przedstawienia atrakcyjności - ocena walorów przyrodniczych

1. metoda opisowe - najczęściej stosowana forma, najprostsza, nie zawsze przekonująca

2. metoda bonitacji punktowej - oceny wg punktów

3. metoda modelowa

ad 2

wziąć mapę w skali 1:25 lub 1:50000

kalki techniczne x 4 odpowiadające wielkością waloryzowanemu terenowi, przykładamy kalkę na mapę, rysujemy siatkę kwadratu 1 bok odpowiada 1 km² w terenie, patrzymy ile mamy poziomic w kwadracie.

I matryca - ukształtowanie terenu

II matryca- wody powierzchniowe

III matryca - lesistość

IV matryca - zbiorcza ocena atrakcyjności

6 - stopniowa skala, dokonujemy oceny w każdym kwadracie

5 pkt - kwadrat, w którym różnica wzniesień jest większa niż 25 m

4 pkt - 21 - 25 m

3 pkt - 16 - 20 m

2 pkt - 10 - 15 m

1 pkt - 5 - 10 m

0 pkt - mniejsza niż 5 m

Kryterium linii brzegowej lasu

5 pkt - linia brzegowa lasu dłuższa niż 2,5 km

4 pkt - 2,1 - 2,5 km

3 pkt - 1,6 - 2 km

2 pkt - 1,1 - 1,5 km

1 pkt - 0,5 - 1 km

0 pkt - poniżej 0,5 km

można używać krzywika lub cyrkla kroczka

zaleta tej metodey - można to zrobić nie wychodząc z domu

wada - różni autorzy przygotowują różne kryteria oceny

• las na mapie może być gdy w rzeczywistości już go nie ma (wycięli)

Ocena wody powierzchniowej

5 pkt - kwadrat gdzie linia brzegowa wód jest dłuższa od 0,5 km

4 pkt - linia brzegowa jest krótsza od 0,5 km

3 pkt - w kwadracie, w którym przebiega rzeka z wodą I lub II klasy czystości

2 pkt - jeśli na obszarze 1 km przebiega rzeka o wodzie III klasy

1 pkt - gdzie widzimy, że przebiegają strumyki, ruczaje

0 pkt - jak nie ma żadnej wody

jezioro - niebieska barwa

rzeka a strumyk

rzeka - szersza niż 8 m, na mapie zaznacza się obrys rzeki ciemnoniebieskim kolorem a wnętrze wypełnione jaśniejszym

strumyk - zaznacza się jedną jednolitą linią ciemnoniebieską

Te punktacje z trzech matryc przenosimy na czwartą. Matrycę zbiorczą przykładamy na mapę.

Procedura uruchomienia turystycznego projektów inwestycyjnych

Program aktywności gospodarczej gminy poprzez turystykę

Kreacja

Wybór projektów pomysłów

wstępnych

uporządkowanie pomysłów

segmenty rynku

wielkości

badanie rynku

wybór pomysłów inwestycyjnych

projekt inwestycyjny

dokumentacja techniczno-

ekonomiczna oferty

biznes - plan

Arkusz zgłaszania wstępnych pomysłów inwestycyjnych

1. autor

2. nazwa

3. lokalizacja

4. założenia projektu

5. produkt turystyczny

6. rynek turystyczny

7. segmenty rynku

8. tendencja rynku

9. wpływ na społeczność lokalną

Zagospodarowanie - wykład II 25.05.02

• kiedy danego produktu potrzebują

• gdzie chcemy go umieścić

I Zakres badania rynku

1. Informacje demograficzne

- struktura wiekowa

• gospodarstwa domowe

• rozkład populacji

2. styl życia i zachowania

• uczestnictwo w sporcie i rekreacji

• spędzanie wolnego czasu

• mobilność

• styl życia

3. Czynniki ekonomiczne

• zatrudnienie

• przychody do dyspozycji

• wydatki na rekreację

4. czynniki społeczne

• transport publiczny

• edukacja

5. otoczenie konkurencyjne

• inne produkty i atrakcje

II Projekt inwestycyjny

1. Dokumentacja techniczna

• dokumentacja inżynieryjna

• zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego gminy

• zagadnienia prawa własności budynków

• inne

2. Dokumentacja ekonomiczna

• wartość inwestycji

• harmonogram inwestycji

• potencjał źródła finansowania

3. Efekty na rynku pracy

• liczba bezpośrednich miejsc pracy

• liczba pośrednich miejsc pracy

• liczba trwałych miejsc pracy

III Koszty kapitałowe i finansowe

1. Koszty kapitałowe to związane z projektami turystycznymi, główne to:

• oczyszczenie terenu - usunięcie istniejących struktur, oczyszczenie, wywiezienie niebezpiecznych odpadów

• badanie terenu i testy - geologiczne, glebowe, klimatyczne

• infrastruktura - drogowa, wodnokanalizacyjna, energetyczna

• budynki i struktury

• ogrodzenia zabezpieczające i wyznaczające granice

• wynagrodzenia i podatki

• licencje i zatwierdzenie planów

2. Główne źródła kapitału

• banki i firmy inwestycyjne

• władze lokalne i państwowe

• obligacje

• europejskie fundusze rozwoju regionalnego

• prywatni przedsiębiorcy

• sponsorzy

IV Roczny przychód i wydatki

1. Główne źródło przychodów:

• opłaty użytkowników lub administracyjne generują 50-60% wszystkich przychodów projektu

• usługi gastronomiczne

• działalność handlowa (pamiątki, rzemiosło, sprzęt rekreacyjny, książki)

• wynajem sprzętu

• sponsorzy

• inne usługi - przewodnicy

Usługi gastronomiczne i handel mogą generować przychody w granicach 30-40% wszystkich przychodów projektu.

2. Główne wydatki w skali roku:

• wynagrodzenie pracowników

• koszty związane z pracownikiem - podatki, ubezpieczenie, kasa chorych, szkolenia, kursy

• koszty administracyjne - telefony, materiały biurowe, opłaty pocztowe

• ubezpieczenie inwestycji

• media - elektryczność, gaz, woda, kanalizacja

• ochrona

• marketing

• oczyszczanie i sprzątanie

• obsługa pożyczek i kredytów

• inne

Koszty pracownicze (pośrednie i bezpośrednie) są najwyższe, a marketing stanowi 3-4% w Polsce, a za granicą dochodzi do 10%.

BIZNESPLAN - to forma prezentacji projektu inwestycyjnego opracowana dla celów pozyskania współfinansowania jego realizacji.

Powinien się składać z 3 elementów:

• opis otoczenia projektu

• prezentacja projektu

• opis oczekiwanych

W każdym projekcie powinniśmy mieć:

• rozpoznanie

• czy jest zapotrzebowanie

• koszty związane z projektami

• czerpanie dochodów z inwestycji

Cechy biznesplanu projektów turystycznych

• w warstwie opisu rzeczowego projektu oraz analizą finansowania przedsięwzięcia biznes plan musi pokrywać się z projektem,

• musi odzwierciedlać zmiany jakie zajdą w otoczeniu po realizacji projektu,

• musi zawierać mierniki efektywności projektu w formie stosowanej przez potencjalnego partnera współfinansującego,

• musi mieć atrakcyjną, przejrzystą formę zachęcającą do zaangażowania

V Turystyczne jednostki przestrzenne:

1. region turystyczny - pewne (największe) jednostki przestrzenne

2. obszar turystyczny

3. rejon

4. miejscowość

5. zespół jednostek krajobrazowych

6. zespół obiektów turystycznych

7. obiekt turystyczny

8. szlak turystyczny

Ad 1

Region turystyczny - obszar o wysokich walorach turystycznych, na którym koncentruje się ruch turystyczny obszaru odznaczającego się jednorodnością cech środowiska geograficznego, jednostką administracyjną nawiązującą do tradycyjnych krain historycznych albo wyróżniającą się krainą fizjogeograficzną.

Wprowadzono regionalizację obszarów Polski nazywając regionami obszary o jednostkowym typie środowiska geograficznego - 7 regionów turystycznych

• nadmorski (wybrzeże)

• górskie (Sudety, Karpaty)

• wyżynny (Wyżyna Małopolska)

• 3 x pojezierne (Pojezierze Wielkopolskie, pomorskie, mazurskie)

W ich obrębie 44 mniejsze jednostki - rejony turystyczne

Klasyfikacja uwzględnia:

• zagospodarowanie turystyczne

• rzeczywisty układ ruchu turystycznego

• warunki środowiskowe

Ad 3

Rejon turystyczny - zespół miejscowości turystycznych posiadających określone walory turystyczne:

• wypoczynkowe

• sportowe

• lecznicze

• krajobrazowe

• itd.

I te miejscowości powiązane są ze sobą wspólnym węzłem transportowym i bazą zaopatrzeniową.

Ad 2

Obszar turystyczny - jednostka przestrzenna o jednakowej randze i typie kompleksu walorów mająca dobre potencjalne warunki rozwoju turystycznego.

Ad. 4

Miejscowość turystyczna - jednostka osadnicza, która ze względu na walory turystyczne, środowisko geograficzne, zagospodarowanie turystyczne stanowi punkt docelowy lub etap podróży turystycznej.

Podział miejscowości turystycznej ze względu na:

• cechy i wielkość miejscowości,

• czas pobytu turystów uwzględniający optymalny program zwiedzania

• walory poznawcze, które wpływają na wielkość ruchu turystycznego, np. antropogeniczne

Miejscowości turystyczne

Centra komunikacji	Centra kształceniowe	Centra administracyjne	Centra gospodarcze
Żeglugowe	Placówki naukowe i oświatowe	Stolice i główne miasta	Przemysłu lub handlu
Kolejowe	Miejsca kongresowe	Imprezy i placówki polityczne	Imprezy targowe, placówki gospodarcze
Samochodowe
lotnicze

Zespół jednostek krajobrazowych - obszar o zbliżonym ukształtowaniu i pokryciu terenu.

Ad.8

Szlak turystyczny - droga lub ścieżka prowadząca przez atrakcyjne obszary, miejscowości, obiekty przystosowane do danej formy turystyki.

Rodzaje:

• piesze: górskie, nizinne, nadmorskie

• wodne

• narciarskie

• drogi turystyki kołowe: motorowe, rowerowe, konne

Struktura jednostki przestrzennej

W strukturze jednostki przestrzennej wyróżnia się:

• obiekt, np. zabytkowy, hotel

• zespół obiektów

• kompleks obiektów

Celem podróży może być:

• obiekt zabytkowy

• obiekt przyrodniczy

• schronisko

• zakłady gastronomiczne

• biuro podróży

• informacja turystyczna

VI Chłonność i pojemność turystyczna

1. Waloryzacja

2. Funkcje obszaru

3. Chłonność i pojemność

Naturalne granice korzystania ze środowiska przyrodniczego wyznaczają 2 wskaźniki:

1. wskaźnik naturalnej chłonności terenu

2. wskaźnik pojemności turystycznej terenu.

Oba pojęcia stosowane są zamiennie.

Chłonność - maksymalna liczba turystów, którzy mogą przebywać w danym czasie równocześnie na danym obszarze realizując programy turystyczne i rekreacyjne nie powodując zniszczeń i degradacji środowiska przyrodniczego.

Pojemność turystyczna - dotyczy obiektu, miejscowości, regionu, przestrzeni np.

• bazy noclegowej

• bazy gastronomicznej

• bazy towarzyszącej (liczba miejsc np. wyciągu albo powierzchni)

Pojemność turystyczna określa maksymalną liczbę turystów mogących równocześnie korzystać z poszczególnych urządzeń nie przyczyniając się do zmniejszenia zakresu poziomu i podaży usług turystycznych oraz dezorganizacji życia społeczno - gospodarczego.

Chłonność - zdolność środowiska przyrodniczego do przyjęcia określonej ilości obciążeń ruchem turystycznym.

Wskaźnik chłonności to wielkość obciążenia na jednostkę powierzchni, zapewnia optymalne warunki wypoczynkowe turystom i nie dopuszczamy do degradacji środowiska, stanowi górną granicę dopuszczalnego obciążenia środowiska. Liczba osób na hektar.

Przepustowość - liczba osób mogących korzystać z tych samych walorów w warunkach optymalnego odbioru wrażeń i swobody ruchu w określonej jednostce czasu.

Przepustowość w układzie dynamicznym - swoboda przejścia w jednostce czasu przez dany obiekt.

Rodzaje pojemności:

1. pojemność fizyczna - granica maksymalnego otwarcia terenu na turystów ze względu na stojące do dyspozycji zasoby przyrodnicze. Granica ta określona jest przez kryteria:

- ekologiczne - nie może turysta zniszczyć środowiska

- ekonomiczne - stworzyć warunki dla społeczności i turystów

- społeczne - decyduje co chce u siebie

2. pojemność ekologiczna - określone granice użytkowania rekreacyjnego terenu przez:

• turystów

• podmioty gospodarcze.

Stanowi granice otwarcia terenu na inwestycje turystyczne, przyjmowanie ruchu turystycznego.

Rozmiar szkód ekologicznych wynikających z tego użytkowania nie może grozić utratą atrakcyjności turystycznej.

3. Pojemność psychosocjologiczna - jest granicą poza, którą rozpoczyna się spadek liczby przyjeżdżających gości w przeliczeniu na jednostkę powierzchni.

W odniesieniu do:

• turysty - jest subiektywnym odczuciem spadku atrakcyjności pobytu na danym terenie połączona z rezygnacją odwiedzania tego terenu

• ludności miejscowej - jest subiektywnym odczuciem uciążliwości wynikających z różnych rodzajów aktywności uprawianej przez przyjeżdżających gości a także niedogodności i obciążenia poziomu życia.

4. Pojemność wynikowa - zależna jest od wydolności istniejącej infrastruktury technicznej i ekonomicznej a zwłaszcza sieci zaopatrzenia w:

- wodę

• energię

• gaz

• urządzenia oczyszczające

• infrastrukturę transportową

• inne

Zależy od uwarunkowania przyrodniczego:

• klimat

• rezerw siły roboczej

Metodologie obliczania pojemności turystycznej terenu

• wskaźnikowa - wydawane są wskaźniki chłonności zła bo są różne wskaźniki u różnych

• intuicyjna

• fitosocjologiczna

• prognozowania liniowego - metody oparte na prognozowaniu

Obliczanie pojemności 1968r:

Pojemność rekreacyjna - wykorzystany w dni robocze 2%, 5%, 10%, w wekendy, ilość dni wolnych w sezonie.

Pojemność naturalna terenu - najbardziej rzetelny, podzielił szatę roślinną według stopnia odporności wydeptywania.

Pojemność rekreacyjna

OKP= (Er x al x a)+(Er x Al. x A)

OKP - ilość pobytów

ER - pojemność rekreacyjna

al. - % wykorzystywania w dni robocze

a - ilość dni roboczych w sezonie

Al. - % pojemności wykorzystywanej w dni wolne

A - ilość dni wolnych w sezonie

Ustalanie funkcji turystycznej obszaru

Funkcja turystyczna( rekreacyjna) obszaru- określa udział dominującej formy ruchu turystycznego w rekreacyjnym użytkowaniu terenu.

Kryterium dla tych ustaleń stanowi najpełniejsze wykorzystanie walorów turystycznych obszaru.

Miarą wykorzystywania walorów turystycznych obszaru jest możliwie największa frekwencja turystów w ciągu roku oraz możliwie najmniejsze nakłady inwestycyjne zapewniające posiadane

frekwencje.

W wyznaczeniu funkcji turystycznej wyróżnia się etapy:

1. wytypowanie formy dominującej w użytkowaniu terenu

2. wskazanie form ruchu grawitujących do obszaru ze wskazaniem rodzaju walorów stanowiących wartości podstawowe dla poszczególnych form

3. wyznaczenie pozostałych form ruchu, które bez wzajemnych zakłóceń mogą użytkować obszar

4. określenie nasilenia frekwencji wybranych segmentów w różnych fazach roku

5. określenie przybliżonego udziału procentowego wytypowanych form ruchu

Typ TSR funkcje	Podtyp TSR podfunkcje
1. leczniczy ( uzdrowiskowy)	klimatyczny zdrojowe borowinowy balneologiczne inne
2. profilaktyczny ( wypoczynkowy)	kąpielowo-plażowa spacerowa inna
3. zawodniczy	3.1 sportowy 3.2 turystyczny 3.3 inny
4. poznawczy (krajoznawczy)	4.1 przyrodniczy 4.2 spacerowy 4.3 inny
5. rozrywkowy	5.1 muzyczny 5.2 plastyczny 5.3 obrzędowy 5.4 inny
6. utylitarny	6.1 faunistyczny 6.2 florystyczny 6.3 mineralistyczny 6.4 inny

Czynniki wyznaczające strefy

Do czynników wyznaczających ważną w rozmieszczeniu stref i urządzeń wypoczynkowych zalicza się:

• częstotliwość zapotrzebowania na określonego rodzaju wypoczynek

• czas wolny jakim dysponują mieszkańcy

• rodzaj środka komunikacji będącego w dyspozycji

• racjonalny czas dojazdu do miejsca wypoczynku

Przyjmując ,że czas przeznaczony na dojazd w obie strony nie powinien przekraczać 20% czasu przeznaczonego n a wypoczynek, otrzymuje się następujące wyznaczniki dla określenia poszczególnych stref

Tab. Czas dojazdu do strefy

Rodzaj wypoczynku	Czas dojazdu w 1 stronę	autobus	kolej	samochód
	w minutach	w kilometrach
Codzienny Bliski 1-3 godzin trwania, powszechny	5-20 dojścia pieszego
Codzienny Dalszego zasięgu Sporadyczny 2-5 godz.	13-35 dojazdu	11,6	9,7	27
Świąteczny Jednodniowy ( bez Noclegu) 8-12 godz.	48-72 dojazdu	36,2	32,8	68
Świateczny Weekendowy 1,5-2,5 dnia; 18-28 godz. nie licząc snu	118-164	57-90	55-88	100-172
Pobytowy Bliski (letniskowy)	Nie dalej niż 45-60, min nie mniej niż 25 do miejsca stałego zamieszkania tj. w zasięgu umożliwiającym ewentualne dojazdy codzienne do pracy w promieniu 36-50 km.

Tab. Wielkość miasta w zasięgu stref

Wielkość miasta w tyś. mieszkańców	Zasięg podmiejski strefy wypoczynkowej	Zasięg strefy przymiejskiej
	w kilometrach
250-500	60	15-20
100-250	40-50	12-15
50-100	30	8-12
25-50	20	2-6
mniej niż 25	do ustalenia indywidualnego	ok. 2

Zasady rozmieszczenia urządzeń turystycznych według stref:

1. strefa miasta- zieleń, parki leśne 7-12 km

2. strefa przymiejska ok. 25 km parki leśne, ogródki wypoczynkowe

3. 50 km strefa podmiejska krótkiego zasięgu- parki , naturalne tereny - wody, las, ośrodki rekreacyjne

4. do 70 km strefa podmiejska dalsza ( parki , naturalne tereny - wody, las, ośrodki rekreacyjne)

5. strefa zewnętrzna - inne ośrodki urlopowe, wypoczynkowe

Zagospodarowanie turystyczne wg. koncepcji modułowa:

W zależnym przedziale wielkości ośrodka turystycznego 500-2500 miejsc pobytowych,

Mieści się od 1 do 5 jednostek modularnych, po 500 miejsc każda,

Umożliwia to:

• klasyfikacje ośrodków w oparciu o liczbę jednostek modularnych

• oparcie zasady wzrostu nowo powstałych ośrodków na etapowaniu polegającym na dodawaniu kolejnych jednostek modularnych

W związku z tym założeniem przewiduje się 5 typów ośrodków o różnej wielkości

1. etap A - 500 miejsc pobytowych ( wyjściowa jednostka modularna)

2. etap B - 1000 miejsc

3. etap C - 1500 miejsc

4. etap D- 2000 miejsc

5. etap E -2500 miejsc pobytowych 9 granica wielkości rozpatrywanego zespołu jednostek modularnych).

Każdemu typowi ośrodka turystycznego odpowiada wspólna część programu zapewniająca standard usług określony uprzednio jako minimum.

Większym ośrodkom odpowiada bogatszy program rekreacyjny i usług towarzyszących

PARKI

21.VI.1889 Rada Miasta Krakowa podjęła uchwałę o utworzeniu parku ( 8 ha, 5 różnych boisk, popiersia sławnych ludzi - Kopernika, Jana Długosza, piotra Skargi, T. Kościuszki, Czarneckiego, 1 000 000 drzew i krzewów, frekwencja 500 osób w dni powszechne, 1 200 osób w dni świateczne)

Filary programowe parku

sport

rekreacja relaks edukacja inne

ruch rozrywka

Funkcje rozrywkowe w parku

Konsumpcyjne Relaksacyjne

• spożywanie potraw - oglądanie spektakli

• oglądanie występów - odprężenie fizyczne

• inne - odprężenie psychiczne

CZŁOWIEK

Społeczne

• kontakty

• rozmowy, dyskusje

• tańce, gry towarzyski

Funkcje edukacji w parku

Kształcąca Poznawcza

• w zakresie hobby - rośliny

• w zakresie przedmiotów - minerały

- zwierzęta

CZŁOWIEK

Wychowawcza

• zachowanie w grupie

• zachowanie ekologiczne

• zachowanie wzajemnego szacunku

Funkcje rekreacji ruchowej i sportu w parku

Kompensacyjno- korekcyjne Stymulujące ( pobudzające

• wady postawy stymulatory biologiczne)

• otyłość - woda

• niedobór ruchu - słońce

• 
  
  nerwica - ruch

CZŁOWIEK

Adaptacyjna ( przystosowawcza)

• do różnych wpływów środowiska

• akwizycja ruchowa

Wymagania stawiane urządzeniom rekreacyjnym dla dzieci

1. urządzenia z punktu widzenia rodziców muszą mieć walory kształcące, estetyczne i estetyczny wygląd

2. z punktu widzenia administratorów muszą być umieszczone w ośrodkach turystycznych, muszą być tanie i trwałe

3. dla producenta - nieskomplikowane, wykonane z dostępnych materiałów

4. dla dzieci- ciekawe, atrakcyjne

Konstruując urządzenia dla dzieci badacze zarówno teoretycy jak i empiryczni zajmujący się problematyką projektowania terenów zabaw powinni brać pod uwagę:

• złożoność produktu

• nowość

• kameralność (jedno urządzenie nie może kolidować z innym)

• tematyczność urządzeń ( urządzenia związane z tym, co aktualnie jest w telewizji)

• barwność

• wykonanie urządzeń z naturalnych materiałów

• lokalizacja

• antropometryczność (ekonomia w przemyśleniu) odpowiednia kolejność, wysokość

ekologiczność

W Polsce jest mało alternatyw źródeł wykorzystywania energii

KOLEKTORY SŁONECZNE - POMPY CIEPLNE

Kolektor słoneczny w sensie turystycznym, zastosowanie:

• ogrzewanie wody użytkowej

• ogrzewanie basenów

• ogrzewanie budynków ( przy odpowiednim doborze parametrów instalacji słonecznej możliwe jest ogrzanie pomieszczeń w okresach przejściowych wiosna- jesień)

Zalety:

• wysoka efektywność - roczny zysk energetyczny z 1 m3 kolektora wynosi od 800 do 1100 KWh, woda może być ogrzewana energią słoneczną 240 dni w roku

• długa żywotność- odporna na korozje- trwałość 20 lat

• prosty montaż

Pompa cieplna to:

• zmniejszenie kosztów ogrzewania

• zwiększenie bezpieczeństwa systemu bo jest to energia bez zanieczyszczeń

• może funkcjonować bez napraw przez okres 1 roku

• służy do ogrzewania pomieszczeń

• przynosi korzyść dla środowiska ( brak CO2, węgla siarki)

• zmniejsza zużycia energii pierwotnej w stosunku do konwencjonalnych źródeł ciepła.

Pompa- to urządzenie grzewcze i klimatyzacyjne, które pobiera ciepło z otoczenia ( gruntu, wody, ścieków, spalin) i zamienia energię źródła w wysokopotencjalną ( wysokotemperaturową) energię odbiornika.

Jest to urządzenie bardzo wydajne o wysokiej sprawności energetycznej.

Współczynnik wzmocnienia sprawności wynosi 300-400%.

W Polsce najbardziej powszechne jest wykorzystywanie ciepła odpadowego, zastosowanie:

• system centralnego ogrzewania do domów

• przygotowanie ciepłej wody użytkowej

• przygotowanie ciepłej wody w basenach

• klimatyzacje

• termo-wentylacja

• odzysk ciepła z procesów technologicznych

Skąd możemy czerpać energię?

• źródło ciepła- woda ( gruntowa)

• źródło ciepła- bezpośrednie parowanie

• źródło ciepła- solanka

• źródło ciepła powietrze zewnętrzne

---